Farkli Duygu Turleri Ve Insan Davranislarina Etkisi - IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi

CeReN · 21 Ağustos 2020, 09:02

Insanlarin baskalariyla nasil yasadigini ve etkilesim kurdugunu etkileyen bircok farkli duygu turu vardir. Insanlar bazen bu duygular tarafindan yonetiliyor gibi gorunebilir, secimleri, eylemleri ve sahip oldugu algilari her an yasadiklari duygulardan etkilenir. PsIkologlar ve akademisyenler, insanlarin deneyimledigi farkli duygu turlerini tanimlamaya calismislardir. Bu duygu turlerinin siniflandirilmasi ve aciklanmasi icin farkli teoriler ortaya cikmistir. 1970’lerde psIkolog Paul Eckman, tum insan kulturlerinde evrensel olarak deneyimlendigini one surdugu alti temel duyguyu tanimlamistir. Tanimladigi duygular mutluluk, uzuntu, korku, tiksinti, ofke ve saskinliktir. Daha sonra temel duygular listesini gurur, utanc, mahcubiyet ve heyecan gibi seyleri icerecek sekilde genisletmistir. Temel duygular dogustan gelir ve evrenseldir, otomatiktir ve hizlidir, hayatta kalma degeri olan davranislari tetikler.

Farkli Duygularin Birlesmesi
Tipki farkli tonlari olusturmak icin farkli renklerin karistirilmasi gibi duygular da farkli duygulari olusturmak icin bir araya getirilebilir. Bu teoriye gore, daha temel duygular yapi taslari gibi davranir. Daha kompleks, bazen karma duygular, bu temel duygularin karisimlaridir. Ornegin, guven ve nese gibi birtakim temel duygular, ask gibi daha buyuk bir duygu yaratmak icin birlesebilir fakat bircok karmasIk duygu daha temel olanlara donusturulemez ve teori, bebeklerin ve hayvanlarin neden karmasIk duygulari paylasmadiklarini yeterince aciklamaz. Bunun yerine, karmasIk duygular temel duygu ve bilislerin bir karisimi olabilir. Dahasi, temel duygularin kendileri de oldukca karmasIk bilislerden kaynaklanabilir.
Simdi alti temel duyguya daha yakindan bakip insan davranislarinin bunlardan nasil etkiledigini aciklamaya calisalim.

Mutluluk
Buyun farkli duygu turleri icinden insanlar en fazla mutluluk icin caba harcar. Mutluluk genellikle memnuniyet, nese, haz, tatmin ve esenlik duygulariyla karakterize edilen hos bir duygusal durum olarak tanimlanir. Pozitif psIkoloji olarak bilinen psIkoloji dali da dahil olmak uzere bir dizi disiplin icinde mutluluk uzerine yapilan arastirmalar 1960’lardan beri onemli olcude artmistir. Mutluluk bazen beden dili, gulumseme gibi yuz ifadeleri ve hos bir ses tonuyla ifade edilir.
Mutluluk temel duygulardan biridir, ancak mutluluk yaratan seyler buyuk olcude kulturden etkilenir. Bu, mutluluga katkida bulunan seyleri anlamayi zorlastirir, cunku farkli insanlar farkli seylerden etkilenir. Ornegin, populer kultur etkileri, bir ev satin almak veya yuksek ucretli bir ise sahip olmak gibi belirli seylere ulasmanin mutlulukla sonuclanacagini vurgulama egilimindedir. Mutluluga gercekte neyin katkida bulundugunun gercekleri genellikle cok daha karmasIk ve daha yuksek oranda kisisellestirilmistir. Uzun bir sureden beri insanlar mutluluk ile saglik arasinda baglanti bulunduguna inanmakta, arastirmalar fiziksel ve zihinsel saglik uzerinde mutlulugun rol oynadigi fikrine destek vermektedir. Mutluluk, artan evlilik memnuniyeti, artan maaslar ve hos bir calisma ortami gibi cesitli sonuclarla iliskilendirilebilir. Tersine, mutsuzluk anksiyete, stres, yalnizlik, depresyon ve daha fazlasi gibi cesitli seylerle iliskilendirilebilir.

Uzuntu
Huzun veya uzuntu genellikle keder, hayal kirikliklari, ilgisizlik, umutsuzluk, uyusukluk, aglama, baskalarindan uzaklasma ve dusuk bir ruh hali ile karakterizedir. Butun insanlar diger duygulari yasadigi gibi yeri geldiginde uzuntu duygusunu da yasayabilir. Bazen huzunlu veya uzuntulu donemler uzun surebilir ve siddetli olabilir, bu da kisileri depresyona surukleyebilir.
Uzuntunun siddeti ve turu nedenlerle baglantili olarak degisebilmektedir ve insanlar uzuntuyle farkli sekillerde bas edebilir. Uzuntu, insanlari diger insanlardan uzak tutabilir ve hatta yasam hakkinda olumsuz dusuncelere sahip olmalarina neden olabilir. Bu davranislar uzuntu duygusunu siddetlendirebilir ve duygunun suresini artirabilir.

Korku
Korku guclu duygulardan olup hayatta kalabilmeyi saglar. Bir tehlike ile karsilasildigi ve korku yasandigi zaman, ya savas veya kac adli tepki yasanir. Kaslar gerginlesir, kalp atis hizi ve solunum artar ve zihin uyanik kalir, vucut ya tehlikeden kacmaya ya da durup savasmaya hazirlanir. Bu tepkiler, kisilerin cevredeki tehditlerle bas etmeye hazir olmasini saglar. Korku ifadeleri arasinda kacma veya tehditlerden saklanma girisimleri, ceneyi geri cekme veya gozleri fal tasi gibi acma gibi yuz ifadeleri ve artan kalp atis hizi gibi fizyolojik reaksiyonlar bulunur.
Her insan korkuyu ayni bicimde yasamaz. Bazi insanlar korkuyu tetikleyebilecek belirli nesnelere karsi daha hassas olabilir ve bazi durumlarin veya nesnelerin korku duygusunu tetikleme olasiligi daha yuksek olabilir. Korku, acil tehdit ya da tehlike durumlarina karsi verilen duygusal bir tepkidir. Beklenen veya potansiyel tehlikeler hakkindaki dusuncelere de benzer tepkiler gelistirilebilir. Ornegin, sosyal durumlardan beklenen bir korku sosyal kaygi seklinde belirir. Bunun yanisira bazi kisiler aslinda korkuya neden olan durumlari ozellikle ararlar. Ekstrem, bol adrenalin salgilatan spor cesitleri ve baska heyecan veren durumlar korku yaratabilir fakat bazi kisiler bu tur duygulardan keyif alir. Korku yaratan bir duruma sIkca maruz kalmak, asinalik ve alismaya sebep olabilir, bu da endise ve korku duygularini azaltabilir. Korkulari azaltmaya calisan, hastalari guvenli ve kontrollu olarak korktuklari durumlara maruz birakan bazi terapiler bu esasa dayanir. Boylece bir sure sonra korku duygusu azalir.

Igrenme
Igrenme, Eckman tarafindan tanimlanan alti temel duygunun bir digeridir. Bu, tiksinti yaratan seylerden uzaklasmak, ust dudagi kivirmak, burnu kiristirmak gibi yuz ifadeleri ve ogurme veya kusma gibi fiziksel tepkiler gibi cesitli sekillerde gosterilebilen bir duygudur. Hos olmayan koku, goruntu veya tat gibi farkli seyler tiksintiye neden olabilir. Uzmanlar bu duygunun zararli veya olumcul olabilecek yiyeceklere tepki olarak gelistigine inanmaktadir. Ornegin, insanlarin bozulmus yiyecekleri kokladiginda veya tattiginda tiksinmesi tipik bir tepkidir. Kotu hijyen, enfeksiyon, kan, curume ve olum de igrenme tepkisini tetikleyebilir. Bu, vucudun bulasici hastaliklar tasiyabilecek seylerden kacinmasinin yolu olabilir. Insanlar, ahlaksiz, nahos veya kotu bulduklari davranislarda bulunan diger insanlari gozlemlediklerinde de ahlaki tiksinti yasayabilir. Kuruluslardaki patronlar ile calisanlar arasindaki iliskiler de diger calisanlar icin igrenc olabilir.

Ofke
Bu duygu cok gucludur ve baskalarina karsi ajitasyon, dusmanlik, husumet ve hayal kirikligi duygulari ile karakterizedir. Ofke, vucutta bir savas veya kavga et tepkisini tetikleyebilmesi acisindan korkuya benzer. Tehditler ofke duygusu yaratabilir ve tehlikeden uzak durmaya veya kisinin kendini korumak icin savasmasina neden olabilir. Bir tehdit ofke duygusu yarattiginda kisiler tehlikeyi savusturmaya ve kendini korumaya meyilli olabilir. Ofke, birinden uzaklasmak gibi beden dili, ters ters bakmak veya kaslarini catmak gibi yuz ifadeleri, bagirmak veya kaba konusmak gibi ses tonu, kizarma veya terleme gibi fizyolojik bir tepki ve tekmeleme, vurma veya esyalari firlatma gibi saldirganlik yoluyla gosterilebilir. Ofke, bir kurulustaki calisanlarin uretkenligini olumsuz yonde etkileyebilir.
Ofke genel olarak olumsuz duygulardan biri olsa da bazen iyi olabilir. Bir iliskideki ihtiyaclarin netlestirilmesine yardimci olurken kisileri yapici olmaya, cozum bulmaya ve harekete gecmeye motive edebilir. Ofke asiri olursa, tehlikeli, sagliksiz veya baskalari icin zararli sekillerde ifade edilirse bir soruna donusebilir. Kontrolsuz ofke hizla saldirganliga, tacize veya siddete donusebilir. Bu cesit duygular zihinsel ve fiziksel sonuclar dogurabilir. Kontrol edilmeyen ofke mantikli kararlar vermeyi zorlastirabilir ve hatta fiziksel sagligi etkileyebilir. Ofke, kalp ve damar hastaliklari, diyabet, agresif arac kullanma, alkol tuketme ve fazla sigara icme gibi risk olusturan davranislari da beraberinde getirir.

Saskinlik
Saskinlik, Eckman tarafindan tanimlanan alti temel insan duygusunun bir digeridir. Saskinlik ya da hayret duygusu genellikle oldukca kisadir ve beklenmedik bir seyi takip eden fizyolojik bir irkilme tepkisi ile karakterize edilir. Bu tur duygular olumlu, olumsuz veya notr olabilir. Ornegin bir kisinin bir agacin arkasindan atlamasi ve gece arabasina yuruyen bir kisiyi korkutmasi hos olmayan bir saskinlik yaratir. Eve donen bir kisinin, dogum gununu kutlamak icin toplanan arkadaslariyla karsilasmasi bir saskinlik ya da surpriz ornegidir. Saskinlik, dovus veya kac tepkisini tetikleyebilecek bir duygu turudur. Insanlar urktuklerinde vucudu savasmaya veya kacmaya hazirlamaya yardimci olan bir adrenalin patlamasi yasayabilir. Saskinlik, gozlerin kocaman acilmasi, kaslarin kaldirilip agzin acilmasi gibi yuz ifadeleri ile karakterize edilebilir. Saskinlik, sicrama gibi fiziksel tepkilerle ve nefes nefese kalma, ciglik atma ve bagirma gibi sozlu tepkilerle de karakterize edilebilir. Surprizler insan davranislari uzerinde bircok onemli etkiye sahip olabilir. Haberlerdeki sasirtici, olagandisi olaylar kisilerin hafizasinda diger olaylardan daha cok one cikmaya egilimlidir. Arastirmalar ayrica, insanlarin sasirtici argumanlardan daha fazla etkilenme egiliminde olduklarini ve sasirtici bilgilerden daha fazlasini ogrendiklerini gostermistir. Bir kurulustaki olumlu surprizler ya da saskinliklar calisanlarin verimliliklerini artirabilir.

Farkli Duygu Tipleri
Eckman’in ortaya attigi teori, temel 6 duygunun dunyadaki tum kulturlerde var oldugunu one surmektedir. Bununla birlikte, baska teoriler ve arastirmalar farkli duygu tiplerini ve siniflandirilmasini kesfetmeye devam etmektedir. Eckman listesine sonradan bir dizi baska duygu eklemistir fakat bu duygularin tamaminin yukarida aciklamalari yapilan 6 temel duygudan farkli olarak mutlaka bazi yuz ifadeleri ile kodlanamayacagini one surmustur. Daha sonra tanimlanan duygulardan bazilari sunlardir:
-Eglenme
-Asagilama
-Hosnutluk
-Sikinti
-Heyecan
-Suc
-Utanc
-Basariyla gurur duyma
-Rahatlama
-Memnuniyet

Farkli Duygu Teorileri
PsIkolojideki pek cok kavramda goruldugu gibi, teorisyenler arasinda duygularin siniflandirilmasi ve esasen ne olduklari konusunda fikir birligi yoktur.
Eckman’in ortaya attigi teori iyi bilinse de baska teorisyenler insanlarin deneyimledigi duygularin neler olduguna dair farkli fikirler one surmuslerdir. Ornegin, bazilari temel duygularin 2 ya da 3 tane oldugunu, diger bazilari da duygularin hiyerarsisi oldugunu one surmuslerdir. Ask, saskinlik, nese, uzuntu ve ofke gibi birincil duygular sonradan ikincil duygulara ayrisabilir. Ornegin ask, ozlem ve sevgi gibi ikincil bazi duygulara bolunur. Hatta ikincil duygularin ucuncul duygulara da bolunebilecegi soylenir. Sevginin ikincil duygusu ilgilenme, sevme, hassasiyet ve sefkat gibi ucuncul duygulari barindirabilir. Daha yakin tarihli bir arastirma, hepsi birbiriyle son derece baglantili minimum 27 tane farkli duygunun oldugunu gostermektedir. 800’u askin erkegin 2000’i askin video klip izlediginde verdigi tepkiler analiz edildikten sonra, duygularin olusma bicimini aralarindaki iliskiyi gosterebilmek icin etkilesim haritalari olusturulmustur. Arastirmacilar yuzlerce kisinin izledigi videolara yanit olarak duygularini guvenilir, dogru bicimde bildirme seklini aciklamak icin alti temel duygudan daha fazlasinin, farkli boyutlarda 27 duygunun gerektigini gormustur.
Duygular, gunluk hayatta baskalariyla etkilesimin nasil kuruldugunu etkilemekten, alinan kararlarin etkilenmesine kadar insanlarin hayatlarini yasamasinda kritik role sahiptir
Bazi farkli duygular iyi anlasilirsa bu duygularin nasil ifade edilecegi ve davranislar uzerindeki etkisi daha derin bir sekilde hissedilir. Yasanan pek cok duygu, duygulari zenginlestirebilecek ince farklara sahiptir ve karmasIktir.

21 Ağustos 2020, 09:02	#1
CeReN Guest	Farkli Duygu Turleri Ve Insan Davranislarina Etkisi Insanlarin baskalariyla nasil yasadigini ve etkilesim kurdugunu etkileyen bircok farkli duygu turu vardir. Insanlar bazen bu duygular tarafindan yonetiliyor gibi gorunebilir, secimleri, eylemleri ve sahip oldugu algilari her an yasadiklari duygulardan etkilenir. PsIkologlar ve akademisyenler, insanlarin deneyimledigi farkli duygu turlerini tanimlamaya calismislardir. Bu duygu turlerinin siniflandirilmasi ve aciklanmasi icin farkli teoriler ortaya cikmistir. 1970’lerde psIkolog Paul Eckman, tum insan kulturlerinde evrensel olarak deneyimlendigini one surdugu alti temel duyguyu tanimlamistir. Tanimladigi duygular mutluluk, uzuntu, korku, tiksinti, ofke ve saskinliktir. Daha sonra temel duygular listesini gurur, utanc, mahcubiyet ve heyecan gibi seyleri icerecek sekilde genisletmistir. Temel duygular dogustan gelir ve evrenseldir, otomatiktir ve hizlidir, hayatta kalma degeri olan davranislari tetikler. Farkli Duygularin Birlesmesi Tipki farkli tonlari olusturmak icin farkli renklerin karistirilmasi gibi duygular da farkli duygulari olusturmak icin bir araya getirilebilir. Bu teoriye gore, daha temel duygular yapi taslari gibi davranir. Daha kompleks, bazen karma duygular, bu temel duygularin karisimlaridir. Ornegin, guven ve nese gibi birtakim temel duygular, ask gibi daha buyuk bir duygu yaratmak icin birlesebilir fakat bircok karmasIk duygu daha temel olanlara donusturulemez ve teori, bebeklerin ve hayvanlarin neden karmasIk duygulari paylasmadiklarini yeterince aciklamaz. Bunun yerine, karmasIk duygular temel duygu ve bilislerin bir karisimi olabilir. Dahasi, temel duygularin kendileri de oldukca karmasIk bilislerden kaynaklanabilir. Simdi alti temel duyguya daha yakindan bakip insan davranislarinin bunlardan nasil etkiledigini aciklamaya calisalim. Mutluluk Buyun farkli duygu turleri icinden insanlar en fazla mutluluk icin caba harcar. Mutluluk genellikle memnuniyet, nese, haz, tatmin ve esenlik duygulariyla karakterize edilen hos bir duygusal durum olarak tanimlanir. Pozitif psIkoloji olarak bilinen psIkoloji dali da dahil olmak uzere bir dizi disiplin icinde mutluluk uzerine yapilan arastirmalar 1960’lardan beri onemli olcude artmistir. Mutluluk bazen beden dili, gulumseme gibi yuz ifadeleri ve hos bir ses tonuyla ifade edilir. Mutluluk temel duygulardan biridir, ancak mutluluk yaratan seyler buyuk olcude kulturden etkilenir. Bu, mutluluga katkida bulunan seyleri anlamayi zorlastirir, cunku farkli insanlar farkli seylerden etkilenir. Ornegin, populer kultur etkileri, bir ev satin almak veya yuksek ucretli bir ise sahip olmak gibi belirli seylere ulasmanin mutlulukla sonuclanacagini vurgulama egilimindedir. Mutluluga gercekte neyin katkida bulundugunun gercekleri genellikle cok daha karmasIk ve daha yuksek oranda kisisellestirilmistir. Uzun bir sureden beri insanlar mutluluk ile saglik arasinda baglanti bulunduguna inanmakta, arastirmalar fiziksel ve zihinsel saglik uzerinde mutlulugun rol oynadigi fikrine destek vermektedir. Mutluluk, artan evlilik memnuniyeti, artan maaslar ve hos bir calisma ortami gibi cesitli sonuclarla iliskilendirilebilir. Tersine, mutsuzluk anksiyete, stres, yalnizlik, depresyon ve daha fazlasi gibi cesitli seylerle iliskilendirilebilir. Uzuntu Huzun veya uzuntu genellikle keder, hayal kirikliklari, ilgisizlik, umutsuzluk, uyusukluk, aglama, baskalarindan uzaklasma ve dusuk bir ruh hali ile karakterizedir. Butun insanlar diger duygulari yasadigi gibi yeri geldiginde uzuntu duygusunu da yasayabilir. Bazen huzunlu veya uzuntulu donemler uzun surebilir ve siddetli olabilir, bu da kisileri depresyona surukleyebilir. Uzuntunun siddeti ve turu nedenlerle baglantili olarak degisebilmektedir ve insanlar uzuntuyle farkli sekillerde bas edebilir. Uzuntu, insanlari diger insanlardan uzak tutabilir ve hatta yasam hakkinda olumsuz dusuncelere sahip olmalarina neden olabilir. Bu davranislar uzuntu duygusunu siddetlendirebilir ve duygunun suresini artirabilir. Korku Korku guclu duygulardan olup hayatta kalabilmeyi saglar. Bir tehlike ile karsilasildigi ve korku yasandigi zaman, ya savas veya kac adli tepki yasanir. Kaslar gerginlesir, kalp atis hizi ve solunum artar ve zihin uyanik kalir, vucut ya tehlikeden kacmaya ya da durup savasmaya hazirlanir. Bu tepkiler, kisilerin cevredeki tehditlerle bas etmeye hazir olmasini saglar. Korku ifadeleri arasinda kacma veya tehditlerden saklanma girisimleri, ceneyi geri cekme veya gozleri fal tasi gibi acma gibi yuz ifadeleri ve artan kalp atis hizi gibi fizyolojik reaksiyonlar bulunur. Her insan korkuyu ayni bicimde yasamaz. Bazi insanlar korkuyu tetikleyebilecek belirli nesnelere karsi daha hassas olabilir ve bazi durumlarin veya nesnelerin korku duygusunu tetikleme olasiligi daha yuksek olabilir. Korku, acil tehdit ya da tehlike durumlarina karsi verilen duygusal bir tepkidir. Beklenen veya potansiyel tehlikeler hakkindaki dusuncelere de benzer tepkiler gelistirilebilir. Ornegin, sosyal durumlardan beklenen bir korku sosyal kaygi seklinde belirir. Bunun yanisira bazi kisiler aslinda korkuya neden olan durumlari ozellikle ararlar. Ekstrem, bol adrenalin salgilatan spor cesitleri ve baska heyecan veren durumlar korku yaratabilir fakat bazi kisiler bu tur duygulardan keyif alir. Korku yaratan bir duruma sIkca maruz kalmak, asinalik ve alismaya sebep olabilir, bu da endise ve korku duygularini azaltabilir. Korkulari azaltmaya calisan, hastalari guvenli ve kontrollu olarak korktuklari durumlara maruz birakan bazi terapiler bu esasa dayanir. Boylece bir sure sonra korku duygusu azalir. Igrenme Igrenme, Eckman tarafindan tanimlanan alti temel duygunun bir digeridir. Bu, tiksinti yaratan seylerden uzaklasmak, ust dudagi kivirmak, burnu kiristirmak gibi yuz ifadeleri ve ogurme veya kusma gibi fiziksel tepkiler gibi cesitli sekillerde gosterilebilen bir duygudur. Hos olmayan koku, goruntu veya tat gibi farkli seyler tiksintiye neden olabilir. Uzmanlar bu duygunun zararli veya olumcul olabilecek yiyeceklere tepki olarak gelistigine inanmaktadir. Ornegin, insanlarin bozulmus yiyecekleri kokladiginda veya tattiginda tiksinmesi tipik bir tepkidir. Kotu hijyen, enfeksiyon, kan, curume ve olum de igrenme tepkisini tetikleyebilir. Bu, vucudun bulasici hastaliklar tasiyabilecek seylerden kacinmasinin yolu olabilir. Insanlar, ahlaksiz, nahos veya kotu bulduklari davranislarda bulunan diger insanlari gozlemlediklerinde de ahlaki tiksinti yasayabilir. Kuruluslardaki patronlar ile calisanlar arasindaki iliskiler de diger calisanlar icin igrenc olabilir. Ofke Bu duygu cok gucludur ve baskalarina karsi ajitasyon, dusmanlik, husumet ve hayal kirikligi duygulari ile karakterizedir. Ofke, vucutta bir savas veya kavga et tepkisini tetikleyebilmesi acisindan korkuya benzer. Tehditler ofke duygusu yaratabilir ve tehlikeden uzak durmaya veya kisinin kendini korumak icin savasmasina neden olabilir. Bir tehdit ofke duygusu yarattiginda kisiler tehlikeyi savusturmaya ve kendini korumaya meyilli olabilir. Ofke, birinden uzaklasmak gibi beden dili, ters ters bakmak veya kaslarini catmak gibi yuz ifadeleri, bagirmak veya kaba konusmak gibi ses tonu, kizarma veya terleme gibi fizyolojik bir tepki ve tekmeleme, vurma veya esyalari firlatma gibi saldirganlik yoluyla gosterilebilir. Ofke, bir kurulustaki calisanlarin uretkenligini olumsuz yonde etkileyebilir. Ofke genel olarak olumsuz duygulardan biri olsa da bazen iyi olabilir. Bir iliskideki ihtiyaclarin netlestirilmesine yardimci olurken kisileri yapici olmaya, cozum bulmaya ve harekete gecmeye motive edebilir. Ofke asiri olursa, tehlikeli, sagliksiz veya baskalari icin zararli sekillerde ifade edilirse bir soruna donusebilir. Kontrolsuz ofke hizla saldirganliga, tacize veya siddete donusebilir. Bu cesit duygular zihinsel ve fiziksel sonuclar dogurabilir. Kontrol edilmeyen ofke mantikli kararlar vermeyi zorlastirabilir ve hatta fiziksel sagligi etkileyebilir. Ofke, kalp ve damar hastaliklari, diyabet, agresif arac kullanma, alkol tuketme ve fazla sigara icme gibi risk olusturan davranislari da beraberinde getirir. Saskinlik Saskinlik, Eckman tarafindan tanimlanan alti temel insan duygusunun bir digeridir. Saskinlik ya da hayret duygusu genellikle oldukca kisadir ve beklenmedik bir seyi takip eden fizyolojik bir irkilme tepkisi ile karakterize edilir. Bu tur duygular olumlu, olumsuz veya notr olabilir. Ornegin bir kisinin bir agacin arkasindan atlamasi ve gece arabasina yuruyen bir kisiyi korkutmasi hos olmayan bir saskinlik yaratir. Eve donen bir kisinin, dogum gununu kutlamak icin toplanan arkadaslariyla karsilasmasi bir saskinlik ya da surpriz ornegidir. Saskinlik, dovus veya kac tepkisini tetikleyebilecek bir duygu turudur. Insanlar urktuklerinde vucudu savasmaya veya kacmaya hazirlamaya yardimci olan bir adrenalin patlamasi yasayabilir. Saskinlik, gozlerin kocaman acilmasi, kaslarin kaldirilip agzin acilmasi gibi yuz ifadeleri ile karakterize edilebilir. Saskinlik, sicrama gibi fiziksel tepkilerle ve nefes nefese kalma, ciglik atma ve bagirma gibi sozlu tepkilerle de karakterize edilebilir. Surprizler insan davranislari uzerinde bircok onemli etkiye sahip olabilir. Haberlerdeki sasirtici, olagandisi olaylar kisilerin hafizasinda diger olaylardan daha cok one cikmaya egilimlidir. Arastirmalar ayrica, insanlarin sasirtici argumanlardan daha fazla etkilenme egiliminde olduklarini ve sasirtici bilgilerden daha fazlasini ogrendiklerini gostermistir. Bir kurulustaki olumlu surprizler ya da saskinliklar calisanlarin verimliliklerini artirabilir. Farkli Duygu Tipleri Eckman’in ortaya attigi teori, temel 6 duygunun dunyadaki tum kulturlerde var oldugunu one surmektedir. Bununla birlikte, baska teoriler ve arastirmalar farkli duygu tiplerini ve siniflandirilmasini kesfetmeye devam etmektedir. Eckman listesine sonradan bir dizi baska duygu eklemistir fakat bu duygularin tamaminin yukarida aciklamalari yapilan 6 temel duygudan farkli olarak mutlaka bazi yuz ifadeleri ile kodlanamayacagini one surmustur. Daha sonra tanimlanan duygulardan bazilari sunlardir: -Eglenme -Asagilama -Hosnutluk -Sikinti -Heyecan -Suc -Utanc -Basariyla gurur duyma -Rahatlama -Memnuniyet Farkli Duygu Teorileri PsIkolojideki pek cok kavramda goruldugu gibi, teorisyenler arasinda duygularin siniflandirilmasi ve esasen ne olduklari konusunda fikir birligi yoktur. Eckman’in ortaya attigi teori iyi bilinse de baska teorisyenler insanlarin deneyimledigi duygularin neler olduguna dair farkli fikirler one surmuslerdir. Ornegin, bazilari temel duygularin 2 ya da 3 tane oldugunu, diger bazilari da duygularin hiyerarsisi oldugunu one surmuslerdir. Ask, saskinlik, nese, uzuntu ve ofke gibi birincil duygular sonradan ikincil duygulara ayrisabilir. Ornegin ask, ozlem ve sevgi gibi ikincil bazi duygulara bolunur. Hatta ikincil duygularin ucuncul duygulara da bolunebilecegi soylenir. Sevginin ikincil duygusu ilgilenme, sevme, hassasiyet ve sefkat gibi ucuncul duygulari barindirabilir. Daha yakin tarihli bir arastirma, hepsi birbiriyle son derece baglantili minimum 27 tane farkli duygunun oldugunu gostermektedir. 800’u askin erkegin 2000’i askin video klip izlediginde verdigi tepkiler analiz edildikten sonra, duygularin olusma bicimini aralarindaki iliskiyi gosterebilmek icin etkilesim haritalari olusturulmustur. Arastirmacilar yuzlerce kisinin izledigi videolara yanit olarak duygularini guvenilir, dogru bicimde bildirme seklini aciklamak icin alti temel duygudan daha fazlasinin, farkli boyutlarda 27 duygunun gerektigini gormustur. Duygular, gunluk hayatta baskalariyla etkilesimin nasil kuruldugunu etkilemekten, alinan kararlarin etkilenmesine kadar insanlarin hayatlarini yasamasinda kritik role sahiptir Bazi farkli duygular iyi anlasilirsa bu duygularin nasil ifade edilecegi ve davranislar uzerindeki etkisi daha derin bir sekilde hissedilir. Yasanan pek cok duygu, duygulari zenginlestirebilecek ince farklara sahiptir ve karmasIktir.
	Alıntı Yap

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)