Sosyal Ogrenme Nedir, Beyin Sosyal Ogrenmeyi Nasil Gerceklestirir? - IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi

CeReN · 25 Ağustos 2020, 11:39

Ogrenme denildigi zaman muhtemelen okulda ogretilen bilgiler akla gelir. Ancak, kisiler gun icinde bircok farkli ogrenme turu ile de ogrenirler ve bunlardan biri sosyal ogrenmedir. Sosyal ogrenme kisinin etrafindaki insanlarla ilgilidir, yani, onlari izleyerek ve onlarla etkilesim kurarak baskalarindan ogrenilir. Ornegin, bir baskasinin hatasini gormek kisiyi ayni tuzak ve hatalara dusmekten kacinmayi ogretebilir. Sosyal ogrenme cok sIk gerceklesmesine ragmen, onun hakkinda henuz cok sey bilinmemektedir.
Bununla birlikte, sosyal ogrenme cok onemlidir cunku daha verimli ogrenmeye ve baskalarinin yaninda en iyi nasil davranislari belirlemeye yardimci olur. Bu yazida, iki farkli sosyal ogrenme turu ve beynin nasil onemli bir rol oynadigi hakkinda bilgiler bulunmaktadir.

Sosyal Ogrenme Nedir ve Neden Onemlidir
En son ogrenilen seyler dusunuldugunde, ilk akla gelen muhtemelen okulda ogrenilenlerdir. Ornek olarak, yaklasan sinav icin bilmeniz gereken Fransizca kelime hazinesi gosterilebilir. Bu tur seyleri ogrenmek gelecekte faydali olabilir mesela tatillerde Fransa’ya gidildiginde veya yol tarifi almak gerektiginde bu bilgi gerekli olacaktir. Acikcasi, ogrenme bilgisi (Fransizca kelime bilgisi gibi) oldukca onemli olabilir. Bununla birlikte, kitaplardan ogrenmenin yani sira, cevredeki kisilerden de ogrenebilir. Buna sosyal ogrenme denir.
Bu bilginin kaynagi diger insanlarla birlikte sosyal baglamda yeni bilgiler ogrenmektir. Ornekler, diger insanlardan veya diger insanlardan ogrenmektir. Cunku bu tur bir ogrenmenin kaynagi insanlardir. Cogu zaman kaynagi aile, ogretmenler ve okul arkadaslar da dahil olmak uzere diger insanlardir. Bu nedenle, muhtemelen her gun baskalarindan ve baskalarindan ogreniyorsunuz, belki de farkinda bile olmadan!
Insanlar cok sosyal varliklar oldugu icin sosyal ogrenme onemli bir beceridir. Sosyal ogrenme, bir seyler ogrenmenin cok etkili bir yoludur. Ozellikle kisi her seyi kendi basina cozmek zorunda degilse cunku diger insanlarin hatalarindan ve basarilarindan ders aldigi durumlarda. Ayrica sosyal ogrenme, baskalarini daha iyi tanimaya ve dolayisiyla onlarin etrafinda nasil davranacagini daha iyi anlamaya yardimci olabilir. Bu tur sosyal ogrenme becerileri, refahi icin iyi olan baskalariyla iyi iliskiler kurmaya yardimci olur.

Baskalarindan Nasil Ogrenilir?
Onemli bir sosyal ogrenme turu, baskasinin ne yaptigini izleyerek ogrenmektir. Buradaki fikir sudur ki, baskalarinin hatalari ve basarilari kisiye ayni sekilde mi yoksa farkli sekilde mi davranmasi gerektigini ogretebilir. Ornegin, kisinin okulunda bir sinava girdigi hayal edildiginde, ancak iyi bir not almak icin yeterince cevap bilmiyorsa, arkadaslarindan cevabi gorebilir ve ya duyabilir. Fakat aniden sinif arkadaslarindan biri kopya cekerken yakalanir ve cezalandirilirsa boyle bir hareketin cezayla sonuclanabilecegini gorur. Baska bir deyisle, bir baskasinin hatasindan test sirasinda kopya cekmemenin gerektigini ogrenmis olur.
Baskalarini izlemekten ogrendiginde, yaptiklari secimleri (aldatma gibi) ve bu secimlerin sonuclarini (ceza gibi) ogrenilir. Sonuclar olumluysa, ayni secimi yapma olasiligi daha yuksektir. Bununla birlikte, sonuclar olumsuz ise, muhtemelen farkli bir secim yapilir. Bilim adamlari, insanlarin yapilacak en iyi secimleri ogrenmekte basarili olduklarini kesfetmislerdir. Ancak, ayni seyi ogrenen diger insanlar da izleyebilirse daha da iyi ogrenilir. Baskalarinin secimleri izlendiginde, sonuclar iyi ya da kotu olsun, en iyi secimin ne olabilecegine dair fazladan bilgiye sahip olunur. Bu ekstra bilgiyi kendi secimlerini gelistirmek icin kullanilir. Dolayisiyla, kisi kendisi icin daha iyi secimler yapmaya yardimci oldugu icin baskalarindan ogrenmekten yararlanilir. Bu, baskalarinin hatalarindan ve basarilarindan ders almayi kendi basina cozmekten daha verimli hale getirir.

Baskalarindan Nasil Ogrenilir?
Insanlarin diger insanlari izleyerek verimli bir sekilde ogrenirler. Diger bir yaygin sosyal ogrenme turu, diger insanlar hakkinda onlarla etkilesime girerek ogrenmektir. Diger insanlar hakkinda bir seyler ogrendiginde, onlarin neye benzediklerini ve nasil davrandiklari da ogrenilir. Bu tur bir ogrenme icin, diger insanlarin davranislarina dikkat etmek gerekir, boylece bu bilgi gelecekteki kararlarda kullanabilir.
Ornegin, siniftan biri herkes tarafindan sevildigi halde aslinda o kisi guvenilmez olsun. Onun guvenilmez oldugunu bilen biri bu sirri bir baska arkadasi ile paylastigini ve o sirrin butun sinifa yayildigi dusunuldun. Bu sir butun herkes tarafindan ogrenildiginde herkes yanilmis olur ve cok uzulur. Bu durumda, ilk sirri soyleyen kisi o kisiye bir daha sir soylememenin daha iyi olacagi ogrenilmis olunur. Baskalari hakkinda ogrenebilecek pek cok sey olmasina ragmen, bircok bilim insani, diger insanlarin guvenilirligini nasil ogrendigini incelemislerdir. Kisinin kime guvenebilecegini ogrenmesi cok onemlidir, cunku bir kisinin soyledigi seylere inanip inanamayacagina karar vermeye yardimci olur.
Bilim adamlari, genclik yillarinda kisilerin kime guvenip kime guvenmeyecegini tespit etmek icin daha aktif davranirlar. Dolayisiyla, gelisim sirasinda baskalarini ogrenmede daha iyi hale gelirler. Bu tur bir sosyal ogrenme, bu nedenle, iyi iliskiler kurmak icin gerekli olan baskalarinin yaninda nasil davranacagina karar vermeye yardimci olur.
Kisi bir sey ogrendiginde, bildikleri yeni bilgilerle guncellenir. Beyin bu guncellemeyle ilgilenir, adeta bir hesap makinesi gibi calisir. Yani beyni, olmasini bekledigi seyle gercekte ne oldugu arasindaki farki surekli olarak karsilastirir. Beklenmedik bir sey olursa, kisi sasirir ve surpriz, tahmin hatasi olarak adlandirilir. Bunun yaninda olmasi tahmin edilen durum konusunda bir hata yapildiginda. Beyniniz bu tahmin hatasini kaydeder ve ondan ogrenmenizi saglar, zaten bildiklerinizi yeni bilgilerle gunceller.
Mesela biri gizli bir askini bir arkadasi ile paylastigini dusunelim. O verilen sir o arkadas tarafindan baskalariyla paylasildiginda bir daha o kisiye sir verme konusunda guven kazanmak zordur. Bu sosyal bir ogrenmedir.

Sosyal Ogrenme Beynin Hangi Bolumlerinde Gerceklesir?
Sosyal ogrenme icin gerekli tum hesaplamalari yapmak icin beynin birkac alani kullanilir. Bilim adamlari, ventral striatum adi verilen, sosyal ogrenme icin onemli olan en az iki beyin alani kesfetmislerdir ve diger dahil olan bolumde medial prefrontal korteks (mPFC)tir. mPFC beyin diger bolumlerin yani sirasosyal ogrenmeye dahil olan beyin alani, bir tahmin hatasi oldugunda, , ogrenilen yeni bilgilerle beyindeki yanlis beklentileri gunceller.
Sosyal ogrenmenin nasil calistigini anlamak icin pek cok bilim insani beyni manyetik rezonans goruntuleme (MRI) tarayicisi kullanarak incelemektedirler. Bu tarayici, kafatasindan beynin fotograflarini cekebilen devasa bir miknatistir. Bilim adamlari, o kisi baskalarindan veya baskalarindan ogrenmeyi iceren bir bilgisayar oyunu oynarken birinin beyninin fotograflarini cekmek icin MRI kullanabilir. Bu sekilde, bilim adamlari sosyal ogrenme sirasinda beynin hangi bolumlerinin dahil oldugunu bulabilirler.
Ventral striatum, beynin ortasinda karar verirken, bir seyden zevk aldiginizda ve bir sey odullendirici oldugunda kullanilan bir alandir. Ayrica, ventral striatum, tahmin hatalarinin hesaplanmasi icin onemlidir. Bu nedenle, duzenli ogrenme ve sosyal ogrenme icin onemli bir beyin alanidir. MPFC, beynin on tarafinda (alnini arkasinda), baskalarinin ne dusundugunu dusunmek ve diger insanlari dahil eden kararlar almak icin ozellikle onemli gorunen bir alandir. Ayrica, mPFC ogrenmeye dahil olur: Ongoru hatalari ventral striatum tarafindan hesaplandiktan sonra, MPFC yeni bilgilerle sahip olunan beklentileri gunceller. Bu nedenle mPFC, sosyal ogrenme icin bir baska onemli beyin alanidir.
Dolayisiyla, ventral striatum ve mPFC, sosyal ogrenmede rol oynar. Bununla birlikte, bu beyin bolgelerinin sosyal ogrenmeye ek olarak baska davranislarda yer aldigini anlamak onemlidir. Ayrica, ventral striatum ve mPFC, beynin sosyal ogrenme sirasinda kullanilan tek parcalari degildir ve bircok beyin bolgesi soz konusudur. KarmasIk sosyal durumlarda ogrenirken tum bu beyin alanlari birlikte calisir ve birbirleriyle iletisim kurar.
Ozet olarak; diger insanlarin davranislarindan ve bunlarin sonucunda ortaya cikan hatalarindan ve basarilarindan ogrenmek, isleri kendi basiniza cozmekten daha etkilidir. Onlarla etkilesim kurarak diger insanlar hakkinda bilgi edinmek, kime guvenebilecegini ogrenmeye ve iyi iliskiler kurmaya yardimci olabilir. Gercekte olan sey, olacagini tahmin edilenle eslesmediginde, tahmin hatalari beyinde hesaplanir ve bu tahmin hatalari ogrenmeyle sonuclanir. Tahmin hatalari, mPFC’nin beyinde depolanan bilgileri guncellemek icin kullandigi ventral striatumda hesaplanir.

25 Ağustos 2020, 11:39	#1
CeReN Guest	Sosyal Ogrenme Nedir, Beyin Sosyal Ogrenmeyi Nasil Gerceklestirir? Ogrenme denildigi zaman muhtemelen okulda ogretilen bilgiler akla gelir. Ancak, kisiler gun icinde bircok farkli ogrenme turu ile de ogrenirler ve bunlardan biri sosyal ogrenmedir. Sosyal ogrenme kisinin etrafindaki insanlarla ilgilidir, yani, onlari izleyerek ve onlarla etkilesim kurarak baskalarindan ogrenilir. Ornegin, bir baskasinin hatasini gormek kisiyi ayni tuzak ve hatalara dusmekten kacinmayi ogretebilir. Sosyal ogrenme cok sIk gerceklesmesine ragmen, onun hakkinda henuz cok sey bilinmemektedir. Bununla birlikte, sosyal ogrenme cok onemlidir cunku daha verimli ogrenmeye ve baskalarinin yaninda en iyi nasil davranislari belirlemeye yardimci olur. Bu yazida, iki farkli sosyal ogrenme turu ve beynin nasil onemli bir rol oynadigi hakkinda bilgiler bulunmaktadir. Sosyal Ogrenme Nedir ve Neden Onemlidir En son ogrenilen seyler dusunuldugunde, ilk akla gelen muhtemelen okulda ogrenilenlerdir. Ornek olarak, yaklasan sinav icin bilmeniz gereken Fransizca kelime hazinesi gosterilebilir. Bu tur seyleri ogrenmek gelecekte faydali olabilir mesela tatillerde Fransa’ya gidildiginde veya yol tarifi almak gerektiginde bu bilgi gerekli olacaktir. Acikcasi, ogrenme bilgisi (Fransizca kelime bilgisi gibi) oldukca onemli olabilir. Bununla birlikte, kitaplardan ogrenmenin yani sira, cevredeki kisilerden de ogrenebilir. Buna sosyal ogrenme denir. Bu bilginin kaynagi diger insanlarla birlikte sosyal baglamda yeni bilgiler ogrenmektir. Ornekler, diger insanlardan veya diger insanlardan ogrenmektir. Cunku bu tur bir ogrenmenin kaynagi insanlardir. Cogu zaman kaynagi aile, ogretmenler ve okul arkadaslar da dahil olmak uzere diger insanlardir. Bu nedenle, muhtemelen her gun baskalarindan ve baskalarindan ogreniyorsunuz, belki de farkinda bile olmadan! Insanlar cok sosyal varliklar oldugu icin sosyal ogrenme onemli bir beceridir. Sosyal ogrenme, bir seyler ogrenmenin cok etkili bir yoludur. Ozellikle kisi her seyi kendi basina cozmek zorunda degilse cunku diger insanlarin hatalarindan ve basarilarindan ders aldigi durumlarda. Ayrica sosyal ogrenme, baskalarini daha iyi tanimaya ve dolayisiyla onlarin etrafinda nasil davranacagini daha iyi anlamaya yardimci olabilir. Bu tur sosyal ogrenme becerileri, refahi icin iyi olan baskalariyla iyi iliskiler kurmaya yardimci olur. Baskalarindan Nasil Ogrenilir? Onemli bir sosyal ogrenme turu, baskasinin ne yaptigini izleyerek ogrenmektir. Buradaki fikir sudur ki, baskalarinin hatalari ve basarilari kisiye ayni sekilde mi yoksa farkli sekilde mi davranmasi gerektigini ogretebilir. Ornegin, kisinin okulunda bir sinava girdigi hayal edildiginde, ancak iyi bir not almak icin yeterince cevap bilmiyorsa, arkadaslarindan cevabi gorebilir ve ya duyabilir. Fakat aniden sinif arkadaslarindan biri kopya cekerken yakalanir ve cezalandirilirsa boyle bir hareketin cezayla sonuclanabilecegini gorur. Baska bir deyisle, bir baskasinin hatasindan test sirasinda kopya cekmemenin gerektigini ogrenmis olur. Baskalarini izlemekten ogrendiginde, yaptiklari secimleri (aldatma gibi) ve bu secimlerin sonuclarini (ceza gibi) ogrenilir. Sonuclar olumluysa, ayni secimi yapma olasiligi daha yuksektir. Bununla birlikte, sonuclar olumsuz ise, muhtemelen farkli bir secim yapilir. Bilim adamlari, insanlarin yapilacak en iyi secimleri ogrenmekte basarili olduklarini kesfetmislerdir. Ancak, ayni seyi ogrenen diger insanlar da izleyebilirse daha da iyi ogrenilir. Baskalarinin secimleri izlendiginde, sonuclar iyi ya da kotu olsun, en iyi secimin ne olabilecegine dair fazladan bilgiye sahip olunur. Bu ekstra bilgiyi kendi secimlerini gelistirmek icin kullanilir. Dolayisiyla, kisi kendisi icin daha iyi secimler yapmaya yardimci oldugu icin baskalarindan ogrenmekten yararlanilir. Bu, baskalarinin hatalarindan ve basarilarindan ders almayi kendi basina cozmekten daha verimli hale getirir. Baskalarindan Nasil Ogrenilir? Insanlarin diger insanlari izleyerek verimli bir sekilde ogrenirler. Diger bir yaygin sosyal ogrenme turu, diger insanlar hakkinda onlarla etkilesime girerek ogrenmektir. Diger insanlar hakkinda bir seyler ogrendiginde, onlarin neye benzediklerini ve nasil davrandiklari da ogrenilir. Bu tur bir ogrenme icin, diger insanlarin davranislarina dikkat etmek gerekir, boylece bu bilgi gelecekteki kararlarda kullanabilir. Ornegin, siniftan biri herkes tarafindan sevildigi halde aslinda o kisi guvenilmez olsun. Onun guvenilmez oldugunu bilen biri bu sirri bir baska arkadasi ile paylastigini ve o sirrin butun sinifa yayildigi dusunuldun. Bu sir butun herkes tarafindan ogrenildiginde herkes yanilmis olur ve cok uzulur. Bu durumda, ilk sirri soyleyen kisi o kisiye bir daha sir soylememenin daha iyi olacagi ogrenilmis olunur. Baskalari hakkinda ogrenebilecek pek cok sey olmasina ragmen, bircok bilim insani, diger insanlarin guvenilirligini nasil ogrendigini incelemislerdir. Kisinin kime guvenebilecegini ogrenmesi cok onemlidir, cunku bir kisinin soyledigi seylere inanip inanamayacagina karar vermeye yardimci olur. Bilim adamlari, genclik yillarinda kisilerin kime guvenip kime guvenmeyecegini tespit etmek icin daha aktif davranirlar. Dolayisiyla, gelisim sirasinda baskalarini ogrenmede daha iyi hale gelirler. Bu tur bir sosyal ogrenme, bu nedenle, iyi iliskiler kurmak icin gerekli olan baskalarinin yaninda nasil davranacagina karar vermeye yardimci olur. Kisi bir sey ogrendiginde, bildikleri yeni bilgilerle guncellenir. Beyin bu guncellemeyle ilgilenir, adeta bir hesap makinesi gibi calisir. Yani beyni, olmasini bekledigi seyle gercekte ne oldugu arasindaki farki surekli olarak karsilastirir. Beklenmedik bir sey olursa, kisi sasirir ve surpriz, tahmin hatasi olarak adlandirilir. Bunun yaninda olmasi tahmin edilen durum konusunda bir hata yapildiginda. Beyniniz bu tahmin hatasini kaydeder ve ondan ogrenmenizi saglar, zaten bildiklerinizi yeni bilgilerle gunceller. Mesela biri gizli bir askini bir arkadasi ile paylastigini dusunelim. O verilen sir o arkadas tarafindan baskalariyla paylasildiginda bir daha o kisiye sir verme konusunda guven kazanmak zordur. Bu sosyal bir ogrenmedir. Sosyal Ogrenme Beynin Hangi Bolumlerinde Gerceklesir? Sosyal ogrenme icin gerekli tum hesaplamalari yapmak icin beynin birkac alani kullanilir. Bilim adamlari, ventral striatum adi verilen, sosyal ogrenme icin onemli olan en az iki beyin alani kesfetmislerdir ve diger dahil olan bolumde medial prefrontal korteks (mPFC)tir. mPFC beyin diger bolumlerin yani sirasosyal ogrenmeye dahil olan beyin alani, bir tahmin hatasi oldugunda, , ogrenilen yeni bilgilerle beyindeki yanlis beklentileri gunceller. Sosyal ogrenmenin nasil calistigini anlamak icin pek cok bilim insani beyni manyetik rezonans goruntuleme (MRI) tarayicisi kullanarak incelemektedirler. Bu tarayici, kafatasindan beynin fotograflarini cekebilen devasa bir miknatistir. Bilim adamlari, o kisi baskalarindan veya baskalarindan ogrenmeyi iceren bir bilgisayar oyunu oynarken birinin beyninin fotograflarini cekmek icin MRI kullanabilir. Bu sekilde, bilim adamlari sosyal ogrenme sirasinda beynin hangi bolumlerinin dahil oldugunu bulabilirler. Ventral striatum, beynin ortasinda karar verirken, bir seyden zevk aldiginizda ve bir sey odullendirici oldugunda kullanilan bir alandir. Ayrica, ventral striatum, tahmin hatalarinin hesaplanmasi icin onemlidir. Bu nedenle, duzenli ogrenme ve sosyal ogrenme icin onemli bir beyin alanidir. MPFC, beynin on tarafinda (alnini arkasinda), baskalarinin ne dusundugunu dusunmek ve diger insanlari dahil eden kararlar almak icin ozellikle onemli gorunen bir alandir. Ayrica, mPFC ogrenmeye dahil olur: Ongoru hatalari ventral striatum tarafindan hesaplandiktan sonra, MPFC yeni bilgilerle sahip olunan beklentileri gunceller. Bu nedenle mPFC, sosyal ogrenme icin bir baska onemli beyin alanidir. Dolayisiyla, ventral striatum ve mPFC, sosyal ogrenmede rol oynar. Bununla birlikte, bu beyin bolgelerinin sosyal ogrenmeye ek olarak baska davranislarda yer aldigini anlamak onemlidir. Ayrica, ventral striatum ve mPFC, beynin sosyal ogrenme sirasinda kullanilan tek parcalari degildir ve bircok beyin bolgesi soz konusudur. KarmasIk sosyal durumlarda ogrenirken tum bu beyin alanlari birlikte calisir ve birbirleriyle iletisim kurar. Ozet olarak; diger insanlarin davranislarindan ve bunlarin sonucunda ortaya cikan hatalarindan ve basarilarindan ogrenmek, isleri kendi basiniza cozmekten daha etkilidir. Onlarla etkilesim kurarak diger insanlar hakkinda bilgi edinmek, kime guvenebilecegini ogrenmeye ve iyi iliskiler kurmaya yardimci olabilir. Gercekte olan sey, olacagini tahmin edilenle eslesmediginde, tahmin hatalari beyinde hesaplanir ve bu tahmin hatalari ogrenmeyle sonuclanir. Tahmin hatalari, mPFC’nin beyinde depolanan bilgileri guncellemek icin kullandigi ventral striatumda hesaplanir.
	Alıntı Yap

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)