|
|
21 Mayıs 2020, 09:48
|
#1 |
 |
Meme Kanserinde Genetik Yatkinlik
Birkac gen meme kanserine baglanmistir, bunlarin en yaygin olanlari BRCA mutasyonlaridir (BRCA1 ve BRCA2). Onemleri hakkinda bir fikir vermek icin, BRCA mutasyonu olmayan kadinlarda yasam boyu meme kanseri riski yaklasIk% 12’dir. Boyle bir mutasyona sahip olanlar icin, meme kanseri gelistirme icin ortalama yasam boyu risk% 70 civarindadir. BRCA mutasyonlari, diger bazi kanser turlerinin riskini de arttirir.
Bir BRCA mutasyonu bu kadar onemli bir risk faktoru oldugundan, ailede hastalik oykusu olan bircok kadin, sahip olup olmadigini gormek icin genetik test yaptirmaya tesvik edilir. Bu tur testler rutin degildir ve sonuclarin pozitif olmasi durumunda bir sonraki potansiyel adimlar hakkinda dikkatli bir degerlendirme yapilmasini gerektirir. Meme kanserine boyle bir yatkinligi kesfetme olasiligi korkutucu olabilir, ancak bu mutasyonlara sahip insanlarin uzun sureli hayatta kalmasi hakkinda yeni arastirmalar bazi korkularinizi hafifletmeye yardimci olabilir. BRCA Mutasyonlari ve Meme Kanseri Vucuttaki her hucrenin icinde bulunan genler DNA molekullerinden yapilir. Bunlar bir taslaktir, vucudun insa ettigi proteinleri kodlarlar. BRCA genleri, tumor baskilayici genler olarak islev goren normal genlerdir. Hucrelerin her biri, her BRCA geninin iki kopyasi (BRCA1 ve BRCA2) icerir; anneden bir kopya ve babadan bir kopya. Bu genlerin mutasyonlarina bagli kanser riski goz onune alindiginda, bazilari normal BRCA genlerinin meme kanseri ve yumurtalik kanseri gibi tumorlerin buyumesini onleyen proteinleri kodladigini ogrenince sasirirlar. Ozellikle, bu proteinler hucrelerdeki DNA’ya kansere neden olan hasari onarmaktan sorumludur. Bazilarinin bunlara BRCA mutasyonlari dedigini duyabilirken, bazilari da “braca” mutasyonlari diyebilir. BRCA Genleri Mutasyonlari Mutasyonlar genetik hatalardir. Birkac farkli BRCA gen mutasyonu vardir ve bunlar farkli kromozomlar uzerinde bulunabilir. En yaygin olanlari BRCA1 ve BRCA2’dir. BRCA gen mutasyonlari otozomal resesiftir, yani bir kisinin normal anti-kanser etkisini kaybetmesi icin genin her iki kopyasinin da anormal olmasi gerekir. Sadece bir mutasyona ugramis geni (BRCA1/2 olarak yazilir) ikisinden cok daha yaygindir. Bir BRCA mutasyonuna sahip olmak, kansere genetik bir yatkinlik saglar, ancak bu kesinlikle kanser gelistirecegi anlamina gelmez. Kanserin ortaya cikmasi icin, genin diger kopyasinin bir mutasyona ugramasi gerekir, bu da DNA onarim sistemini kanseri onlemek icin yetersiz kilar. Kalitsal bir mutasyon varsa ve edinilmis bir mutasyon gelistirilirse, BRCA geninin iki anormal kopyasina sahip olunabilir: • Kalitsal (mikrop cizgisi) BRCA mutasyonlari bir anneden veya babadan gebe kaldiginda bir cocuga gecirilir. • Edinilmis mutasyonlar, cevreye bagli DNA hasari, yasam tarzi faktorleri (sigara icmek gibi) veya hatta hucrelerdeki normal metabolik sureclerin bir sonucu olarak ortaya cikar. Bunlar bir kisinin hayati boyunca herhangi bir zamanda ortaya cikabilir. Meme Kanseri Riski BRCA mutasyonlari olan ile iliskili kalitsal meme kanseri dahil tumu kalitsal meme kanserlerinin BRCA mutasyonlari kaynaklanmaktadir. Genel olarak, BRCA mutasyonlari kalitsal meme kanserlerinin % 20 ila % 25’ini ve meme kanserlerinin% 5 ila% 10’unu olusturur. Yine, BRCA mutasyonu varsa, meme kanseri gelisme suresi ortalama% 70 civarindadir. BRCA mutasyonlari ile iliskili olmayan kalitsal meme kanserleri, BRCA disi ailesel meme kanseri veya BRCAX olarak adlandirilir. Meme kanserine bagli gen mutasyonlari arasinda ATM CDH1, CHEK2, PALB2, PTKN, STK11 ve TP53’dekiler yer alir. Muhtemelen daha bircok kesif yapilmasi, ancak arastirma hala erken asamalardadir. 40 yasin altindaki kisilerde, meme kanserlerinin yaklasIk% 10’u BRCA pozitif olmakla iliskilidir. Aksine, sayi hastaligi olan yasli kadinlarda% 5’e daha yakindir. Ailesel Meme Kanseri BRCA Mutasyonlari Meme Kanseri Tedavisini Nasil Etkiler BRCA mutasyonlari, tumorun agresifliginin bir olcusu olan daha yuksek bir tumor derecesine sahip kanserler ile iliskili olma egilimindedir. Tumor ozellikleri tedaviyi zorlastirir. Ek olarak, BRCA mutasyonlari (ozellikle BRCA1) olan kadinlarda meme kanserlerinin ostrojen veya progesteron reseptorlerine, meme kanseri hucrelerinin yuzeyinde, bu hormonlara baglandiklarinda tumorlerin buyumesine neden olan proteinlere sahip olma olasiligi daha dusuktur. Bu meme kanseri vakalarinin HER2-pozitif olma olasiligi daha dusuktur. Bu pozitif gibi gorunse de, hormon reseptoru pozitif ve HER2 pozitif meme kanserleri icin etkili olan ilaclarin muhtemelen BRCA mutasyonlari olan kadinlar icin secenek olmadigi anlamina gelir. HER2 reseptorleri, ostrojen reseptorleri veya progesteron reseptorleri olmayan uclu negatif meme kanserleri, BRCA mutasyonlari olan kadinlarda, mutasyonu olmayan kadinlardan daha yaygindir. Genel olarak, uclu negatif meme kanserlerinin tedavisi daha zordur, cunku ne hormonal tedaviler ne de HER hedefli ajanlar etkili olmayacaktir. Daha olumlu bir notta, BRCA mutasyonlari olan kadinlarda meme kanserleri, neoadjuvan kemoterapiye (ameliyat oncesi kemoterapi) bu mutasyonlari olmayan kadinlardan daha iyi yanit verme egilimindedir. BRCA Mutasyonlari icin Genetik Test Genel olarak, meme kanseri genleri icin genetik test standart degildir. Bununla birlikte, ailede meme kanseri oykusu olan veya genc yasta kisisel olarak meme kanseri olan kadinlar icin genellikle onerilir. Meme kanseri genleri icin test yaptirmayi dusunuyorsa, testten once doktorla veya genetik bir danismanla gorusulmelidir. BRCA genleri veya diger meme kanseri genleri (genellikle BRCA olmayan gen mutasyonlari olarak adlandirilir) icin pozitif sonuc alinirsa bazi onemli kararlar almak gerekebilir. Bu tur testlerin kisi icin neden yararli olabilecegine dair acik tibbi endikasyonlar olsa da, bunun duygusal olarak yuklu bir karar oldugu inkar edilemez. Bircok kadin mumkun olan her sekilde test yapilmasini isterken, bazilari bu testleri yaptirarak hastaligin risklerini almaktan kacinirlar. BRCA testini yaptirmak isteyen kisiler bu konuda sevdiklerinden psIkolojik destek alabilirler. Fakat kisinin karari ne olursa olsun, kesinlikle onerilen mamogramlari yaptirmasi gerekir. Negatif bir test sonucunun (tanimlanmis meme kanseri genleri yok) meme kanserine yakalanmayacagi anlamina gelmedigi unutulmamalidir. Benzer sekilde, cikan pozitif test kesinlikle meme kanseri olunacagi anlamina gelmez. Pozitif Sonuc Olumlu bir sonuca sahip olmak (tanimlanmis bir meme kanseri geni), daha genc yasta (40 yasindan once) tarama mamogramlarina sahip olmaniz gerektigi anlamina gelebilir. Pozitif genetik testlerin tedavisi ile ilgili kesin oneriler yoktur, cunku bu sonuclara sahip bircok kadin meme kanseri gelistirmez. Dogru ya da yanlis bir karar yoktur. Bununla birlikte, bu asamada tedaviye devam edip etmemek adina dikkatli bir sekilde karar verilmesi gerekir. Meme Kanseri Onleme Bu asamada, meme kanseri onleme hakkinda dusunmek onemlidir. Saglikli beslenmek ve egzersiz yapmak meme kanserini onlemek icin garanti edilmezken, uzmanlar koruyucu maddelerden kacinmayi, (taze meyve ve sebzelerde bulunan) antioksidan tuketmeyi ve sigara icmemeyi tum kanser riskini azaltabilecegini onermektedir. Hormon tedavilerini kullanimini(oral kontraseptiflerde oldugu gibi) doktorla gorusmek gerekir. BRCA mutasyonlari olan bazi kadinlar normalde meme kanserini tedavi etmek icin kullanilan hormon tedavisini kullanmayi tercih ederler. Bununla birlikte, hormon tedavisi risksiz degildir ve kanseri onleyemeyebilir. Baska bir secenekte profilaktik mastektomidir. Bu, meme kanseri riski yuksek oldugunda memelerin cerrahi olarak cikarilmasidir (genellikle rekonstruksiyondan sonra gelir). Profilaktik mastektomi, doktorla tartilmasi gereken cok kisisel bir secimdir. BRCA Mutasyonlari ve Diger Kanserler Yumurtalik kanseri, genel populasyondaki kadinlarin kabaca % 1,3’unde gorulur. BRCA1 mutasyonu olanlar icin % 39’unun yumurtalik kanseri gelistirmesi beklenirken, BRCA2 mutasyonu olanlarin % 11 ila % 17’sinde hastalik gelismektedir. Prostat kanseri, pankreas kanseri ve hatta akciger kanseri gibi BRCA mutasyonlari ile iliskili olabilecek baska kanserler de vardir. BRCA sonuclari alindiktan sonra, meme kanseri taramasi, hormon tedavisi veya cerrahi gibi potansiyel olarak diger tedavileri iceren sonraki adimlara karar verilmesi gerekir. Bu da genetik danisman veya uzman bir doktorla yapilabilir. Alinti |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
