Koroner Arter Hastalığı





Koroner arterler kalp kasının ihtiyaç duyduğu besin ve oksijeni sağlayan kanı taşıyan atardamarlardır. Aort damarından sağ ve sol olmak üzere 2 ana dal olarak çıkarak kalbin yüzeyine doğru uzanırlar.

Sağ taraf boyunca uzanan koroner artere sağ koroner arter (RCA) denir.

Sol taraftan çıkan koroner arter iki dala ayrılır. Bu koroner dallardan biri sirkumfleks (CX), diğeri ise sol ön inen damar (LAD) adını alır. Bu dallanmadan önceki 5-20 mm’lik kısım sol ana koroner arter (LMCA) olarak adlandırılır.

LMCA üzerinde oluşan ciddi darlıklar çok tehlikelidir. Olası bir tıkanma sonucu kan akışının kesilmesi kalbin büyük bir kısmının kan alamasına neden olacağından hayati risk taşır.


Bu ana koroner arterlerin çapları ve üzerinden çıkan atardamar dalları kişiden kişiye değişiklik gösterir. Her kişinin damar anatomisi farklıdır.

Koroner arterlerin duvarlarında, kolesterol, yağ ve kanın içindeki diğer maddelerden oluşan plaklar birikerek arterlerin sertleşmesine ve zamanla daralmasına neden olurlar. Bu sürece ateroskleroz denir. İlerleyen ateroskleroz nedeniyle koroner arterlerde darlıkların oluşması koroner arter hastalığı olarak adlandırılır.

Nedenleri;
Koroner arter hastalığının temel nedeni (damar sertliği) aterosklerozdur. Bu süreç çocukluk döneminde başlar ve tütün kullanımı, hipertansiyon, yüksek kolesterol, diyabet ve genetik (aile geçmişi) gibi birçok farklı risk faktörüne bağlı olarak yavaş yavaş ilerler. Daralmış olan arterlerden kan geçişi azalacağından kalp kası yeterince beslenemez. Başlangıçta kan akımındaki bu azalma herhangi bir semptom göstermeyebilir. Ancak koroner arterlerde oluşan plaklar arttıkça ve kan akımı belirgin düzeyde azaldığında semptomlar ortaya çıkar.

Belirtiler / Semptomlar;
Kalp kası herhangi bir bölümüne yeterince kan alamadığında kas hücreleri ölmeye başlar ve hasar büyüdükçe semptomlar ortaya çıkar. Bu semptomlar daha çok efor sırasında ya da stress altındayken, yani kalbin üzerinde daha fazla yük olduğunda ortaya çıkar.

En yaygın görülen semptom genelde kalp spazmı olarak adlandırılan anjinadır (anjina pektoris). Anjina kalp kasının, belli bir bölgesine ulaşması gereken kan miktarının azaldığına dair bir uyarı niteliğindedir. Göğüste baskı, sıkışma hissi ve sol kola ve çeneye yayılan ağrı şeklinde tarif edilebilir. Hastalar bunu göğüste sıkışma, basınç hissi, ağırlık, yanma veya ağrı olarak tanımlar. Ağrı genellikle boyun, çene, kollar, omuzlar, boğaz, sırt, hatta dişlere yayılır. Genellikle göğüs kemiğinin arkasında başlar. İstirahatle ağrı azalır. Ayrıca ani terleme, halsizlik, nefes darlığı, bulantı, kusma ve bayılma da görülebilir. Bazı hastalar atipik semptomlar olarak bilinen mide ağrısı ya da hazımsızlık hissi, ağrının sıtta ve kollara yayılması şeklinde hissedebilirler. Bu nedenle sıklıkla mide rahatsızlıklarıyla karıştırılabilir.

Koroner Arter hastalığının semptomları kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Hatta bazı hastalarda ciddi tıkanıklar olmasına rağmen hiçbir semptom görülmeyebilir. Bu kişiler hiçbir belirti görülmeden kalp krizi geçirebilir. Bu durum " "sessiz kalp krizi" olarak adlandırlır. Genellikle diyabet hastaları bu gruptadır.

Kalp Krizi: Miyokard enfarktüsü kalp krizinin diğer adıdır. Koroner arterlerde plak ya da bir kan pıhtısı nedeniyle tamamen tıkanma meydana geldiğinde, kalp kasının o koroner arterden beslenen kısmına kan akışı tamamen durur. Yeterli kan ve oksijeni alamayan kas dokusu ölmeye başlar. Bu durum kalp krizi olarak adlandırılır. Kalp krizi, kalp kasında kalıcı hasar bırakabilir.
Kalp krizinin semptomları anjinadan daha şiddetlidir. Şiddetli göğüs ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi, terleme, mide bulantısı ve kusma, huzursuzluk ve panik belirtiler arasındadır. Ağrı istirahatle geçmez. Kalp krizi acil müdahele gerektiren ciddi bir durumdur.

Teşhis;
Koroner arter hastalığının teşhisinde aile öykünüz ve risk faktörleriniz öenmlidir. Ailenizde koroner arter hastalığı hikayesi varsa, sizin de bu hastalığa sahip olma riskiniz yükselir. Ayrıca yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam gibi risk faktörlerine sahipseniz yine koroner arter hastalığı riskiniz artacaktır.

Koroner arter hastalığının teşhisinde bazı testler uygulanır. Bu testlerden en sık kullanılanlar şunlardır;

Elektrokardiyogram (EKG)
Kan Testleri
Ekokardiyografi (EKO)
Stress Elektrokardiyografi (EFOR Testi)
Koroner Anjiyografi
Miyokard Perfüzyon Sintigrafisi
Koroner BT Anjiyografi
Tedavi Yöntemleri;
Koroner arter hastalığının erken dönemlerinde, risk faktörlerine yönelik önlemlerle birlikte ilaç tedavisi uygulanır. Ciddi darlıkların olması durumunda Stent Takılması ya da Bypass Cerrahisi tedavi seçenekleridir. Hasta için en avantajlı olacak tedavi yöntemi, doktor tarafından belirlenir.

Alıntı