Sicaklik Artisinin Vucuttaki Etkileri Nelerdir? - IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi

CeReN · 18 Temmuz 2020, 08:34

Bazilari sicaktan hoslanabilir ancak sicak hava dalgalari veya birkac gun suren sicaklar sadece rahatsizlik verici degil ayni zamanda saglik icin de tehlikelidir. Asiri yaz sicaklari vucudu ve beyni cesitli sekillerde etkileyebilir. Sicak hava dalgalarindan dolayi acil servislere basvuru artabilir ve bobrek problemleri gibi normalde isi ile iliskili olmayan tibbi krizler icin hastane yatislar artabilir. Nem cok buyuk bir faktordur. Cok yuksek sicakliklarda ve yuksek nemde kisi terler fakat ter ciltte kurumaz. Bu yuzden sadece sicaklik degil, onemli olan sicaklik ve nem kombinasyonudur. Asiri nem, hissedilen sicakligin yuksek olmasina sebep olur. Sicaklik gece boyunca yuksek kalirsa olum oranlarinda artis gorulebilir. Bir bolgeye surekli isi dalgalari carptiginda, gunes carpmasi ve hatta isi nedeniyle buyuk organ hasari da dahil olmak uzere ortaya cikan diger saglik sonuclari ciddi olabilir.

Asiri Sicakta Vucutta Ne Olur?
Insan vucudu 37 santigrat derece civarinda bir ic sicakliga sahiptir. Sicaklik 39-40 santigrat dereceye kadar yukselirse, beyin kaslara yavaslamasini soyler ve yorgunluk ortaya cikar. Vucut isisi cok hizli arttikca, merkezi sinir sistemi ve dolasim sistemi etkilenir. 40-41° C’de sicak bitkinligi muhtemeldir ve 41 ° C’nin uzerinde, vucut faaliyetlerini durdurmaya, kimyasal surecler etkilenmeye baslar, vucuttaki hucreler bozulur ve coklu organ yetmezligi riski olusur. Vucut bu noktada terleyemez cunku cilde kan akisi durur, soguk ve nemli hissettirir. Asiri sicaklikta insan vucudunda gorulen etkiler birkac baslik altinda asagida aciklanmistir:

Terleme
Sicaklikla basa cikmanin iki yolu terlemek ve nefes almaktir. Terleme olayi vucut icin dogal bir sogutma sistemidir. Sicaklik yukseldiginde, vucut cildin yuzeyine kan akisini artirarak tepki verir, isiyi vucuttan yuzeye gonderir. Bu terleme anlamina gelir. Ter buharlastikca isi uzaklasir ve vucut uzerinde sogutma etkisi yapar. Ne kadar terlenebilecegini belirleyen havadaki nem miktaridir. Nem yuksekse, terleme kabiliyeti bozulur ve kotu hissettirir. Terleme kuru ve nemin dusuk oldugu iklimlerde iyi calisir. Dis ortamin 37 ° C’ye kadar oldugu sicakliklarda saatte yaklasIk 15 km hizla kosan birinin saatte dort litre ter uretmesi gerekir. Bir kisi cok uzun sure isiya maruz kaldiginda, calismasi duran ilk sey terleme yetenegidir. Terleme durdugunda kisi cok kisa bir surede sicak bitkinliginden sicak carpmasina gecebilir.

Sicak Bitkinligi
Sicak bitkinligi genellikle uzun sure isiya maruz kalmaktan kaynaklanir. Insanlar daha aktif oldugunda, acik havada egzersiz yaparken, acik havada calisirken sicak bitkinligi yasayabilir. Vucut sivisi ve tuzu kaybedildiginde sicakla basa cikma yetenegi kaybedilir ve sicak bitkinligi olusur. Kisi solgun ve nemli hisseder, vucut sicakligi 37,5 santigrat dereceden yuksege ciktiginda terleme agirlasir, susuzluk yogunlasir, bas donmesi artar ve giderek yorgun, halsiz hissedilir. Ayrica mide bulantisi, kusma veya ishal, bas agrisi olabilir, kas kramplari sIklasabilir, carpinti, ellerde veya ayaklarda karincalanma veya uyusma hissedilebilir ve kisi bayilabilir. Bunlarin hepsi ayni anda hissedilmeyebilir fakat bu semptomlardan birkaci bile alarm halinde olunmasini icin yeterlidir. Sicak bitkinligi durumunda daha serin golgeli bir ortama gecilmeli, bir yere uzanilmali, bas, yuz veya boyuna serin, islak bezler veya buz uygulanmali, soguk su puskurtulmelidir. Sicak bitkinligi yasayan kisi meyve suyu veya spor icecegi gibi bir sivi almali yani seker ve tuz iceren sivilar icmeli, icecek baska bir sey yoksa su yudumlamalidir. Mumkun oldugunca sIki kiyafetler cikarilmali (corap ve ayakkabilar dahil)ve serin bir dus veya banyo yapilmalidir. Durum ciddi gibi gorunuyorsa tibbi yardim alinmali, yardim gelene kadar kisinin yaninda birisi kalmalidir. Butun bunlar hizlica yapilmalidir.
Sicak bitkinligi meydana geldiginde vucut sicak carpmasindan farkli olarak bolca terleyebilir. Sicak carpmasi daha siddetlidir ve cogunlukla tibbi mudahale gerektirir. Sicak bitkinligi genellikle sicak carpmasinin oncusudur, bu nedenle herhangi bir belirti gorulurse sicaktan kurtulup dinlenmek onemlidir. Durum gormezden gelinirse ve tedavi edilmezse, hasta potansiyel olarak olumcul olabilecek bir sicak carpmasiyla karsilasabilir.

Sicak Carpmasi
Sicak carpmasi tehlikeli bir durumdur. Yuksek sicakliklara uzun sure maruz kalmanin bir sonucudur ve vucut sicakligi 40 santigrat veya daha yuksek oldugunda ortaya cikar. Insan vucudu terleme yoluyla kendini sogutmak icin tasarlanmistir. Vucut nemli sicak bir gun gibi sicakligi artiran ic veya dis faktorlerle karsi karsiya kaldiginda beyin terleme gibi sogutma mekanizmalarini baslatma sinyalleri gonderir. Sicak carpmasi durumunda, kisi artik terlemedigini fark edebilir. Terleme durdugunda vucut cok isinir, cilt sicak ve kurudur. Bu degisIklikler sonunda beyni etkilemeye baslar ve kafa karisIkligi (konfuzyon) hatta bilinc kaybi gorulebilir. Diger sicak carpmasi belirtileri nabiz hizlanmasi, ajitasyon (sinirlilik, gerginlik), bulanti ve kusma, nobetler, hizli ve sig solunum, kalp carpintisi ve bas agrilaridir. Profesyonel tibbi yardim gerektirir, hemen tedavi edilmezse, komaya, nobetlere sebep olabilir, hayati tehdit edebilir. Belirtiler hissedildiginde hemen 112 acil aranmalidir. Tibbi yardimin gelmesi beklenirken, sicaktan etkilenen kisi serin, golgeli bir yere tasinmali ve uzerindeki kiyafetler mumkun oldugunca cikarilmalidir. Mumkun olabiliyorsa sivi icecek yudumlanmali ancak kisi sivi icmeye zorlanmamalidir. Insanlari sogutmak icin en iyi yontem onlari buzlu suya batirmak veya onemli arterlerin bulundugu kasIk ve koltuk altlarina buz paketleri uygulamaktir ancak hepsi vucudun ne kadar yuksek bir sicaklikta olduguna baglidir.
Sicak carpmasi tedavi edilmeyen sicak bitkinligini takip edebilir ya da cok az veya hic uyari olmadan da gerceklesebilir. Sicak carpmasindan once vucudun asiri isiya karsi gosterdigi erken reaksiyonlar gorulebilir. Isilik ve kas kramplari insanlarin isi ile mucadele ettiginin erken belirtileridir. Bunlarla ilgilenilmezse daha siddetli semptomlar ortaya cikabilir. Cildin kirmiziya donmesi ve kurumasi isidan etkilediginin gostergeleridir ve onemsenmelidir. Sicak carpmasi, sicaklik arttiginda bir otomobildeki hararet gostergesinin isiginin yanmasina benzetilebilir. Sogutma sistemi calismayan bir otomobil stop ettirilip sogumasi beklenirse sofor tekrar surmeye baslayabilir. Sofor bunu yapmaz, otomobili kullanilmaya devam ederse, sorun sogutma sisteminin otesine gecer ve sonunda araba bozulup durur.
Herkes sicak carpmasi yasayabilir ancak bazi gruplar digerlerinden daha fazla risk altindadir. Cok genc, cok yasli ve kalp hastaligi, akciger hastaligi, astim ve diyabet gibi kronik hastaliklari olanlar digerlerine gore cok daha hassastir. Sicaktan olme riski yuksek olanlar yasli, yalniz yasayan ve klimaya erisimi olmayan kent sakinleridir. Obez insanlar da bazi ilaclari (yuksek tansiyon icin kullanilan diuretikler ve beta blokerler) kullanan kisiler gibi risk altindadir. Bazi ruh sagligi ilaclarinin bir kisinin sicaklik ile basa cikma yetenegini etkileyebilecegini gosteren bazi calismalar vardir. Sicak havada egzersiz yapan veya calisan, bu kriterleri karsilamayan insanlar da risk altinda olabilir. Sicak carpmasi hayati tehdit edici olabilir, bu nedenle kisi ya da yakinindaki birisi belirtiler yasadiginda derhal harekete gecilmesi onemlidir.

Susuzluk
Cok sicak hissedildiginde terle birlikte potasyum ve sodyum gibi temel mineraller ile birlikte buyuk miktarda sivi kaybedilebilir. Kisi susamis hissedebilir ve normalden daha az idrar cikarabilir, agiz ve dil kuru hissedilebilir. Hatta kiside sersemleme, bas donmesi ve kafa karisIkligi gorulebilir. Serin yerde kalinmali, tuz ve sekerle (oral rehidrasyon cozeltisi gibi) dengelenmis bir sivi icilmelidir. Ciddi vakalarda IV (damar yolu) ile alinan sivilar dahil acil bakim gerekir.

Isilik
Isilik (tiptaki adi: miliaria) genellikle yazin nemli ve sicakligin asiri oldugu havalarda, ter bezleri bloke olacak kadar cok terleme oldugunda gorulur. Ciltteki gozenekler kapandigi ve ter bezi kanallari tikandigi icin vucut terden kurtulamadiginda ciltte kirmizi veya pembe kucuk kabarikliklar yani isilik olusur. Her yas grubunda gorulebilir. Koltuk altlarinda, kasIklarda, boyunda, dirseklerde ve gogus altlarinda ortaya cikmasi daha olasidir. Ayrica bebeklerde, kucuk cocuklarda ozellikle cenelerinin altinda veya kasIk bolgelerinde ayni tip reaksiyonlar gorulebilir. Bebekler mevsime gore giydirilmeli, yazin doganlar kat kat ya da ust uste giydirilmemeli, giysiler kalin olmamalidir. Bebeklerin bezi sIkca degistirilmelidir. Pamuklu kumaslar gibi gevsek, hafif, rahat ve emici giysilerin giyilmesi cildin hava almasini saglayabilir, isilik cikmasini onler ve tedaviye yardimci olur. Mumkun oldugu surece kuru ve serin kalmaya calisilmali, yazin yeterince dus alinmali ve hijyen saglanmalidir.

Sicaklik Kurdeseni
Kolinerjik urtiker (CU) olarak da bilinen sicaklik kurdeseni, vucudun sicakligi yukseltildiginde ortaya cikan bir kurdesen turudur. Kurdesen alerjik bir tepkidir. Genellikle sicakliga ve/veya tere karsi alerjik reaksiyonlarla tetiklenir. Egzersiz sirasinda terleme, sicak banyo veya dus almak, sicak bir odada olmak, baharatli yiyecekler yemek, uzgun olmak, asabiyet veya endise yasamak gibi cesitli durumlar da tetikleyebilir. Kurdesen genellikle deride cok kasintili, bir cesit kabarik dairesel lezyonlara neden olur. En yaygin kurdesen turlerinden biridir ve nufusun en az yuzde 15’inde gorulur. Kolinerjik urtikere ait kurdesenler vucudun herhangi bir yerinde gorulebilir ancak genellikle goguste, yuzde, sirtin ust kisminda ve kollarda gorulur. Bir kisi terlemeye veya asiri isinmaya basladiktan sonra cok hizli bir sekilde ortaya cikabilir ve genellikle kisi kendini soguttuktan sonra kendi kendine duzelir.
Sicaklik kurdeseni genc eriskinlerde daha yaygindir ancak herhangi bir yasta da ortaya cikabilir. Akut urtiker genellikle alti haftadan az surer fakat kronik urtiker on yillar surebilir. Bir calisma, ortalama kolinerjik urtiker (CU) suresinin 7,5 yil oldugunu bulmustur. En iyi tedavi vucudun asiri isinmasina neden olan aktivitelerden kacinmaktir. Ayrica antihistaminikler kurdeseni sakinlestirmeye ve kontrol etmeye yardimci olabilir, bazi daha ciddi vakalarda doktor steroid onerebilir.
Isiyla ilgili herhangi bir hastaligin onlenmesine yardimci olmak icin asiri sicak ve nemli gunlerde gunesten uzak durulmali ve dehidrasyonu onlemek icin bol miktarda ekstra su icilmelidir.

Gunes Yanigi
Guneste uzun sure kalinirsa ciplak cilt yanar, kasintili, kirmizimsi, agrili ve dokunuldugunda sicak hissedilebilir. Yanik ciddi ise kabarciklar, ates, bas agrisi ve bulanti olabilir. Gunes yaniklari uzun vadede cilt kanseri gelisme riskini artirabilir. Hemen ic ortama girilmeli, bol miktarda su icilmeli ve kabarciklar patlatilmamalidir. Nemli ve soguk bezlerle kompres, aloe vera’li losyonlar agriyi hafifletebilir. Daha da iyisi, giysiler, sapkalar ve 30 SPF’li, genis spektruma sahip olan gunes kremleri ile gunes yanigini onlenmelidir.

Bayilma
Sicak olan bir yere ilk defa gidildiginde daha olasidir, bu nedenle sulu kalmaya dikkat edilmelidir. Isi vucudu kurutur ve beyne yeterince kan ulasmasini zorlastirabilir, dolayisiyla basi donmesi ve bayilma gerceklesebilir. Uzun zaman ayakta durmak veya aniden kalkmak daha kotu olabilir. Daha sicak olan bir ortama alismak kisinin 2 haftasini alabilir. Eger baygin hissedilirse bir yere uzanilmali ve bacaklar bas hizasindan yukarida olacak sekilde kaldirilmalidir. Serin bolgelere gecilmeli ve fazla vakit kaybetmeden sivi icilmelidir.

Isi Odemi
Isiya gercekten aliskin olmayan insanlar icin isi odemi riski de vardir. Asiri isinmayi onlemek icin vucut kan damarlarini genisleterek sistemden mumkun oldugunca fazla isi yaymaya calisir ve kanin ayak bileklerinde birikmesine neden olur. Sicaklik artisi parmaklarda, ayak parmaklarinda veya bileklerinde sismeye, cildin gergin hissetmesine neden olabilir. Ciddi degildir, kisi serinlediginde ve bacaklar yukari kaldirildiginda kaybolur. Agriya neden oluyorsa, devam eder ya da iyilesmezse doktorla konusulmalidir.

Yuksek Kalp Atis Hizi
Vucut isindiginda kalp atis hizi artabilir. Bunu cilde (isinin bir miktarinin serbest birakildigi yer) daha cok kan gondermek icin yapar. Sonucta, vucudun diger bolumlerine yeterli kan ulasmayabilir. Bu, zor zihinsel veya fiziksel isler yapmasi gereken kisileri yorgun ve halsiz birakabilir.

Dusuk Kan Basinci
Sicakken vucut terler. Fazla terleme vucuttaki elektrolitlerin ve suyun kaybedilmesine sebep olur. Ek olarak, isi terlemeyi artirmak icin kan damarlarini genisletir. Butun bunlar kan basincini dusurebilir, bazen bas donmesi veya hatta bayilmak icin yeterli olabilir. Kalp normal sekilde kan pompalamazsa ve vucudun artan ihtiyacini karsilayamazsa sonuc kotulesebilir.

Bilinc Bulanikligi (Konfuzyon)
Konfuzyon ve bas donmesi, genislemis kan damarlarina artan kan akisi ve terleme yoluyla sivi kaybindan dolayi asiri sicaga cok fazla maruz kalmanin yaygin etkileridir. Genellikle endise duyulacak bir durum degildir fakat konsantre olmayi zorlastirabilecegi icin calismalarini bu kosullarda surdurmesi gereken isciler icin gercek bir tehlikedir. Artan sinirlilikten baska beceri veya zihinsel gorevler yapma yetenegi kaybolmaya baslar. Hemen serin, golgeli bir ortamda dinlenmek ve sivi almakla duzeltilebilir. Bir kisinin yaptigi sey ve bulundugu yer konusunda ciddi bir sekilde kafasinin karisIk olmasi acil tibbi bakim gerektiren bir sicak carpmasi belirtisi olabilir.

Sicakta Egzersiz Yapilmali mi?
Zinde sporcular isi ile daha iyi basa cikabilir. Antrenman vucuttaki kan hacmini arttirir. Ciddi calisan bir sporcu yuksek kan hacmi olusturacaktir ve bu nedenle hareketle birlikte vucut isindiginda daha fazla terleyebilir, vucut daha hizli ve etkili bir sekilde soguyabilir. Sicakligin 29,5 santigrat derece, nemin dusuk oldugu zamanlarda disarida spor yapilabilir fakat nem % 80’e ulasirsa, sicaklik 36 derece gibi hissedilir. Kisiler saglikli olsa bile, bu isi yorgunlugu olasiligini artirir. Cogu amator kosucu cok isindiginda dogal olarak yavaslar ancak her zaman kendilerini daha da zorlayan insanlar vardir ve iste o zaman isler ters gider. Bol giysiler giyilmeli, bolca su icilmeli ve isiya bagli hastalik belirtileri bilinmeli ya da egzersizler ic mekanlarda yapilmalidir.

Asiri Sicakliklar Hayati Tehdit Edici Olabilir
Yuksek sicakliklar, sicaklik bitkinligi ve sicak carpmasi disinda kalp sorunlarinin tetiklenmesini ve solunum problemlerinin kotulesmesini saglayabilir. Sicak gunlerde susuz hissedilmese bile bol su icilmeli, susuz birakan (su kaybettiren) kafein ve alkol gibi icecekler tuketilmemelidir. Dis mekanlarda bulunmamali, iceride kalinmali, hafif yemekler tercih edilmeli, hafif, bol, beyaz ve krem rengi gibi daha acik renklere sahip kiyafetler giyilmelidir. Dis ortam sicakligi cok yuksek olmasa da bir cocuk veya evcil hayvan asla arabada yalniz birakilmamalidir.
Eger ciddiye alinmazsa sicaklar oldurebilir. Hastalik Kontrol ve Onleme Merkezlerine (CDC) gore, Amerika BirlesIk Devletleri’nde her yil 700’e yakin insan asiri sicaklar nedeniyle olmektedir. 1995 Chicago’daki sicak hava dalgasinda yaklasIk 700 kisi hayatini kaybetmis ve en az 3.300 kisi acil servislere gitmistir ancak kesin sayilari elde etmek zor olabilir. 2003 yilinin Agustos ayinda, inatci bir yuksek basinc alani Avrupa’nin buyuk bir kisminin uzerine cokmus ve haftalar boyunca rekor seviyelere yukselen sicakliklar devam etmistir. Sonuc olarak tahmini toplam 70.000 kisi (Fransa’daki 15.000 kisi ile birlikte) hayatini kaybetmistir. Sicaklar konusunda uyarilarda bulunulan sehirlerde yalniz basina yasayan veya klimasi olmayan yasli kisiler kontrol edilmelidir cunku olenlerin cogunun kotu havalandirilan apartmanlarin ust katlarinda yasayan yasli kadinlar oldugu gorulmustur.

**She** · 24 Şubat 2022, 06:50

Özellikle yazın sıcak çarpmasından dolayı daha çok oluyor

18 Temmuz 2020, 08:34	#1
CeReN Guest	Sicaklik Artisinin Vucuttaki Etkileri Nelerdir? Bazilari sicaktan hoslanabilir ancak sicak hava dalgalari veya birkac gun suren sicaklar sadece rahatsizlik verici degil ayni zamanda saglik icin de tehlikelidir. Asiri yaz sicaklari vucudu ve beyni cesitli sekillerde etkileyebilir. Sicak hava dalgalarindan dolayi acil servislere basvuru artabilir ve bobrek problemleri gibi normalde isi ile iliskili olmayan tibbi krizler icin hastane yatislar artabilir. Nem cok buyuk bir faktordur. Cok yuksek sicakliklarda ve yuksek nemde kisi terler fakat ter ciltte kurumaz. Bu yuzden sadece sicaklik degil, onemli olan sicaklik ve nem kombinasyonudur. Asiri nem, hissedilen sicakligin yuksek olmasina sebep olur. Sicaklik gece boyunca yuksek kalirsa olum oranlarinda artis gorulebilir. Bir bolgeye surekli isi dalgalari carptiginda, gunes carpmasi ve hatta isi nedeniyle buyuk organ hasari da dahil olmak uzere ortaya cikan diger saglik sonuclari ciddi olabilir. Asiri Sicakta Vucutta Ne Olur? Insan vucudu 37 santigrat derece civarinda bir ic sicakliga sahiptir. Sicaklik 39-40 santigrat dereceye kadar yukselirse, beyin kaslara yavaslamasini soyler ve yorgunluk ortaya cikar. Vucut isisi cok hizli arttikca, merkezi sinir sistemi ve dolasim sistemi etkilenir. 40-41° C’de sicak bitkinligi muhtemeldir ve 41 ° C’nin uzerinde, vucut faaliyetlerini durdurmaya, kimyasal surecler etkilenmeye baslar, vucuttaki hucreler bozulur ve coklu organ yetmezligi riski olusur. Vucut bu noktada terleyemez cunku cilde kan akisi durur, soguk ve nemli hissettirir. Asiri sicaklikta insan vucudunda gorulen etkiler birkac baslik altinda asagida aciklanmistir: Terleme Sicaklikla basa cikmanin iki yolu terlemek ve nefes almaktir. Terleme olayi vucut icin dogal bir sogutma sistemidir. Sicaklik yukseldiginde, vucut cildin yuzeyine kan akisini artirarak tepki verir, isiyi vucuttan yuzeye gonderir. Bu terleme anlamina gelir. Ter buharlastikca isi uzaklasir ve vucut uzerinde sogutma etkisi yapar. Ne kadar terlenebilecegini belirleyen havadaki nem miktaridir. Nem yuksekse, terleme kabiliyeti bozulur ve kotu hissettirir. Terleme kuru ve nemin dusuk oldugu iklimlerde iyi calisir. Dis ortamin 37 ° C’ye kadar oldugu sicakliklarda saatte yaklasIk 15 km hizla kosan birinin saatte dort litre ter uretmesi gerekir. Bir kisi cok uzun sure isiya maruz kaldiginda, calismasi duran ilk sey terleme yetenegidir. Terleme durdugunda kisi cok kisa bir surede sicak bitkinliginden sicak carpmasina gecebilir. Sicak Bitkinligi Sicak bitkinligi genellikle uzun sure isiya maruz kalmaktan kaynaklanir. Insanlar daha aktif oldugunda, acik havada egzersiz yaparken, acik havada calisirken sicak bitkinligi yasayabilir. Vucut sivisi ve tuzu kaybedildiginde sicakla basa cikma yetenegi kaybedilir ve sicak bitkinligi olusur. Kisi solgun ve nemli hisseder, vucut sicakligi 37,5 santigrat dereceden yuksege ciktiginda terleme agirlasir, susuzluk yogunlasir, bas donmesi artar ve giderek yorgun, halsiz hissedilir. Ayrica mide bulantisi, kusma veya ishal, bas agrisi olabilir, kas kramplari sIklasabilir, carpinti, ellerde veya ayaklarda karincalanma veya uyusma hissedilebilir ve kisi bayilabilir. Bunlarin hepsi ayni anda hissedilmeyebilir fakat bu semptomlardan birkaci bile alarm halinde olunmasini icin yeterlidir. Sicak bitkinligi durumunda daha serin golgeli bir ortama gecilmeli, bir yere uzanilmali, bas, yuz veya boyuna serin, islak bezler veya buz uygulanmali, soguk su puskurtulmelidir. Sicak bitkinligi yasayan kisi meyve suyu veya spor icecegi gibi bir sivi almali yani seker ve tuz iceren sivilar icmeli, icecek baska bir sey yoksa su yudumlamalidir. Mumkun oldugunca sIki kiyafetler cikarilmali (corap ve ayakkabilar dahil)ve serin bir dus veya banyo yapilmalidir. Durum ciddi gibi gorunuyorsa tibbi yardim alinmali, yardim gelene kadar kisinin yaninda birisi kalmalidir. Butun bunlar hizlica yapilmalidir. Sicak bitkinligi meydana geldiginde vucut sicak carpmasindan farkli olarak bolca terleyebilir. Sicak carpmasi daha siddetlidir ve cogunlukla tibbi mudahale gerektirir. Sicak bitkinligi genellikle sicak carpmasinin oncusudur, bu nedenle herhangi bir belirti gorulurse sicaktan kurtulup dinlenmek onemlidir. Durum gormezden gelinirse ve tedavi edilmezse, hasta potansiyel olarak olumcul olabilecek bir sicak carpmasiyla karsilasabilir. Sicak Carpmasi Sicak carpmasi tehlikeli bir durumdur. Yuksek sicakliklara uzun sure maruz kalmanin bir sonucudur ve vucut sicakligi 40 santigrat veya daha yuksek oldugunda ortaya cikar. Insan vucudu terleme yoluyla kendini sogutmak icin tasarlanmistir. Vucut nemli sicak bir gun gibi sicakligi artiran ic veya dis faktorlerle karsi karsiya kaldiginda beyin terleme gibi sogutma mekanizmalarini baslatma sinyalleri gonderir. Sicak carpmasi durumunda, kisi artik terlemedigini fark edebilir. Terleme durdugunda vucut cok isinir, cilt sicak ve kurudur. Bu degisIklikler sonunda beyni etkilemeye baslar ve kafa karisIkligi (konfuzyon) hatta bilinc kaybi gorulebilir. Diger sicak carpmasi belirtileri nabiz hizlanmasi, ajitasyon (sinirlilik, gerginlik), bulanti ve kusma, nobetler, hizli ve sig solunum, kalp carpintisi ve bas agrilaridir. Profesyonel tibbi yardim gerektirir, hemen tedavi edilmezse, komaya, nobetlere sebep olabilir, hayati tehdit edebilir. Belirtiler hissedildiginde hemen 112 acil aranmalidir. Tibbi yardimin gelmesi beklenirken, sicaktan etkilenen kisi serin, golgeli bir yere tasinmali ve uzerindeki kiyafetler mumkun oldugunca cikarilmalidir. Mumkun olabiliyorsa sivi icecek yudumlanmali ancak kisi sivi icmeye zorlanmamalidir. Insanlari sogutmak icin en iyi yontem onlari buzlu suya batirmak veya onemli arterlerin bulundugu kasIk ve koltuk altlarina buz paketleri uygulamaktir ancak hepsi vucudun ne kadar yuksek bir sicaklikta olduguna baglidir. Sicak carpmasi tedavi edilmeyen sicak bitkinligini takip edebilir ya da cok az veya hic uyari olmadan da gerceklesebilir. Sicak carpmasindan once vucudun asiri isiya karsi gosterdigi erken reaksiyonlar gorulebilir. Isilik ve kas kramplari insanlarin isi ile mucadele ettiginin erken belirtileridir. Bunlarla ilgilenilmezse daha siddetli semptomlar ortaya cikabilir. Cildin kirmiziya donmesi ve kurumasi isidan etkilediginin gostergeleridir ve onemsenmelidir. Sicak carpmasi, sicaklik arttiginda bir otomobildeki hararet gostergesinin isiginin yanmasina benzetilebilir. Sogutma sistemi calismayan bir otomobil stop ettirilip sogumasi beklenirse sofor tekrar surmeye baslayabilir. Sofor bunu yapmaz, otomobili kullanilmaya devam ederse, sorun sogutma sisteminin otesine gecer ve sonunda araba bozulup durur. Herkes sicak carpmasi yasayabilir ancak bazi gruplar digerlerinden daha fazla risk altindadir. Cok genc, cok yasli ve kalp hastaligi, akciger hastaligi, astim ve diyabet gibi kronik hastaliklari olanlar digerlerine gore cok daha hassastir. Sicaktan olme riski yuksek olanlar yasli, yalniz yasayan ve klimaya erisimi olmayan kent sakinleridir. Obez insanlar da bazi ilaclari (yuksek tansiyon icin kullanilan diuretikler ve beta blokerler) kullanan kisiler gibi risk altindadir. Bazi ruh sagligi ilaclarinin bir kisinin sicaklik ile basa cikma yetenegini etkileyebilecegini gosteren bazi calismalar vardir. Sicak havada egzersiz yapan veya calisan, bu kriterleri karsilamayan insanlar da risk altinda olabilir. Sicak carpmasi hayati tehdit edici olabilir, bu nedenle kisi ya da yakinindaki birisi belirtiler yasadiginda derhal harekete gecilmesi onemlidir. Susuzluk Cok sicak hissedildiginde terle birlikte potasyum ve sodyum gibi temel mineraller ile birlikte buyuk miktarda sivi kaybedilebilir. Kisi susamis hissedebilir ve normalden daha az idrar cikarabilir, agiz ve dil kuru hissedilebilir. Hatta kiside sersemleme, bas donmesi ve kafa karisIkligi gorulebilir. Serin yerde kalinmali, tuz ve sekerle (oral rehidrasyon cozeltisi gibi) dengelenmis bir sivi icilmelidir. Ciddi vakalarda IV (damar yolu) ile alinan sivilar dahil acil bakim gerekir. Isilik Isilik (tiptaki adi: miliaria) genellikle yazin nemli ve sicakligin asiri oldugu havalarda, ter bezleri bloke olacak kadar cok terleme oldugunda gorulur. Ciltteki gozenekler kapandigi ve ter bezi kanallari tikandigi icin vucut terden kurtulamadiginda ciltte kirmizi veya pembe kucuk kabarikliklar yani isilik olusur. Her yas grubunda gorulebilir. Koltuk altlarinda, kasIklarda, boyunda, dirseklerde ve gogus altlarinda ortaya cikmasi daha olasidir. Ayrica bebeklerde, kucuk cocuklarda ozellikle cenelerinin altinda veya kasIk bolgelerinde ayni tip reaksiyonlar gorulebilir. Bebekler mevsime gore giydirilmeli, yazin doganlar kat kat ya da ust uste giydirilmemeli, giysiler kalin olmamalidir. Bebeklerin bezi sIkca degistirilmelidir. Pamuklu kumaslar gibi gevsek, hafif, rahat ve emici giysilerin giyilmesi cildin hava almasini saglayabilir, isilik cikmasini onler ve tedaviye yardimci olur. Mumkun oldugu surece kuru ve serin kalmaya calisilmali, yazin yeterince dus alinmali ve hijyen saglanmalidir. Sicaklik Kurdeseni Kolinerjik urtiker (CU) olarak da bilinen sicaklik kurdeseni, vucudun sicakligi yukseltildiginde ortaya cikan bir kurdesen turudur. Kurdesen alerjik bir tepkidir. Genellikle sicakliga ve/veya tere karsi alerjik reaksiyonlarla tetiklenir. Egzersiz sirasinda terleme, sicak banyo veya dus almak, sicak bir odada olmak, baharatli yiyecekler yemek, uzgun olmak, asabiyet veya endise yasamak gibi cesitli durumlar da tetikleyebilir. Kurdesen genellikle deride cok kasintili, bir cesit kabarik dairesel lezyonlara neden olur. En yaygin kurdesen turlerinden biridir ve nufusun en az yuzde 15’inde gorulur. Kolinerjik urtikere ait kurdesenler vucudun herhangi bir yerinde gorulebilir ancak genellikle goguste, yuzde, sirtin ust kisminda ve kollarda gorulur. Bir kisi terlemeye veya asiri isinmaya basladiktan sonra cok hizli bir sekilde ortaya cikabilir ve genellikle kisi kendini soguttuktan sonra kendi kendine duzelir. Sicaklik kurdeseni genc eriskinlerde daha yaygindir ancak herhangi bir yasta da ortaya cikabilir. Akut urtiker genellikle alti haftadan az surer fakat kronik urtiker on yillar surebilir. Bir calisma, ortalama kolinerjik urtiker (CU) suresinin 7,5 yil oldugunu bulmustur. En iyi tedavi vucudun asiri isinmasina neden olan aktivitelerden kacinmaktir. Ayrica antihistaminikler kurdeseni sakinlestirmeye ve kontrol etmeye yardimci olabilir, bazi daha ciddi vakalarda doktor steroid onerebilir. Isiyla ilgili herhangi bir hastaligin onlenmesine yardimci olmak icin asiri sicak ve nemli gunlerde gunesten uzak durulmali ve dehidrasyonu onlemek icin bol miktarda ekstra su icilmelidir. Gunes Yanigi Guneste uzun sure kalinirsa ciplak cilt yanar, kasintili, kirmizimsi, agrili ve dokunuldugunda sicak hissedilebilir. Yanik ciddi ise kabarciklar, ates, bas agrisi ve bulanti olabilir. Gunes yaniklari uzun vadede cilt kanseri gelisme riskini artirabilir. Hemen ic ortama girilmeli, bol miktarda su icilmeli ve kabarciklar patlatilmamalidir. Nemli ve soguk bezlerle kompres, aloe vera’li losyonlar agriyi hafifletebilir. Daha da iyisi, giysiler, sapkalar ve 30 SPF’li, genis spektruma sahip olan gunes kremleri ile gunes yanigini onlenmelidir. Bayilma Sicak olan bir yere ilk defa gidildiginde daha olasidir, bu nedenle sulu kalmaya dikkat edilmelidir. Isi vucudu kurutur ve beyne yeterince kan ulasmasini zorlastirabilir, dolayisiyla basi donmesi ve bayilma gerceklesebilir. Uzun zaman ayakta durmak veya aniden kalkmak daha kotu olabilir. Daha sicak olan bir ortama alismak kisinin 2 haftasini alabilir. Eger baygin hissedilirse bir yere uzanilmali ve bacaklar bas hizasindan yukarida olacak sekilde kaldirilmalidir. Serin bolgelere gecilmeli ve fazla vakit kaybetmeden sivi icilmelidir. Isi Odemi Isiya gercekten aliskin olmayan insanlar icin isi odemi riski de vardir. Asiri isinmayi onlemek icin vucut kan damarlarini genisleterek sistemden mumkun oldugunca fazla isi yaymaya calisir ve kanin ayak bileklerinde birikmesine neden olur. Sicaklik artisi parmaklarda, ayak parmaklarinda veya bileklerinde sismeye, cildin gergin hissetmesine neden olabilir. Ciddi degildir, kisi serinlediginde ve bacaklar yukari kaldirildiginda kaybolur. Agriya neden oluyorsa, devam eder ya da iyilesmezse doktorla konusulmalidir. Yuksek Kalp Atis Hizi Vucut isindiginda kalp atis hizi artabilir. Bunu cilde (isinin bir miktarinin serbest birakildigi yer) daha cok kan gondermek icin yapar. Sonucta, vucudun diger bolumlerine yeterli kan ulasmayabilir. Bu, zor zihinsel veya fiziksel isler yapmasi gereken kisileri yorgun ve halsiz birakabilir. Dusuk Kan Basinci Sicakken vucut terler. Fazla terleme vucuttaki elektrolitlerin ve suyun kaybedilmesine sebep olur. Ek olarak, isi terlemeyi artirmak icin kan damarlarini genisletir. Butun bunlar kan basincini dusurebilir, bazen bas donmesi veya hatta bayilmak icin yeterli olabilir. Kalp normal sekilde kan pompalamazsa ve vucudun artan ihtiyacini karsilayamazsa sonuc kotulesebilir. Bilinc Bulanikligi (Konfuzyon) Konfuzyon ve bas donmesi, genislemis kan damarlarina artan kan akisi ve terleme yoluyla sivi kaybindan dolayi asiri sicaga cok fazla maruz kalmanin yaygin etkileridir. Genellikle endise duyulacak bir durum degildir fakat konsantre olmayi zorlastirabilecegi icin calismalarini bu kosullarda surdurmesi gereken isciler icin gercek bir tehlikedir. Artan sinirlilikten baska beceri veya zihinsel gorevler yapma yetenegi kaybolmaya baslar. Hemen serin, golgeli bir ortamda dinlenmek ve sivi almakla duzeltilebilir. Bir kisinin yaptigi sey ve bulundugu yer konusunda ciddi bir sekilde kafasinin karisIk olmasi acil tibbi bakim gerektiren bir sicak carpmasi belirtisi olabilir. Sicakta Egzersiz Yapilmali mi? Zinde sporcular isi ile daha iyi basa cikabilir. Antrenman vucuttaki kan hacmini arttirir. Ciddi calisan bir sporcu yuksek kan hacmi olusturacaktir ve bu nedenle hareketle birlikte vucut isindiginda daha fazla terleyebilir, vucut daha hizli ve etkili bir sekilde soguyabilir. Sicakligin 29,5 santigrat derece, nemin dusuk oldugu zamanlarda disarida spor yapilabilir fakat nem % 80’e ulasirsa, sicaklik 36 derece gibi hissedilir. Kisiler saglikli olsa bile, bu isi yorgunlugu olasiligini artirir. Cogu amator kosucu cok isindiginda dogal olarak yavaslar ancak her zaman kendilerini daha da zorlayan insanlar vardir ve iste o zaman isler ters gider. Bol giysiler giyilmeli, bolca su icilmeli ve isiya bagli hastalik belirtileri bilinmeli ya da egzersizler ic mekanlarda yapilmalidir. Asiri Sicakliklar Hayati Tehdit Edici Olabilir Yuksek sicakliklar, sicaklik bitkinligi ve sicak carpmasi disinda kalp sorunlarinin tetiklenmesini ve solunum problemlerinin kotulesmesini saglayabilir. Sicak gunlerde susuz hissedilmese bile bol su icilmeli, susuz birakan (su kaybettiren) kafein ve alkol gibi icecekler tuketilmemelidir. Dis mekanlarda bulunmamali, iceride kalinmali, hafif yemekler tercih edilmeli, hafif, bol, beyaz ve krem rengi gibi daha acik renklere sahip kiyafetler giyilmelidir. Dis ortam sicakligi cok yuksek olmasa da bir cocuk veya evcil hayvan asla arabada yalniz birakilmamalidir. Eger ciddiye alinmazsa sicaklar oldurebilir. Hastalik Kontrol ve Onleme Merkezlerine (CDC) gore, Amerika BirlesIk Devletleri’nde her yil 700’e yakin insan asiri sicaklar nedeniyle olmektedir. 1995 Chicago’daki sicak hava dalgasinda yaklasIk 700 kisi hayatini kaybetmis ve en az 3.300 kisi acil servislere gitmistir ancak kesin sayilari elde etmek zor olabilir. 2003 yilinin Agustos ayinda, inatci bir yuksek basinc alani Avrupa’nin buyuk bir kisminin uzerine cokmus ve haftalar boyunca rekor seviyelere yukselen sicakliklar devam etmistir. Sonuc olarak tahmini toplam 70.000 kisi (Fransa’daki 15.000 kisi ile birlikte) hayatini kaybetmistir. Sicaklar konusunda uyarilarda bulunulan sehirlerde yalniz basina yasayan veya klimasi olmayan yasli kisiler kontrol edilmelidir cunku olenlerin cogunun kotu havalandirilan apartmanlarin ust katlarinda yasayan yasli kadinlar oldugu gorulmustur.
	Alıntı Yap

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)