|
|
15 Eylül 2020, 09:24
|
#1 |
  |
Ikili Tani Ve Tedavisi Nedir?
Ikili Tani tedavisi, bagimliligin giderilmesi alaninda nispeten yeni bir yaklasimdir. 1990’lara kadar, bir akil sagligi bozuklugunun semptomlarini( anksiyete ataklari, depresif donemler, sanrisal davranis veya ruh hali degisimleri) yasayan kisiler, uyusturucu veya alkol bagimliligi icin yardim arayanlardan ayri olarak tedavi edilmislerdir. Bu kosullar ortustugunde, danisanlar temiz ve ayik olana kadar genellikle akil hastaligi tedavisi gormezlerdi. Ne yazik ki, madde bagimliligi genellikle altta yatan bir psIkiyatrik bozukluktan kaynaklandiginda, bu ikili bagimlilik teshisi ve zihinsel bozuklugu olan bircok kisinin ihtiyac duyduklari yardimi asla alamadigi anlamina gelmektedir. Bu yazida ikili tani terimi ve tedavisi hakkinda bilinmesi gerekenler uzerine bilgiler bulunmaktadir.
Ikili Tani Tedavisinin Farki Nedir? 21. yilinda ikili tani kurtarma karisimlari, ruh sagligi bakimi ve madde bagimliligi tedavisinde en basarili yonleridir. PsIkiyatrik saglik ve bagimlilik arasina sert bir cizgi cekmek yerine, bu alanlar bir surekliligin parcasi olarak ele alinir. Bagimlilik tedavisinde calisan klinisyenler artik birlikte ortaya cikan akil sagligi bozukluklarinin tedavisinde egitim ve kimlik bilgileri alabilirler. Ozel rehabilitasyon tesisleri, Cift Tanili musteriler icin kisisellestirilmis kurtarma hizmetleri sunar. Bununla birlikte, dogru rehabilitasyon programini bulmak, ozellikle de madde bagimliligi ile birlikte depresyon veya anksiyete ile mucadele ediyorsaniz, hala zordur. Kisi bir akil sagligi bozuklugu (depresyon, bipolar bozukluk, anksiyete bozukluklari, sizofreni, kisilik bozuklugu vb.) Ve bir bagimlilik bozuklugu (alkolizm, uyusturucu bagimliligi, kumar bagimliligi, seks bagimliligi veya baska bir davranissal bagimlilik) icin tani kriterlerini karsiliyorsa tedaviye baslanildiginda ikili tani hastasi olarak siniflandirilabilir. Ikili Tani icin etkili tedavi, iyilesme surecinden gecerken hem bagimliligi hem de akil hastaligini goz onunde bulundurmayi icermektedir. Kisinin tam iyilesme sansini artirmak icin su kosullarin bulunmasi gerekir: • Yuksek egitimli bir tedavi ekibinin uyeleri tarafindan ruh sagligi ve madde kullanim bozukluklarinin paralel tedavisi • Eslik eden rahatsizliklarin tedavisinde antidepresanlar veya anti-anksiyete ilaclari gibi psIkoterapotik ilaclarin oneminin kabul edilmesi • Danisani olumsuz, agresif ifadelerle yuzlestirmek yerine benlik saygisini pekistiren ve ozguven olusturan destekleyici bir terapi yaklasimi • Esleri, cocuklari ve diger hane halki uyelerini bireysel danismanlik, grup toplantilari veya egitim icin terapiye getiren kapsayici bir tedavi stratejisi ArdisIk tedavi, klinisyenlerin ruh sagligi tedavisi ile bagimlilik rehabilitasyonu arasinda bir ayrim olmasi gerektigine inandiklari 1990’lardan once bir normdu. Ve sirali yaklasimda, Cift Tanili hastalar, digerinde stabil kabul edilene kadar bir tedavi alanindan dislanmislardir. Ornegin, aktif alkolizmi olan depresif bir kisi, detoks ve rehabilitasyondan gecene kadar depresyon tedavisi alamayabilirdi. Arastirmalar, daha yuksek nuks oranina yol actigini gosterdigi icin sirali tedaviye gore daha az populer hale gelmis olabilir. Ikili Tani Konmasi Kisiye guncel surumu ile tanimlanan bir cift Tteshisi koymak icin, ruh sagligi bozuklugu kriterlerinden birine girmesi gerekir. Amerikan PsIkiyatri Birligi tarafindan yayinlanan DSM, hastalari cesitli klinik ortamlarda teshis ve tedavi eden ruh sagligi uzmanlari icin bir kilavuzdur. Yetkili bir psIkiyatrist, doktor, psIkolog, danisman veya terapist, kisinin bir akil sagligi bozuklugu varsa ve uyusturucu, alkol veya seks veya kumar gibi bir davranisa bagimliligi varsa Ikili Tani koyabilir. Uzun sure tani konulmamis bir akil hastaligi ile yasiyorsa, hastanin ikili tani almasi buyuk bir fayda saglayabilir. Siddetli ruh hali dalgalanmalarina, umutsuzluk ve uzuntu donemlerine, intihar dusuncelere, halusinasyonlara veya travmatik olaylara yillarca geri donuslere katlaniyorsa, yasadigi bu durumuna bir isim koymak umut verici olabilir. Sonucta, durumuna tani konmussa, tedavi de edilebilir. Kisi eger bagimlilikla da mucadele ediyorsa, akil hastaligindan kurtulmak daha zordur; ancak uygun sekilde egitilmis, sefkatli bir tedavi ekibi ile bunu rehabilitasyon yoluyla yapabilir ve iyilesebilir. Ikili Tanida Belirti ve Bulgular Resmi olarak ikili Tani koymak icin, bir akil sagligi uzmani veya bagimlilik uzmani tarafindan degerlendirilmek gerekir. Uzmanlar tarafindan belirti ve semptomlari, su sekilde siralanir: • Yeni aktiviteler veya yeni bir kalabaligin lehine arkadaslarini veya aileyi terk etmek • Okula veya ise ayak uydurmak icin mucadele etmek • Bagimlilik yaratan bir davranisi surdurmek icin yalan soylemek veya calmak • Gece gec saatlere kadar ayakta kalmak ve gunduz uyumak • Uyusturucu kullanmayi, icki icmeyi, kumar oynamayi veya guvenli olmayan seks yapmayi birakmaya calismak, ancak tekrar tekrar baslamak • Zorlayici bir davranisla ilgili sucluluk veya pismanlik duygularini ifade etmek • Ayni yuksekligi elde etmek icin daha yuksek dozda uyusturucu, daha fazla alkollu icecek veya daha asiri yuksek riskli davranis arayisi • Zararli bir maddeyi birakmaya calistiktan veya dozu azalttiktan sonra yoksunluk semptomlari yasamak Ikili tani olup olmadigini kesin olarak bilmenin tek yolu, psIkiyatrik bakimda gecmisi olan bir bagimlilik tedavisi uzmanina danismaktir. Ikili Tani rehabilitasyon tesislerinde, alim danismanlari ve degerlendirme uzmanlari, kisisellestirilmis bir tedavi plani gelistirilmesine yardimci olmadan once kisinin psIkiyatrik gecmisini gozden gecirecek ve madde kullanim aliskanliklarini degerlendirecektir. Tedavi surecine baslamak icin ihtiyac duydugu destegi almanin en zor kismi bu taninin konduktan sonra tedavi almaya karar verilmesi sureci olmaktadir. Ikili Tanida Tedavi Secenekleri Ikili Tani ile herkes icin ise yarayan tek bir tedavi secenegi yoktur. Ruh sagligi bozukluklarinin kapsami genistir ve psIkiyatrik durum ile madde bagimliligi arasindaki iliski karmasIktir. Bagimlilik ve akil hastaligi icin tedavi arayan kisilere su teshis konulabilir: • Major depresyon veya bipolar bozukluk gibi bir duygudurum bozuklugu • Yaygin anksiyete, travma sonrasi stres bozuklugu veya obsesif kompulsif bozukluk gibi bir anksiyete bozuklugu • Borderline kisilik bozuklugu veya antisosyal bozukluk gibi bir kisilik bozuklugu • Bulimia, tikinircasina yeme bozuklugu veya anoreksi gibi bir yeme bozuklugu Yapilacak tedavinin etkili olabilmesi icin, iyilesme planinin kisinin ozel bozuklugunun yani sira kisisel bagimlilik davranis gecmisinizi de ele alinmasi gerekir. Ihtiyac duyulan bakim duzeyi, madde kullaniminin kapsamina ve psIkiyatrik durumun ciddiyetine gore degisilik gosterebilir. Son zamanlarda yogun bir sekilde uyusturucu veya alkol kullanan veya psIkotik donemler veya intihar dusunceleri gibi ciddi akil hastaligi belirtileri olan kisiler, 24 saat izleme ve bakim saglayan bir yatili tedavi programindan yararlanmaktadirlar. Fiziksel ve zihinsel olarak stabil olan danisanlar, evde yasamaya devam edebilecekleri, ise gidebilecekleri ve rehabilitasyon sirasinda aile uyelerine bakabilecekleri bir ayakta tedavi programina yonlendirilebilirler. Ayakta tedavi hizmetinin faydalarindan yararlanmak icin kisi kendini tamamen iyilesme surecine adamalidir. Surekli gozetim altinda olmadan, tedavi programindan geri adim atmak daha kolaydir. Ayakta tedavi, asgari duzeyde denetlenen bakimin faydalarindan yararlanmak icin yuksek duzeyde motivasyon gerektirir. Ikili Tani rehabilitasyonu soz konusu oldugunda, farmakolojik tedavi, tedavinin onemli bir bilesenidir. Ilaclar genellikle ruh halini dengelemek, kaygi ve ajitasyonu azaltmak, travmatik olaylara geri donusleri onlemek veya halusinasyonlari onlemek icin recete edilir. PsIkiyatrik ilac tedavisi bir zamanlar madde kotuye kullanimi tedavi programlarinda onerilmese de, Ikili Tani bakim saglayicilari uyusturucu veya alkol rehabilitasyonu boyunca farmakoterapiye devam etmenin onemini vurgulamaktadirlar. Hasta kisilerin esleri, partnerleri, cocuklari, kardesleri bagimlilik ve akil sagligi konusunda egitilmesi de ayrica hastanin iyilesmesinin bir baska onemli parcasidir. Sevdikleri kisinin durumu hakkinda ne kadar bilgilendirilirse, iyilesme surecinde kisiyi destekleme olasiliklari o kadar artar. Reddetmek, Ikili Tani konan kisilerde yaygin bir davranistir. Oysa dusunceleri ve algilari akil hastaligi nedeniyle degistiginde, kendi bakimini ihmal etmeleri sIk gorulen bir durumdur. Depresyon, kisinin hayatin hicbir seye degmedigini hissetmesine neden olabilirken, kaygi baskalariyla temastan uzaklastirabilir. Akil hastaliginin semptomlari o kadar rahatsiz edici olabilir ki, alkol veya uyusturucu kullanimi, bunlarla bas etmenin tek yolu gibi gorunebilir.
________________
Bizde Mutsuz Olalim ~
|
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
