|
|
08 Mayıs 2020, 11:54
|
#1 |
 |
Yuksek Kan Kreatinin Seviyelerini Dusurebilecek Faktorler
Diyet secimleri ve fiziksel aktivite, kan kreatinin duzeylerinin duzenlenmesinde onemli bir rol oynar. Protein tuketiminin yas ve aktivite seviyesi icin onerilen aralikta tutulmasi tavsiye edilir. Ozellikle kandaki kreatinin seviyesi yuksekse, tedavi secenekleri hakkinda bir doktorla gorusulmesi tavsiye edilir ve yuksek duzeyde devam ederse, bir bobrek uzmani ile gorusmek sarttir. Daha onemli bobrek hastaligini onlemek icin yukselen kreatinin duzeylerinin erken tedavisi sarttir.
Bu yazimizda kreatinin test ihtiyacinin hangi durumlarda istenebilecegi ve seviyelerini dusurulmesinde bazi faktorler ve yaklasimlar hakkinda bilgiler bulunmaktadir. Kreatinin Testi Ihtiyaci ve Ne Zaman Yapilmalidir? Kreatinin, rutin bir saglik muayenesi sirasinda siparis edilebilir. Eger doktor belirtiler veya semptomlar nedeniyle bobreklerinizin duzgun calismadigindan suphelenirse de lreatinin testi yapilmasini isteyebilir. Bobrek fonksiyon bozuklugunun bazi belirti ve semptomlari sunlardir: • Yorgunluk, konsantrasyon eksIkligi, istahsizlik veya uyku sorunu • Ozellikle goz cevresi veya yuz, bilek, karin, uyluk veya ayak bileklerinde sisme veya sislik • Kopuklu, kanli veya kahve renkli idrar • Idrar miktarinda azalma • Idrar yaparken yanma hissi veya anormal akinti veya idrara cikma sIkliginda degisIklik gibi idrar yapma sorunlari, ozellikle geceleri • Orta sirt agrisi (yan), kaburgalarin altinda, bobreklerin bulundugu yere yakin • Yuksek tansiyon Kreatinin kan testi, bir BUN testi ile birlikte siparis edilebilir ve idrar albumini ile birlikte, kisinin bilinen bir bozuklugu veya bobrek fonksiyonunu etkileyebilecek bir hastaligi oldugunda duzenli araliklarla bu testin yapilmasi istenebilir. BT taramasi planlandiginda, bazi ilac tedavileri oncesinde ve sirasinda ve tedavilerin etkinligini izlemek icin diyalizden once ve sonra hem BUN hem de kreatinin siparis edilebilir. Kreatini Seviyelerini Dusurebilecek Faktorler Diyaliz Diyaliz, bobrek hastaligi olan insanlar icin yaygin bir tedavi yontemidir. Bu tibbi prosedur, bobrekleri atik urunleri etkin bir sekilde cikaramayan insanlarda kullanilir. Doktorlar ayrica bobrek hastaligi belirtilerini yonetmek icin ilac yazabilir. Bobrek hastaligi hastalarinda kullanilan bazi ilaclar arasinda odem attirici haplar (diuretikler), yuksek tansiyon dusurucu ilaclar, eritropoietin ve digerleri sayilabilir. Diger faktorler Kan kreatini yuksekse uzman bir doktorla konusmak onemlidir. Doktor, yuksek kan kreatin seviyelerine neden olan tum alt kosullari teshis etmeli ve tedavi etmelidir. Eger kisi ve doktoru bobrek sagliginizi iyilestirmek icin (ve kan kreatin seviyesini dusurmek icin) uygun oldugunu tespit ederse asagida listelenen tamamlayici yaklasimlari denenebilir. Ve burada listelenen stratejiler doktorla tartisilmali fakat hicbiri doktorun onerdigi veya recete ettigi tedavi ve ilac yerine kullanilmamalidir. Tedaviye Tamamlayici Yaklasimlar • Protein azaltilmalidir, cunku bobrekler diyette daha fazla protein oldugunda daha cok calismalidirlar. Yuksek protein diyeti bobrek fonksiyonunu daha da kotulestirebilir. • Alkolsuz icecekler, yapay tatlandiricilar, atistirmalik yiyecekler ve islenmis yiyecekler gibi fosfor iceren yiyecekleri azaltilmalidir. Kreatinin etkili bir sekilde suzulmezse, ikisi de fosfor degildir ve seviyeleri artabilir • Kreatin ve kreatin bazli takviyeler kullanmaktan kacinilmalidir. • Yorucu egzersiz yapmaktan kacinilmalidir • Asiri kilolu olmaktan kacinilmalidir, sayet kisi kilolu ise biraz kilo vermelidir. Kilo kaybi bobrek sagligini artirabilir ve kreatinin seviyesini azaltabilir • Sivi alimi arttirilmalidir, gunde en az iki litre su icme aliskanlik haline getirilmelidir. Yuksek kan kreatinininin dehidratasyonunun bir sonucu olabilir • Diyette lif alimi artirilmalidir. Cunku lif bobrek sagligini iyilestirir ve kan kreatinin seviyelerini dusurebilir. Lifli gidalar arasinda meyveler, sebzeler, tam tahillar ve baklagiller zengin lif kaynaklaridir. Guclu egzersizin gecici olarak kas hasarina ve bozulmasina neden oldugu ve bunun da kreatin seviyesini artirdigi gosterilmistir. Ancak asiri kacilmadan olculu egzersiz olmak kaydiyla yapilmalidir. Kafein icermeyen sivi alimini artirmak, kandaki kreatinin seviyesini azaltir. Artan hidrasyon, idrarin artmasina ve dolayisiyla daha yuksek kreatinin klirensine yol acar. Artan sodyum tuketimi ve genel olarak tuz, idrara cikmayi sinirlar ve kanda atik urunlerin birikmesine neden olmaktadir. Geleneksel tipta kisitli sodyum, potasyum ve fosfor iceren bir diyet, ozellikle bobrek hastaligi vakalarinda kan kreatinin seviyelerinin dusmesine yardimci olabilir. Kreatin takviyeleri saglikli insanlarda kandaki kreatinin seviyelerini artirir. Takviyeler ve Otlar Kreatinin duzeylerini dusurmek icin takviye ve bitkisel ilacklar kullanmadan once oncelikle uzman bir doktordan bilgi almak gerekir. Cunku toplum tarafindan yaygin olarak kullanilan bircok takviye ve sifali bitki bile ilaclarla etkilesime girebilir. Yaygin olarak bobrek sagligi icin kullanilan bazi takviyeler ve sifali bitkiler su sekildedir: Kitosan: Kucuk bir deneye gore, kitosan kronik bobrek yetmezligi olan hastalar icin kullanildiginda kreatinin seviyelerini azaltabilir. Buyuk olcekli calismalara ihtiyac vardir. Papatya cayi: Sicanlarda papatya cayi bobreklerde kan kreatinin seviyesini azaltabilir. Insanlarda toksisite rapor edilmemistir, ancak bobrek hastaligi olan kisilerde papatya guvenligi henuz saglanamamistir. Sibirya Ginsengi: Siberian ginseng geleneksel olarak bobrekle ilgili hastaliklar icin kullanilir, ancak klinik denemeler eksIktir. Sicanlarda, sibirya ginsengi, bakteriyel enfeksiyondan sonra kreatinin dahil olmak uzere kandaki toksinleri azaltir. Insan calismalarina ihtiyac vardir. Kurkumin: Zerdecal Hindistan’da ve Asya’nin diger bolgelerinde geleneksel tipta kullanilan bir baharattir. Bununla birlikte, zerdecalligin (zerdecalin ana etken maddesi) kurkuminin insanlarda bobrek sagligi uzerindeki etkileri bilinmemektedir. Yuksek bir tuz diyetine sahip olan tuza duyarli sicanlarda kan kreatinin seviyelerini dusurebilir. Bununla birlikte, zerdecalin yuksek fosfor ve potasyum iceriginin, ozellikle bobrek fonksiyon bozuklugu olan hastalarda kanda kreatinin artisina yol acabilecegi icin dikkatli olunmasi tavsiye edilir. Isirgan otu: Bir isirgan otu cesidi, Erowid Syrian Rue ve Sicilya sumak karisimi, diyabetik sicanlarda kreatinin seviyelerini azaltti. Bu kombinasyonun insanlarda guvenligi ve etkinligi bilinmemektedir. Ayrica Alfa lipoik asit, Salvia miltiorrhiza (kirmizi adacayi), Astragalus ,Spirulina vb tibbi bitkiler ve takviyelerde yaygin olarak kullanildigi bilinmektedir. Dusuk Kan Kreatinin Nedenler Dusuk kan kreatinin nedenlerini belirlemek ve dogru tani koymak icin uzman bir doktorla gorusulmesi tavsiye edilir. Dusuk kan kreatinin nedenleri arasinda sunlar bulunabilir: • Kotu beslenme • Kas kaybi (hastalik veya yaslanmada) • Asiri kilo kaybi • Karaciger hastaliklari • Ekstremite amputasyonu (dusuk normal) • Hamilelik (dusuk normal) Dusuk kreatinin altta yatan bir hastaliktan kaynaklaniyorsa, tibbi tedavi alinmasi gerekebilir. Diyabet ile Potansiyel Baglanti Sinirli calismalarda dusuk kreatinin, tum nedenlere bagli olum riski ve diyabet riski ile iliskilendirilmistir. Dusuk kreatininli (0.4 – 0.6 mg/dl) kisiler, normal seviyelere (0.71 ve 0.80 mg/dl) kiyasla % 91 artmis tip 2 diyabet riski altindadir. Ancak, buyuk olcekli calismalar bu bulgulari cogaltmamistir. Dahasi, bu calismalar dusuk kreatininin insanlarin olmesine neden oldugunu gostermez. Bu calismalar denekleri ele alirken, kreatinin vucuttaki belirli sureclere isaret edebilen sadece bir laboratuar belirtecidir. Kan Kreatinini Artirabilecek Faktorler Dusuk kreatinin seviyelerine yol acan altta yatan kosullari tedavi etmek icin doktora gorunmek gerekir. Bununla birlikte doktor ve hasta uygun oldugunu tespit ediyorsa, asagida listelenen ek stratejiler de denenebilir. Bu stratejilerden hicbiri doktorun onerdigi veya verdigi ilac veya tedavi yerine uygulanmamalidir. • Diyet ayarlanmali, iyi beslendiginden ve diyetinin yeterince protein icerdiginden emin olunmalidir. • Fiziksel aktiviteyi arttirilmalidir cunku egzersiz kreatinin seviyesini arttirir ve kas yapilmasina yardimci olur • Alkolden uzak durulmalidir cunku kan kreatininini azaltabilir • Protein takviyeleri almak kreatin bazi insanlarda kreatinin seviyesini artirabilir. Takviye alinmadan once uzman bir doktora danisilmasi tavsiye edilir. Yapilan Diger Testler Yuksek kreatinin seviyesi mutlaka kisinin kronik bobrek hastaligina sahip oldugu anlamina gelmez, ancak diger testlere ihtiyac oldugunu gosterir. Bunlar arasinda glomeruler filtrasyon hizi (eGFR), kan ure azotu (BUN), kreatinin klirensi orani (CrCl), fosfat, kalsiyum, sodyum (Na), potasyum (K) ve glukoz sayilabilir. |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Ağaç şeklinde