|
|
19 Ekim 2020, 10:59
|
#1 |
 |
Kortizol Hormonu Kilo Alimini Etkiler Mi?
Devamli stres altinda yasarken beslenmede saglikli aliskanliklarin surdurulmesi zordur. Duygusal bir ihtiyaci karsilamak icin yemek yemek ya da sadece saglikli bir sey hazirlamak icin zaman olmadigi icin fast food’a yonelmek ve stresli bir yasam tarzi cok saglikli degildir. Yogun ve devam eden stres durumunda kilo alimi, en azindan kismen vucudun hormonal kontrol ve denge sisteminden kaynaklanabilir. Kortizol, vucutta uretilen, kimyasal haberci olarak hizmet eden hormonlardan biridir. Vucudun stres tepkisindeki rolu nedeniyle genellikle stres hormonu olarak adlandirilsa da kortizolun bir dizi baska onemli gorevi vardir. Bu makalede, kortizolun insan vucudundaki seviyesini azaltmanin bazi yollari dahil, kilo alimiyla iliskisi detaylandirilmaktadir.
Kortizol Nedir, Vucudu Nasil Etkiler? Kortizol, vucutta bircok etkiye sahip, glukokortikoidler adiyla bilinen bir gruba ait onemli, steroid yapili hormondur. Bobreklerin uzerindeki adrenal (bobrekustu) bezlerde uretilmektedir. Vucudun strese verdigi tepkiye yardimci etmekten baska kan sekerini artirmak, iltihabi azaltmak, Kortizol Hormonu Kilo Alimini Etkiler mi?bagisIkligi baskilamak, metabolizmaya yardimci olmak gibi rolleri de vardir. Kan dolasimindaki kortizol seviyeleri gunun saatine bagli olarak degisir. Normalde kortizol seviyeleri sabahin erken saatlerinde en yuksek seviyededir, % 50-60 kadari uyandiktan sonraki 30 ya da 40 dakika icinde salinir, daha sonra seviyeleri gun boyunca duser, gece yarisi civarinda en dusuk seviyededir. Uretilmesi ve salgilanmasi, hipofiz bezi ve beyinde bulunan hipotalamus ile duzenlenir. Stresin arttigi durumlarda adrenal bezler kortizolden baska adrenalin hormonu salgilar. Bu tepki normal de olsa kortizolun surekli yuksek olmasi olumsuz etkiler dogurabilir. Kortizol Artisi Istahi Artirabilir Kortizol, kan basincinin korunmasi ve vucuda enerji saglanmasi acisindan onemlidir, hizli enerji icin yag ve karbonhidrat metabolizmasini uyarir, insulin salinimini ve kan sekeri seviyelerinin korunmasini uyarir. Sonucta istahta artis gorulebilir, fazla yagli, tatli, tuzlu besinler icin istek uyanabilir. Kortizol yuksekliginde vucutta uretilen testosteron miktari azalir ve bu da kas kutlesinde azalmaya, vucudun daha az kalori yakmasina neden olur. Kortizol “stres hormonu” olarak adlandirilmistir, cunku asiri kortizol fiziksel veya psIkolojik stres zamanlarinda salgilanir ve stres kortizol salgilanmasinin normal dongusunu degistirebilir. Kortizol salgilanmasindaki bu bozulma sadece kilo alimini tesvik etmekle kalmaz ayni zamanda vucutta kilo alinan yeri de etkileyebilir. Bazi calismalar, stres ve yuksek kortizol seviyelerinin kalcalardan cok karin bolgesinde yag birikmesine neden olma egiliminde oldugunu gostermistir. Bu yag birikimi “toksIk yag” olarak adlandirilir cunku abdominal (karin) yag birikimi felc ve kalp krizi dahil kardiyovaskuler (kalp ve damar) hastaliklarin gelisimi ile guclu bir sekilde iliskilidir. Kortizol Hormonu Kilo Alimini Etkiler mi?Anormal Kortizol Seviyelerinin Sebebi Nedir? Vucut agirligini etkileyen faktorden onemli biri hormon regulasyonudur. Kortizol ve bazi diger hormonlar genel olarak vucudun hormonal sistemince dar bir aralikta tutulur fakat dusuk ya da yuksek olabilecekleri belli durumlar da vardir. Yuksek seviyeleri asiri yemeyi tesvik edebilir. Strese verilen yanit sonucunda kortizol seviyesindeki kucuk yukselmeler normaldir, olumsuz etkilere yol acmaz. Anormal kortizol seviyelerinin tek sebebi stres degildir. Bazen kandaki kortizol seviyesindeki yukseklik kroniklesebilir. Bir dizi hastalik ve durum, kan dolasiminda anormal kortizol seviyelerine neden olabilir. Bu sIklikla stres faktorleri ile Cushing sendromu denilen bir durumdan kaynaklanir. Kortizol seviyelerinde artis oldugunda asagida belirtilen bazi olumsuz etkiler gorulebilir: -Kilo almak -Tansiyon yuksekligi -Insulin direnci -Yorgunluk -Sinirlilik -Ruh halinde dalgalanmalar -Ciltte incelme -Yuzde kizarma -Konsantrasyon guclugu Saglikli 59 kadin ile yapilmis olan bir arastirmada, kortizol yuksekligi ile istahin artmasi arasinda potansiyel olarak vucut agirligini artirabilecek bir iliski bulunmustur. Ilaveten kadinlardan ve erkeklerden olusan 172 kisilik grupta yapilan diger bir calismada kortizol yuksekligiyle karin yaglarinda fazlalik arasinda baglanti oldugu gorulmustur. Bu, seviyenin yuksek olmasi durumunda kortizolun kisilerde asiri yemek yemeye sebep olabilecegini dusundurmustur. Bu sonuclara ragmen kortizol ve stres seviyesindeki degisimlerin dogrudan iliskili oldugunu soylemek icin daha cok veri gerekir. Kilo Alimi Bircok Faktore Baglidir Kilo alimi veya kaybi, dinlenme sirasindaki metabolizma hizi, yiyecek alimi, egzersiz miktari ve hatta tuketilen yiyecek turleri, yiyeceklerin tuketilme saatleri gibi bir dizi faktore baglidir. Genetik faktorler de muhtemelen metabolizmayi etkiler ve bazi insanlarin digerlerinden daha hizli kilo alma veya verme egilimini aciklayabilir. Belirli bir bireyin stres seviyelerinin yuksek kortizol seviyelerine ve kilo alimina yol acip acmayacagi kolayca tahmin edilemez. Strese yanit olarak salgilanan kortizol miktari bireyler arasinda degisebilir, bazi insanlar stresli olaylara dogustan daha “reaktif” davranirlar. Yuksek kortizol sekresyonu ile strese tepki verme egiliminde olan kadinlarla ilgili calismalar, bu kadinlarin stres altindayken daha az kortizol salgilayan kadinlardan daha fazla yemek yeme egiliminde oldugunu gostermistir. Farkli bir calismada, fazla yaglarini karin veya gobek bolgesinde depolayan kadinlarda kortizol seviyesinin daha yuksek oldugu ve yaglari oncelikle kalcalarinda depolayan kadinlardan daha fazla yasam stresi bildirdikleri sonucu alinmistir. Seviye Dusuklugu Kilo Kaybina Sebep OlabilirKortizol Hormonu Kilo Alimini Etkiler mi? Kortizolun yuksek seviyeleri kilo alinmasina neden olabilir ancak dusuk seviyeleri de birtakim durumlar soz konusu oldugunda tam tersi, kilo kaybedilmesine yol olabilir. Yeterli kortizol uretilmemesine neden olan Addison hastaligi buna verilebilecek bir ornektir. Dusuk kortizol seviyelerinin en belirgin isaretleri sunlardir: -Istahta ve kiloda azalma -Yorgunluk -Kan sekerinde dusme -Bas donmesi -Tuz yeme istegi -Midede bulanti, karin agrisi veya kusma -Kemik ve kas agrisi Kortizol yuksekligi daha sIk gorulse de kortizol dusuklugunun etkilerinin bilinmesi ve fark edilmesi de onemlidir. Kortizol Yuksekligi Nedeniyle Kilo Alinmasi Nasil Onlenebilir? Diyet endustrisi kortizolu dusurdugunu ve kilo kaybini artirdigini iddia eden diyet takviyelerini tesvik ederek bu calismalardan elde edilen bulgulardan yararlanmaya calismaktadir. Saygin, hakemli tibbi dergilerde yayinlanan hicbir bagimsiz calisma bu takviyelerin kortizolu azaltmada veya kilo vermede herhangi bir degere sahip oldugunu gostermemistir. Insanlarin yuksek olan kortizol seviyelerini yonetmesi ve kilo almayi onlemesi veya mucadele etmesi icin etkili bazi yontemler vardir. Aktif kalmak Kilo alimiyla mucadele etmenin temel yollarindan bir tanesi duzenli egzersiz yapmaktir. Duzenli yapilan egzersiz, stresi azaltir ve stres faktorlerine karsi gosterilen direnci artirir. Duygusal sebeplerle fazla besin aldigini yedigi ifade eden 3,425 adet katilimciyla yapilan bir calisma, fiziksel aktivitelerin seviyesi ile vucut kitle indeksi arasinda iliski oldugunu bulmustur. Bundan baska egzersiz yapilmasi stresin yonetilmesine yardimci olabilen, mutlulugu destekledigi bilinen bir kimyasal olan endorfin salgilanmasini uyarir. Duzenli yapilan egzersizler, kalori yakilmasina, kilo kaybina ya da kilonun yonetimine yardimci olabilir. Dikkatli beslenmek Stresten dolayi agirlik artisini yonetmenin yollarindan biri de sezgisel ve dikkatli beslenme uygulamasidir. Dikkatli beslenme, farkindalik kavramini gidalara uygulayarak kisilerin tokluk, aclik, besinlerin tadi gibi bazi ipuclari ile yeme ya da beslenme deneyiminde tam farkindalik kazanilmasini saglar. Genis capli bir calisma, sezgisel beslenme uygulamasinin vucut agirliginin daha az olmasiyla iliskili oldugunu bulmustur. Dikkatli bir sekilde beslenmeye baslamanin en basit yolu, yemek sirasinda dikkat dagitan unsurlarin ortadan kaldirilmasi, tokluk-aclik sinyallerinin tam olarak farkinda olunmasidir. Bir terapistle veya diyetisyen ile konusmak Kortizol yuksekligiyle baglantili olabilecek kilo alma durumuyla basa cikmanin baska bir yontemi bir diyetisyenle ya da psIkologla konusmaktir. Terapistler, stresi genel anlamda azaltmaya yonelik stratejiler gelistirilmesini destekler, bu yolla duygusal nedenli yemenin yonetilmesine Kortizol Hormonu Kilo Alimini Etkiler mi?yardim eder. Diyetisyenler ise gidalarla ilgili kararlarin daha saglikli olabilmesi icin kisilere egitim saglayabilir. Beslenme aliskanliklarini ve ruhsal sagligi iyilestirmeye dair iki yonlu yaklasimla kilo alinmasi onlenebilir veya mucadele kolaylasabilir. Daha fazla uyumak Uyku faktoru genellikle gozden kacsa da kortizol seviyesini ve kilo alimini etkileyebilir. Uyku duzenindeki bozukluklar kortizol hormonu seviyelerindeki sagliksiz artisa sebep olabilir. Bu artis zamanla metabolizmayi olumsuz etkiler, istahla ve aclikla ilgili bazi hormonlarin artisina sebep olarak vucut agirliginin artmasi sonucunu dogurabilir. Uyku suresi icin genel tavsiye, gece basina 7 ya da 9 saattir ancak bu yas ve baska faktorlere bagli olarak degisIklik gosterir. Meditasyon yapmak Kandaki kortizol seviyesini kontrol altinda tutmak icin meditasyon, yoga ve diger gevseme teknikleri gibi uygulamalar da kullanilabilir. Meditasyonun amaci, dusunceleri odaklamak ve yonlendirmek icin zihni egitmektir. Hangi meditasyon yontemi secilirse secilsin, meditasyon yapilmasi kisilerin kortizol seviyesinde dususle iliskilendirilmistir. Meditasyon ayrica uyku kalitesini artirmaya yardimci olabilir. Sonuc olarak kortizol, vucutta kan sekerini kontrol etmek, inflamasyonu (iltihaplanmayi) azaltmak ve metabolizmayi duzenlemek gibi temel Kortizol Hormonu Kilo Alimini Etkiler mi?islevleri gerceklestiren kritik onemde bir hormondur. Stresten dolayi kortizoldeki kucuk yukselmeler normal olsa da seviyeler kronik bir sekilde yuksek seyrettiginde kilo almak gibi birtakim olumsuz sonuclar gorulebilir. Egzersiz, hareketliligi artirmak, meditasyon veya bir diyetisyenin rehberligini istemek gibi bazi etkili yontemlerle kilo alinmasi onlenebilir. |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
