|
|
17 Eylül 2020, 08:55
|
#1 |
 |
Akut Miyeloid Losemi
Lokositleri meydana getiren monosit ve granulosit hucreleri, kemik iligindeki genc hucrelerin basamak seklinde olgunlasmasi sonucu olusurlar. Bu olgun hucreler, genc hucrelerin tersine cesitli mikroplarla mucadele edip bagisIklik sisteminde etkin rol oynarlar.
Akut miyeloid tipi losemide, bu normal olgunlasma durumu bozulur, genc hucreler olgunlasamaz ve kemik iligiyle kanda birikmeye baslarlar. Monosit ve notrofil gibi olgun hucreler olusmadigindan mikroplara karsi vucut mucadele edemez. Miyeloblastlarin anormal cogalmasi durumunda da kemik iliginde trombosit ve eritrosit yapimi bozulur. Bunun sonucunda da trombosit ve anemi sayisinda azalma olusur. Akut Miyeloid Loseminin Nedenleri Nelerdir? Akut miyeloid loseminin kesin nedenleri bilinmemekle beraber genetik ve cevresel faktorlerin etkin rol oynadigi dusunulmektedir. Genlerde meydana gelen degisIkliklerin kimileri, losemi gelisimine neden olan genleri uyarirken, kimileri de losemi losemi gelisimine sebep olurlar. Genetik nedenlerin disinda losemi gelisimine sebep olan cevresel faktorler ise sunlardir: • Yuksek dozda olan radyasyona maruz kalma, • Kimyasal maddeler, • Bazi dogumsal hastaliklar (Fanconi anemisi, down sendromu gibi kalitsal hastaliklar ve polisitemia vera, miyelodisplastik sendrom gibi edinsel hastaliklar), • Bazi kemoterapi ilaclari, • Virusler akut miyeloid loseminin nedenleri arasindadir. Akut Miyeloid Loseminin Belirtileri Nelerdir? Akut miyeloid losemide pek cok kok hucre monoblast ya da myeloblast adi verilen genc hucrelere donusur. Bu hucreler de kanda ve kemik iliginde birikerek enfeksiyonlarla mucadele edemeyecek konuma gelirler. Bunun sonucunda da saglikli diger hucreler, yeteri kadar uretilemeyip gorevlerini yerine getiremezler. Boylelikle vucutta su tarzda belirtiler meydana gelebilir: • Ates, • Halsizlik ya da cabuk yorulma, • Solunum sIkintisi, • Vucutta kolay kanama ve morarmalar, • Kilo kaybi ve istahsizlik, • Cilt altinda noktasal olan kanama odaklarinin gorulmesi akut miyeloid losemide gorulen belirtilerdir. Fakat bu tur bulgularin baska hastaliklarda da gorulebilecegi unutulmamalidir. Bu tur sIkayetleri uzun bir sure devam eden hastalar ise mutlaka bir hekime basvurmalidirlar. Akut Miyeloid Losemi Tipleri Nelerdir? Dunya Saglik Orgutu tarafindan yapilan miyeloid ve AML neoplazilerin siniflamasi su sekildedir: • Miyelodisplazi iliskili degisIkliklerle meydana gelen AML, • Tekrarlayan genetik bozuklukla olusan AML, • Tedaviyle meydana gelen miyeloid neoplaziler, • Miyeloid sarkom, • Blastik plazmasitoid dendritik hucre neoplazileri, • Akut bazofilik losemi, • Down sendromuyla alakali miyeloid proliferasyonlar, • Miyelofibrozlu akut panmiyeloz akut miyeloid losemi tipleridir. Akut Miyeloid Losemide Kullanilan Tani Yontemleri Nelerdir? Akut miyeloid losemide kullanilan tani yontemleri sunlardir: Fizik muayene ve hastalik oykusu: Hastanin gecmiste gecirdigi hastaliklari ve uygulanan tedavi yontemleri sorgulanir, mevcut hastaligi ile ilgili morarmalar, dis etlerinde kararmalar, ciltte noktasal kanamalar gibi olasi birtakim bulgular arastirilir. Biyokimyasal tetkikler ve tam kan sayimi: Hastanin beyaz kan hucreleri, kirmizi kan hucreleri, trombosit sayisi ve hemoglobin miktari olculur. Anemi ve trombosit dusuklugu bu noktada saptanabilir. Cevresel kan yaymasi: Cevresel kan yaymasinda kan hucrelerinin turleri, bunlarin birbirlerine oranlari, sayilari, hucrelerin sekillerindeki meydana gelen degisIklikler ve cevre kanina bagli olarak anormal hucreler ortaya cikmissa bu yontemle tespit edilir. AML’de artis gosteren blastlarin cevresel kan yaymasinda gozlemlenmesi taniyi daha da kuvvetlendirir. Kemik iligi biyopsisi ve aspirasyonu: Legen kemigi bolgesel anestezi ya da genel anesteziyle uyusturularak iligin alinacagi bolge iyi bir sekilde temizlenir. Daha sonra ozel bir igne yardimiyla girilerek enjektor ile kemik iligi ornegi alinir. Boylece islem sirasinda hasta hic agri duymaz. Fakat bolgesel anestezi uygulanmissa iligin cekilmesi sirasinda vakuma bagli olarak hastada cekilme hissi duyulur. Yapilacak olan biyopside de ozel biyopsi ignesi ile girilerek ornek alinir. Kemik iligi biyopsisi ve aspirasyon numuneleri patolog ve hematolog tarafindan mikroskop ile incelenir. Bunun yaninda kromozom anormalliklerinin saptanmasi amaciyla da aspirasyon orneginden pek cok kromozom inceleme testleri istenir. Ancak kesin bir tani icin kesinlikle kemik iligi biyopsisi yapilir. Kemik iliginden alinacak olan ornegin yaymasinda ya da cevre kani yaymasinda etkili olan blast sayisinin % 20’lik bir degerin uzerinde olmasi da akut losemi tanisi koydurur. Akis sitometrisi: Kemik iligi ya da kan orneginde meydana gelen losemi hucreleri ozel birtakim boyalarla boyanarak yuzeylerinde yer alan belirteclerden faydalanilarak loseminin tipi ve bu tiplere ait alt tipleri saptanabilir. Cok farkli tedavi yontemlerinin olmasi sebebiyle tip tayini oldukca onemlidir. Kardesi olan ve yuksek riskli olarak belirlenen hastalarda olasi ilik naklinde doku uygunluk testleri uygulanir. Sitogenetik analizler: Kandan ya da kemik iliginden alinacak olan hucreler mikroskopla incelenerek kromozom degisIklikleri saptanabilir. Ancak bazi durumlarda da molekuler sitogenetik testlerden faydalanilabilir. Floresan maddeleri kullanilarak yapilan bu testlerde genetik yapilardaki hasarlar tespit edilir. Boylece yuksek, dusuk ya da orta riskli hastalar kolay bir sekilde belirlenerek tedavi secimi cok daha kolay yapilir. Akut Miyeloid Losemi Tedavisi Nasil Yapilir? Butun AML hastalari, teshis konulduktan itibaren tedavi altina alinmalidir. Uygulanacak olan tedavinin temel hedefi ise remisyon elde etmektir. Remisyon da losemik blastlarin kemik ve kan iliginde kaybolarak kemik iliginin kendi normal yapisini kazanmasi demektir. Remisyonda olan bir hastanin belirgin bir sekilde olan yakinmasi kalmaz hatta kan sayimlari da normal bulunur. Bunun icin de hastalarda yogun bir kemoterapi uygulamasi yapilir. AML’de uygulanan tedavi bu nedenle remisyon induksiyonu ve konsolidasyon tedavisidir. Bu tedavi yontemlerinden ise su sekilde bahsedebiliriz: Remisyon induksiyon tedavisi : Bu tedavi yonteminde kemoterapi kullanilarak vucuttaki losemi hucreleri oldurulur. Tedavi esnasinda bircok insan hastanede kalir, cunku uygulanacak olan kemoterapi ayrica saglikli olan hucreleri de oldurerek anormal kanama ve enfeksiyon riskini arttirir. APL adi verilen ve nadir gorulen AML’de, all-trans retinoik asit ya da arsenik trioksit gibi anti kanser ilaclari da losemi hucrelerinde meydana gelen spesifik mutasyonlari hedeflemek amaciyla kullanilabilir. Kullanilan bu ilaclar da losemi hucrelerini oldurerek sagliksiz olan hucrelerin bolunmesini engeller. Konsolidasyon tedavisi: Bu tedavi yontemi, AML’yi remisyonda tutmak ve AML’nin nuksetmesini onlemek adina cok onemlidir. Cunku konsolidasyon tedavisinin temel amaci, arta kalan losemi hucrelerini tamamiyla yok etmektir. Bu bakimdan konsolidasyon tedavisi icin de kok hucre nakli gerekebilir. Cunku kok hucreler, vucudun saglikli ve yeni kemik iligi hucreleri meydana getirmesine yardimci olmak amaciyla kullanilir. Kok hucreler, donorden gelebilir. Daha onceki donemlerde remisyona giren bir losemi hastaligi varsa da doktor, otolog kok hucre nakli icin vucuttaki kok hucrelerinden kimilerini cikarip depolamis olabilir. Donorden kok hucre almak, vucuttaki kok hucrelerden meydana gelen bir nakil almaktan cok daha fazla bir risk tasir. Bununla beraber, vucuttaki kok hucrelerin naklinde alinan numunede birtakim eski losemi hucreleri de olabileceginden, nuksetme riski cok daha yuksektir. |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
