|
|
29 Haziran 2020, 09:15
|
#1 |
  |
Yaslilarda Sik Gorulen Cilt Sorunlari
Cilt yaslandikca, kismen yasam tarzi faktorleri ve kismen de yaslanma surecinin kendisi nedeniyle dogal olarak degisir. Gunese maruz kalmak ve sigara icmek cildin yaslanmasina katkida bulunan baslica faktorlerden ikisidir. Puruzlu cilt, lezyonlar ve iyi huylu tumorler dahil deride yuzey degisIklikleri olusabilir. Yaslilarda damarlar ve kemikler kolay gorunur hale gelebilir, cizikler, kesIkler veya carpmalarin iyilesmesi daha uzun surebilir. Cogu cilt degisIkligi normal olmakla birlikte bazilari daha ciddi bir saglik sorununa isaret edebilir. Iste yaslilarda olusabilecek bazi yaygin cilt degisIklikleri:
Aktinik keratoz: Gunesten veya solaryum gibi yapay bir kaynaktan gelen ultraviyole isIk, bu kabarik, kabuklu buyumelere neden olur. Cogu kirmiziya doner fakat bazilari bronz veya pembemsi olabilir. Cildinde bu problemi tespit edenler doktora gorunmelidir cunku tedavi edilmezse kansere donusebilirler. Doktor bir krem recete edebilir, ameliyatla cikarabilir, dondurabilir veya yakabilir. Seboreik keratoz: Bu bronz veya kahverengi lekeler vucudun hemen her yerinde, ozellikle orta yastan sonra ortaya cikabilir. Zararsizdirlar ama on kanser buyumeleri veya cilt kanseri gibi gorunebilirler, bu yuzden bir doktorun kontrol etmesi gerekir. Cogu kiside tedaviye ihtiyac duyulmaz fakat rahatsiz ediyorsa veya kanser hucrelerini test etmek icin doktor bunlari cikarabilir ya da uzaklastirabilir. Yaslilik lekeleri: Karaciger lekeleri olarak da adlandirilan bu kucuk kahverengi duz lekeler genellikle cillerden daha buyukturler, vucudun eller, yuz, omuzlar ve kollar gibi cok fazla gunes alan kisimlarinda gorulurler. 50 yasin uzerinde olan kisilerde daha yaygindirlar fakat daha genc olan ve disarida cok fazla zaman geciren kisilerde de gorulebilirler. Tedavi gerektirmezler fakat cilt doktoru kanser olmadigindan emin olmak icin bir ornek alabilir. Beyazlatici urunlerle hafifletilebilir veya kisi isterse doktor tarafindan ortadan kaldirilabilir. Iki tur gunes isinina (UVA ve UVB) karsi korumaya yardimci olabilen genis spektrumlu gunes kremleri kullanmak yaslanma lekelerinin artisini onleyebilir, ayrica gunesten kacinilmalidir. Et Benleri: Et benleri, kabartili ya da cikintili bir yuzeye sahip kucuk, genellikle ten rengi cilt buyumeleridir. Bu kucuk sarkik doku parcalari cilde bir tur sapla asilidir. Insanlar yaslandikca, ozellikle kadinlarda et benleri yaygin hale gelir. Cogu zaman boyun, gogus, koltuk alti, kasIk, goz kapagi gibi kivrimli kisimlarda bulunurlar. Tehlikeli olmasalar da kiyafetler veya takilar onlara surtunurse tahris olabilirler. Kisiyi rahatsiz eden herhangi bir et benini doktor kesebilir, dondurabilir, elektrik akimi veya lazerle yakabilir. Kiraz Anjiyomu: Bu kucuk, kirmizi yumrular veya benler vucudun herhangi bir yerinde gorulebilir fakat goguste, karinda ve sirtta daha yaygindir. Zarar vermezler fakat uzerine vurulur veya kazinirlarsa kanayabilirler. Genellikle tek kalirlar ancak gorunusunden hoslanmayanlar icin cilt doktoru bunlari bir lazerle yok edebilir. Gunes Elastozu: Uzun sureli gunes hasari cildi sariya cevirebilir, cikintilara ve derin izlere neden olabilir. Tum cilt tonlarindaki insanlari etkiler ama acik tenlilerde daha belirgindir. Sigara icenlerin durumu daha kotulesir. Gunes sadece cildin ust tabakasini etkiler fakat tutun dumani daha derinlere zarar verir. Gunesten uzak durulmali ya da korunmak icin elden ne geliyorsa yapilmalidir. Varisli Damarlar: Zayiflamis kan damarlari kabarmaya, bukulmeye veya cikinti olusturmaya baslayabilir. Cogunlukla bacaklarda ve ayaklarda gorulurler, sIklikla agrirlar. Genellikle ciddi bir soruna isaret etmezler fakat yuzeysel kan pihtilari ile sonuclanan iltihapli damarlarla iliskili olabilirler. Doktor onlardan kurtulmaya yardimci olmak icin hastaya bir cift varis corabi verebilir veya ise yaramazsa r ameliyat edilmesini onerebilir. Orumcek damarlar: Bu kucuk bozulmus kan damari yiginlari genellikle bacaklarda, ayak bileklerinde, ayaklarda ve hatta yuzde ortaya cikar. Nedenleri arasinda kanin geri gelmesi, hormon degisIklikleri veya yaralanma bulunur. Onemli bir saglik sorununa isaret etmezler ancak sisebilir, kasinabilir, yorgunluk, yanma ve agri gibi bazi belirtiler de verebilir.Bu kilcal varisleri sIkistirmak icin doktorlar sIki kompresyon coraplari veya ise yaramiyorsa, kucuk bir cerrahi prosedur onerilebilir. Kuru ve Kasinti Cilt: Yaslanan cilt yag bezlerinin kaybindan dolayi daha kuru olur, kuruluk ise kasintiya neden olabilir. Bircok yasli insanda deride, genellikle alt bacaklarda, dirseklerde ve alt kollarda kuru lekeler olusabilir. Kuru deri lekeleri puruzlu ve pullu hissedilir. Kuru ciltlerin asagida belirtilenler gibi birden cok sebebi olabilir: *Yeterince sivi icmemek *Guneste bronzlasmak veya gunes altinda fazla kalmak *Fazla kuru havali ortamda bulunmak *Sigara icmek *Yasla birlikte yag ve ter bezlerinin kaybedilmesi *Stres hissetmek Kuru ciltler bobrek hastaligi, diyabet gibi bazi saglik durumlarindan da kaynaklaniyor olabilir. Sabun, parfum, ter onleyiciler gibi maddelerim fazla kullanilmasi, sicak suyla banyo yapilmasi da cildin kurumasini artirabilir. Bazi ilaclarin kullanimi da cildi kasintili hale getirebilir. Kasintili cilt ayrica bobrek hastaligi, demir eksIkligi, tiroid veya karaciger problemleri gibi daha ciddi bir hastaligin belirtisi olabilir. Yasli insanlarin ciltleri daha ince oldugundan kasimak kanamalara ve enfeksiyona sebep olabilir. Cilt kasintili ve cok kuruysa kasinti iki haftadan fazla surerse veya vucudu kaplarsa doktora danisilmalidir. Doktor kisiyi muayene edecek, nedenini ve tedavisi icin en iyi olani anlamaya yardimci olmak icin kan alinmasini ve test edilmesini isteyebilir. Asagidaki yollarla kuru, kasintili cilde yardimci olunabilir: *Her gun losyon, krem veya merhem gibi nemlendiricilerin kullanilmasi *Daha az ve daha ilik suyla banyo veya dus alinmasi ve daha yumusak sabun kullanilmasi *Odaya nem veren bir cihaz kullanilmasi Bacak Ulserleri: Kan akisi sorunlari alt bacaklardaki ve ayaklardaki cildin yaralanmasini kolaylastirir. Bakteriler catlak ya da bozulmus cilde girerse, tum bolge enfekte olabilir. Diyabet gibi daha yavas iyilesmeyi saglayan bir saglik sorunu varsa acik bir yaraya veya ulsere donusebilir. Doktor yaranin temiz tutulmasini, hareket etmeye devam edilmesini, bacaklarin yukari kaldirilmasini ve bazi durumlarda bolgeye baski uygulanmasini isteyecektir. Iyilesmeyen durumlarin ameliyat edilmesi gerekebilir. Kontakt dermatit: Bu kasintili, agrili durum iki sekilde olusabilir: *Alerjik, zehirli sarmasIk yapragi gibi bir seye dokunduktan veya kokulu bir camasir urunu kullandiktan sonra *Tahris edici, nem gibi cildi rahatsiz edici seyler (ornegin bebeklerde pisIk )nedeniyle Yaslandikca durum normal tedavilere de yanit vermeyebilir. Yasa bagli cilt problemleri icin kullanilan ilacli kremler de reaksiyona neden olabilir. Doktor nedenini anlayacak, muhtemelen kasintiyi yatistirmak icin ilaclar recete edecektir. Morarma: Yaslilikta deri, dermisteki (alt deri) kan damari duvarlarinin incelmesi nedeniyle morarmaya daha duyarlidir. Cildin yuzeyine yakin kucuk kan damarlari catladiginda curukler ya da morarmalar olur. Yaslandikca, cilt incelir ve yag kaybeder, bu da morarmayi kolaylastirabilir ayrica curukler daha uzun surede iyilesir. Genellikle endiselenecek bir sey degildir ama daha ciddi bir seyin habercisi olabilir. Bazi kan inceltici ilaclar, bazi hastaliklar da derinin morarmasina neden olabilir. Curukler gorulurse ve nasil oldugu bilinmiyorsa, ozellikle de vucudun genellikle giysilerle ortulu kisimlarinda bulunuyorsa doktorla konusulmali, gorusme sirasinda alinan ilaclar varsa mutlaka bildirilmelidir. KirisIkliklar: KirisIkliklar en gozle gorulur yaslanma belirtileridir. Ince yuzey cizgileri veya derin oluklar seklindeki kirisIkliklar cogunlukla gunese maruz kalma, kalitim ve cilt tipinden kaynaklanir. Yuz hareketi ya da gulme cizgileri cildin elastikiyetini kaybettigi 40’li ve 50’li yaslarda daha gorunur hale gelir. Ayrica epidermisin incelmesinden (cildin dis tabakasi) dolayi cilt seffaflasabilir. Yaslandikca ortaya cikan kirisIkliklarin olusum sureci saglikli yiyecekler, bol miktarda uyku ve duzenli egzersizle yavaslatilabilir. Gunesten korunmali ve ciltten dogal yaglari uzaklastiran guclu sabunlarin kullanimina dikkat edilmelidir. Sigara icmek kirisIkliklari daha da kotulestirir. KirisIkliklar kotu degildir ancak cogu insan gorunusunden hosnut degildir. KirisIkliklarin ortadan kaldirilmasiyla ilgili iddialarin cogu ise yaramaz. Kimyasal peeling, enjeksiyonlar, lazer tedavileri ve ameliyat bazi kirisIkliklardan kurtarabilir. Yontemlerin bazilari agrili ve tehlikeli olabilecegi icin bir uzman doktor tarafindan yapilmasi gerekir. KirisIkliklarla ilgili endiseleri olanlar ozellikle cilt sorunlari konusunda ozel olarak egitim almis, dermatolog adi verilen bir doktor ile konusmalidir. Sarkik Cilt: Gunesten gelen UV (ultraviyole) isinlari ve ortamdaki baska seyler cildin esnekligini azaltabilir. Yercekimi de cildin hem sarkmasina hem de kirismasina sebep olabilir. Sarkik cildin ilk fark edildigi yer genellikle cene hatti ve boyundur. Gunes koruyucu ve nemlendirici kullanmak sarkmalari geciktirmeye ya da uzak tutmaya yardimci olabilir. Boyun, cene ve bogaz kaslari icin egzersizler de yardimci olabilir. Cerrahi ve diger tedaviler cilt sarkmalarindan kurtulmaya yardimci olabilir. Cilt kanseri: Hasarli cilt hucreleri kontrolden cikabilir ve kanserli hale gelebilir. Cilt kanserinin en yaygin nedeni gunesten gelen UV radyasyonudur. Ultraviyole lambalari ve solaryum odalari da cilt kanserine sebep olabilir. Gunesin parlamadigi yerlerde de cilt kanseri olusabilir. Bu, genlerin ve cevredeki toksinlerin de bir rol oynadigi anlamina gelir. Herhangi bir cilt rengine sahip herkeste cilt kanseri gelisebilir. Acik tenli, kolayca cil olusan olan insanlarda risk daha buyuktur. Cilt kanseri, vucuda yayilmadan fark edilirse tedavisi yapilabilir. Kanser belirtilerinin fark edilebilmesi icin herkes ayda bir kez cildini kontrol etmelidir. Cilt kanserinin agri yapmasi nadirdir. Yeni bir cilt buyumesi, boyut veya sekil degistiren mevcut bir ben fark edilirse dermatologa danisilmalidir. Doktor kanserli lezyonlari kremler, enjeksiyonlar, haplar, ameliyat, lazer veya radyasyon ile tedavi edebilir. Cilt kanseri turune bagli olarak, kemoterapiye veya diger tedavilere de ihtiyac olabilir. Yatak yaralari: Yaslanma surecinde ortaya cikabilen yukaridaki cilt sorunlarindan baska uzun sure yatakta yatmak veya oturmak zorunda kalan ve kendi baslarina hareket etme problemi olan yaslilarda yatak yaralari da denilen cilt ulserleri (basinc ulserleri) olusabilir. Hastanin sIk dondurulmesi veya yeniden konumlandirilmasi ile onlenebilirler. Cildin Saglikli Tutulmasi Cilt yasla beraber incelir, yagini kaybeder ve eskisi gibi puruzsuz ve dolgun gorunmez. Yillarca guneste bronzlasmak veya gunes isiginda uzun sure disarida kalmak kirisIkliklara, yaslilik lekelerine, kuruluga hatta deri kansere neden olabilir fakat cildi korumak, daha iyi hissetmek ve iyi gorunebilmek icin yapilabilecek seyler vardir. Gunes saglik icin iyi olabilir ancak dikkatli olunmalidir, asagidaki yollarla cilt saglikli tutulabilir: Guneste kalinan zamanin sinirlanmasi: Gunduzleri disariya cikmak iyidir fakat gunes isinlarinin cok guclu oldugu zaman araliklarinda gunes altinda kalinmamalidir. Ornegin, yazin sabahlari saat 10’dan ogleden sonra 16’ya kadar gunes altinda kalmamaya calisilmalidir. Bulutlu havalar da aldaticidir cunku gunes isinlari bulutlarin arasindan gecebilir. Sudayken de gunes yanigi olabilir, bu nedenle havuz, gol veya denizde iken dikkatli olmak gerekir. Bronzlasmaktan kacinilmasi: Ultraviyole lambalari veya solaryum kabinleri kullanilmamalidir. Bronzlasma haplari FDA (ABD Gida ve Ilac Idaresi) tarafindan onaylanmadigindan guvenli olmayabilecegi unutulmamalidir. Gunes kremi kullanilmasi: SPF veya gunes koruma faktoru 30 ya da daha buyuk olan bir gunes kremi kullanilmalidir. Etiketinde “genis spektrumlu” yazan gunes koruyucu urunler secmek daha iyidir. Gunes kremi disari cikilmadan 15 ya da 30 dakika onceden surulmelidir. Gunes koruyucu krem yaklasIk 2 saat arayla tekrar uygulanmalidir. Yuzerken, terlerken veya cilt bir havluyla ovuldugunda gunes kremi daha sIk uygulanmalidir. Koruyucu elbise giyilmesi: Gunes isinlarini yuzde 99- 100 oraninda engelleyebilen gunes gozlugu kullanilmalidir. Cildin ortulmesi UV isinlarindan koruyabilir. Guneste olmak gerekiyorsa, vucudu tamamen kaplayan gevsek, hafif, uzun kollu gomlekler ve uzun pantolonlar veya uzun etekler giyilmelidir. Daha bol, rahat giysiler cildin nefes almasina ve sicak carpmasini engellemeye yardimci olurlar. Giysi satin alinirken daha acik renkli pamuklu kumaslardan yapilmis olanlar secilmelidir. Acik renkli kumaslar gunesi vucuttan uzaklastiracak ve kisiyi daha serin tutmaya yardimci olacaktir. Sapka kullanmak da gereklidir. Genis kenarli bir sapka boynu, kulaklari, gozleri ve basi golgeleyebilir. Hasir sapkalar en iyi secenektir. Bunlar sadece genis degil ayni zamanda daha hafiftirler. Yaralarin tedavi edilmesi: Cilt yaralanmalarinin uygun sekilde tedavi edilmesi bir yasliyi mutlu, saglikli ve aktif tutabilir. Bakterilerin yaraya girmesini onlemek icin yaralarin tamamen iyilesene kadar kapali tutulmasi onerilmektedir. Yara iltihaplanir, ateslenir veya akinti olursa derhal bir doktora gosterilmelidir. Sulu kalmak: Gun boyunca bol su icmek, kafeinden kacinmak ve nemlendirici kullanmak onemlidir. Nemlendirici uygulamak icin en iyi zaman bir dus veya banyodan hemen sonrasidir. Cilt kurulanmali (fakat ovulmamali) ve nemi hapsetmek icin cilt hala nemli iken losyon veya krem uygulanmalidir. Saglikli beslenmek: Kotu beslenme, hijyen ve gunes isigina maruz kalmak zaman gectikce cildi onemli olcude yaslandirabilir. Bu, cildin enfeksiyonla mucadele etme ve kendini iyilestirme yetenegini azaltir. Vucuda bol miktarda vitamin ve besin, hidrasyon ve hijyen saglamak cildin zarar gormesini onlemeye yardimci olabilir. Doktora danismak: Cilt yaslandikca degisebilir fakat unutulmamalidir ki yapilabilecek seyler vardir. Cilt sIk sIk kontrol edilmeli, endiselendiren herhangi bir degisIklik goruldugunde, doktora danisilmalidir. Doktorla konusmak, vucudun ozel ihtiyaclari hakkinda daha fazla bilgilenmeye yardimci olabilir ve bu dogal surecte kisiler ciltlerine ozen gosterme konusunda dogru yola oldugundan emin olabilir.
________________
Bizde Mutsuz Olalim ~
|
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
