|
|
02 Temmuz 2020, 20:14
|
#1 |
  |
Disfori Nedir, Belirtileri Nelerdir, Nasil Tedavi Edilir?
Huzun, kasvet ve melankoli gibi kelimeler, ozellikle kisiler mutlu olmadiginda ancak nedenin bilemediginde nasil hissedildigini aciklayabilir. Bu his icin klinik bir terim vardir. Buna disfori denir. Ofori terimi asiri mutluluk durumunu, disfori ise tam tersi olan derin bir huzursuzluk, memnuniyetsizlik veya hayal kirikligi hissini tanimlamak icin kullanilir. Disfori tek basina ruhsal bir saglik sorunu tanisi degildir ama anksiyete, madde kullanim bozukluklari ve depresyon gibi bazi ruhsal veya zihinsel hastaliklarin bir belirtisi olabilir. Beslenme bozukluklari ve saglik sorunlari da disforiye neden olabilir. Ornegin, hipoglisemi olan insanlar bazen disfori duygularini bildirir ve kronik bir hastaligin stresi, disfori olarak kabul edilebilecek mutsuzluk ve hayal kirikligi duygularina neden olabilir.
Disfori Belirtileri Cogu zaman, disfori bir ruh halidir, bu da birinin gecici disfori anlarina sahip olabilecegi anlamina gelir. Disfori hissi, asagidaki nitelikler ve davranislarla karakterize edilebilir: -Uzuntu -Ilgisizlik -Endiselenmek -Yorgunluk -Tedirginlik -Kendinden veya yasamdan memnuniyet eksIkligi Bu belirtilerin hicbiri kulaga hos gelmez fakat yasadiklari disfori turune bagli olarak kisiden kisiye degisebilir. Disfori oldukca kisisellestirilmis bir durumdur ve tek basina tani degil bir belirtidir. Bu nedenle, yasanan davranislar ve tepkiler kisiden kisiye degisebilir. Gozlenen reaksiyonlardan bazilari ajitasyon, hayal kirikligi, ofke veya hayal kirikligidir. Birey rahatsizliktan siddetli sIkintiya kadar her seyi hissedebilir. Disfori Nedenleri Disfori, genellikle zihinsel saglik durumunun neden oldugu veya buna eslik eden psIkolojik bir durumdur. Sevilen bir kisinin kaybi, stres dolu bir is ortami, aile ici catismalar, iliski zorluklari gibi stres faktorleri disforiye neden olabilir. Beslenme yetersizliklerinden, tiroid probleminden ya da baska saglik durumlarindan kaynaklanabilir. Depresyon, bipolar bozukluk, genel anksiyete, uyum zorluklari, sizofreni, kronik agri ve kisilik kosullari gibi bir dizi zihinsel veya ruhsal saglik durumu disforik bir ruh haline neden olabilir. Madde Kullanimiyla Ilgisi Alkol bagimlisi olan kisilerin yaklasIk % 70’i yogun icicilik doneminde disfori bildirmektedir. Bazen disfori alkol bagimliligina bazen de alkol bagimliligi disforiye sebep olabilir. Bir kisi alkol almayi biraktiginda hemen olmasa da ruh halinde iyilesmeler gorulebilir. Alkolun birakilmasindan sonraki haftalarda disfori gorulebilir, uyku ve istah duzeldikce, disfori azalir. Disfori ayrica tutun kullanimina da baglidir. Yuksek tutun bagimliligi seviyeleri, siddetli nikotin yoksunlugu durumlarinda da disfori belirtileri gorulebilir. Disfori Cesitleri “Disfori” ve “dismorfiya” kelimeleri benzer gorunse de bazen birbirlerinin yerine kullanilsa da her terimin kendine ozgu bir anlami vardir. Dismorfiya bir vucut bolumunun seklindeki veya boyutundaki duzensizligi ifade eder. Genellikle bireyin carpik bir vucut imajina sahip oldugu vucut dismorfik bozuklugu baglaminda kullanilir. Disfori kendi basina genel bir rahatsizlik ve memnuniyetsizlik duygusunu ifade eder. Insanlar genellikle disfori kelimesini cinsiyet hosnutsuzlugu baglaminda kullanirlar. Disfori zihinsel bir saglik durumu degildir, bu nedenle resmi olarak alt tiplere ayrilmamistir. Bununla birlikte, disfori ile iliskili bazi zihinsel saglikla ilgili durumlar sunlari icerir: Cinsiyet Disforisi: Cinsiyet disforisi bir hastalik degildir. Cinsiyet kimligi dogumda atanan cinsiyetten farkli olan bireylerde sIklikla gorulen sIkinti olarak tanimlanan cinsiyet disforisi, cinsiyet kimlik bozuklugu tanisinin yerini almaktadir. Cinsiyet catismasi insanlari farkli sekillerde etkiler. Bir kisinin cinsiyetini ifade etme seklini degistirebilir, davranislari, kiyafetleri ve imajlari etkileyebilir. Bazi insanlar farkli giyinebilir, bazilari sosyal olarak gecis yapmak isteyebilir, bazilari ise cinsiyet degistirme ameliyati veya hormon tedavisi ile tibbi olarak gecis yapmak isteyebilir. Bu islem genellikle birkac yila kadar surebilir ancak bazi kisiler cerrahi veya hormon tedavisi olmadan gecis yaparlar. Gecis, bir kisinin fiziksel ozelliklerini cinsiyet kimlikleriyle hizalama sureci olarak tanimlanabilir. Bireysel gecisler oldugunda cinsiyet disforisi cozulmeye baslayabilir. Cinsiyet disforisi veya depresyon gibi disfori ile birlikte veya bunun sonucu olarak ortaya cikan durumlari yasayan bireyler, sIkintilarini giderecek bazi tedavilerden yararlanabilirler. Etik ve nitelikli bir terapist, bir kisiyi dogumda atanan cinsiyete uymaya tesvik etmeyecek ya da bireyin kimligini “karisIklik” olarak gormeye tesvik etmeyecektir. Reddetmeye Duyarli Disfori: Reddetmeye duyarli disfori, dikkat eksIkligi ve hiperaktivite (DEHB) ile iliskili bir durumdur. Reddetmeye duyarli disfori yasayan insanlar, beklentileri karsilayamadiklarini veya baskalarini hayal kirikligina ugrattiklarini dusunduklerinde guclu bir sIkinti hissine kapilabilirler. Tardif Disfori: Tardif disfori, uzun bir sure boyunca psIkotrop ilaclarla tedaviye direncli hale gelen depresyonu ifade etmek icin kullanilan bir terimdir. Uzmanlar hala gec gelen disforinin ortaya cikmasina neden olabilecek seyleri arastirmaktadir. Postkoital Disfori: Seks ya da cinsellik sonrasi huzun olarak da bilinen postkoital disfori, bireyin cinsel iliskiden hemen sonra uzuntu veya ofke hissi yasadiginda ortaya cikar. Postkoital disfori yasayan insanlar, cinsel iliskiden sonra olumsuz duygular yasamalarina ragmen sevgi dolu, kararli iliskilere sahip olabilirler. Bireylerin postkoital disfori yasamalarina neyin sebep oldugu konusunda arastirmalar hala devam etmekle birlikte, calismalar bu deneyimin nadir olmadigini gostermektedir. Adet oncesi disforik bozukluk: Adet oncesi (premenstruel) disforik bozukluk, semptomlari daha siddetli olmasina ragmen, premenstruel sendroma (PMS’ye) benzer. Huysuzluk, sinirlilik, zayif benlik imaji ve depresyon dahil olmak uzere cesitli psIkolojik ve fiziksel semptomlari icerebilir. Ilaclarla ve yasam tarzinda bazi degisIklikler yapilmasi yoluyla tedavisi mumkundur. Disfori Nasil Tedavi Edilir? Disfori, bagimsiz bir tani degil, bir semptomdur. Bazen disfori hafif bir memnuniyetsizlik veya mutsuzluk gibi gorunse de, insanlarin yasamlarini onemli olcude etkileyebilir. Ornegin, bir zamanlar eglenceli ve heyecanli olan hobiler veya girisimler cazibelerini tamamen kaybedebilir. Bircok kisi disfori yasar. Disfori ile mucadele edenler yalniz olmadigini her zaman hatirlamalidir. Bu ongorulemeyen ruh hali degisIkliklerini, zorlu durumlari yonlendirmeye yardimci olabilecek profesyoneller vardir. Iki hafta ya da daha fazla suren disforik ruh hali yasayan biri profesyonel yardim istemelidir cunku uzun sureli disforik durumlar yasayanlar daha yuksek intihar riskine sahiptir. Insanlar genellikle disfori duygulari icin ruh sagligi uzmanindan yardim ister. Uzuntu veya disfori duygularinin ustesinden gelinmesine yardimci olabilecek tedaviler vardir. PsIkoterapi, disforiyi tedavi etmek icin yaygin bir aractir. PsIkoterapi once disforinin altinda yatan nedeni veya kosullari belirleyerek, sonra buna neden olan duygulari veya kosullari ele alarak calisir. Kisiler dusuncelerini degistirmeyi ogrenirse, hissettiklerini degistirebilir. Disforinin siddetine ve buna neden olan kosullara bagli olarak psIkoterapi ile birlikte ilac kullanilabilir. Disforisi olan kisilerde, belirtiler altta yatan bir fiziksel saglik durumundan kaynaklaniyorsa tibbi tedaviye ihtiyac duyulabilir. Bazen aileyle daha fazla zaman gecirmek, hobilere katilmak, beslenme tarzini veya rutinleri degistirmek gibi yasam tarzi degisIklikleri de yardimci olabilir.
________________
Bizde Mutsuz Olalim ~
|
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
