|
|
14 Ağustos 2020, 09:52
|
#1 |
 |
Renk PsIkolojisi Nedir?
1666’da Ingiliz bilim adami Sir Isaac Newton, saf beyaz isIk bir prizmadan gectiginde, gorunur tum renklere ayrildigini kesfetmistir. Newton ayrica her rengin tek bir dalga boyundan olustugunu ve baska renklere ayrilamayacagini da bulmustur. Yapilan baska deneyler isigin baska renkler olusturmak icin birlestirilebilecegini gostermistir. Ornegin, sari ile kirmizin birlesmesinden turuncu olusur. Yesil ve macenta gibi bazi renkler karistirildiginda birbirlerini iptal eder ve beyaz bir isiga neden olur.
Daha once boyama islemi yapanlar, muhtemelen belirli renklerin diger renkleri olusturmak icin nasil karistirilabilecegini fark etmislerdir. Arastirmacilar Andrew Elliot ve Markus Maier, Rengin yayginligi goz onune alindiginda, renk psIkolojisinin iyi gelismis bir alan olmasini gerektigini belirtmektedirler. Gunumuzde renk psIkolojisinin islevsilligi uzerine psIkolojik islevselligi uzerine cok az sayida arastirma vardir fakat bu calismalarinda bilimsellikten uzak olmamasi sasirtici bir durumdur. Renklerin psIkolojiye olan etkileri uzerine olan arastirmalar yetersiz olmasiyla birlikte, bu kavram kavrami sanat, tasarim, pazarlama ve bircok alanda dikkate alinan bir faktor haline gelmistir. Bu mana da bilinenlerin geneli anekdottur, fakat arastirmacilar ve uzmanlar rengin kisilerin ruh hallerine ve psIkolojilerine olan etkileri uzerine birkac tane gozlem ve kesif yapmislardir. Renk hakkindaki duygular genellikle derinden kisiseldir ve kendi deneyimine veya kulturune dayanir. Mesela beyaz renk Bati ulkelerinin bircogunda masumiyeti ve safligi temsil ederken, Dogu ulkelerinin cogunlugunda yas ve uzuntuyu temsil etmektedir. Rengin PsIkolojik Etkileri Renk neden insan hayatinda bu kadar guclu bir rol oynamaktadir? Insan vucudunda ve zihninde ne gibi etkileri olabilir? Renk algisi oznel gibi dursa da evrensel olan bazi renk etkileri bulunmaktadir. Renk tayfinin kirmizi alanindaki renkler sicak renkler olarak bilinir ve kirmizi, turuncu ve sari icerir. Ve bu sicak tonlar, konfor ve sicaklik hislerinden dusmanlik ve ofke hislerine kadar degisen duygu durumlarini uyandirmaktadir. Renk spektrumun mavi tarafindaki renkler soguk renkler olarak bilinir ve mavi, mor ve yesil icerir. Bu renkler genellikle sakin olarak tanimlanir, ancak uzuntu veya kayitsizlik duygularini da akla getirebilir. Insanlar farkli renklere farkli tepkiler vermektedirler. Olasi etkileri hakkinda daha fazla bilgi edinmek icin her rengin psIkoloji uzerindeki etkisini bilmek gerekir. Terapi Olarak Renk PsIkolojisi Misirlilar ve Cinliler de dahil olmak uzere bircok eski kultur, renk terapisi veya iyilesmek icin renklerin kullanimi uygulamislardir. Kromoterapi bazi yerlerde koloroloji ya da hafif terapi olarak isimlendirilir. Renk bilimi bugun hala butunsel veya alternatif bir tedavi olarak kullanilmaktadir. Kullanilan bu tedavide renklerin islevi su sekildedir: • Kirmizi: Vucudu ve zihni uyarmak ve dolasimi arttirmak icin kullanilir. • Sari: Isimli sinirleri uyarmak ve vucudu arindirir. • Turuncu: Akcigerleri iyilestirmek ve enerji seviyelerini arttirmak icin kullanilir. • Mavi: Hastaliklari yatistirdigina ve agriyi tedavi ettigine inanilir. • Indigo: Bu tonolarin cilt problemlerini hafiflettigi dusunulmektedir. Renk PsIkolojisi Uzerine Modern Arastirma Cogu psIkolog supheyle renk terapisine bakar ve rengin sozde etkilerinin genellikle asiri derecede abartili olduguna dikkat ceker. Renklerin farkli kulturlerde de farkli anlamlari vardir. Yapilan arastirmalar rengin bircok durum karsisinda insanin ruh halini degistirmesinin gecici etkiler oldugunu tespit etmistir. Mavi bir oda baslangicta sakin duygulara neden olabilir, ancak etki kisa bir sure sonra dagilir. Bununla birlikte, mevcut arastirmalar, rengin insanlari cesitli sasirtici yollarla etkileyebilecegini bulmustur. Etkileri su sekildedir: • Yapilan bir calismada sicak tonlarda olan plasebo haplarinin soguk tonlara gore daha etkili oldugu belirtilmistir. • Mavi renkli sokak lambalari, anekdot kanitlarina gore sucun azalmasina neden olabilir. • Kirmizi, insanlarin arastirmacilara gore atletik aktiviteler sirasinda faydali olabilecegi dusunulen daha yuksek hiz ve gucle tepki vermesine neden oluyor. • Siyah uniformalarin ceza almasi daha olasidir. Buna ilaveten, spor takimlarinin tarihsel verilerine ve ne giyindiklerine bakan bir arastirmaya gore, ogrencilerin olumsuz nitelikleri siyah uniforma giyen bir oyuncu ile iliskilendirme olasiligi daha yuksektir. Renk Performansi Etkileyebilir Calismalar ayrica bazi renklerin performans uzerinde bir etkisi olabilecegini gostermistir. Hic kimse kirmizi murekkeple kapli dereceli bir test gormeyi sevmez, ancak bir calisma, bir sinava girmeden once kirmizi rengin gorulmesinin test performansina gercekten zarar verdigini tespit etmistir. Kirmizi renk cogunlukla uyarici, heyecanlandirici ve tehdit edici, bir renk olarak tanimlanirken, bu etkiler ile ilgili yapilan calismalar sonuclanmamistir. Ancak calisma, sinavdan once ogrencileri kirmizi renge maruz birakmanin test performansi uzerinde olumsuz bir etkiye sahip oldugunu gostermistir. Yapilan calismada aciklanan alti deneyin ilkinde, 71 Amerikan kolej ogrencisine bes dakikalik bir teste baslamadan once kirmizi, yesil veya siyah renkli bir katilimci numarasi verilmistir. Sonuclar, sinava girmeden once kirmizi sayiyla gosterilen ogrencilerin, yesil ve siyah sayilarla sunulanlardan % 20 daha dusuk puan aldiklarini ortaya koymustur. Renk ve Tuketici Alimlari Renk psIkolojisi, cesitli tonlarin ruh halini yukseltmekten kaygiya neden olan cok cesitli etkilere sahip olabilecegini dusundurmektedir. Ama satin alinan urunlerin rengi, tuketicinin kisilik hakkinda bir sey soyleyebilir mi? Ornegin, satin alinan otomobilin rengi bir sekilde altta yatan bazi kisilik ozellikleri veya tuhafliklar ile ilgili olabilir mi? Giyilen kiyafetlerden kullanilan arabaya kadar renk tercihleri bazen baskalarinin kisiyi nasil algilamasini istedigi hakkinda bir aciklama yapabilir. Cinsiyet ve durumu gibi diger durumlar yapilan renk secimlerinde etkili olabilir. Etkileri su sekildedir: • Beyaz: Cogu kisinin onerdigi gibi, beyaz renk taze ve temiz hissedebilir. Bu renk cogunlukla modernize olma ve genclik duygusunu uyarmak icin kullanilir. • Siyah: Siyah genellikle guclu bir renk olarak tanimlarlar, bu da siyahin luks araclar icin en populer renk olmasinin nedeni olabilir. Insanlar cogunlukla guc, gizem, seks olarak tanimlarlar. • Gumus: Arabalarda en populer kullanilan ucuncu renk olup modernlik ve yenilenme hissi ile ilintilidir. Teknolojik urunler cogunlukla gumus olup inovasyon ile baglantilidir. • Kirmizi: Dikkat ceken ve cesur bir renk olarak tanimlanir. Bu yuzden bu renkte bir arac kullanmak aksiyon, guven, guc, imaj, aksiyon ve tercih edildigini belirtir. • Mavi: Kisiler mavi renkte cogunlukla, guven ve istikrari tanimlamaktadirlar. Mavi bir SUV kullanmak guvenilir oldugu izlenimi verir. • Sari: Uzmanlara gore, sari bir arac kullanmak, kisinin genel olarak mutlu bir insan oldugunu ve belki de risk almak icin ortalama bir kisiden biraz daha istekli oldugu anlamina gelebilir. • Gri: Uzmanlar, gri araba kullanan insanlarin goze carpmak istemediklerini ve bunun yerine biraz daha ince bir sey tercih ettiklerini bildirmektedirler. Tabii ki, yapilan renk secimleri genellikle fiyat, secim ve diger pratik endiseler gibi faktorlerden etkilenir. Sadece bu degil, renk tercihleri de zaman icinde degisebilir. Bir kisi, gencken daha parlak, daha dikkat cekici renkleri tercih edebilir, ancak yaslandikca kendilerini daha geleneksel renklere cekebilir. Renk seciminde alim yapacak kisinin kisiligi ciddi bir rol oynayabilir, fakat cogunlukla etkilenilen faktor kullanilabilirlik ve fiyattir. Ornegin, beyaz bir arac satin almak, insanlarin genc ve modern oldugunuzu dusunmelerini istemek ve yasanilan iklim hakkinda daha az sey olabilir; sicak iklimlerde yasayan insanlar genellikle acik renkli araclari karanlik olanlara tercih ederler. Sonuc olarak uzmanlar, rengin kisinin kendini nasil hissettigi ve davrandigi uzerinde bir etkisi olsa da, bu etkilerin kisisel, kulturel ve durumsal faktorlere tabi oldugunu bulmuslardir. Renk psIkolojisini daha iyi anlamak icin daha bilimsel arastirmalara ihtiyac vardir. |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
