Ernst Karl Abbe Kimdir? - IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi

CeReN · 27 Nisan 2020, 11:43

Karl Abbe (23 Ocak 1840 – 14 Ocak 1905), Alman fizikci, optik bilimci, girisimci ve sosyal reformcudur.

Otto Schott ve Carl Zeiss ile birlikte modern optiklerin temelini atti. Abbe, cok sayida optik alet gelistirdi. Alman arastirma mikroskoplari, astronomik teleskoplar, planetaryumlar ve diger optik sistemler ureticisi Carl Zeiss AG’nin ortak sahibidir.
Abbe 23 Ocak 1840’da Eisenach, Saxe-Weimar-Eisenach’ta Georg Adam Abbe ve Elisabeth Christina Barchfeldt’e dogdu. Mutevazi bir ailedeye sahipti. Babasinin isvereni tarafindan desteklenen Abbe, ortaokula devam edebildi ve 1857’de mezun oldugu Eisenach Gymnasium’da oldukca iyi derecelerle universiteye giris icin genel yeterlilik elde edebildi. Okuldan ayrildiginda bilimsel yetenegi ve guclu iradesi zaten belli olmustu. Boylece, ailenin gergin mali durumuna ragmen, babasi Abbe’nin Jena Universiteleri (1857-1859) ve Gottingen’de (1859-1861) calismalarini desteklemeye karar verdi. Abbe, ogrenci olarak gelirini artirmak icin ozel dersler verdi. Babasinin isvereni ona fon saglamaya devam etti.

Abbe, 23 Mart 1861’de Gottingen’de doktorasini aldi. Okuldayken, Gottingen yedisinden biri olan Bernhard Riemann ve Wilhelm Eduard Weber’den etkilendi. Bunu, Gottingen gozlemevinde ve Frankfurt’taki PhysIkalischer Verein’de (Johann Wolfgang von Goethe tarafindan 1824 yilinda kurulan ve bugun hala var olan fizik ve kimya ile ilgilenen vatandaslarin birligi) iki kisa gorev izledi. 8 Agustos 1863’te Jena Universitesi’nde universite ogretim gorevlisi olarak calisti. 1870 yilinda Jena’da deneysel fizik, mekanik ve matematik docentligi sozlesmesini kabul etti. 1871’de matematikci ve fizikci Karl Snell’in kizi olan Elbe Snell ile evlendi ve Abbe’nin ogretmenlerinden iki kizi vardi.

1879’a kadar profesorluge kavustu. 1878’de Jena astronomik ve meteorolojik gozlemevinin direktoru oldu. 1889’da Bavyera Bilim ve Beseri Bilimler Akademisi’ne uye oldu. Ayni zamanda Sakson Bilimler Akademisi uyesiydi. 1891 yilinda Jena Universitesi’nde ogretim gorevlerinden emekli oldu. Abbe 14 Ocak 1905’te Jena’da oldu. O bir ateistti.

Is Hayati
1866’da Zeiss Optical Works’te arastirma direktoru oldu ve 1868’de hem birincil hem de ikincil renk bozulmasini ortadan kaldiran bir mikroskop lensi olan aporokromatik lensi icat etti. 1870’de Abbe, mikroskop aydinlatmasi icin kullanilan Abbe kondansatorunu icat etti. 1871’de, 1874 yilinda yayinlanan bir kitapcikta tanimladigi ilk refraktometreyi tasarladi. 1872’de aydinlik olmayan nesnelerin goruntu yasalarini gelistirdi. Zeiss Optik Isleri 1872’de gelistirilmis mikroskoplarini satmaya basladi.

Herhangi bir seffaf malzemenin kirilma indeksinin dalga boyu varyasyonunun bir olcusu olan Abbe sayisini ve hipotezi test eden Abbe kriterini yaratti, bir dizi gozlemde sistematik bir egilim oldugunu (gucu cozme acisindan bu kriter, acisal bir ayrilmanin dalga boyunun aciklik capina oranindan daha az olamayacagini ongorur) kesfetti. Zaten Jena’da bir profesor olarak, o zamanlar buyuk olcude deneme yanilma yontemine dayanan optik aletlerin uretim surecini iyilestirmek icin Carl Zeiss tarafindan ise alindi.

Abbe sayisal aciklik terimini tanimlayan ilk kisiydi, cunku yarim acinin sinusu, kapak cami ve on mercek arasindaki boslugu dolduran ortamin kirilma indisi ile carpilmasi gerekiyordu.

Abbe, mikroskopun cozunurluk sinirini ve formulu (1873’te yayinlandi) kesfetmek icin bircok kisi tarafindan kredilendirildi.
Helmholtz’un (bu formulun baska bir erken gorunumu) 1874 yilinda yaptigi bir yayinda Helmholtz, bu formulun ilk olarak 61 yil once olen Joseph Louis Lagrange tarafindan turetildigini belirtmektedir. Helmholz, Berlin Universitesi’nde Zeiss ile baglari nedeniyle reddettigi bir profesorluk sunacak kadar etkilendi. Abbe, genis diyafram uzmanlarinin kampindaydi ve mikroskopik cozunurlugun en sonunda optiklerin diyaframiyla sinirli oldugunu savunuyordu, fakat ayni zamanda uygulamaya bagli olarak hedeflerin tasariminda diyafram uzerinde agirliklandirilmasi gereken baska parametreler de oldugunu savundu. Abbe’nin “Mikroskop Teorisine Katki ve Mikroskopik Gormenin Dogasina Katki” baslikli 1874 tarihli makalesinde Abbe, mikroskop cozunurlugunun acikligina ters olarak bagli oldugunu yazdi.

1876’da Abbe’ye Zeiss tarafindan bir ortaklik teklif edildi ve kayda deger karlarda paylasimlar basladi. Her ne kadar ilk teorik turevler Denklem. 1 baskalari tarafindan yayinlandi, Abbe’nin bu sonuca deneysel olarak ulasan ilk kisi oldugunu soylemek adil olur. 1878’de mikroskop icin ilk homojen daldirma sistemini kurdu. Abbe Zeiss isbirliginin urettigi hedefler ideal isin geometrisine sahipti ve Abbe’nin acikligin lenslerin egriligi ve yerlesimini degil mikroskobik cozunurlugun ust sinirini ayarladigini bulmasini sagladi.

Abbe, Zeiss, Zeiss’in oglu, Roderich Zeiss ve Otto Schott 1884’te Jenaer Glaswerk Schott & Genossen’i kurdular. Zamanla Zeiss Optical Works ile birlesecek olan bu sirket, 44 baslangic optik cam turunun arastirma ve uretiminden sorumluydu. Teleskoplarla calisarak 1895’te goruntu tersine cevirme sistemi kurdu.

Yuksek kalite hedefleri uretmek icin Abbe, esdeger cozunurluk sinirina ulasmak icin gerekli olan, hem kuresel sapma hem de koma sapmasi olan optik sapmalarin teshisine ve duzeltilmesine onemli katkilarda bulunmustur. Kuresel aberasyona ek olarak Abbe, optik sistemlerdeki isinlarin, Abbe sinus kosulu olarak bilinen bir prensip olan kirinim sinirli bir nokta uretmek icin acisal dagilimlari uzerinde sabit acisal buyutmeye sahip olmasi gerektigini kesfetti. Abbe’nin Frits Zernike’in 1953’te Nobel Odulunu aldigi faz kontrast calismasina dayandigi hesaplamalari ve basarilari oylesine anitsal ve gelismisti ki Hans Busch bunlari elektron mikroskobunun gelistirilmesi icin kullandi.

Carl Zeiss’in mikroskop calismalari ile olan iliskisi sirasinda, sadece optik alaninin on saflarinda degil, ayni zamanda 1900’de sekiz saatlik is gununu animsatan sekiz saatlik is gununu tanittigi icin emek reformu oldu. Ayrica, bir emeklilik fonu ve bir desarj tazminat fonu olusturdu. 1889’da Ernst Abbe, bilimde arastirma icin Carl Zeiss Vakfi’ni kurdu ve bagisladi. Vakfin amaci “ekonomik, bilimsel ve teknolojik gelecegi guvence altina almak ve boylece calisanlarinin is guvenligini arttirmakti”. Bir calisanin basarisinin, kokenine, dinine veya politik goruslerine degil, yalnizca yeteneklerine ve performanslarina dayandigi bir noktaya geldi. 1896’da Zeiss optik calismalarini yeniden kar paylasimiyla kooperatife donusturdu.

27 Nisan 2020, 11:43	#1
CeReN Guest	Ernst Karl Abbe Kimdir? Karl Abbe (23 Ocak 1840 – 14 Ocak 1905), Alman fizikci, optik bilimci, girisimci ve sosyal reformcudur. Otto Schott ve Carl Zeiss ile birlikte modern optiklerin temelini atti. Abbe, cok sayida optik alet gelistirdi. Alman arastirma mikroskoplari, astronomik teleskoplar, planetaryumlar ve diger optik sistemler ureticisi Carl Zeiss AG’nin ortak sahibidir. Abbe 23 Ocak 1840’da Eisenach, Saxe-Weimar-Eisenach’ta Georg Adam Abbe ve Elisabeth Christina Barchfeldt’e dogdu. Mutevazi bir ailedeye sahipti. Babasinin isvereni tarafindan desteklenen Abbe, ortaokula devam edebildi ve 1857’de mezun oldugu Eisenach Gymnasium’da oldukca iyi derecelerle universiteye giris icin genel yeterlilik elde edebildi. Okuldan ayrildiginda bilimsel yetenegi ve guclu iradesi zaten belli olmustu. Boylece, ailenin gergin mali durumuna ragmen, babasi Abbe’nin Jena Universiteleri (1857-1859) ve Gottingen’de (1859-1861) calismalarini desteklemeye karar verdi. Abbe, ogrenci olarak gelirini artirmak icin ozel dersler verdi. Babasinin isvereni ona fon saglamaya devam etti. Abbe, 23 Mart 1861’de Gottingen’de doktorasini aldi. Okuldayken, Gottingen yedisinden biri olan Bernhard Riemann ve Wilhelm Eduard Weber’den etkilendi. Bunu, Gottingen gozlemevinde ve Frankfurt’taki PhysIkalischer Verein’de (Johann Wolfgang von Goethe tarafindan 1824 yilinda kurulan ve bugun hala var olan fizik ve kimya ile ilgilenen vatandaslarin birligi) iki kisa gorev izledi. 8 Agustos 1863’te Jena Universitesi’nde universite ogretim gorevlisi olarak calisti. 1870 yilinda Jena’da deneysel fizik, mekanik ve matematik docentligi sozlesmesini kabul etti. 1871’de matematikci ve fizikci Karl Snell’in kizi olan Elbe Snell ile evlendi ve Abbe’nin ogretmenlerinden iki kizi vardi. 1879’a kadar profesorluge kavustu. 1878’de Jena astronomik ve meteorolojik gozlemevinin direktoru oldu. 1889’da Bavyera Bilim ve Beseri Bilimler Akademisi’ne uye oldu. Ayni zamanda Sakson Bilimler Akademisi uyesiydi. 1891 yilinda Jena Universitesi’nde ogretim gorevlerinden emekli oldu. Abbe 14 Ocak 1905’te Jena’da oldu. O bir ateistti. Is Hayati 1866’da Zeiss Optical Works’te arastirma direktoru oldu ve 1868’de hem birincil hem de ikincil renk bozulmasini ortadan kaldiran bir mikroskop lensi olan aporokromatik lensi icat etti. 1870’de Abbe, mikroskop aydinlatmasi icin kullanilan Abbe kondansatorunu icat etti. 1871’de, 1874 yilinda yayinlanan bir kitapcikta tanimladigi ilk refraktometreyi tasarladi. 1872’de aydinlik olmayan nesnelerin goruntu yasalarini gelistirdi. Zeiss Optik Isleri 1872’de gelistirilmis mikroskoplarini satmaya basladi. Herhangi bir seffaf malzemenin kirilma indeksinin dalga boyu varyasyonunun bir olcusu olan Abbe sayisini ve hipotezi test eden Abbe kriterini yaratti, bir dizi gozlemde sistematik bir egilim oldugunu (gucu cozme acisindan bu kriter, acisal bir ayrilmanin dalga boyunun aciklik capina oranindan daha az olamayacagini ongorur) kesfetti. Zaten Jena’da bir profesor olarak, o zamanlar buyuk olcude deneme yanilma yontemine dayanan optik aletlerin uretim surecini iyilestirmek icin Carl Zeiss tarafindan ise alindi. Abbe sayisal aciklik terimini tanimlayan ilk kisiydi, cunku yarim acinin sinusu, kapak cami ve on mercek arasindaki boslugu dolduran ortamin kirilma indisi ile carpilmasi gerekiyordu. Abbe, mikroskopun cozunurluk sinirini ve formulu (1873’te yayinlandi) kesfetmek icin bircok kisi tarafindan kredilendirildi. Helmholtz’un (bu formulun baska bir erken gorunumu) 1874 yilinda yaptigi bir yayinda Helmholtz, bu formulun ilk olarak 61 yil once olen Joseph Louis Lagrange tarafindan turetildigini belirtmektedir. Helmholz, Berlin Universitesi’nde Zeiss ile baglari nedeniyle reddettigi bir profesorluk sunacak kadar etkilendi. Abbe, genis diyafram uzmanlarinin kampindaydi ve mikroskopik cozunurlugun en sonunda optiklerin diyaframiyla sinirli oldugunu savunuyordu, fakat ayni zamanda uygulamaya bagli olarak hedeflerin tasariminda diyafram uzerinde agirliklandirilmasi gereken baska parametreler de oldugunu savundu. Abbe’nin “Mikroskop Teorisine Katki ve Mikroskopik Gormenin Dogasina Katki” baslikli 1874 tarihli makalesinde Abbe, mikroskop cozunurlugunun acikligina ters olarak bagli oldugunu yazdi. 1876’da Abbe’ye Zeiss tarafindan bir ortaklik teklif edildi ve kayda deger karlarda paylasimlar basladi. Her ne kadar ilk teorik turevler Denklem. 1 baskalari tarafindan yayinlandi, Abbe’nin bu sonuca deneysel olarak ulasan ilk kisi oldugunu soylemek adil olur. 1878’de mikroskop icin ilk homojen daldirma sistemini kurdu. Abbe Zeiss isbirliginin urettigi hedefler ideal isin geometrisine sahipti ve Abbe’nin acikligin lenslerin egriligi ve yerlesimini degil mikroskobik cozunurlugun ust sinirini ayarladigini bulmasini sagladi. Abbe, Zeiss, Zeiss’in oglu, Roderich Zeiss ve Otto Schott 1884’te Jenaer Glaswerk Schott & Genossen’i kurdular. Zamanla Zeiss Optical Works ile birlesecek olan bu sirket, 44 baslangic optik cam turunun arastirma ve uretiminden sorumluydu. Teleskoplarla calisarak 1895’te goruntu tersine cevirme sistemi kurdu. Yuksek kalite hedefleri uretmek icin Abbe, esdeger cozunurluk sinirina ulasmak icin gerekli olan, hem kuresel sapma hem de koma sapmasi olan optik sapmalarin teshisine ve duzeltilmesine onemli katkilarda bulunmustur. Kuresel aberasyona ek olarak Abbe, optik sistemlerdeki isinlarin, Abbe sinus kosulu olarak bilinen bir prensip olan kirinim sinirli bir nokta uretmek icin acisal dagilimlari uzerinde sabit acisal buyutmeye sahip olmasi gerektigini kesfetti. Abbe’nin Frits Zernike’in 1953’te Nobel Odulunu aldigi faz kontrast calismasina dayandigi hesaplamalari ve basarilari oylesine anitsal ve gelismisti ki Hans Busch bunlari elektron mikroskobunun gelistirilmesi icin kullandi. Carl Zeiss’in mikroskop calismalari ile olan iliskisi sirasinda, sadece optik alaninin on saflarinda degil, ayni zamanda 1900’de sekiz saatlik is gununu animsatan sekiz saatlik is gununu tanittigi icin emek reformu oldu. Ayrica, bir emeklilik fonu ve bir desarj tazminat fonu olusturdu. 1889’da Ernst Abbe, bilimde arastirma icin Carl Zeiss Vakfi’ni kurdu ve bagisladi. Vakfin amaci “ekonomik, bilimsel ve teknolojik gelecegi guvence altina almak ve boylece calisanlarinin is guvenligini arttirmakti”. Bir calisanin basarisinin, kokenine, dinine veya politik goruslerine degil, yalnizca yeteneklerine ve performanslarina dayandigi bir noktaya geldi. 1896’da Zeiss optik calismalarini yeniden kar paylasimiyla kooperatife donusturdu.
	Alıntı Yap

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)