Cocuklarin Dijital Etkilesiminde Farkli Ebeveynlik Yaklasimlari - IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi

**CeReN** · 05 Mart 2021, 14:28

Ebeveynlik tarzi baslangicta, cocuklarin medya ile etkinliklerine ebeveyn katilimi uzerine yapilan calismalar teorik temel olarak geleneksel ebeveynlik tarzlari olarak kabul edilmistir. Darling ve Steinberg’e gore, ebeveynlik tarzlari, ebeveynlerin cocuklarini yetistirdigi ve sosyallestirdigi baglam (veya duygusal iklim) olarak tanimlanir ve uygulamalardan farklidir. Yani cocugun davranisina bagli farkli eylemlerdir (ornegin, cocuk yemek zamani sirasinda akilli telefonu kullandiginda azarlama). Bilindigi gibi, ebeveynin davranislarinin iki ana boyutu ve bir sureklilikteki dogal varyasyonlari stilleri tanimlar: Bunlar; duyarlilik / ilgi (ebeveynin cocugun ihtiyaclarina yonelik ifade ettigi katilim, kabul ve etki) ve talepkarlik / kontrol (cocugun sosyallesmesi icin kurallar, kontrol ve olgunluk beklentileri).
Ebeveynlik stilleri su degisken boyutlarin birlesiminden turemistir. Bunlardan biri otoriter ebeveynliktir ve bu stilde ebeveynler asiri kontrolludur. Ornegin ebeveynler cocugun isteklerini dinler, ancak cocugun davranislarina acik sinirlar koyarlar. Diger bir stil ise Laissez-faire ebeveynlik tarzidir. Bunda ise kontrol daha ilimlidir ve ebeveynler, cocuk tarafindan ifade edilen ihtiyaclardan bagimsizdir. Yani cocugun davranisina kurallar veya sinirlar pek koymazlarken daha ilimlidirlar.

Otoriter ebeveynlikte yuksek kontrol mekanizmasinda ebeveynler cocugun itaat etmesini bekler, cocugun fikirlerini ne tartisir ne de dinler ve sert disiplinle tepki verebilirler. Digerinde ise ebeveynler cok sefkatlidir, ancak kurallar yoluyla rehberlik etmekten yoksundurlar ve cocugun davranisina cok az sinir verirler. Bu “klasIk” ebeveynlik tarzlarini yeni iletisim araclariyla cocuklarin davranislarina uygulayan arastirmalar ikna edici sonuclar vermemistir. Genis ebeveynlik tarzlarina bir alternatif olarak, medyayla ilgili belirli uygulamalarin tanimi, ebeveyn davranislari ile cocuk ciktilari arasindaki baglantiyi kesfetmeye yonelik deneysel calismalarda daha kullanislidir (ornegin, cevrimici olarak harcanan zaman).
Cocuklarin Dijital Etkilesiminde Farkli Ebeveynlik YaklasimlariBu nedenle arastirmacilar, ebeveyn kontrolunun temel boyutlarini daha sIki bir sekilde cocuklarin Internet veya yeni medyadaki davranislarina atifta bulunmaya calismislardir. Bu Internet ebeveynlik stilleri, cocuklarin dijital teknolojileri gercek kullanimiyla daha sIki bir sekilde baglantilidir; ornegin, dusuk ebeveyn kontrolu, okul cagindaki cocuklarin Internet kullaniminin daha fazla zamanini ongormustur.

Ebeveynlik stili boyutlari, ebeveynlerin cinsiyet, egitim, inanclar veya dijital teknolojilerle onceki deneyimler gibi bireysel ozelliklerinden etkilenmis gorunmektedir. Ornegin, Valcke ve ark. arastirmasina gore, anneler babalardan daha kontrolcu ama ayni zamanda sefkatli ise, her iki boyut da otoriter bir stille iliskilidir. Diger calismalarda, genc babalar ve interneti gencleriyle daha sIk kullananlarin kontrolu daha yuksektir. Ebeveyn egitimi ve dijital teknolojilerle ilgili deneyimler diger onemli degiskenlerdir: daha yuksek egitimli ebeveynler daha fazla dahil olur ve kontrolde yuksektir, bunun nedeni muhtemelen daha yuksek ogretim seviyelerinin ayni zamanda daha fazla ebeveynin Internet yeterliligine karsilik gelmesidir.
Ilk calismalar evde Internet kullanimiyla ilgili ebeveynlik tarzlarini arastirmis, ancak daha yakin zamanda farkli arastirmacilar, dijital ebeveynlik stillerinin cocuklarin mobil cihaz (tablet ve akilli telefon) kullanimi uzerindeki etkisini arastirmislardir. Konok vd. cihazlari her gun daha fazla kullanan cocuklarin (3-7 yas) ebeveynlerinin daha izin verici (ornegin, cihazlardaki uygulamalar hakkinda cocuklarla konusuyorlar, ancak dusuk duzeyde talepkarliga sahip), daha yetkili (or. , zaman sinirlari verirler, ancak cocugun kendisini duzenlemesini bekledikleri icin kullanimi engellemezler) ve daha az otoriterdir (yani, ebeveyn mobil kullanimi kisitlar ve yasaklar). Ilginc bir sekilde, bu ebeveynlik tarzlari, erken medya kullaniminin olumlu – olumsuz sonuclari hakkindaki ebeveyn inanclariyla da iliskilidir. Daha yuksek izin veren veya otoriter dijital tarzi olan ebeveynler, olumsuzdan daha yararli (yani, beceri gelistirme, eglence ve dijital becerilerin erken ogrenilmesi) beyan etmislerdir. Etkiler (yani, diger faaliyetler icin daha az zaman ve gelisim sorunlari ile iliskilidir.

Dijital ebeveynlik stilleri ayni zamanda cocuklarin ozelliklerine gore de degisir, ornegin yas, benlik saygisi, duygu duzenleme veya mudahale edebilen davranis problemleri, ebeveynlik ile cocuklarin gercek davranislari arasindaki baglantiya aracilik eder. (dijital teknolojiler) Ozellikle, stiller cocuklarin yasina gore degisir ve uyum saglar: bebeklik doneminde otoriter ebeveynler daha buyuk cocuklarda daha izin verici hale gelir. Genel olarak, bu bulgular, ebeveynlik ve dijital davranislar uzerindeki cocuk sonuclari arasinda dogrusal, neden-sonuc iliskisi oldugu fikrini yeniden degerlendirir, ancak cift yonlu ve islemsel ebeveyn-cocuk etkileri dikkate alinmalidir.

Ebeveyn Arabuluculugu
Dijital ebeveynlik tarzlarina alternatif olarak, bircok arastirmaci ebeveyn arabuluculugunu cocuklarin dijital davranislari uzerindeki ebeveyn etkilerini kesfetmek icin bir perspektif olarak benimsemistir. Ebeveyn arabuluculugu, “ebeveynlerin cocuklarinin medya ile olan deneyimlerini yonetmeye ve duzenlemeye calistiklari cesitli uygulamalara” atifta bulunmaktadir. Ebeveyn arabuluculugu stratejileri, cocuklarin televizyon ve video oyunlari kullanimini etkileyen potansiyel bir faktor olarak ilk olarak deneysel calismalarda tanitilmistir.

Ebeveynlerin asiri maruz kalmayi nasil etkili bir sekilde azaltabileceklerini veya cocuklarin kendi kendini duzenleyen davranislarini nasil gelistirebileceklerini arastiran bu arastirmalar, dijital teknolojilerle ilgili asagidaki arastirmalara ilham vermistir. Aslinda literaturde iki genis arabuluculuk yaklasim farklidir. Bunlar etkinlestirme (veya ogretici) arabuluculuk ve kisitlayici arabuluculuktur. Bu stratejiler, “geleneksel” medyayi benimseyen ebeveynlere yalnizca kismen benzer: ornegin, birlikte izleme, genellikle televizyon kullanimina uygulanan bir arabuluculuk stratejisidir. Ancak bunu cocuklarin genellikle tek baslarina veya ev ortami disinda kullandiklari tasinabilir ortamlara (ozellikle akilli telefon ve tablet) uygulamak zordur. Sonuc olarak, ebeveynler cocuklarinin medya kullanimini ve dijital hayata katilimini etkili bir sekilde kontrol edemedikleri icin endiseli hissedebilirler.
Kolaylastirici arabuluculuk ayni zamanda, ebeveynlerin cocuklarinin dijital teknolojileri uygun sekilde kullanmasini gelistirmek amaciyla farkli faaliyetlerde bulunmalarinda “aktif” veya “ogretici arabuluculuk” olarak tanimlanir. Ornegin, ona nasil kullanilacagini aciklarlar. Bir medya cihazi, yeni uygulamanin / web sitelerinin icerigi hakkinda konusur veya birlikte bir video oyunu oynar (birlikte kullanim arabuluculugu). Bununla birlikte, bircok ampirik calismada, (b) birlikte kullanim (veya birlikte goruntuleme arabuluculugu) ebeveyn-cocuk konusmalarini ima etmez, ancak cocuk icerigi tartismadan medya ile etkinligi gosterdiginde ebeveyn mevcuttur. Cocuklarin Dijital Etkilesiminde Farkli Ebeveynlik YaklasimlariKisitlayici arabuluculuk ise kurallara sIki bir sekilde dikkat edilmesi ve cocugun dijital faaliyetlerinin kontrolu ile karakterizedir. Ornegin, ebeveynler cocugun tabletini ne zaman alacagina, zaman kisitlamalari getirebilecegine veya cocuk akilli telefonu cok uzun sure kullandiginda tepki verebilecegine karar verir. Bunun yaninda diger bir kisitlayici arabulucukta teknik kisitlamadir , cocugun faaliyetlerini kontrol etmek icin yazilim uygulamalarini veya diger teknik araclari benimseyen belirli bir kisitlayici yaklasim turudur (ornegin, cocuklarin guvenligi icin PC’ye filtreler kurmak). Bununla birlikte, ebeveynler bunlari nadiren kullanir ve aciklama yapmak veya cihazi paylasmak gibi cocuklara yonelik stratejileri tercih ettiklerini beyan ederler.

Aktif arabuluculuk, 9-16 yas arasi cocuklari olan Avrupali ailelerde benimsenen en sIk yaklasimdir, oysa kisitlayici arabuluculuk stratejileri daha kucuk cocuklarda daha yaygindir. Ilginc bir sekilde, cocuklarla ailede benimsenen arabuluculuk yaklasimi hakkinda gorusuldugunde, ebeveynlerinin yanitlarina katilirlar.
Tum arabuluculuk stratejileri, cocuklarin dijital davranislarindaki degisIkliklerle baglantilidir; ornegin, cevrimici etkinliklerle daha az zamana maruz kalma veya olumsuz sonuclarin azaltilmasi (yani, saldirgan davranislar, asiri kullanim, vb)Ancak bunlarin etkililigi gorecelidir ve cocugun gelisiminin (yani, yas ve dijital becerilerin) ve medyadaki gercek faaliyetinin bir fonksiyonu olarak degisir. Aktif arabuluculuk, ozellikle daha kucuk cocuklarla (0-3 yas) olumlu sonuclarla (sosyal ve bilissel beceriler gibi) baglantilidir: ornegin, video / film izlerken, ebeveynler cocuklara dikkat ceker, yorum yapar veya sorular sorar.
Bununla birlikte, ebeveyn-cocuk etkilesimleri karmasIk oldugundan ve bircok baglamsal veya bireysel faktor mudahale edebileceginden, cocuklarin sonuclarini benzersiz bir sekilde farkli bir arabuluculuk stratejisine baglanamaz. Ebeveynler genellikle arabuluculuk stratejilerinin bir kombinasyonunu kullanirlar ve arabuluculuk yaklasimini cocugun yaptigi faaliyete gore degistirirler (ornegin, tableti okul odevi veya Facebook’u ziyaret etmek icin kullanmak gibi)

Diger baska arastirmacilar aile sosyokulturel faktorlerinin etkisini arastirmalar yapmislardir. Arabuluculugun cocuklarin web’deki deneyimlerine rehberlik etmede etkili olabilmesi icin, ebeveynlerin yeni dijital medya hakkinda bilgi ve becerilere sahip olmalari gerekir. Ozellikle sosyokulturel dezavantajli kosullarda, ebeveynler temel dijital becerilerden yoksun olabilir veya dijital gercekligin nasil calistigini ve hizla degistigini cocuklara aciklayamayabilirler. Geleneksel medyanin (televizyon veya video oyun konsolu gibi) aksine, ebeveynler cocuklara surekli degisen teknolojiler konusunda yardim saglamak veya onlara rehberlik etmek icin zor bir gorev verebilir.
Yakin zamanda, Nikken ve Opree, cogunlukla dusuk egitimli, dusuk gelirli ve bekar ebeveynlerin yeni cihazlarda (elektronik ekran gibi) dusuk yetkinlik ve daha fazla guvensizlik yasama olasiliklarinin yuksek oldugunu bulmustur. Ve kucuk cocuklar (1-9 yas) birlikte kullanim veya aktif arabuluculuk stratejilerini uygulamalarinin zor oldugunu belirtmistir. Ayrica Warren ve Aloia, ebeveynler yuksek stres duzeylerini algiladiginda, kisitlayici arabuluculugun ve cocuklarla icerik ve medya kullanimi tartismalarinin arttigini bulmustur.Cocuklarin Dijital Etkilesiminde Farkli Ebeveynlik Yaklasimlari
Ebeveyn arabuluculuk stratejileri cocuklarinin yasina ve dijital becerilerine gore degisebilir, ancak literaturde boylamsal calismalar azdir. Cocukluktan ergenlige gelisimsel degisIklikler gozlenmistir: aktif arabuluculuk stratejileri daha kucuk cocuklarda benimsenirken, kisitlayici arabuluculuk daha yasli ve ergenlerde kaybolur. Ebeveynler genellikle ergenlerden daha fazla ozerklik ve oz duzenleme becerileri beklerler ve bazi ebeveyn stratejilerinin etkisi zamanla azalir. Ornegin, kisitlayici stratejilerin etkinligi (yani, zaman icin kurallar veya asiri kullanim icin olumsuz sonuclar) ekran suresini azaltmada azalir. Gelisimsel bir perspektiften bakildiginda, ozellikle kisitlayici yaklasimin etkileri belirsizdir. Bazi arastirmalar, kisitlayici stratejilerin (medyaya erisimi sinirlamak gibi) daha kucuk cocuklarda etkili oldugunu, ancak daha buyuk cocuklarda etkili olmadigini gostermektedir.

Ergenler, ebeveyn kontrolunu / sinirlamalarini ihtiyaclarinin (yani kendi kaderini tayin etme, mahremiyet, akran iliskileri vb.) Ihlali olarak algilayabilir ve artan cevrimici aktivitelerle tepki verebilir. Sonucta, ebeveynler cocuklarinin kendi kendini duzenleme, elestirel bakis acisi ve dijital teknolojilerin firsat ve riskleri hakkinda farkindalik gelistirmesini diliyor. Bircok calismada, ebeveyn aktif arabuluculugu – ornegin, siber zorbalik, cinsel icerikli mesajlasma ve cevrimici dolandiricilik gibi cocuklarla tartismak – riskleri azaltmada kisitlayici arabuluculuktan daha etkilidir.
Bunun tersine, kisitlayici arabuluculugun etkililigi, literaturde cevrimici risklerle hem olumlu hem de olumsuz iliskiler ortaya ciktigi icin goreceli olarak dusunulmelidir. Mascheroni vd. yorum, kisitlayici arabuluculuk cocuklarin cevrimici risklere maruz kalmalarini azaltmada etkili olabilirken, cok sayida yan etkiye sahiptir, cunku cocuklarin dijital okuryazarlik gelistirme ve direnc gelistirme firsatlarini sinirlandirir. Ve cocuk-ebeveyn iliskisi icinde cocuklarin rolunu caydirir. Bunun yerine arabuluculugun etkinlestirilmesi, cocuklari guclendirmeyi ve cevrimici medyayla aktif etkilesimlerini desteklemeyi amaclayan bir dizi arabuluculuk uygulamasini (birlikte kullanim, internet guvenliginin aktif arabuluculugu, izleme ve ebeveyn kontrolleri gibi teknik kisitlamalar dahil) kapsar. O halde soru, cocuklarin cevrimici firsatlara erisimini saglarken onlari potansiyel zararli etkilerden nasil koruyabilirsiniz?
Ilginc bir sekilde, ebeveynler yaklasimlarini cocuklarinin dijital teknoloji kullanimindaki (dijital okuryazarlik) yetkinligine gore benimsemektedirler. Ebeveyn-cocuk etkileriyle ilgili cift yonlu bir model dogrultusunda, ebeveynlik sadece cocugun davranislarini etkilemekle kalmaz, ayni zamanda cocugun gercek davranisini veya algilanan dijital yeterliligini de ebeveyn davranislarini etkiler. Genel olarak, kisitlayici arabuluculuk stratejileri daha az dijital beceriye sahip cocuklarda daha sIk benimsenir, ancak bu yaklasim ters etki yaratabilir:
Cocugu risklerden korumak icin cevrimici etkinlikleri sinirlamak, karsiliginda onu yeterli dijital beceriler gelistirme firsatlarindan mahrum birakabilir. Tersine, ebeveynler yetenekli cocuklarla sinirli yeterliliklere sahip cocuklara gore daha sIk aktif arabuluculuk stratejileri (ornegin deneyimlerini paylasirlar veya medya hakkinda konusurlar) kullanirlar.

ALİNTİ ~

05 Mart 2021, 14:28	#1
CeReN	Cocuklarin Dijital Etkilesiminde Farkli Ebeveynlik Yaklasimlari Ebeveynlik tarzi baslangicta, cocuklarin medya ile etkinliklerine ebeveyn katilimi uzerine yapilan calismalar teorik temel olarak geleneksel ebeveynlik tarzlari olarak kabul edilmistir. Darling ve Steinberg’e gore, ebeveynlik tarzlari, ebeveynlerin cocuklarini yetistirdigi ve sosyallestirdigi baglam (veya duygusal iklim) olarak tanimlanir ve uygulamalardan farklidir. Yani cocugun davranisina bagli farkli eylemlerdir (ornegin, cocuk yemek zamani sirasinda akilli telefonu kullandiginda azarlama). Bilindigi gibi, ebeveynin davranislarinin iki ana boyutu ve bir sureklilikteki dogal varyasyonlari stilleri tanimlar: Bunlar; duyarlilik / ilgi (ebeveynin cocugun ihtiyaclarina yonelik ifade ettigi katilim, kabul ve etki) ve talepkarlik / kontrol (cocugun sosyallesmesi icin kurallar, kontrol ve olgunluk beklentileri). Ebeveynlik stilleri su degisken boyutlarin birlesiminden turemistir. Bunlardan biri otoriter ebeveynliktir ve bu stilde ebeveynler asiri kontrolludur. Ornegin ebeveynler cocugun isteklerini dinler, ancak cocugun davranislarina acik sinirlar koyarlar. Diger bir stil ise Laissez-faire ebeveynlik tarzidir. Bunda ise kontrol daha ilimlidir ve ebeveynler, cocuk tarafindan ifade edilen ihtiyaclardan bagimsizdir. Yani cocugun davranisina kurallar veya sinirlar pek koymazlarken daha ilimlidirlar. Otoriter ebeveynlikte yuksek kontrol mekanizmasinda ebeveynler cocugun itaat etmesini bekler, cocugun fikirlerini ne tartisir ne de dinler ve sert disiplinle tepki verebilirler. Digerinde ise ebeveynler cok sefkatlidir, ancak kurallar yoluyla rehberlik etmekten yoksundurlar ve cocugun davranisina cok az sinir verirler. Bu “klasIk” ebeveynlik tarzlarini yeni iletisim araclariyla cocuklarin davranislarina uygulayan arastirmalar ikna edici sonuclar vermemistir. Genis ebeveynlik tarzlarina bir alternatif olarak, medyayla ilgili belirli uygulamalarin tanimi, ebeveyn davranislari ile cocuk ciktilari arasindaki baglantiyi kesfetmeye yonelik deneysel calismalarda daha kullanislidir (ornegin, cevrimici olarak harcanan zaman). Cocuklarin Dijital Etkilesiminde Farkli Ebeveynlik YaklasimlariBu nedenle arastirmacilar, ebeveyn kontrolunun temel boyutlarini daha sIki bir sekilde cocuklarin Internet veya yeni medyadaki davranislarina atifta bulunmaya calismislardir. Bu Internet ebeveynlik stilleri, cocuklarin dijital teknolojileri gercek kullanimiyla daha sIki bir sekilde baglantilidir; ornegin, dusuk ebeveyn kontrolu, okul cagindaki cocuklarin Internet kullaniminin daha fazla zamanini ongormustur. Ebeveynlik stili boyutlari, ebeveynlerin cinsiyet, egitim, inanclar veya dijital teknolojilerle onceki deneyimler gibi bireysel ozelliklerinden etkilenmis gorunmektedir. Ornegin, Valcke ve ark. arastirmasina gore, anneler babalardan daha kontrolcu ama ayni zamanda sefkatli ise, her iki boyut da otoriter bir stille iliskilidir. Diger calismalarda, genc babalar ve interneti gencleriyle daha sIk kullananlarin kontrolu daha yuksektir. Ebeveyn egitimi ve dijital teknolojilerle ilgili deneyimler diger onemli degiskenlerdir: daha yuksek egitimli ebeveynler daha fazla dahil olur ve kontrolde yuksektir, bunun nedeni muhtemelen daha yuksek ogretim seviyelerinin ayni zamanda daha fazla ebeveynin Internet yeterliligine karsilik gelmesidir. Ilk calismalar evde Internet kullanimiyla ilgili ebeveynlik tarzlarini arastirmis, ancak daha yakin zamanda farkli arastirmacilar, dijital ebeveynlik stillerinin cocuklarin mobil cihaz (tablet ve akilli telefon) kullanimi uzerindeki etkisini arastirmislardir. Konok vd. cihazlari her gun daha fazla kullanan cocuklarin (3-7 yas) ebeveynlerinin daha izin verici (ornegin, cihazlardaki uygulamalar hakkinda cocuklarla konusuyorlar, ancak dusuk duzeyde talepkarliga sahip), daha yetkili (or. , zaman sinirlari verirler, ancak cocugun kendisini duzenlemesini bekledikleri icin kullanimi engellemezler) ve daha az otoriterdir (yani, ebeveyn mobil kullanimi kisitlar ve yasaklar). Ilginc bir sekilde, bu ebeveynlik tarzlari, erken medya kullaniminin olumlu – olumsuz sonuclari hakkindaki ebeveyn inanclariyla da iliskilidir. Daha yuksek izin veren veya otoriter dijital tarzi olan ebeveynler, olumsuzdan daha yararli (yani, beceri gelistirme, eglence ve dijital becerilerin erken ogrenilmesi) beyan etmislerdir. Etkiler (yani, diger faaliyetler icin daha az zaman ve gelisim sorunlari ile iliskilidir. Dijital ebeveynlik stilleri ayni zamanda cocuklarin ozelliklerine gore de degisir, ornegin yas, benlik saygisi, duygu duzenleme veya mudahale edebilen davranis problemleri, ebeveynlik ile cocuklarin gercek davranislari arasindaki baglantiya aracilik eder. (dijital teknolojiler) Ozellikle, stiller cocuklarin yasina gore degisir ve uyum saglar: bebeklik doneminde otoriter ebeveynler daha buyuk cocuklarda daha izin verici hale gelir. Genel olarak, bu bulgular, ebeveynlik ve dijital davranislar uzerindeki cocuk sonuclari arasinda dogrusal, neden-sonuc iliskisi oldugu fikrini yeniden degerlendirir, ancak cift yonlu ve islemsel ebeveyn-cocuk etkileri dikkate alinmalidir. Ebeveyn Arabuluculugu Dijital ebeveynlik tarzlarina alternatif olarak, bircok arastirmaci ebeveyn arabuluculugunu cocuklarin dijital davranislari uzerindeki ebeveyn etkilerini kesfetmek icin bir perspektif olarak benimsemistir. Ebeveyn arabuluculugu, “ebeveynlerin cocuklarinin medya ile olan deneyimlerini yonetmeye ve duzenlemeye calistiklari cesitli uygulamalara” atifta bulunmaktadir. Ebeveyn arabuluculugu stratejileri, cocuklarin televizyon ve video oyunlari kullanimini etkileyen potansiyel bir faktor olarak ilk olarak deneysel calismalarda tanitilmistir. Ebeveynlerin asiri maruz kalmayi nasil etkili bir sekilde azaltabileceklerini veya cocuklarin kendi kendini duzenleyen davranislarini nasil gelistirebileceklerini arastiran bu arastirmalar, dijital teknolojilerle ilgili asagidaki arastirmalara ilham vermistir. Aslinda literaturde iki genis arabuluculuk yaklasim farklidir. Bunlar etkinlestirme (veya ogretici) arabuluculuk ve kisitlayici arabuluculuktur. Bu stratejiler, “geleneksel” medyayi benimseyen ebeveynlere yalnizca kismen benzer: ornegin, birlikte izleme, genellikle televizyon kullanimina uygulanan bir arabuluculuk stratejisidir. Ancak bunu cocuklarin genellikle tek baslarina veya ev ortami disinda kullandiklari tasinabilir ortamlara (ozellikle akilli telefon ve tablet) uygulamak zordur. Sonuc olarak, ebeveynler cocuklarinin medya kullanimini ve dijital hayata katilimini etkili bir sekilde kontrol edemedikleri icin endiseli hissedebilirler. Kolaylastirici arabuluculuk ayni zamanda, ebeveynlerin cocuklarinin dijital teknolojileri uygun sekilde kullanmasini gelistirmek amaciyla farkli faaliyetlerde bulunmalarinda “aktif” veya “ogretici arabuluculuk” olarak tanimlanir. Ornegin, ona nasil kullanilacagini aciklarlar. Bir medya cihazi, yeni uygulamanin / web sitelerinin icerigi hakkinda konusur veya birlikte bir video oyunu oynar (birlikte kullanim arabuluculugu). Bununla birlikte, bircok ampirik calismada, (b) birlikte kullanim (veya birlikte goruntuleme arabuluculugu) ebeveyn-cocuk konusmalarini ima etmez, ancak cocuk icerigi tartismadan medya ile etkinligi gosterdiginde ebeveyn mevcuttur. Cocuklarin Dijital Etkilesiminde Farkli Ebeveynlik YaklasimlariKisitlayici arabuluculuk ise kurallara sIki bir sekilde dikkat edilmesi ve cocugun dijital faaliyetlerinin kontrolu ile karakterizedir. Ornegin, ebeveynler cocugun tabletini ne zaman alacagina, zaman kisitlamalari getirebilecegine veya cocuk akilli telefonu cok uzun sure kullandiginda tepki verebilecegine karar verir. Bunun yaninda diger bir kisitlayici arabulucukta teknik kisitlamadir , cocugun faaliyetlerini kontrol etmek icin yazilim uygulamalarini veya diger teknik araclari benimseyen belirli bir kisitlayici yaklasim turudur (ornegin, cocuklarin guvenligi icin PC’ye filtreler kurmak). Bununla birlikte, ebeveynler bunlari nadiren kullanir ve aciklama yapmak veya cihazi paylasmak gibi cocuklara yonelik stratejileri tercih ettiklerini beyan ederler. Aktif arabuluculuk, 9-16 yas arasi cocuklari olan Avrupali ailelerde benimsenen en sIk yaklasimdir, oysa kisitlayici arabuluculuk stratejileri daha kucuk cocuklarda daha yaygindir. Ilginc bir sekilde, cocuklarla ailede benimsenen arabuluculuk yaklasimi hakkinda gorusuldugunde, ebeveynlerinin yanitlarina katilirlar. Tum arabuluculuk stratejileri, cocuklarin dijital davranislarindaki degisIkliklerle baglantilidir; ornegin, cevrimici etkinliklerle daha az zamana maruz kalma veya olumsuz sonuclarin azaltilmasi (yani, saldirgan davranislar, asiri kullanim, vb)Ancak bunlarin etkililigi gorecelidir ve cocugun gelisiminin (yani, yas ve dijital becerilerin) ve medyadaki gercek faaliyetinin bir fonksiyonu olarak degisir. Aktif arabuluculuk, ozellikle daha kucuk cocuklarla (0-3 yas) olumlu sonuclarla (sosyal ve bilissel beceriler gibi) baglantilidir: ornegin, video / film izlerken, ebeveynler cocuklara dikkat ceker, yorum yapar veya sorular sorar. Bununla birlikte, ebeveyn-cocuk etkilesimleri karmasIk oldugundan ve bircok baglamsal veya bireysel faktor mudahale edebileceginden, cocuklarin sonuclarini benzersiz bir sekilde farkli bir arabuluculuk stratejisine baglanamaz. Ebeveynler genellikle arabuluculuk stratejilerinin bir kombinasyonunu kullanirlar ve arabuluculuk yaklasimini cocugun yaptigi faaliyete gore degistirirler (ornegin, tableti okul odevi veya Facebook’u ziyaret etmek icin kullanmak gibi) Diger baska arastirmacilar aile sosyokulturel faktorlerinin etkisini arastirmalar yapmislardir. Arabuluculugun cocuklarin web’deki deneyimlerine rehberlik etmede etkili olabilmesi icin, ebeveynlerin yeni dijital medya hakkinda bilgi ve becerilere sahip olmalari gerekir. Ozellikle sosyokulturel dezavantajli kosullarda, ebeveynler temel dijital becerilerden yoksun olabilir veya dijital gercekligin nasil calistigini ve hizla degistigini cocuklara aciklayamayabilirler. Geleneksel medyanin (televizyon veya video oyun konsolu gibi) aksine, ebeveynler cocuklara surekli degisen teknolojiler konusunda yardim saglamak veya onlara rehberlik etmek icin zor bir gorev verebilir. Yakin zamanda, Nikken ve Opree, cogunlukla dusuk egitimli, dusuk gelirli ve bekar ebeveynlerin yeni cihazlarda (elektronik ekran gibi) dusuk yetkinlik ve daha fazla guvensizlik yasama olasiliklarinin yuksek oldugunu bulmustur. Ve kucuk cocuklar (1-9 yas) birlikte kullanim veya aktif arabuluculuk stratejilerini uygulamalarinin zor oldugunu belirtmistir. Ayrica Warren ve Aloia, ebeveynler yuksek stres duzeylerini algiladiginda, kisitlayici arabuluculugun ve cocuklarla icerik ve medya kullanimi tartismalarinin arttigini bulmustur.Cocuklarin Dijital Etkilesiminde Farkli Ebeveynlik Yaklasimlari Ebeveyn arabuluculuk stratejileri cocuklarinin yasina ve dijital becerilerine gore degisebilir, ancak literaturde boylamsal calismalar azdir. Cocukluktan ergenlige gelisimsel degisIklikler gozlenmistir: aktif arabuluculuk stratejileri daha kucuk cocuklarda benimsenirken, kisitlayici arabuluculuk daha yasli ve ergenlerde kaybolur. Ebeveynler genellikle ergenlerden daha fazla ozerklik ve oz duzenleme becerileri beklerler ve bazi ebeveyn stratejilerinin etkisi zamanla azalir. Ornegin, kisitlayici stratejilerin etkinligi (yani, zaman icin kurallar veya asiri kullanim icin olumsuz sonuclar) ekran suresini azaltmada azalir. Gelisimsel bir perspektiften bakildiginda, ozellikle kisitlayici yaklasimin etkileri belirsizdir. Bazi arastirmalar, kisitlayici stratejilerin (medyaya erisimi sinirlamak gibi) daha kucuk cocuklarda etkili oldugunu, ancak daha buyuk cocuklarda etkili olmadigini gostermektedir. Ergenler, ebeveyn kontrolunu / sinirlamalarini ihtiyaclarinin (yani kendi kaderini tayin etme, mahremiyet, akran iliskileri vb.) Ihlali olarak algilayabilir ve artan cevrimici aktivitelerle tepki verebilir. Sonucta, ebeveynler cocuklarinin kendi kendini duzenleme, elestirel bakis acisi ve dijital teknolojilerin firsat ve riskleri hakkinda farkindalik gelistirmesini diliyor. Bircok calismada, ebeveyn aktif arabuluculugu – ornegin, siber zorbalik, cinsel icerikli mesajlasma ve cevrimici dolandiricilik gibi cocuklarla tartismak – riskleri azaltmada kisitlayici arabuluculuktan daha etkilidir. Bunun tersine, kisitlayici arabuluculugun etkililigi, literaturde cevrimici risklerle hem olumlu hem de olumsuz iliskiler ortaya ciktigi icin goreceli olarak dusunulmelidir. Mascheroni vd. yorum, kisitlayici arabuluculuk cocuklarin cevrimici risklere maruz kalmalarini azaltmada etkili olabilirken, cok sayida yan etkiye sahiptir, cunku cocuklarin dijital okuryazarlik gelistirme ve direnc gelistirme firsatlarini sinirlandirir. Ve cocuk-ebeveyn iliskisi icinde cocuklarin rolunu caydirir. Bunun yerine arabuluculugun etkinlestirilmesi, cocuklari guclendirmeyi ve cevrimici medyayla aktif etkilesimlerini desteklemeyi amaclayan bir dizi arabuluculuk uygulamasini (birlikte kullanim, internet guvenliginin aktif arabuluculugu, izleme ve ebeveyn kontrolleri gibi teknik kisitlamalar dahil) kapsar. O halde soru, cocuklarin cevrimici firsatlara erisimini saglarken onlari potansiyel zararli etkilerden nasil koruyabilirsiniz? Ilginc bir sekilde, ebeveynler yaklasimlarini cocuklarinin dijital teknoloji kullanimindaki (dijital okuryazarlik) yetkinligine gore benimsemektedirler. Ebeveyn-cocuk etkileriyle ilgili cift yonlu bir model dogrultusunda, ebeveynlik sadece cocugun davranislarini etkilemekle kalmaz, ayni zamanda cocugun gercek davranisini veya algilanan dijital yeterliligini de ebeveyn davranislarini etkiler. Genel olarak, kisitlayici arabuluculuk stratejileri daha az dijital beceriye sahip cocuklarda daha sIk benimsenir, ancak bu yaklasim ters etki yaratabilir: Cocugu risklerden korumak icin cevrimici etkinlikleri sinirlamak, karsiliginda onu yeterli dijital beceriler gelistirme firsatlarindan mahrum birakabilir. Tersine, ebeveynler yetenekli cocuklarla sinirli yeterliliklere sahip cocuklara gore daha sIk aktif arabuluculuk stratejileri (ornegin deneyimlerini paylasirlar veya medya hakkinda konusurlar) kullanirlar. ALİNTİ ~ ________________ Bizde Mutsuz Olalim ~
	Alıntı Yap

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)