IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi  
 sohbet
derya sohbet


1Beğeni(ler)
  • 1 Post By CeReN


 
 
Seçenekler Stil
Alt 14 Ağustos 2020, 09:43   #1
Standart Boylam Nedir, Tarihi, Gelisimi Ve Olcumu Nasildir?

Boylam, Dunya yuzeyindeki bir noktanin dogusunda veya batisinda olculen, Dunya uzerindeki herhangi bir noktanin acisal mesafesidir. Enlemin aksine boylam, bu sistemde sifir derece olarak tayin edilecek ekvator basvurulacak kolay bir nokta yoktur. KarisIkliktan kacinmak icin, dunya ulkeleri, Ingiltere, Greenwich’teki Kraliyet Gozlem evi’nden gecen Prime Meridian’in bu referans noktasi olarak hizmet edecegi ve sifir derece olarak belirlenecegi konusunda anlasmislardir.
Bu atama nedeniyle, boylam, Baslangic Meridyeni’nin batisinda veya dogusundaki derece cinsinden olculur. Ornegin, dogu Afrika’dan gecen cizgi olan 30 ° D, Baslangic Meridyeni’nin 30 ° dogusundaki acisal bir mesafedir. Atlantik Okyanusu’nun ortasinda bulunan 30 ° B, Baslangic Meridyeni’nin 30 ° batisinda acisal bir mesafedir. Baslangic Meridyeni’nin 180 derece dogusunda vardir ve koordinatlar bazen E veya dogu belirtilmeden verilir. Bu kullanildiginda, pozitif bir deger, Baslangic Meridyeni’nin dogusundaki koordinatlari temsil eder. Ayrica Baslangic Meridyeni’nin 180 derece batisinda vardir ve bir koordinatta “W” veya bati ihmal edildiginde, -30 ° gibi negatif bir deger, Baslangic Meridyeni’nin batisindaki koordinatlari temsil eder. 180 ° cizgisi ne dogu ne de batidir ve Uluslararasi Tarih Cizgisine yakindir .
Bir haritada (diyagram), boylam cizgileri Kuzey Kutbundan Guney Kutbu’na uzanan dikey cizgilerdir ve enlem cizgilerine diktir. Her boylam cizgisi de ekvatoru gecer. Boylam cizgileri paralel olmadigi icin meridyenler olarak bilinirler. Paralellikler gibi, meridyenler de belirli bir cizgiyi adlandirir ve 0 ° cizgisinin dogu veya bati mesafesini belirtir. Meridyenler kutuplarda birlesir ve en uzak ekvatordadir (yaklasIk 69 mil (111 km)

Boylamin Gelisimi ve Tarihi
Yuzyillar boyunca, denizciler ve kasifler, navigasyonu kolaylastirmak icin boylamlarini belirlemek icin calismislardir. Enlem, gunesin egimi veya bilinen yildizlarin gokyuzundeki konumu gozlenerek ve ufuktan bunlara olan acisal uzaklik hesaplanarak kolaylikla belirlenmistir. Boylam bu sekilde belirlenemiyor cunku Dunya’nin donusu yildizlarin ve gunesin konumunu surekli degistirmektedir.
Amerigo Vespucci boylami olcmek icin ilk yontemi bulan kasifdir. 1400’lerin sonlarinda, ayni anda birkac gece boyunca ayin ve Mars’in konumlarini tahmin edilen konumlariyla olcmeye ve karsilastirmaya baslamistir. Vespucci olcumlerinde bulundugu yer, ay ve Mars arasindaki aciyi hesaplamistir ve bunu yaparak, Vespucci kabaca bir boylam tahmini elde etmistir. Ancak bu yontem, belirli bir astronomik olaya dayandigi icin yaygin olarak kullanilmamistir. Cunku gozlemcilerin ayrica belirli zamani bilmeleri ve ay ve Mars’in sabit bir goruntuleme platformunda konumlarini olcmeleri gerekiyordu ve her ikisini de denizde yapmak zordu.
1600’lerin baslarinda, Galileo iki saatle olculebilecegini belirlediginde boylami olcmek icin yeni bir fikir gelistirilmistir. Dunya uzerindeki herhangi bir noktanin, Dunya’nin 360 ° tam donusunu 24 saat surdugunu belirtmistir. 360 ° ‘yi 24 saate bolunurse, Dunya uzerindeki bir noktanin her saat 15 ° boylamda seyahat ettigi bulunmustur. Bu nedenle, denizde dogru bir saat ile iki saatin karsilastirilmasi boylami belirleyecektir. Bu saatlerden biri ana limanda, digeri gemide olacaktir ve gemideki saatin her gun yerel oglen saatine ayarlanmasi gerekir. Bu durumda zaman farki, bir saat boylamda 15 ° ‘lik bir degisIkligi temsil ettigi icin kat edilen uzunlamasina farki gostermektedir.
Bundan kisa bir sure sonra, bir geminin dengesiz guvertesinde saati dogru bir sekilde soyleyebilecek bir saat yapmak icin birkac girisimde bulunulmustur. 1728’de saat ustasi John Harrison sorun uzerinde calismaya baslamis ve 1760’da 4 Numarali ilk deniz kronometresini uretmistir. 1761’de kronometre test edilmis ve dogru oldugu belirlenmistir, bu da resmi olarak karada ve denizde boylami olcmeyi mumkun kilmistir.



Bugun Boylam Olcumu Nasildir?
Gunumuzde boylam, atomik saatler ve uydularla daha dogru olculmektedir. Dunya hala esit olarak 360 ° boylama bolunmustur; 180 °, Prime Meridian’in dogusunda ve 180 ° batidadir. Boyuna koordinatlar derecelere, dakikalara ve saniyelere bolunur; 60 dakika bir dereceyi olusturur ve 60 saniye bir dakikayi olusturur. Ornegin, Pekin, Cin’in boylami 116 ° 23’30 “E. 116 °, 116. meridyene yakin oldugunu gosterirken, dakika ve saniye, cizgiye ne kadar yakin oldugunu gosterir. E bunun, Prime Meridian’in dogusundaki bu mesafedir ve daha az yaygin olmasina ragmen, boylam ondalik derecelerde de yazilabilir. Pekin’in bu formattaki konumu 116.391 °.
Gunumuzun boylamasina sisteminde 0 ° isareti olan Prime Meridian’in yani sira International Date Line da onemli bir isarettir. Dunyanin karsi tarafindaki 180 ° meridyendir ve dogu ile bati yarim kurelerin bulustugu yerdir. Ayni zamanda her gunun resmi olarak basladigi yeri de isaretlemektedir. Uluslararasi Tarih Cizgisi’nde, hattin bati tarafi, gunun hangi saatinde olursa olsun, her zaman dogu tarafinin bir gun onundedir. Bunun nedeni, Dunya’nin kendi ekseni uzerinde doguya donmesidir.

Boylam ve Enlem
Boylam veya meridyen cizgileri, Guney Kutbundan Kuzey Kutbu’na uzanan dikey cizgilerdir. Paralel cizgiler ve enlem, batidan doguya dogru uzanmis yatay cizgilerdir. Ikisi birbirine dik acilarda kesisir ve bir dizi koordinat olarak birlestirildiginde, yerkure uzerindeki yerleri belirlemede son derece dogrudur. O kadar dogrudurlar ki sehirleri ve hatta binalari inc mesafe icinde bulabilirler. Ornegin, Hindistan, Agra’da bulunan Tac Mahal, 27 ° 10’29 “K, 78 ° 2’32” E koordinat setine sahiptir.
________________

Bizde Mutsuz Olalim ~
 


Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 
Seçenekler
Stil

Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Yok
Cevap Yazma Yetkiniz Yok
Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı
Trackbacks are Kapalı
Pingbacks are Kapalı
Refbacks are Kapalı





Tüm Zamanlar GMT +3 Olarak Ayarlanmış. Şuanki Zaman: 14:07.