IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi  
 sohbet
derya sohbet


1Beğeni(ler)
  • 1 Post By CarlsBerg


 
Seçenekler Stil
Alt 15 Mayıs 2020, 11:37   #1
Guest
CeReN - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)

Standart Dopamin Basariyi Artirabilir mi?

Daha mutlu, daha akilli, daha zengin, iliskileri daha guclu ya da daha fazla is yapan biri olmak… Ya da daha yaratici veya yaptigi ise daha iyi odaklanmak… Kisiler bu ozelliklerden en cok hangisinin kendisinde olmasini isterler? Bunlara erisebilmek icin biraz daha dopamine ihtiyac olabilir. Bu yazida gecen bu norotransmitterin etkileri kisiyi daha basarili bir insan haline nasil getirir, bunlarla ilgili bilgiler bulunmaktadir.

Davranissal Etkiler
Daha Sosyal ve Disa donuk Yapabilir: Dopamin ve yolaklari disadonukluk ile iliskilidir. Depresyonu olan 16 erkek hasta uzerinde yapilan bir calismada yuksek dopamin duzeyleri disa donuk bir kisilik ile iliskilendirilmistir. Aksine, bir beyin bolgesinde (striatum) dusuk dopamin D2/D3 reseptor mevcudiyeti, 14 saglikli insan gonullu uzerinde yapilan bir baska calismada kisisel ayrilma, uzaklasma ve sosyal fobi ile iliskilendirilmistir. Ilave olarak, dopamin aktivitesinde artisa neden olan gen varyantlari olan insanlar daha disa donuktur.
130 kisiyle yapilan bir calismada, DRD4 reseptorunu kodlayan genin % 40 daha yuksek bir ekspresyonu ve dolayisiyla daha yuksek dopamin aktivitesi ile iliskili olan SNP’si olanlar daha yuksek disadonukluk seviyelerine sahiptir. Spesifik olarak, COMT A/A genotipinin tasiyicilarinda DRD4 geninin bu SNP’sinde C alelinin varligi, T den daha yuksek disadonukluk ve hipomani seviyeleri ile iliskili bulunmustur
Allel A, bu SNP olarak DRD2 geni D2 reseptorlerinde ucte bir azalma ile iliskilendirilmistir. 24 kisi uzerinde yapilan bir calismada tasiyicilarin disadonukluk skorlari anlamli derecede yuksektir. Bu insanlar daha yuksek dopamin aktivitesine (bu reseptorun seviyelerini azaltarak) ve daha yuksek zevkli cevaplara (artan odul tahmin hatasi yoluyla ) sahip olabilirler.
Motivasyonu Artirabilir
Dopamin motivasyon molekulu olarak da bilinir. Icsel motivasyondan sorumludur ve bir seyler yapmak icin motivasyonel / icsel durtu saglamaktadir. Bir seyler yapiyoruz cunku onlari odullendirici buluyoruz. Dopamin, odul arama davranisindan sorumludur, beyindeki odul sinyalidir. Dopamin beyin hucrelerinin aktivasyonu iyi bir duygu / odul ile sonuclanirken, inaktivasyonu aversiyona neden olmaktadir. Hayvan calismalarinda yuksek, orta ve dusuk dopamin kaynakli oforik, arayici ve aversif durum konsantrasyonlari sirasiyla incelenmistir. Dopamin arastirmayi ve yenilik arayisini arttirir. Merak ve ilgi, icsel motivasyonun onemli bilesenleridir.
Farkli memeli turlerinde, dopamin ile kesif, yeni ogrenme ve kisinin cevresine ilgi ile ilgili olumlu deneyimler arasinda bir iliski vardir. Gunluk aktivitelerinde sIklikla ozunde motive edilen akis durumlari yasayan kisiler, belirli beyin bolgelerinde daha fazla dopamin D2-reseptor seviyelerine sahiptir. Tersine, dusuk dopamin seviyeleri insanlari ve hayvanlari bir seyler icin calisma olasiligini azaltir. Dopamin blokaji, odul almak icin cabalari ciddi sekilde bozabilir.



Sosyal Egemenligi Artirabilir: Primatlarda ve farelerde dopamin D2 reseptorunun bloke edilmesi , yuksek sosyal sinif primatlarda sosyal baskinligi azaltmistir. Bir calismada, egemenlik kazanan ancak astlarda degismeyen maymunlarda sosyal barinma sonrasinda D2 reseptorleri yaklasIk % 20 artmistir. D2 reseptorleri cevre tarafindan ancak sadece sosyal bir yapi olusturulmadan once degistirilebilir. 14 insan gonullusu uzerine yapilan bir calismada, bir sosyal hiyerarsi olusturulmadan once D2/D3 reseptorlerinin sayisi aralarinda farklilik gostermemistir, ancak sosyal yapi kurulduktan sonra baskin hale gelenler daha yuksek D2/D3 reseptor aktivitesi gelistirmistir. Bununla birlikte, bir calisma, daha once tabi olan bazi maymunlarin baskin hale geldigi (ve bazilarinin baskin hale geldigi) sosyal hiyerarsinin yeniden duzenlenmesinin, daha once tabi olan ancak daha once bagimli olmayanlarda baskin maymunlarda sadece D 2/3 reseptor aktivitesini arttirdigini bulunmustur.
Sosyoekonomik Durumu Artirabilir: Sosyoekonomik statu esas olarak egitim puani ve meslek turu (yani yoneticiler, profesyoneller, buyuk isletme sahipleri karsisinda kucuk emek) ile belirlenmektedir. 42 saglikli insan uzerinde yapilan bir arastirma, sosyoekonomik durumu daha yuksek olanlarin iki beyin bolgesinde (kaudat ve putamen) daha fazla D2/D3 reseptorune sahip oldugunu buldu. Ancak, 38 kokain bagimlisinda durum boyle degildi . Calisma ayni zamanda daha yuksek D2/D3 reseptor mevcudiyetini daha yuksek bir egitim seviyesine ulasmasi ile iliskilendirmistir.
Algilanan Sosyal Destegi Artirabilir: Yukarida tartisilan calismada, aileden, arkadaslardan ve diger onemli kisilerden gelen destegi degerlendiren bir olcekle test edildigi gibi, algilanan sosyal destek ve D2/D3 reseptor aktivitesi (dopamin baglanmasi) ile benzer bir korelasyon gorulmustur.
Yenilik Aramayi Artirabilir: Dopamin, yeni yerlere seyahat etmenin insan esdegeri olan hayvanlarda kesif davranisini tesvik etmektedir. Yuksek yenilik arayisi genellikle subkortikal bolgede daha dusuk D2 reseptor mevcudiyeti, hucre disindaki daha yuksek dopamin seviyeleri ve uyusturucu bagimliligina karsi artan hassasiyet ile iliskilendirilmistir. Daha yuksek dopamin (dolayli olarak MAO duzeyleri ile olculur) daha yuksek sansasyon arayisi ile iliskilidir. Serotonin, 76 bebek uzerinde yapilan bir calismada goruldugu gibi, duyu/yenilik arayisini azaltarak dopaminin etkilerine karsi koymaktadir. 130 yetiskin uzerinde yapilan bir arastirma, genetik olarak daha fazla dopamin (COMT A/A genotipinin tasiyicilari) olan kadinlarin da daha fazla yenilik arayisina sahip oldugunu buldu. A/A hastalarinin A/G ve G/G icin 11,9’luk bir yenilik arayisi puani 8,7 cikmistir.
Ilac Bagimliligini Azaltabilir: Bazi calismalar, uyusturucu ve alkol bagimliligi olan kisilerin beyin bolgesinde (striatum) daha dusuk bir D2/D3 reseptor aktivitesi gozlemlemistir. Kontrollerle karsilastirildiginda, kokain kotuye kullanan kisiler 80 kisi uzerinde yapilan bir calismada kaudat, putamen ve ventral striatumda daha dusuk D2/D3 reseptorleri oldugunu gostermistir. Maymunlarda ve kemirgenlerde, dusuk D2/D3 reseptor aktivitesi yuksek kokain kendi kendine uygulamayi ongormustur. Ilginc bir sekilde, daha fazla D2 reseptoru olan dominant maymunlar, alt hayvanlara kiyasla kendinden onemli olcude daha az kokain uyguladi. Bu nedenle, yuksek D2 reseptor seviyelerinin, baskin maymunlari, hayvanlar ve insanlardaki verilerle tutarli olan kokainin takviye edici etkilerinden “korudugu” anlasilmaktadir.

Bilissel Etkiler
Hafizayi ve Ogrenmeyi Artirabilir: Beyindeki dopamin aktivitesi hafiza ve ogrenmede buyuk rol oynar ve coklu hayvan calismalarina gore uzun sureli hafiza depolanmasi ve alinmasi icin gereklidir. Dopamin onemli olaylara isaret eder ve motivasyonel onemi olanlari hatirlamaya yardimci olur, boylece anilarin gelecekteki davranislar icin uygun ve erisilebilir olmasini saglar. 32 yasli insan uzerinde yapilan klinik bir calismada, dopamin oncusu levodopa verilmesi uzun sureli epizodik bellegi arttirmistir. Dopamin ayrica calisma belleginde onemli bir rol oynar, bu da kendi eylemlerimize rehberlik etmek icin kisa sureli bellekten bilgi kullanma kapasitesidir. Beyin hucrelerinde yapilan calismalar, dopaminin bu tip bellekte yer alanlarin aktivitesini arttirdigini bulmustur.
Serotonin ayrica bellek olusumu sirasinda dopamin ile de calisir. Serotonin reseptorlerinin aktivasyonu, coklu hayvan calismalarinda goruldugu gibi, beynin bilis ve hafiza olusumunda (yani prefrontal korteks ve hipokampus) yer alan kisimlarinda dopamin salinimini artirabilir. Sicanlarda yapilan bir arastirma, dopamin saliniminin bir bireyin belirli uyaranlarla motive olmasina ve davranislarini buna gore degistirmesine neden olabilecegini buldu. Bu nedenle, odul odakli ogrenme sirasinda onemli bir rol oynamaktadir.
Dikkat ve Odagi Artirabilir: Frontal loblardaki dopamin disfonksiyonu, sicanlarda ve primatlarda yapilan cesitli calismalarda goruldugu gibi, dikkatin azalmasina ve hatta DEHB gibi dikkat eksIkligi bozukluklarina neden olabilir. Orta dereceli dopamin artislari (hafifce pozitif etkiyi artirarak) 18 lisans ogrencisi uzerinde yapilan kucuk bir calismada gorevler arasinda dikkatlice etkili olma kapasitesini gelistirmistir. 200’den fazla insan uzerinde yapilan bir goruntuleme calismasinda, beyinde daha yuksek dopamin seviyesine sahip olanlar (dopamin akisini belirleyen bir enzimde bir polimorfizm nedeniyle), devam eden gorevlerle ilgili uyaranlara daha etkin bir sekilde dikkat cekmistir.
Yaraticiligi Artirabilir: 100 saglikli insan uzerinde yapilan bir arastirma, yaraticiligin dopamine (ozellikle frontal ve striatal dopaminerjik yollar arasindaki etkilesime) dayandigini gostermistir. Bununla birlikte, yaraticilik karmasIktir ve farkli gorunumler farkli dopaminerjik sistemlerden etkilenebilir. Dopamin ilk olarak yaraticilikla iliskilendirildi ve Parkinson hastasi 27 kisi uzerinde yapilan bir klinik calisma, dopamin arttirici ilaclarla tedavi edildiginde gelismis sozel ve gorsel yaraticilik gelistirdiklerini bulmustur. Dopamin, yaraticiligin ve yaratici dusuncenin ana bilesenlerinden ikisi olan bilissel esneklik ve yeni deneyimlere aciklik ile ilgilidir.
Yukarida bahsedilen 100 saglikli insan uzerinde yapilan calismada, yaraticilik beynin dopamin acisindan zengin bolgelerinde gri madde icerigi ile iliskili bulunmustur. Yaraticiligin cesitli yonleri COMT, DRD2 ve DRD4 genlerindeki SNP’lerle iliskilendirilmistir. Bir SNP DRD2, rs1800497 varyant T, beyinde azaltilmis dopamin reseptorleri ile iliskilidir. Bu alel 92 saglikli Kafkasyali uzerinde yapilan bir calismada daha yuksek sozel yaraticilikla baglantilidir.
DRD4’teki bir polimorfizm yaraticilikla karmasIk bir iliskiye sahiptir. DRD4-7R, 185 saglikli insan uzerinde yapilan bir calismada bozulmus esneklik (dusuk yaraticilikla baglantili) ile degil, ayni zamanda daha yuksek yenilik arayisi (yuksek esneklik ve yaraticilikla baglantili) ile iliskilendirilmistir. 32 saglikli insan uzerinde yapilan klinik bir calismada, dopaminin biyokimyasal oncusu olan gida takviyesi L-tirosin tarafindan, yakinsak- (“derin”) ancak farkli- (“beyin firtinasi”) dusunme gorevlerinde yaraticilik tesvik edilmistir.. Bu, bu amino asit acisindan zengin bir diyet yiyerek veya takviyeler alarak yaraticiligimizi gelistirme olasiligini dusundurmektedir.
 
 


Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 

Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Yok
Cevap Yazma Yetkiniz Yok
Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı
Trackbacks are Kapalı
Pingbacks are Kapalı
Refbacks are Kapalı





Tüm Zamanlar GMT +3 Olarak Ayarlanmış. Şuanki Zaman: 00:25.