|
|
04 Mart 2021, 12:45
|
#1 |
 |
Gelisimsel Diskalkuli
Matematik, istihdam edilebilirlik ve gelirler de dahil olmak uzere sosyal yasam uzerinde uzun sureli etkisiyle, okul hayati boyunca ogrencilerin karsilastigi temel zorluklardan biridir. Sayisal bilis uzerine arastirmanin gelisimi, ozel gelisimsel diskalkulide (DD) matematik ogrenimi ve bununla ilgili eksIkliklerin incelenmesi ile birlikte gerceklesir. DD ile ilgili literaturu iki duzeyde arastirilmistir. Ilk olarak, bozuklugun nozolojik durumunu ve teshisi hakkindaki dusuncelerdir. Digeri, sayisal temsillerden calisma bellegi ve dil de dahil olmak uzere genel alan sureclerine kadar, DD’nin bilissel temellerine iliskin ana arastirma bulgularidir.
Gelisimsel Diskalkuli Nedir? Gelisimsel DiskalkuliGelisimsel diskalkuli, aritmetik becerilerin normal edinimini etkileyen ozel bir ogrenme bozuklugudur. Genetik, norobiyolojik ve epidemiyolojik kanitlar, diger ogrenme guclukleri gibi diskalkulinin de beyin temelli bir bozukluk oldugunu gosterir. Bununla birlikte, zayif ogretim ve cevresel yoksunluk da etiyolojisinde rol oynar. Her iki yarim kurenin sinir agi normal aritmetik becerilerin alt katmanini icerdiginden, diskalkuli her iki yarim kurenin islev bozuklugundan kaynaklanabilir, ancak sol parietotemporal alan ozel bir oneme sahiptir. Okul cagindaki populasyonda gelisimsel diskalkuli prevalansi % 5 ila 6’dir ve erkeklerde oldugu gibi kizlarda da yaygindir. Diskalkuli premature ve dusuk dogum agirliginin bir sonucu olarak ortaya cikabilir. Ayrica sIklikla dikkat eksIkligi hiperaktivite bozuklugu (DEHB), gelisimsel dil bozuklugu, epilepsi ve kirilgan X sendromu gibi cesitli norolojik bozukluklarda karsilasilir. Gelisimsel diskalkuli, etkilenen on alti cocuklarin yaklasIk yarisinda, en azindan kisa vadede, kalici bir ogrenme engeli oldugu kanitlanmistir. Egitimsel mudahaleler, aritmetik gerceklerin ezberden ogrenilmesinden aritmetik alistirmalari cozmek icin stratejiler gelistirmeye kadar uzanir. Uzun vadeli prognozu ve sonuclarinda iyilestirmenin rolu henuz belirlenmese de gelisimsel diskalkuli, etkilenen on alti cocuklarin yaklasIk yarisinda, en azindan kisa vadede, kalici bir ogrenme engeli oldugu kanitlanmistir. Gunumuz toplumunda yasamak, iyi gelismis matematiksel yeterlilikler gerektirir. Bu ifade kulaga ne kadar klise gelse de, daha yuksek matematiksel yeterliliklerin daha yuksek istihdam edilebilirlik ve gelir, karli mali kararlar ve hatta daha iyi saglik sonuclari ile iliskili oldugunu gosteren saglam bir bilimsel literatur vardir. Bu koklu kanitlara ragmen, gelismis ulkelerden bile bircok yetiskin ve cocuk basit aritmetik yapmakta zorlanmaktadir. Matematikte basarisiz olmanin nedenleri cok cesitlidir ve sosyoekonomik, egitimsel ve duygusal faktorlere dayanir. Matematik karmasIk ve soyut bir disiplindir, cogunlukla okuldaki resmi ogretime baglidir. Dahasi, matematiksel bilgi de buyuk olcude birikimlidir, bu nedenle daha yeni, daha karmasIk ve soyut kavramlar, sayi kelimelerinin sirasini okumak gibi sezgisel olarak ya da okulda resmi olarak edinilebilen onceki bilgilere baglidir. Bu nedenle, cocuklarin matematik etkinliklerini ogrenirken veya gerceklestirirken karsilastiklari zorluklarin buyuk bir kisminin matematigin karmasIkligindan kaynaklanir. Diger disiplinlerle karsilastirildiginda, matematik ogrenmede zorlugun okulun ilk yillarinda cocuklarda goruldugu bilinmektedir. Gelisimsel DiskalkuliYine de bazi cocuklar matematik ogrenmede sosyoekonomik, duygusal, egitimsel, psIkiyatrik veya entelektuel faktorlerle aciklanamayan kalici ve onemli zorluklar sergiler. Bu durumlarda, etiket gelisimsel diskalkuli (DD) sIklikla uygulanir, zorluklar, farkli formatlarda sayilari okuma ve yazma, sayilari ve miktarlari karsilastirma ve temel aritmetik islemleri yapma gibi genis bir matematiksel gorev yelpazesini kapsar. Bazi arastirmacilar, buyukluk gosterimi ve sayisal bilgileri temsil etmek icin sembolik kodlarin anlasilmasi ve kullanilmasiyla ilgili yeteneklerdeki eksIklikleri de belirtmektedir. DD prevalansi icin tahminler okul cagindaki cocuklarin % 3 ila 6’si arasinda degismektedir. DD’yi karakterize eden zorluklarin neler olduguna dair goreceli fikir birligine ragmen, teshis kriterleri, noropsIkolojik temeller ve rehabilitasyon stratejileri ile ilgili hala bazi tartismalar vardir. Nozolojik Durum Tanimi Gelisimsel diskalkuli (DD) teshisi ile ilgili iki ana soru vardir: Ilk soru, teshis kriterleri ile ilgilidir ve ogrenme guclugu epidemiyolojisi ile ilgili literaturde, yaygin olarak uc yaklasim bildirilmektedir. Tutarsizlik kriterleri muhtemelen arastirma calismalarinda en yaygin olanidir. Ve matematik ogrenme guclugunu, genel bilissel kapasite (genellikle IQ) uzerindeki ortalamanin ustunde bir performans ile standartlastirilmis matematik testlerindeki dusuk performans arasindaki tutarsizliktan tanimlar. Mutlak esIk kriterleri tutarsizlik kriterlerine benzer, ancak engellilik yalnizca standartlastirilmis bir matematik testindeki dusuk performans ile tanimlanir. Mudahale kriterlerine verilen yanit, cocugun bir dizi psIkopedagojik mudahaleye nasil tepki verdigini arastirdiktan sonra teshisi koyulur. Ikinci ana soru, DD’yi teshis etmek icin bir basari testindeki performansin ne kadar dusuk olmasi gerektigiyle ilgilidir. Sik kullanilan kesme puanlari 30, 25, 10. ve 5. yuzdelik dilimlerdir. Daha yuksek kesme puanlari (25. ve 30. yuzdelik dilimler) daha az muhafazakar ve dogal olarak yanlis pozitiflere daha yatkindir. Dusuk kesme puani, cocuklari etiketlerken daha muhafazakar ve yanlis pozitiflige daha az egilimlidir. Bazi arastirmacilar, yuksek kesim puanlari altinda etiketlenen bireylerin ornekleminin daha heterojen oldugunu bildirmislerdir. Ayrica matematikteki zorluklarinin sosyal, egitimsel ve motivasyonel faktorlere daha fazla atfedilebilecegini ve bu nedenle zaman icinde daha az istikrarli oldugunu iddia etmektedir. Ote yandan, performansi daha muhafazakar kesme puanlarina giren bireyler daha homojen bir gruptur ve zorluklari muhtemelen bilissel faktorlerle iliskilidir. Mazzocco, besinci yuzdelik dilim altinda performans gosteren bireylerin DD olarak tanimlanmasi gerektigini ve 30. yuzdelik dilim altinda performans gosterenlerin matematik zorluklari olarak tanimlanmasi gerektigini one surmektedir. Komorbidite ve Bilissel Heterojenlik Gelisimsel diskalkuli (DD) nozolojisinin arastirilmasi ayni zamanda diger sendromlarla komorbiditelerini ve bilissel profilin bireyler arasinda nasil degistigini incelemeyi de icerir. DD’li cocuklarin sadece % 30’unun komorbiditelerden yoksun oldugu tahmin edilmektedir. Ana komorbiditeleri, gelisimsel disleksi ve DEHB’dir, ilk icin % 40 ve ikinci icin % 25 ile 42 komorbidite oranlari vardir. Rubinsten ve Henik’e gore, farkli bilissel eksIklikler matematik ogrenmedeki zorluklarin nedeni olabilir ve komorbiditeler cogunlukla eksIkliklerin bir kombinasyonundan kaynaklanir. Ornegin, matematik bilgisinden yoksun vakalar (DD etiketinin uygulandigi), sayinin bilissel duzeyde soyut temsilindeki bir eksIklik ve noral duzeyde intraparietal sulkusun isleyisindeki bir eksIklikten kaynaklanmaktadir. Gelisimsel DiskalkuliDiskalkuli ve DEHB’nin komorbiditesi, sayinin islenmesindeki ve dikkat mekanizmalarindaki eksIkliklerin birlikte ortaya cikmasi ile aciklanir. Buna karsilik, disleksi ile eszamanli hastalik, sembolleri (sayilar, kelimeler) bir anlamla iliskilendirmede bir eksIklige neden olacak acisal girustaki tek bir eksIklige baglidir. Es tani durumlari matematik ogrenme zorluklari (MLD) olarak adlandirilir. Sonuc olarak, sayisal temsillerin ve matematiksel performansin bilissel temelinin incelenmesi nispeten yeni olsa da, matematiksel yeteneklerin gelisiminin anlasilmasinda kanitlar vardir. Ayrica matematiksel zorluklarin tanimlanmasinda ve duzeltilmesinde onemli ilerlemelere izin veren tutarli bir bilimsel kanitlar toplulugu halihazirda toplanmistir. Bununla birlikte, bu genis bir calisma alanidir ve hala birkac acik soru vardir. Su anda, boylamsal calismalar ve replikasyon calismalari ozellikle onemlidir. ALİNTİ ~ |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
