|
|
31 Mayıs 2021, 10:28
|
#1 |
 |
Hareketsiz Bir Yasam Tarzi Vucudu Nasil Etkiler?
Insanlarin vucudu diger bazi canlilardan farkli olarak dik duracak yapidadir. Kalp ve kardiyovaskuler sistemin calismasi bu durumda daha etkilidir. Dik duruldugunda bagirsaklar da daha iyi calisir. Bu nedenle hastanede yatan ya da evde yatalak olan kisilerde yaygin olarak bagirsak fonksiyonlari ile ilgili sorunlar yasanir. Diger yandan, insanlar aktif oldugunda enerji seviyesi ve dayaniklilik artar, kemikler gucunu korur. Hareketsizlik saglik icin tehlikeli olabilir. Gun icinde ne kadar az oturulur, az uzanilir veya az yatilirsa saglikli yasam sansi o kadar artar. Hareketsizlik soz konusuysa fazla kilolu olma, tip 2 diyabet veya kalp hastaligi gelistirme, depresyon ve anksiyete yasama sansi daha yuksektir. Gun boyunca ayakta durulursa veya hareket edilirse, bir masada oturmaktan daha dusuk bir erken olum riski vardir. Uzun sureli hareketsizligin ya da oturmanin verebilecegi zararlara asagida deginilmistir.
Bacaklar ve Kalca Kaslarini Zayiflatabilir Uzun sure oturmak, bacak ve kalca (gluteal) kaslarinin zayiflamasina ve tukenmesine neden olabilir. Bu buyuk kaslar yurumek ve kisilerin hareketliligi icin onemlidir. Oturmak kalca fleksor kaslarinin kisalmasina neden olur ve bu da kalca eklemleriyle ilgili sorunlara yol acabilir. Kaslarin zayiflamasi durumunda kisilerin dusmelerden ve egzersiz yaparken zorlanmalardan dolayi yaralanmasi olasidir. Sirta, Boyun ve Omuzlara Zarar Verebilir Bacaklar ve gluteal kaslar gibi, uzun sure oturulursa sirt da vucudu desteklemeyecektir. Oturma pozisyonu sirt kaslarina, boyna ve omurgaya buyuk bir baski uygular. Uzun sure oturmak, ozellikle surekli olarak kotu bir durusla oturuluyorsa veya ergonomik (dogru yukseklikte ve sirti dogru noktalardan destekleyen) olarak tasarlanmis bir sandalye veya masa kullanilmiyorsa, sirtta sorunlara neden olabilir. Kotu durus, omurgadaki disklerin sIkismasi gibi omurga sagliginin kotulesmesine sebep olarak cok agrili olabilen erken dejenerasyona yol acabilir. Sunun da unutulmamasi gerekir ki, kisi ne kadar rahat olsa da, yine de uzun sure oturmak sirt icin iyi degildir. Omurgayi ayni hizada tutmak icin ayaga kalkip ve her yarim saatte bir veya iki dakika hareket edilmelidir. Kisilerin zamanini bir bilgisayar klavyesinin uzerine egilerek gecirmesi ayrica boyunda ve omuzlarda agriya, sertlige yol acabilir. Kalp Sagligi Icin Zararli Olabilir Uzun sure oturmakla kalp hastaligi arasinda iliski bulunmaktadir. Bilimsel calismalarda, diyetleri ve yasam tarzlari birbirine cok benzese de, oturanlarin ayakta duranlara gore kalp hastaligina yakalanma olasiliklarinin yaklasIk iki kat daha fazla oldugu anlasilmistir. Bir calisma, haftada 23 saatten fazla televizyon izleyen erkeklerin, haftada yalnizca 11 saat televizyon izleyen erkeklere gore kardiyovaskuler hastaliklardan olme riskinin yuzde 64 daha yuksek oldugunu bulmustur. Bazi uzmanlar, aktif olmayan ve uzun sure oturan kisilerin kalp krizi veya felc gecirme riskinin cok yuksek oldugunu soylemektedir. Bilim insanlari kisa sure once gunde 10 saatten daha fazla oturan kisilerin kanlarinda, kalp kasi hucreleri zarar gordugunde salinan troponin adi verilen kimyasal maddelerin normalin uzerinde oldugunu kesfetmislerdir. Troponin seviyelerindeki yukselme, her gun cok uzun sure oturan, hareketsiz insanlarin neden kalp hastaligindan olme riskinin cok daha yuksek oldugunu aciklayabilir. Demans Olasiligini YukseltebilirHareketsiz Bir Yasam Tarzi Vucudu Nasil Etkiler? Oturarak fazla zaman gecirmek hala tam anlasilamasa da bazi sekillerde zararli olabilir, hatta beyinde hasara neden olabilir. Cok fazla oturan kisilerin beyni demans hastasi olan birine benzeyebilir. Yakin zamanda yapilan bir arastirma, 45-75 yaslari arasindaki saglikli ve oturarak daha fazla zaman geciren yetiskinlerin, hafiza olusumuyla baglantili alanlarda daha ince beyin bolgelerine sahip oldugunu bulmustur. Bu, bilissel gerilemenin erken bir isareti olabilir. Bu tur bir sorunun, hareketsiz yasam tarzinin bircok zararindan potansiyel olarak sorumlu gorunen potansiyel kalp hasari belirtileriyle baglantili olup olmadigi belirsizdir. Diyabet Olasiligini Artirabilir Butun gun oturan bir kiside diyabet olasiligi yukselir. Bunun nedeni daha az kalori yakilmasi degil, oturmak gibi gorunmektedir. Neden oldugu kesin belli olmasa da doktorlar oturmanin vucudun enerji icin seker ve karbonhidrat yakmasina yardimci olan hormona yani insuline tepki verme seklini degistirebilecegini dusunmektedir. Arastirmalar, yatakta gecirilen bes gunun bile vucutta insulin direncinin artmasina neden olabilecegini gostermistir ki bu artis kan sekerinin saglikli olanin uzerine cikmasina neden olur. Arastirmalar, oturarak daha fazla zaman geciren kisilerin diyabet riskinin yuzde daha yuksek oldugunu gostermektedir. Derin Ven Trombozu (DVT) Olusturabilir Cok uzun sure oturmak, ornegin uzun bir araba veya ucak yolculugu derin ven trombozuna (DVT) neden olabilir. Derin ven trombozu, bacak damarlarinda olusan bir kan pihtisidir. DVT ciddi bir sorundur, cunku bacak damarindaki bir kan pihtisinin bir kismi kopup serbest kalir, hareket ederse, akcigerler de dahil olmak uzere vucudun diger bolumlerine giden kan akisini keserek pulmoner emboliye neden olabilir. Bu, ciddi etkilere ve hatta olume yol acabilecek tibbi bir acil durumdur. Sislik ve agri olusabilir ancak bazi insanlarda belirti gorulmez. Bu yuzden uzun sure oturmamaya dikkat edilmeli, arada bir mutlaka kalkip hareket edilmelidir. Kilo Alinmasina Neden Olabilir Kaslari hareket ettirmek, vucudun besinlerle alinan yaglari ve sekerleri sindirmesine yardimci olur. Oturarak cok fazla zaman gecirilirse, sindirim o kadar verimli degildir, bu nedenle yaglar ve sekerler vucutta yag olarak tutulur. Cok televizyon izlemek, internette saatlerce gezinmek fazla kilolu veya obez olma ihtimalini daha da yukseltir. Egzersiz yapilsa bile oturarak cok fazla zaman harcaniyorsa metabolik sendrom gibi saglik sorunlari riskiyle karsi karsiya kalinabilir. Son arastirmalar, asiri oturmanin tehlikelerine karsi savasmak icin gunde 60-75 dakikalik orta yogunlukta aktiviteye ihtiyac oldugunu gostermektedir. Depresyonu ve Anksiyeteyi Artirabilir Oturmak ve zihinsel saglik arasindaki baglantilar henuz tam anlasilamasa da cok oturan insanlarda hem anksiyete hem de depresyon riskinin daha yuksek oldugunu bilinmektedir. Bunun nedeni, oturarak cok fazla zaman harcayan kisilerin fiziksel aktivite ve zindeligin olumlu etkilerini kacirmasi olabilir. Bu nedenle kalkmak ve harekete gecmek sagligin korunmasina ya da iyilesmesine yardimci olabilir. Yalniz kalan, ekrana dayali bir etkinlikle mesgul olan kisilerin uyku duzenleri bozulabilir ve anksiyete ya da kaygi artis gosterebilir. Ayrica, cok fazla yalniz kalmak, sosyal kaygi ile baglantili olarak kisilerin arkadaslarindan ve sevdiklerinden uzaklasmasina neden olabilir. Bilim insanlari kesin nedeni bulmaya calismaktadir. Damarlarda Varise Yol Acabilir Uzun sureli oturmak varisli damarlara veya orumceksi damarlara (varislerin daha kucuk bir versiyonu) yol acabilir. Bunun nedeni, oturmanin bacaklarda kan birikmesine sebep olmasidir. Birikim damarlara daha fazla baski uygular. Damarlar sisebilir, bukulebilir veya doktorlarin varis dedigi cikintilar, kabarikliklar olusabilir. Varisli damarlar genellikle ciddi ya da tehlikeli degildir ancak agriyabilir. Ihtiyac olursa doktorlar tedavi secenekleriyle ilgili bilgi verebilir. Kemikleri Zayiflatabilir Aktif olmayan yasli yetiskinlerin osteoporoz (zayiflamis kemikler) olma olasiligi daha yuksektir ve banyo yapmak veya tuvaleti kullanmak gibi gunluk yasamin temel gorevlerini yavas yavas yerine getiremeyebilirler. Bu yaslarda hareket halinde kalmak sagliga iyi gelecektir. Kanser Riskini Artirabilir Calismalar, oturmanin tehlikelerinin akciger, uterus ve kolon kanseri gibi bazi kanser turlerinin gelisme sansini arttirdigini gostermektedir. Ne kadar cok oturulursa oranlar o kadar yuksek olur. Meme kanseri olasiligi yasli kadinlarda daha yuksektir. Bunun arkasindaki neden henuz tam bilinmemektedir. Egzersiz Ise Yaramayabilir Cok fazla oturmanin olumsuz etkilerine egzersizle karsi koymak zordur. Bircok calisma, egzersizin tek basina oturmanin zararlarini telafi edemedigini gostermistir. Haftada 7 saat (onerilen 2-3 saatten cok daha fazla) egzersiz yapilsa da, bir seferde 7 saat oturmanin etkileri tersine cevrilemez. Buna ragmen gun icinde hareketlilik surdurulmelidir. Onerilen fitness yonergelerinin iki katindan fazlasinin yapilmasi oturmanin zararlarini telafi etmek icin yeterli olabilir. Lancet dergisinde 2016 yilinda yayinlanan calismalarin bir incelemesi, gunde en az 60 ila 75 dakika en az orta siddette bir egzersiz yapan (ve ayni zamanda gunde sekiz saat oturan) insanlarin olme olasiliginin daha yuksek olmadigini bulmustur. Bir baska deyisle, yeterince egzersiz yapmak ise yarayabilir ancak buna oldukca fazla zaman ayirmak gerekir. Standart yonergeler gunde 30 dakikalik, orta yogunlukta egzersizlerin yapilmasini gerektirir. Cok egzersiz yapan kisiler egzersiz yapmadiklari zamanlarda daha fazla oturabilir ve bu da ek zararlara neden olabilir. Butun gun masada kaldiktan sonra disari cikip 7-8 kilometre kosan bir kisi sagligi icin dogru yaptigini dusunup mutlu hissedebilir fakat gunun geri kalani bir kanepede gecirilirse bu durum kisiye yine de cok fazla zarar veriyor olabilir. Bu nedenle Amerikan Kalp Dernegi, egzersiz yapilsa da cok uzun sure oturmanin bir sorun oldugunu hatirlamanin onemli oldugunu soylemektedir. Insanlar Ne Kadar Hareketsiz Kalmaktadir? Fiziksel olarak hareketsizlik, her yil dunya capinda uc milyondan daha fazla (tum olumlerin yuzde altisi) onlenebilir olume katkida bulunur. Bulasici olmayan bazi hastaliklara bagli olan olumlerin onde gelen 4. nedenidir. Hareketsizlik ayni zamanda kolon ve meme kanserlerinin yuzde 21 ila 25’inden, diyabet vakalarinin yuzde 27’sinden ve iskemik kalp hastaliginin yaklasIk yuzde 30’undan sorumludur. Daha Aktif Olabilmek Icin Oneriler Ara vermeden oturarak gunde 8 ila 12 saat gecirmenin etkilerini ortadan kaldirmanin bir yolu yoktur. Bir dizi calisma, yogun egzersiz yapan kisilerin bile cok uzun sure oturmakla iliskili olumsuz saglik etkilerinden muzdarip oldugunu gostermektedir. Daha aktif olabilmenin yollari vardir ve bazilarinin uygulanmasi kolaydir. Oturmanin zararlarini gidermek icin yapilabilecek en iyi sey, her 30 dakika arayla kalkip hareket etmektir. Gun icinde daha cok hareket edilmeli, vucut esnetilmelidir. Calisan bir kisi ofiste dolasabilir, hareketliyken toplanti yapabilir, yuruyus yaparken cagrilari yanitlayabilir. Bir is arkadasina e-posta gondermek yerine onun bulundugu yere gidilebilir ve dogrudan onlarla konusulabilir. E-postalar veya raporlari okunurken ayaga kalkilabilir. Cop kutusu masadan uzaklastirilabilir, boylece bir sey atmak icin ayaga kalkmak gerekir. Konferans gorusmeleri icin hoparlor kullanilabilir ve gorusme sirasinda odanin icinde dolasilabilir. Ogle yemegi molasinda masadan uzaklasilabilir ve mumkunse disarida kisa bir yuruyusun tadi cikarilabilir. Molalar vermenin kisileri uzun vadede daha saglikli ve daha uretken yapacagi unutulmamalidir. Calisirken gunun bir kisminda masada ayakta durulabilir. Yuksek, ayakta calismaya uygun ya da yuksekligi ayarlanabilen bir masada calisilabilir, bilgisayar buraya yerlestirilebilir. Butun bunlar devamli oturmanin olumsuz etkilerini durdurmaya yardimci olabilir ve kisilerin saglikli yasam yolunda ilerlemesini saglayabilir fakat aslinda butun gun ayakta durmak da mukemmel bir cozum degildir. Oturmanin zararlarina yonelik devam eden arastirmalar bircok insanin ayakta calismayi saglayan yuksek bir masaya gecmeye calismasina neden olmaktadir fakat bunu genellikle eski calisma sekline geri donus izler. Sadece ayakta kalmak cok fazla kalori yakmaz, zaten birincil amac da bu degildir. Ayrica tum gun ayakta durarak calismak cok rahat veya surdurulebilir bir durum olmayabilir. Bircok insan uzuvlarda sisme, kas yorgunlugu, genel rahatsizlik ve dusuk uretkenlik yasar. Butun gun ayakta durmak oturmanin zararlarini ortadan kaldirirsa, bu acilar buna deger olabilir fakat 7.000’den fazla kisiyle yapilan en az bir calismada, tum gun ayakta kalanlarin da yuksek kardiyovaskuler hastalik riski yasadiklari bulunmustur. Aktif Olmanin Diger Yollari Gun icinde yeterince aktif olunamiyorsa bunu tersine cevirmek ve bu surecte buyuk saglik yararlari elde etmek zor degildir. Gune daha fazla aktivite katmanin bazi yollari sunlardir: *Yurumek veya bisIklete binmek, mumkunse araba kullanmamak, *Daha uzun yolculuklar icin yolun bir kismini yurumek veya bisIklete binmek, *Asansor veya yuruyen merdiven yerine normal merdivenleri kullanmak, *Otobusten bir durak erken inmek ve yolun geri kalanini yurumek, *Nereye gidilirse gidilsin araci daha uzaga park etmek ve yolun geri kalaninda yurumek. Ic mekanlarda da aktif olunmalidir. Kisiler kotu havanin kendilerini aktif olmaktan alikoymasina izin vermemelidir. Squat, mekik ve lunge hareketi gibi vucut agirligi egzersizleri yapilabilir. Dans etmek, kapali bir yuzme havuzuna gidip yuzmek, yoga, pilates, dovus sanatlari gibi ic mekan aktiviteleri de denenebilir. Evdeyken hareket etmeyi saglayacak bazi basit fikirler sunlardir: *Ayaga kalkip hareket etmeyi hatirlatmak icin televizyondaki zamanlayici normalden bir saat once kapanacak sekilde ayarlanabilir. *Telefonla bir gorusme etrafta dolasilabilir. *En sevilen televizyon programlari sirasinda ayaga kalkilabilir ve biraz utu yapilabilir. *Okumak icin oturmak yerine, bahcede yururken, temizlik yaparken veya calisirken kaydedilmis kitaplar dinlenebilir. Aktif ve Guvende Kalmak Fiziksel aktiviteyi artirma konusunda yeni olan veya saglik sorunlari bulunan kisiler herhangi bir yeni aktiviteye baslamadan once bir doktorla konusmalidir. Doktorlar, en iyi aktivitelere karar vermesi icin kisilere yardimci olabilir. Profesyonel tavsiye ve surekli destek icin bir spor salonuna gidilip egzersiz uzmani ile gorusulebilir. Acik havada hareket ediliyorsa gunes kremi surulerek ve sapka dahil gunesten koruyucu giysiler giyilerek gunesten korunmalidir. ALİNTİ ~ |
|
|
|
31 Mayıs 2021, 16:43
|
#2 |
 |
Eemeğine sağlık
@[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]
|
|
|
|
31 Mayıs 2021, 16:55
|
#3 |
 |
Yağ tulumu
________________
 |
|
|
|
02 Haziran 2021, 11:01
|
#4 | |
|
|
Alıntı:
|
|
|
|
|
06 Haziran 2021, 03:37
|
#5 |
 |
emegine saglik tatlim
________________
No MoRe DramA
|
|
|
|
07 Haziran 2021, 17:39
|
#6 | |
|
|
Alıntı:
|
|
|
|
|
09 Haziran 2021, 22:06
|
#7 |
  |
Hareketsiz bir yaşam tüm sağlık sorunlarını doğurur maalesef ki.
________________
 ~ E & B ~ |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
