IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi  
 sohbet
derya sohbet


 
 
Seçenekler Stil
Alt 09 Mart 2021, 10:12   #1
Guest
CeReN - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)

Standart Yaslilarin Yasadigi Sosyal Sorunlar Ve Bunlarin Etkileri

Guvenlik acigi, fiziksel veya duygusal olarak saldiriya ugrama veya zarar gorme olasiligina maruz kalmanin niteligi veya durumu olarak tanimlanabilir. Bir bireyin veya bir grubun olasi bir problemle yuzlesme, yonetme ve tahmin etme yetenegi olarak tanimlanmaktadir. Bu savunmasizlik kavrami, sosyal izolasyon icin risk faktoru ile dolayisiyla hastaliga, zihinsel ve fiziksel saglik eksIkligine yol acabilecek durumlarla iliskilidir. Kokleri yoksulluk, sosyal dislanma, etnik koken, engellilik, sadece hastalik veya yasamin belirli gelisim evrelerinde olabilir.
Tum bu yonler biyolojik, psIkolojik, sosyal ve davranissal degiskenler arasinda cok onemli kirilganlik faktorlerini yansitir. Bugune kadar, hic kimse yasamda bu beyin bolgesinin onemli varyasyonlara ugradigi iki kritik ani bir arada vurgulamamistir. Gelisiminin gerceklestigi ergenlik ve bu alanin bircok yuksek bilissel islevin goreli kaybiyla birlikte bilissel dususe gectigi yasliliktir. Bu bilgi, yeni sosyal icerme bicimleri gelistirmek icin savunmasizliga bagli dislama bicimlerini daha iyi anlamaya yardimci olabilir.


Yaslilarin Yasadigi Sosyal Sorunlar ve Bunlarin EtkileriYaslilarda Sosyal Kirilganlik
Yaslilik genellikle kirilganlikla iliskilendirilir, ancak bu kavramla iliskili yeni bir yon, savunmasizliktir. 65 yas ustu yasam beklentisi artmaya devam eder, ancak sagliksiz yasam yillari bir kisinin yasaminin yaklasIk % 20’sini olusturur. Aslinda, yaslanan nufus, sorunlu antropolojik demografik ve epidemiyolojik donusumlerle ugrasir. Aktif ve saglikli yaslanma, tum ulkeler tarafindan paylasilan bir gereklilik ve toplumsal zorluktur. Kirilganlik, ana karakteristigi homoeostazi surdurme yetenegindeki dusus, coklu sistemlerde bozulmalar nedeniyle stresorlere karsi savunmasizligi artiran ve fizyolojik rezervleri azaltan klinik bir sendromdur.


Gucsuz bir yasli, psIkofizik sagligin gerilemesi riski yuksek olan yasli bir kisidir. Aslinda yaslilarda kirilganlik, cevresel fiziksel, psIkolojik ve sosyal faktorler arasindaki karmasIk etkilesimi uygun sekilde hesaba katan cok boyutlu bir kavramdir. Simdiye kadar, kirilganligin kesin ve taninmis operasyonel bir tanimi yoktur. EIP-AHA’dan uzmanlar iki karli yaklasim belirlemistir: Birincisi fiziksel belirleyicilere (tibbi tanim) hitap ederken, ikincisi biyolojik, bilissel, psIkolojik ve sosyoekonomik faktorleri (biyo-psIkososyal tanim) dikkate alir.
Kirilganligin operatif tanimi, kirilganlik duzeyi ile su andaki risk arasindaki iliski goz onune alindiginda, yaslilarin konu olacagi olumsuz saglik sonuclari (savunmasizlik, hastaneye yatma, engellilik, kurumsallasma ve olum gibi) riskiyle ilgilidir. Ve zaman kirilganlik seviyesi ne kadar siddetli olursa risk o kadar ciddidir. Bu olumsuz saglik hizmeti sonuclarinin gorulme sIkligi sadece hastanin islevsel, fiziksel veya zihinsel durumu ile degil, ayni zamanda sosyal ve sosyoekonomik durumuyla da ilgilidir. Son kosullardan birinin bile olmamasi, saglik ve sosyal yardim hizmetlerinin kullaniminin artmasina yol acar.


Daha da onemlisi, sosyal savunmasizlik yasli insanlarin sagligi ile ilgilidir, potansiyel kirilganliga yatkinlik ve kotulestirici faktor olarak dusunulmelidir. Bu nedenle, yalnizlik ve sosyal izolasyon fiziksel gerileme ile iliskilendirilmistir. Tersine, guclu bir sosyal agin koruyucu bir etkisi vardir. Yalnizlik ve sosyal izolasyon farkli kavramlardir. Valtorta ve Hanratty (2012) soyle bildirmistir: Yalnizligin, daha genis bir sosyal agin (sosyal yalnizlik) veya istenen belirli bir arkadasin (duygusal yalnizlik) yoklugu ile iliskilidir. Ayrica oznel bir olumsuz duygu olarak algilandigi en yaygin kullanilan tanimlardan biridir.
Sosyal izolasyon ise, az temasli olma, sosyal faaliyetlere az katilim ve yalniz yasama gibi kriterler kullanilarak objektif olarak tanimlanir. Nitekim bireyler sosyal olarak izole edilmeden yalnizlik hissedebilir. Esit olarak yalnizlik ve izolasyon yasayabilir veya yalniz hissetmeden sosyal olarak izole edilebilir. Bu nedenlerden dolayi, sosyal ve sosyoekonomik faktorlerin kirilganligi belirlemede oynadigi rol ve olasi herhangi bir mudahale sekli dikkate alinmalidir. Kirilganlik olcum yontemleri, sosyal savunmasizligi olcmek icin yararli bir kilavuz saglayabilir. Aslinda, saglik durumu bir eksIk biriktirme yaklasimi ile ozetlenebilirken, bir yasli ne kadar cok acik biriktirirse, o kadar savunmasiz olur.


Yalnizca goreli kirilganligi degil, ayni zamanda sosyal savunmasizligi da tahmin etmek icin birkac farkli acik birlestirilebilirse, bu sosyal kirilganlik endeksi yaslilarin saglik ve sosyal bakim ihtiyaclarina iliskin icgorurler sunar. Boyle bir fikir Andrew ve ekibi dolandirici insanlar arasinda sosyal savunmasizligin daha yuksek oldugunu ve daha yuksek olum oraniyla iliskili oldugunu kesfetmislerdir. Ayrica Gale ve ekibi, yalnizlik ve sosyal izolasyon kirilganlik indeksi degisim oraniyla iliskili olmasa bile, yuksek duzeyde yalnizligin fiziksel olarak kirilgan olma riskini artirdigini bulmuslardir.
Yaslilarin Yasadigi Sosyal Sorunlar ve Bunlarin EtkileriSosyal savunmasizligin nasil karakterize edilecegine dair oybirligiyle bir anlasmaya sahip olmadikca, sosyal faktorlere dikkatin yasli insanlara bakim saglanmasinin ayrilmaz bir parcasi oldugu kabul edilmelidir. Daha sosyal ve surdurulebilir bir yasam, refah sistemlerinin kusaklar arasi dayanismaya dayandigi bir surectir. Is-yasam dengesini saglamak ve demografik degisIkliklere hazirlanmak icin daha iyi bakim sistemlerine daha fazla kaynak yatirilmalidir. Diger bir deyisle, daha sosyal bir yasam, gencler kadar yaslilarin da bugunlerine ve gelecegine guvenmelerini saglanmalidir.


Yasli vatandaslarin topluma pek cok katkisi vardir. Yaslilarin toplumlarina aktif katilimi, gonullu, isci, gayri resmi bakicilar ve tuketiciler olarak yaptiklari katkilar ve yarattiklari firsatlarla ekonomik ve sosyal deger getirebilir. Ayrica motivasyonlarini ve degerli olduklarini hissetme duygusunu surdurebilir, boylece sosyal izolasyondan ve bununla iliskili bircok sorun ve riskten kacinabilir. Bugune kadar yaslilar, topluluklarina katilimlarinin onunde bircok engelle karsi karsiya kalmislardir.
Bunlar, hareket kabiliyetlerine, siyasi sivil sureclere ve altyapiya erisime iliskin kisitlamalari icerebilir. Dahasi, teknolojik degisIkliklere ayak uydurma firsatlari, bilgi eksIkligi, azalmis sosyal aglar, guven ve oz saygi kaybi olusturur. Siyasetciler, akademik cevreler ve yetkililer destek saglamali ve yaslilarin toplumlarina tam olarak katilabilmeleri icin gerekli kosullari yaratmalidir. Cesitli finansman programlari, arastirmalar veya kalkinma odakli eylemler sayesinde yaslilar desteklenmelidir.



Kisilerarasi Catisma
Novara ve Di Chio, cocuklarin kavgalarinin yonetimini tesvik etmek icin en etkili pedagojik mudahaleleri belirlemeyi amaclayan bir arastirmanin parcasi olarak, gorusmeler yoluyla cocuklarin kendilerine de soz vermislerdir. Bu argumanlarin arkasindaki nedenleri listelemisler, ayrica argumanlarin herkesin basina gelebilecegini bildirmislerdir. Gorusulen cocuklar, ofke ve ofke duygularinin varligiyla karakterize edilen durumlara atifta bulunmuslardir. Iddia edilen arkadasliklara, maruz kalinan alaylara, kurallarin ihlaline, oyunlara sahip olmaya veya iclerindeki rollerin ustlenilmesine karsi ofkedir.


Bu da ofke duygusu ile kisilerarasi catismalarin baslangici arasinda yakin bir iliski oldugunu dusunmeye sevk eder. Van Kleef bunu dogrular ve daha da ileri giderek, icsel ofke etkileri ile kisilerarasi etkiler arasinda ayrim yapar. Calismasinin sonuclari, icsel duzeyde ofkenin dusmanca duygular, carpik algilar, atiflar ve rekabetci davranislarla iliskili oldugunu anlamayi sagliyor. Kisilerarasi duzeyde ise ofke bazen karsilikli dusmanliga ve dolayisiyla rekabete neden olurken, diger durumlarda isbirligini motive eden alternatif stratejileri harekete gecirir. Bu baglamda, isbirligi stratejilerinin catisma durumlarinin yeterli yonetimi icin en etkili oldugu gercegine iliskin bazi bilimsel kanitlar bulunabilir. Novara ve Passerini, ornegin, catismanin her catismanin kendi katkisini yapma firsatina sahip oldugu bir yer oldugunu ve tam olarak baslangictaki bir farklilik nedeniyle yaratilan bir alan oldugunu one surmustur.
Okul baglaminda konusma, ayrica okulun gorevi, herkese yaratilan iliski sorunlarinin cozumune katkida bulunma firsati vermek icin catisma deneyimini garanti etmek olmalidir. Zaten birkac yil once, Sherif ve ekibi, Robbers Cave deneyi sayesinde gruplarin psIkolojisinde ve gruplar arasi catismalarin incelenmesinde bir donum noktasi olusturmustur. Ozetle, daha once hic tanismamis veya tanimamis, ancak din ve din acisindan tamamen homojen olan yaklasIk 20 Oklahoma Sehri cocugu sosyal gecmisleri, bir yaz kampina davet ederek rastgele iki gruba ayrilmislardir. Deneyciler cok gecmeden, onlari iki gruba ayirma gerceginin, diger gruba karsi bir dizi stereotip ve onyargiya yol actigini ve kisa sure sonra bayraklarin ve giysilerin calinmasindan karsilikli sakalara, her zaman ayri masalarda yemek talebine gore konvansiyonel olmayan silahlarin olusturulmasidir.


Deneyin ikinci asamasinda ise hedef gruplar arasinda barisi saglamaktir. Sadece birlikte yapilacak faaliyetlere basvurmak istenen sonuclari vermemistir. Ancak deneyciler daha ust duzey hedeflere basvurduklarinda durum degismistir, bu da herkes arasinda isbirligi yapilmasini gerektigidir. Bununla birlikte bu isbirliginde sahada su borularinin yayildigi haberi verilmistir, sabote edildiklerinden ve sorunu cozmek icin her iki gruptan cocuklar secilmistir. Karsilikli isbirligi sayesinde tikanan boruyu serbest birakmayi basardiklarinda, kendilerini birlikte kutlama yaparken bulmuslardir. Birkac gun icinde hava degismeye baslamis deney sona erdiginde ve tum cocuklar evlerine donmek zorunda kaldiginda, hepsi yan yana oturan ayni otobuste donus yolculugunu yapmaktan cok mutlu olmuslardir.
Yaslilarin Yasadigi Sosyal Sorunlar ve Bunlarin EtkileriBahsedildigi gibi, savunmasizlik, fiziksel veya duygusal olarak saldiriya ugrama veya zarar gorme olasiligina maruz kalmanin niteligi veya durumu olarak tanimlanabilir. Bu bolumde, bir bireyin veya bir grubun olasi bir problemle yuzlesme, yonetme ve tahmin etme becerisi olarak tanimlanmaktadir. Bu kirilganlik kavrami, sosyal izolasyon icin risk faktoru olarak ofke ile iliskilidir.
Daha once bildirildigi gibi, bugune kadar hic kimse, kirilganligin sosyal izolasyon icin hayatin kritik asamasi haline gelebilecegi gelisiminin gerceklestigi ergenlik ve yaslilik iki kritik ani bir araya getirmemistir. Bu alan, bircok yuksek bilissel islevin goreceli olarak kaybedilmesiyle birlikte bilissel gerilemeye girer. Tum bu yonler biyolojik, psIkolojik, sosyal ve davranissal degiskenler arasinda cok onemli kirilganlik faktorlerini yansitir. Yeni sosyal icerme bicimleri gelistirmek icin savunmasizliga bagli dislama bicimlerini daha iyi anlamaya yardimci olabilir.


ALİNTİ ~
 


Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 

Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Yok
Cevap Yazma Yetkiniz Yok
Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı
Trackbacks are Kapalı
Pingbacks are Kapalı
Refbacks are Kapalı





Tüm Zamanlar GMT +3 Olarak Ayarlanmış. Şuanki Zaman: 15:26.