|
|
15 Eylül 2020, 09:21
|
#1 |
 |
Genclerde En Sik Gorulen Hastaliklar
Ergenlik yillari kafa karistirici ve zor bir donemdir. Cunku bu yillar hem ebeveynler hem de ergenlik yaslarinda olan cocuklari icin bircok degisIkliklere gebe bir surectir. Genc bedenler cocukluktan cikarak yetiskine dogru ilerlemekte ve ayni zamanda karisIk duygu durumu yasamaktadirlar. Bu yas grubunda dalgalanan hormon seviyeleri normaldir, ancak deneyimli ebeveynler icin bile bazi zorluklara vardir.
Gencler arasinda yaygin gorulen hastaliklar yetiskinlerle aynidir. Fakat gencler, yetiskinlerle ayni mikroplari alabilseler de, bu yas araliginda bazi hastaliklar ve durumlar hayatlarinin diger donemlerine gore onlari daha cok etkileyebilir. Bu yazida genclerde sIk gorulen hastaliklar hakkinda bilgiler bulunmaktadir. Soguk Alginligi Soguk alginligina yaygin denmesinin bir nedeni vardir, cunku dunyada en sIk gorulen hastaliktir. Yetiskinler yilda ortalama 2-5 soguk alginligi yasarlar, ancak cocuklar bunlari yilda yedi ila 10 kez yasayabilirler. Gencler bu konuda yetiskin araligina girmektedirler ve bununla birlikte, soguk alginligina 200’den fazla farkli virus neden olabilir, Iste bu nedenle onlari tekrar tekrar grip olmalari diger donemlere gore daha kolaydir. Grip Pek cok insan gribi kotu bir soguk alginligindan baska bir sey olarak atmasa da, aslinda bu tam tersidir. Birkac gun icinde semptomlarin kademeli olarak kotulesmesi yerine (soguk semptomlari bu sekilde ilerler) grip semptomlari kisiyi birdenbire ve ayni anda carpabilir. Grip olan cogu insan, bir kamyonun carptigi hissini yasamaktadir. Aksi halde saglikli gencler genellikle gripten herhangi bir komplikasyon olmaksizin iyilesse de, durum olumcul de olabilir. Aslinda, salgin grip turleri (1918 salgini ve 2009 H1N1 salgini gibi) arasindaki ortak ozelliklerden biri, orantisiz bir sekilde genc, saglikli insanlari, cogunlukla da gencleri oldurmeleridir. Strep Bogaz Strep bogaz , streptococcus bakterilerinin neden oldugu bogazda olusan bir enfeksiyondur. En cok 5 ile 15 yas arasindaki okul cagindaki cocuklarda gorulmektedir. Bir virusten ziyade bir bakteriden kaynaklandigindan, genellikle antibiyotiklerle tedavi edilmesi gerekir. Strep bogaz agrisi belirtileri arasinda bogaz agrisi, ates, bas agrisi, boyunda sismis bezler ve bazen bogazda beyaz lekeler bulunur. Bunlar ayni zamanda viral enfeksiyonlarin semptomlari da olabilir, bu nedenle gencler, strep olabilecegini dusunuyorsa bir doktora gorunmeleri onemli bir konudur. Bogaz bogazina neden olan bakterileri test etmek icin bir muayene yapilmali ve bu bakterilerden kurtulmak icin bir an once tedaviye baslanmalidir. Mononukleoz Mononukleoz veya mono, bazen opusme hastaligi olarak adlandirilir. Bu takma adi en cok gencler arasinda yaygin oldugu ve tukuruk yoluyla yayildigi icin kazanmistir. Mono, en yaygin olarak Epstein-Barr virusunden (EBV) kaynaklanir, ancak Cytomegalovirus (CMV) de neden olabilir. Mono semptomlari arasinda siddetli yorgunluk, ates, bogaz agrisi, sismis lenf dugumleri ve agrili kaslar bulunur. Bu semptomlara bircok farkli hastalik neden olabileceginden, gercekten mono olup olmadiginizi belirlemek icin saglik uzmaninizi muayene ve kan testi icin gormeniz gerekir. Semptomlar aylarca surebilir ve mono olan kisiler 18 aya kadar ve duzensiz yasamlari boyunca bulasici olabilir. Kisi mono ile hastalanirsa (viruse maruz kalmis pek cok kiside hicbir zaman belirti gorulmez), tekrar yakalanma olasiliginiz dusuktur. Bu enfeksiyon genellikle opusme hastalik olarak adlandirilsa da, kaplarin, dis fircalarinin, iceceklerin ve hatta dudak balsaminin paylasilmasi gibi tukuruk ve vucut sivilarini aktaran herhangi bir yolla gecilebilir. Gastroenterit veya Mide Gribi Gastroenterit, yaygin olarak mide gribi olarak adlandirilan ve gencler arasinda sIk gorulen bir hastaliktir. Son derece bulasicidir, ozellikle enfekte olan biri ellerini iyi yikamadiginda bu bulasicilik ust safhada gorulebilir. Virus yuzeylere yayilabilir, daha sonra gozlere, burna veya agza dokunduklarinda farkinda olmadan kendilerini enfekte eden baska bir kisi tarafindan alinabilir. Kusma, ishal, mide kramplari ve bazen ates yaygindir. Birkac saatten birkac gune kadar surebilirler. Neyse ki, bu hastaliklar kendini korumayi basarabilen veya kolay atlatan kisilerin sayisi az degildir. Cogu zaman hasta kendi baslarina gecirir ve tipik tedavi gerektirmez. Kisi mide gribine yakalandiginda en buyuk endise dehidrasyondur. Herhangi bir siviyi birkac saat boyunca tutamazsa, tibbi yardim alinmalidir. Cinsel Yolla Bulasan Hastaliklar Bazen cinsel yolla bulasan enfeksiyonlar (STI) olarak adlandirilan cinsel yolla bulasan hastaliklar, gencler arasinda giderek daha yaygin hale gelmektedir. Belsoguklugu, klamidya, sifiliz, HPV, HIV ve Hepatit, gencleri etkileyebilecek hastaliklardan sadece birkacidir. Herkesin bu hastaliga maruz kaldiginda hangi adimlari atmasi gerektigini bilmesi onemlidir. CDC gore, 20 milyon her yil ve bu yarisi teshis CYBH yeni vaka 15 ve 24 yas arasinda gencler ve genc yetiskinler arasinda yer almaktadir. Ruh Sagligi Bozukluklari Genc bir yetiskinin hayati, yillarca suren duygusal inis cikislarla doludur. Ergenlik duygusal, fiziksel ve zihinsel degisimlerin yogun olarak yasandigi bir devredir. Ayni zamanda, bu sure zarfinda, zihinsel saglik bozukluklarinin baslangici da ortaya cikabilir ve bunlar bireyin hayatini yillarca ciddi sekilde etkileyebilecek hastaliklar olabilir. Ilk olarak, genc yetiskinlerin ruh sagligi bozuklugunun etkisi olsun ya da olmasin karamsar, huysuz ve endiseli olabilecegi bilinen bir gercektir. Bu buyumenin bir parcasidir ve gencler genellikle bir seyleri sever, nefret ederler ve kotu bir gun gecirdiklerinde dunyanin altust oldugunu hissedebilirler. Gencler duygu durum dalgalanmalarina yatkin olduklarindan ve genellikle kontrolden ciktiklarini hissettiklerinden, akil sagligi bozuklugunun ne oldugunu ve normal buyume agrilarinin ne oldugunu belirlemek zor olabilir. Ancak genc bir insanin kotu ruh halinin biraz daha ciddi olabilecegine dair gostergeler var: • Kotu ruh hali veya huysuzluk birkac gunden uzun suruyorsa • Sosyal olarak geri cekilmisse • Surekli ofke, sinirlilik veya depresyon halindeyse • Istahta dramatik degisIklikler veya ani kilo kaybi veya artis yasaniyorsa ChildTrends.org tarafindan bes ergenden yaklasIk birinin teshis edilebilir bir akil sagligi bozukluguna sahip oldugu tahmin edilmektedir. Bu bozukluklar, depresyon , anksiyete ve otizm spektrum bozuklugundan kisilik ve davranis bozukluklarina kadar degisebilir. Bu ayni zamanda bir kiside akil hastaliklarinin ilk kez fark edilebildigi bir zamandir. Tipik olarak, tum madde bagimliligi ve ruh sagligi bozukluklarinin yarisina kadarinda gecmiste bir durum vardir veya 14 yasindan once tespit edilebilir. Bu sayi 24 yasina kadar dortte uce yukselir. Genetik ve aile durumlari, ergen ruh sagliginda bir role sahip olma egilimindedir. Erkeklerde davranissal ve otizm spektrum bozukluklarinin yani sira dikkat eksIkligi hiperaktivite bozuklugu (DEHB) bulunurken, kadinlar genellikle depresyon ve yeme bozukluklarina egilimlidir. Istismara ugrayan ailelerde (cinsel veya fiziksel) buyuyen, ebeveynleri daha dusuk egitim duzeyine sahip olan veya ebeveynleri de zihinsel saglik sorunlari olan kisiler, kendi ruh sagligi kosullarina yatkin olma egilimindedir. Akil sagligi bozukluklari icin yardim almak, genc bir yetiskin icin gelecekte cesitli sorunlari onleyebilir. Gencler genellikle duygularinin zaten kontrolden cikmis gibi hissettiginden, bir zihinsel saglik durumu bu duygulari birlestirerek kisiyi umutsuz ve gercekten ulasilamaz hissettirebilir. Maalesef ruh sagligi bozuklugu olan genc yetiskinlerin yarisindan azi ihtiyaclari olan yardimi almaktadir. Insanlar duygulari konusunda utanabilirler veya onlar hakkinda birine acilmayabilir ve bu yuzden cogu tedavi gormezler. Aslinda intihar, 10 ila 24 yaslari arasindaki kisiler arasinda ucuncu en onemli olum nedenidir. Bu nufusun yuzde 90’inda akil sagligi bozuklugu vardir ve yaklasIk yuzde 60’i intihar aninda depresyona sahiptir. |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
