|
|
08 Mayıs 2020, 11:50
|
#1 |
 |
Yuksek Kan Kreatinin Seviyeleri: Belirtileri, Nedenleri ve Iliskili Hastaliklar
Yuksek seviyede kreatinin kendi basina semptomlara neden olmaz. Normal seviyelerin uzerinde olsa bile, hicbir degisIklik olmadigini fark edilir. Bununla birlikte, yuksek kreatinin genellikle bobrek hastaligi, diyabet, yuksek tansiyon veya hipotiroidizm gibi bobrek fonksiyonlarini etkileyen altta yatan bir hastaliktan kaynaklanir. Bu durumlarda, altta yatan hastaligin/bozuklugun semptomlari yasanabilir.
Bu nedenle semptomlar sunlari icerebilir: • Dusuk idrar cikisi • Koyu renk idrar • Gozlerin etrafinda, yuzunde, ayaklarinda vb. • Sirt agrisi veya bel agrisi • Yorgunluk, uyusukluk • Dusuk ates • Istah kaybi • Bas agrisi • Saskin veya saskin • Nefes darligi Bu semptomlardan bir ya da bir kaci soz konusu ise altta yatan hastalik icin uzman bir doktora gorunme tavsiye edilir. Nedenleri Diyet ve yasam tarzi faktorleri Kreatinin seviyeleri, altinda bir rahatsizligi olmayan kisilerde daha yuksek olabilir. Asagidaki faktorler artmis kreatinin seviyeleri ile iliskilendirilmistir. Ancak, aciklanan calismalarin cogunun kisilere bagli oldugu unutulmamalidir. Bu nedenle, burada listelenen faktorler dogrudan daha yuksek kreatinin seviyelerine neden olmayabilir. Yuksek protein diyet Protein bakimindan zengin bir diyet hem saglikli hem de bobrek yetmezligi ceken bireylerde kan kreatinin seviyesini yukseltir. Egzersiz Calismalarda saglikli bireylerde artmis fiziksel aktivite, yuksek kreatinin duzeyleri ile iliskilendirilmistir. Egzersiz, egzersiz yapan insanlar tarafindan daha fazla protein tuketimi, daha fazla kas kutlesi veya egzersizden daha fazla kas kirilmasi sonucu artmis kreatinin ile iliskili olabilir. Kas kutlesi yapmak Saglikli bireylerde yapilan calismalar kas kutlesi ile kan kreatinin duzeyleri arasinda dogrudan bir iliski oldugunu gostermektedir. Bu korelasyon hem yetiskin erkekler hem de kadinlar icin onemlidir. Takviyeler Kreatin tuketen saglikli gencler kanda orta derecede yuksek kreatinin seviyelerine sahiptir. Kreatin tuketiminden sonra, hastaneye yatis ve tedaviden sonra geri donuslu olan bobrek hasari (interstisyel nefrit) sonucu kreatinin duzeylerinin daha yuksek oldugu bildirilmistir. Pismis et Bir calismaya gore, pismis et tuketimi, saglikli bireylerde yaslarindan bagimsiz olarak kan kreatinin seviyelerini arttirir. Arastirmacilar, pisirilirken etin kreatinin iceriginin arttigini, ozellikle de yuksek sicakliklarda buldugunu bulmuslardir. Yuksek Kan Kreatinin Ile Iliskili Hastaliklar Asagidaki hastaliklar kandaki yuksek kreatinin ile iliskilendirilmistir. Cogu durumda, bir sebep-sonuc iliskisi kurulmamistir. Buyuk olcekli, farkli tasarimli calismalara ihtiyac vardir. 1) Kalp hastaligi Kan kreatinin duzeyi yuksek olan orta yasli erkeklerde bir calismada kalp hastaligi riski daha yuksektir. Yuksek kan kreatinin seviyeleri, baska bir calismada kalp krizi bolumlerinden bir yil sonra olum riskinin artmasiyla cakismaktadir. Bazi bilim adamlari, idrardaki protein duzeyleriyle birlikte protein duzeylerinin yukselmesinin, kardiyovaskuler hastaliklarin yani sira olumun de ilerlemesini yordayabilecegini dusunmektedir. 2) Inme Orta yasli erkeklerde yapilan calismalar inme riski ile yuksek kan kreatinin duzeyleri arasinda bir iliski oldugunu gostermistir. Bu gozlem hem saglikli hem de yuksek tansiyondan mustarip erkeklere uygulanmistir, ancak bulgulari henuz dogrulanmamistir. 3) Prostat kanseri Artmis kreatinin seviyeleri, ancak normal aralik icinde, Fin erkeklerde 50 ile 69 yaslari arasinda yapilan bir calismada prostat kanseri gelisme riskinin artmasiyla iliskilidir. Baska bir arastirma grubuna gore, hormonal tedavilere direncli prostat kanseri vakalarinda, artmis kreatinin duzeyleri ile hayatta kalma sansinin azaldigi tespit edilmistir. Kreatinin kan duzeyleri ve prostat kanseri arasindaki kesin baglanti hala belirsizdir ve herhangi bir sonuca varilmadan once daha buyuk takip calismalarina ihtiyac vardir. Nedenler Burada gosterilen nedenler genellikle yuksek kan kreatinin ile iliskilidir. Dogru tani icin uzman bir doktorla gorusulmesi tavsiye edilir. Yuksek seviyelerde kan kreatinin ve dusuk idrar kreatinin genellikle bobrek hastaligina veya bobrek fonksiyonunu etkileyen baska bir duruma isaret etmektedir. Bu nedenler su sekildedir: • Dehidrasyon • Protein acisindan zengin bir diyet • Pismis et. Bu, pisirme isleminin ette bulunan (kas olan) kreatini kreatinin icine donusturdugu icin gerceklesir • Siddetli egzersiz • Kreatin takviyeleri • Bobrek hastaliklari/hastaliklari • Hipotiroidi Bazi ilaclar ayrica yuksek kreatinin seviyelerine neden olabilir: • Trimetoprim/sulfametoksazol (Bactrim, Cotrim, Septra) ve sefoksitin (Mefoxin) gibi antibiyotikler • Histamin H2 reseptor blokerleri: Famotidin (Pepcid) simetidin (Tagamet), ve ranitidin (Zantac) • Indometasin (Indocid, Indocin) ve ibuprofen gibi NSAID’ler • Fenacemid (Phenurone) gibi antikonvulsanlar • Asetaminofen (Tylenol, Panadol, parasetamol) Bobrek hastaligi Kreatinin, en sIk bobrek fonksiyonunu olcmek icin kontrol edilir. Kreatinin yuksekse, bobrek hastaligini veya bozulmus bobrek fonksiyonunu gosterebilir. Seker hastaligi Diyabet genellikle bobreklerde bozulmus klirensin bir sonucu olarak yuksek kreatinin seviyeleri ile sonuclanir. Diyabet bobreklerin kan damarlarinda yaralanmaya neden olabilir, boylelikle bobreklerin kani kreatinin dahil olmak uzere atik urunlerden filtreleme yetenegini azaltmaktadir. Kalp yetmezligi Avrupa’daki hastanelerden yapilan calismalar, artmis kreatinin ve bobrek fonksiyon bozuklugunun, kalp yetmezligi olan hastalar arasinda yaygin bir fenomen oldugunu ortaya koymaktadir.Kalp yetmezligi ve bobrek nakli yapilan son evre bobrek hastaligi olan 103 hastada yapilan bir calismada, kalp fonksiyonunda bir iyilesme ve transplantasyon sonrasi sag kalimda artis oldugu gosterilmistir. Kalp fonksiyonu bobrek nakli sonrasi en fazla iyilesen hasta grubunda kan kreatinin duzeyi en dusuk olan olarak tespit edilmistir. Bu nedenle, etki her iki yonde de olabilir; bobrek hastaligi kalp hastaligina katkida bulunabilir ve bobrekler kardiyovaskuler sisteme bagli oldugundan kalp hastaligi bobrek hastaligina katkida bulunabilir. Kas erimesi Kan kreatinin duzeyi, kas kutlesi ile yuksek derecede iliskilidir. Genellikle hastalar hastaneye yatislarinin ilk haftasinda kas kutlelerinin buyuk bir kismini kaybederler ve bu da daha dusuk kan kreatinin seviyelerine neden olmaktadir. Bu hastalar ayrica bobrek hastaligindan mustaripse (kreatinin seviyesini yukseltir), kreatinin seviyeleri normal sinirlar icinde olabilir. Bu nedenle kas kaybi, hastanede yatan hastalarda bobrek yetmezliginin dogru teshisine mudahale eden bir faktor olabilir. Hematuri Hematuri idrarda kan varligidir. Ayni zamanda enfeksiyonlarin veya bir kanser semptomunun gostergesidir. Yuksek serum kreatinin duzeyleri ile birlikte hematuri vakalari sIklikla bobrek hastaligi ile iliskilidir. Ilaclar Referans araliginin disindaki bir sonucun sizin icin bir anlam ifade edip etmedigini belirlemek icin ilaclarin ve diger ilgili faktorleri dikkate alarak test sonuclarini oyle degerlendirmek gerekir. Yorgunluk, kuru veya kasintili cilt, idrardaki kan veya sira disi herhangi bir sey gibi ilac yan etkilerini fark edilirse doktora veya eczaciya basvurulmalidir. Asagidaki ilaclar bai kisilerde kreatinin duzeylerini artirabilir: • Antibiyotikler: Aminoglikosit, sefalosporin ve amfoterisin B gibi antibiyotikler bobreklere zarar verebilir ve bu da kan kreatinin seviyesini yukseltir. Trimetoprim/sulfametoksazol (Bactrim, Cotrim, Septra) ve sefoksitin (Mefoxin) gibi antibiyotikler de kreatinin miktarini artirabilir. • Siklosporin: Siklosporin, immun baskilayici olarak islev goren ve sIklikla alerjileri, otoimmun hastaliklari (AIDS, atopik dermatit) veya nakil sonrasi hastalara recete edilen yaygin olarak kullanilan bir ilactir. Siklosporin bazi durumlarda bobrek hasarina neden olabilir ve bobreklerdeki kan dolasimini engelleyebilir (hemodinamik). Bir calismada, Cyclosporine-A ile recete edilen romatoid artrit hastalarinda, recete edilmeyen hastalara kiyasla kan kreatinin duzeylerinde artis oldugu gorulmustur. • Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaclar (NSAID): Aspirin, ibuprofen, indometasin (Indocid, Indocin) ve naproksen dahil olmak uzere bu ilaclar yaygin olarak bulunur ve recetesiz olarak agri, iltihaplanma veya ates tedavisinde kullanilir. Son zamanlarda yapilan bir calisma, NSAID tuketiminden sonra, hasta olmayan bireylerde akut bobrek hasarinin gelisimini, ardindan da yuksek kan kreatinin seviyelerini takip ettigini bildirmistir. Bununla birlikte, NSAID’lerden bobrek hasari nadirdir. • Anjiyotensin donusturucu enzim (ACE) inhibitorleri: ACE inhibitorleri, hipertansiyondan muzdarip hastalar icin kullanilir. Bir calismada, ACE inhibitorleri ile tedavinin ilk 2 haftasinda kandaki kreatinin seviyeleri artti (normalin ~% 30 uzerinde). ACE inhibitorunun indukledigi yuksek kreatinin sadece tedaviden once bobrek yetmezligi olan hastalarin bobrek fonksiyonlarini etkilemistir. Aslinda, ACE inhibitorleri bazen bobrek hastaligi olan hastalarda sistemik vaskuler direnci azaltmak icin kullanilmaktadir. • Diuretikler: Melazon gibi diuretikler sIklikla bobrek yetmezligi olan hastalara (bobrek yetmezligi ve nefrotik sendrom) recete edilir. Yararli olmasina ragmen, metolazon ile tedavi, kandaki kreatinin seviyelerinde kucuk artislarla iliskilendirilmistir. Bununla birlikte, diuretikler sIklikla uzun sureli bobrek yetmezligini kontrol etmek icin recete edilir. • Histamin H2 reseptor blokerleri: Mide asidi uretimini inhibe eden histamin H2 reseptor blokerleri kreatinin artirabilir: simetidin (Tagamet), famotidin (Pepcid) ve ranitidin (Zantac) • Antikonvulsanlar: Fenacemid (Phenurone) gibi antikonvulsanlar kreatinin miktarini artirabilir • Tylenol: Bir calismaya gore, asetaminofen (Tylenol, Panadol, parasetamol) kreatinin miktarini da artirabilir |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Ağaç şeklinde