|
|
02 Haziran 2020, 20:03
|
#1 |
 |
Epinefrin (Katekolamin) Idrar Testi Nedir, Neden Yapilir?
Adrenalin olarak da bilinen epinefrin, genellikle heyecan arayanlarla iliskilidir ve kriz zamanlarinda inanilmaz bir guc saglamaktadir. Bu yazi da epinefrin testinin ne oldugu ve hangi durumlarda ihtiyac duyuldugu hakkinda bilgiler bulunmaktadir.
Epinefrin Nedir? Adrenalin olarak da adlandirilan epinefrin, bir hormon ve norotransmitterdir. Vucudun savas veya kac tepkisinden sorumlu olan sempatik sinir sisteminde onemli bir rol oynamaktadir. Epinefrinin etkileri arasinda artmis kalp atis hizi, solunum hizi ve kaslara kan akisi sayilabilir. Bu nedenle, kalp durmasi, ciddi alerjik reaksiyonlar ve astim gibi cesitli durumlar icin bir ilac olarak da kullanilir. Epinefrin, norepinefrin ve dopamini de iceren katekolaminler adi verilen bir grup norotransmitere aittir. Adrenal bezler vucuttaki epinefrinin cogunu yapar, ancak bazi noronlar ve bobrekler gibi diger dokularda da az miktarda uretilmektedir. Epinefrin Idrar Testi Idrar testi yaparak epinefrin seviyenizi kontrol ettirebilirsiniz. Doktorlar genellikle ayni testte tum katekolaminlerinizin (epinefrin, norepinefrin ve dopamin) seviyelerini kontrol edecektir. Nadir Tumorlerin Teshisi Bu test oncelikle, nadir gorulen iki kanserli tumor tipi olan feokromositoma ve noroblastomun teshisine yardimci olmak icin kullanilir. Bu tumorler adrenal bezi etkiler ve cok fazla katekolamin salgilanmasina neden olmaktadir. Epinefrin idrar testi yapmanin iki yolu vardir. 24 saatlik idrar testi, bir 24 saatlik bir sure icinde uretilen tum idrari toplamak zorundadir. Bu normalde tumorlerin teshisinde kullanilan testtir. Ikinci yonteme “nokta” veya “rastgele” idrar testi denir. Bu tur testler, belirli bir zamanda elde edilen tek bir idrar ornegi kullanmaktadir. 24 saatlik test sonuclari mcg/24 saat (yirmi dort saatlik periyotta mikrogram veya ug/24saat) cinsinden bir sayi olarak rapor edilir. Rastgele idrar testi mcg/g crt biriminde rapor edilir (bobrek fonksiyonunu olcmek icin kullanilan bir atik urun olan gram kreatinin basina mikrogram). Bu degerler idrarda tespit edilen epinefrin miktarini yansitir. Test Icin Diger Nedenler Bazi insanlar epinefrin idrar testlerinin kronik stres ve adrenal yorgunluk gibi adrenal durumlarin belirlenmesine yardimci olabilecegine inanmaktadir. Bununla birlikte, bu nedenle testlerin yapilmasini destekleyen cok az kanit bulunmaktadir. Sorun, epinefrin duzeylerinin stres, fiziksel aktivite ve diyet gibi faktorlere bagli olarak gun boyunca cilginca degisebilmesidir. Baska bir mesele, idrar testlerinin beyindeki veya vucudun diger bolgelerindeki epinefrin duzeylerini dogru bir sekilde yansitmamasidir. Aslinda, idrarda bulunan epinefrinin cogu bobrekler tarafindan yapilir (ve hemen atildiktan sonra), bu sonuclarin vucudun geri kalanina uygulanmasini zorlastirir. Bu nedenle, adrenal tumorlerin teshisi disinda epinefrin idrar testi su anda cok yararli degildir. Normal Seviyeler Epinefrin duzeyleriniz gun boyunca dogal olarak dalgalanacaktir. Normal araliklar da laboratuara bagli olarak biraz degisebilir. 24 saatlik idrar testi icin 20 mcg/24 saatin altindaki degerler normal kabul edilir. Rastgele idrar testi icin 19 mcg/g crt’nin altindaki degerler normal kabul edilmektedir. Vucut gun boyunca epinefrin uretmelidir, ancak optimal alt sinir bilinmemektedir ve dusuk epinefrin duzeyleriyle iliskili bilinen saglik kosullari yoktur. Sinirlamalar Epinefrin idrar testi nadirdir ve tipik olarak sadece nadir gorulen tumor tiplerini kontrol etmek icin yapilir. Bu nedenle, az sayida calisma genisletilmis sonuclarini arastirmistir. Belirsiz alt sinir nedeniyle, test sonuclari genellikle belirli bir seviyenin altinda oldugu surece normal kabul edilir. Yuksek Epinefrin Seviyelerinin Saglik Etkileri Yuksek epinefrin, potansiyel olarak zararli saglik etkileri ile iliskilidir. Kronik stresin veya diger kosullarin yuksek epinefrin gecirmeye neden olduguna inaniyorsa, stres azaltma ve altta yatan kosullari dislama secenekleri hakkinda uzman bir doktorla gorusulmelidir. BagisIklik Sistemi Hem fiziksel hem de zihinsel stres, bagisIklik sistemi ile yakindan iliskilidir. Vucut stresli durumlara yanit olarak epinefrin ve kortizol gibi hormonlari serbest birakir. Diger fonksiyonlarin yani sira, bu stres hormonlari bagisIklik sistemini aktive eder. Yaralanmaniz durumunda vucudu enfeksiyondan korumak ve yara iyilesmesini arttirmak icindir. Surekli olarak stresle karsilasirsa bu savunma mekanizmasi bozulmaya baslar. Stres hormonlarindaki kronik yukselmeler iltihaplanmaya neden olabilir ve bagisIklik sistemini zayiflatabilir. Stres hormonlari dogal oldurucu (NK) hucrelerin aktivitesini, lenfosit sayisini ve antikor uretimini azaltabilir. Diger yandan, stres interlokinler 6 ve 1b (IL-6 ve IL-1b) gibi enflamatuar faktorleri arttirir. Yuksek stres hormonlari ayrica vucudun asilara verdigi yaniti azaltabilir ve eski, uykuda olan viral enfeksiyonlari yeniden aktif hale getirebilir. Epinefrin, vucudun stres tepkisinin bir parcasi olarak yukselir. Ani tehditlere karsi koruma amaclidir, ancak stres seviyeleri surekli yuksekse iltihap ve bagisIkligi kotulestirir. Kalp Hastaligi Epinefrin, kalbin stres zamanlarinda daha hizli pompalamasina neden olur. Bu yanit faydalidir cunku beyne ve kaslara kan akisini arttirir ve hizli harekete izin vermektedir. Bununla birlikte, surekli yukselen epinefrin seviyeleri kalbi zorlayabilir. Ornegin, uzun sureli stres yuksek tansiyon ile baglantilidir. Epinefrin gibi artmis katekolamin seviyeleri, kalp kasi asiri buyumesine ve zayifligina neden olan bir stres kardiyomiyopatisine yol acabilir. Kronik stres epinefrini yuksek tutar ve kalbi yorar uzun vadede kalp problemleri riski artirir. Kanser Buyumesi Stres ve kronik olarak yukselen epinefrin duzeyleri daha kotu kanser prognozu ile iliskilidir. Bir hayvan calismasi, daha fazla epinefrinli sicanlarin daha hizli losemi ilerlemesine sahip oldugunu bulmustur. Bunun uzerine, insan yumurtalik kanseri hucreleri uzerine yapilan bir arastirmaya gore, epinefrin kanser hucrelerinin apoptoza (hucre olumu) karsi daha direncli olmasina neden olmaktadir. Yuksek duzeyde epinefrin de oksidatif stresi artirabilir ve DNA hasari yaratabilir. Bir hucre calismasi, epinefrine sadece 30 dakikalik maruz kalmanin maruz kalmamis hucrelere kiyasla bes kat daha fazla DNA hasari uretebilecegini bulunmustur. DNA hasari tumoru tesvik eden genleri aktive edebilir ve saglikli hucreleri kanserli hucrelere donusturebilir. Epinefrin Seviyelerini Artirma Yollari Vucut dogal olarak stresli durumlara tepki olarak epinefrin salgilamaktadir. Ornegin, fiziksel bir tehditle karsilasildiginda, korku aninda veya kronik stresle ugrasirken gibi durumlarda salgilanmaktadir. Kisinin bir cesit adrenal bozuklugu olmadigi surece, muhtemelen epinefrin seviyelerini arttirmak icin endiselenmeye gerek yoktur cunku vucut bu isi kendisi yapmaktradir. Ancak diyete fenilalanin ve tirozin iceren gidalari dahil etmek faydali olabilir. Vucut bu amino asitleri epinefrin ve diger katekolaminler yapmak icin kullanir. Fenilalanin ve tirosin acisindan zengin bazi gidalar arasinda sunlar yer almaktadir: • Et • Balik • Yumurtalar • Peynir • Findik Kafein ayrica epinefrin duzeylerinin yukselmesine neden olmaktadir. Bir calismada kahvenin idrardaki epinefrin duzeylerini% 32 artirdigi bulunmustur. Ancak dikkatli olunmalidir cunku epinefrin kan basincini yukseltir ve kafein bu etkiyi artirmaktadir. Epinefrin idrar testi esas olarak doktorlarin adrenal bezleri etkileyen nadir tumorleri teshis etmesine yardimci olmaktadir. Ve baslica nedeni strestir. Stres hormonlari, bagisIklik sistemini ve kalbi olumsuz yonde etkilemektedir. Eger kisinin yuksek stres hormonlarina sahip olmaktan endise ediyorsa, stresini gidermenin yollarini bulmalidir. Bu yollar arasinda meditasyon, yoga veya molalar vermek bile gosterilebilir. |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
