DEMATEL Yontemi Nedir? - IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi

**CeReN** · 15 Mart 2021, 12:06

Gunumuz bilgi caginda sirketler, uzun vadede basarili performans gostermeye calisirken yuksek rekabet ve baski ile karsi karsiyadir. Dinamik rekabet ortamini ve erisilebilir pazarlarin kuresellesmesini karsilamak icin sirketler, genel ve ozel bilginin verimli kullanimindan kaynaklanan rekabet gucu pesinde kosmak zorunda kalirlar. Buna gore, bilgi rekabetci bir faktor haline gelir ve sirket basarisi icin temel bir neden saglar. Bu nedenle, yalnizca acikca erisilebilir bilgiyi dikkate almak degil, ayni zamanda bir sirketin spesifik, ortuk bilgisinin performansla ilgili kullanimini dogrudan gerceklestirmek de onemlidir.
Beseri sermayenin temel bilesenleri gibi bu bireysel deneyimler ve bilgiler, performans uretiminin yonlendirme ve kontrol sureclerini iyilestirme ve dolayisiyla rekabeti basarili bir sekilde yonetme sansi icerir. Boyle bir performans yonetimi (PM) baglaminda, uzman bilgisi zorunlu olarak finansal performans olusturmak icin nedenler ve etkiler arasindaki iliskilere odaklanir. Finansal performans yaratma surecinin altinda yatan neden-sonuc iliskilerini goz onunde bulundurarak, geleneksel deger gerceklesme olcum perspektifi nedensel olarak iddiali deger yaratma yonetimine genisletilir. Sonuc olarak, boyle bir nedensel bilgi, gelecekteki finansal performansla baglantili olan finansal ve finansal olmayan boyutlari etkileyen eylemler icin secenekleri ortaya cikarir.

DEMATEL Yontemi Nedir?Boylelikle PM, finansal performans olusturma surecini kontrol etmek icin ilgili baslangic noktalari saglar. Uzman bilgisi, finansal performans olusturmak icin kacinilmaz olarak nedenler ve sonuclar arasindaki iliskilere odaklanir. Gercekte, sirketler coklu cevresel faktorlere sahip bircok departmandan olusur ve sonuc olarak, performans uretimi ile ilgili bircok gizli veya acik, birbirine bagli olarak yapilandirilmis ozellik mevcuttur. Yonetim, bu tur iliskiler hakkinda bilgi sahibi olmadan, arzu edilen etkileri sebeplerine gore verimli bir sekilde kontrol edemez. Nedensel iliskilerin bir haritasi bu acidan daha fazla seffaflik saglayabilir. Bununla birlikte, basari faktorleri ve bunlarin nedensel iliskileri hakkindaki uzman bilgisi genellikle acik bir grafik sunum biciminde mevcut degildir.

Bunun yerine, bireylerin gozlemlerinden ve deneyimlerinden kaynaklanan, ortuk veya zimni bilgi olarak adlandirilan oznel temelli bilgi, tanimlanabilir ve ortaya cikarilmayi bekleyen olabilir. Proje Yonetimi’nin bir alt disiplini olarak taninan bilgi yonetimi, bu ortuk bilgiyi nedensel iliskiler hakkinda acik oznel bilgiye donusturmek icin uygulanabilir. Ayrica bu, ozel hazirlanmis bir nedensel haritanin olusturulmasiyla tanimlanip tasvir edilebilir. Haritalama sureci sirasinda nedensel baglantilarin kurulmasi yoluyla, oznel bir yargi onyargisi ortaya cikabilir. Bu oznellik sorunuyla ilgili olarak, cok kriterli arastirma alaninin belirli yontemleri, ozellikle karar verme yolu ve degerlendirme laboratuvari (DEMATEL), haritalama baglaminda kullanilabilir. DEMATEL, yaygin haritalama yontemlerinden birini uygularken olasi kisisel onyarginin azaltilmasini saglar.

DEMATEL Yontemi Nedir?
1972 ile 1976 yillari arasinda Fontela ve Gabus, cok-kisilikli bir baglamda cok kriterli problemleri yapilandirmak ve cozmek icin DEMATEL yaklasimini gelistirmislerdir. DEMATEL, tespit edilen basari faktorlerinin arasindaki nedensel karsilikli bagimliliklari tanimlamak ve olcmek icin toplanan bireysel ortuk bilgiyi bir araya getiren cebirsel bir analiz yontemini temsil eder. Dahasi, belirli basari faktorleri performans olusturmadaki uygunluklarina gore kati bir sekilde yapilandirir. Performansla ilgili basari faktorlerini belirlenen nedensel iliskileri, etki iliskisi haritasi olarak tanimlanan uygun bir nedensel haritada gosterilmektedir. Grafik olusturulmasi icin bu yontem, gorsellestirmeyle birlikte olusan problemlerin analiz edilerek cozulmesini saglar. Ozellikle karmasIk ve cozulemeyen problemlerin saglikli sonuclanmasi ve cozulmesi icin kullanilan yontemlerden biridir.
Bu yontem sayesinde bir probleme neden olan butun faktorlerin sebep-sonuc iliskileri daha kolay belirlenebilir ve analiz edilebilir. DEMATEL yontemi sayesinde faktor performans olusturma sirasinda karmasIk olan neden-sonuc iliskisini gorsellestirmek mumkun olsa da olusan faktorlerin birbirine olan etkilesimi nicel olarak belirlenmesi oldukca zor olabilir. bu zorluktan dolayi etkilesim duzeyinin belirlenmesi icin DEMATEL yontemi bulanik ortama genisletilmesi icin 7 asamadan olusturulur. Bu asamalar asagidaki gibidir:

• Faktorlerin Belirlenmesi ve bulanik skalanin olusturulmasi,
• Bulanik direkt iliski matrisinin olusturulmasi,
• Normalize edilmis bulanik direkt iliski matrisinin olusturulmasi,
• Bulanik toplam iliski matrisinin olusturulmasi,
• Etkileyen ve etkilenen faktorlerin belirlenmesi,
• Durulastirma
• Faktor agirliklarinin belirlenmesi,
DEMATEL yaklasiminin son adiminda, tanimlanan basari faktorleri ve performansla ilgili iliskileri nedensel bir etki iliski haritasi tasvir edilir. Dahasi, faktorler nedenler ve alicilar olarak siniflandirilabilir. Tanimlanan tum basari faktorleri ve yalnizca performansla ilgili nedensel iliskileri bir etki iliskisi haritasinda gorsellestirilir. Bu nedensel harita, apsisinin tam etkilerin degerlerini temsil ettigi ve ordinat ekseninin net etki degerlerine olceklendigi bir tur koordinat sistemi olarak cercevelenir.
DEMATEL Yontemi Nedir?Sonuc olarak mali performans uretiminin altinda yatan basari faktorleri hakkindaki nedensel bilgi, etkili bir koruyucu bakim icin onemli bir on kosuldur. Bu amacla, proje yoneticisinin onemli kisimlarinin, calisanlarin oznel deneyimleri ve bilgilerinden yararlanilmasi gerekir. Konuya bagli zimni bilgiyi cikarmak ve bunu bir organizasyonun yonetimi icin acikca kullanilabilir kilmak, bilgi yonetiminin mevcut gorevidir. Daha sonra, uygun bir haritalama yonteminin uygulanmasiyla ortaya cikan zimni bilgi toplanmali, yapilandirilmali ve daha genel bir sekilde ve calisanlarin uygulanabilir bir sekilde sistematik hale getirilmelidir. Ek olarak, karmasIk finansal performans olusturma sureci, basari faktorlerini performansla ilgisi ve bunlarin nedensel iliskileri acisindan temsil edilecek ve analiz edilmelidir.

DEMATEL yontemi, dissallastirilmis zimni bilgi temelinde bir nedensel haritanin nasil olusturulacagi yaklasimlarini gosterir. Her iki yontem de prosedurler ve sonuclar acisindan farklilik gosterir. Nedensel haritalama, nicel degerlendirmenin olmamasi ve ortuk bilginin oldukca oznel bir araya getirilmesi nedeniyle basari faktorleri tanimlanmis nedensel yapilarinin dusuk kalitede olmasini saglar. Bununla birlikte, haritalama baglaminda DEMATEL uygulandiginda, subjektif onyargi, basari faktorlerini sistematik ve seffaf bir ikili degerlendirmesi ile en aza indirilebilir. Tekrarlanabilirligi nedeniyle oznelerarasilik saglar. Ancak faktorler arasinda kesfedilen nedensel iliskiler yalnizca sirali bir olcekte yorumlanabildiginden, gelecekteki performans gelismelerine iliskin stratejik tahminler ancak sinirli bir olcude mumkundur.
Nesnel bir gecerlilige ulasmak icin, yeterli verilerin varligi ve uygun sekilde secilmis istatistiksel prosedurlerin kullanilmasi gereklidir. Nedensel haritanin tum degiskenleri icin zaman serisi verileri mevcutsa, nedensel iliskilerin dogrulanmasi cok degiskenli bir zaman serisi modeli kullanilarak yapilabilir. Bu haritanin degiskenleri dogrudan gozlemlenebilir degildir. Ancak uygun faktorlerle gizli degiskenler olarak islevsellestirilebildiginde, yapisal esitlik modellemesi basari faktorleri arasindaki neden-sonuc iliskilerini dogrulamak icin kullanilabilir. Nedensel iliski aginin istatistiksel dogrulamasi, goreli karsilastirilabilirlik ve net ongorulebilirlik elde etmek icin onceki sirali verileri metrik formlarda nesnellestirir. Boylece, haritanin onemi DEMATEL tarafindan yapilana kiyasla optimize edilmistir. Son olarak, performansin gerceklestirilmesi ve uretimi, dogrulanmis harita ile anlasilabilir bir sekilde niteliksel ve niceliksel olarak temsil edilebilir ve analiz edilebilir. DEMATEL Yontemi Nedir?onuc olarak DEMATEL yonteminin avantajlari ve yetenekleri nedeniyle, DEMATEL’in yaklasimi son on yilda buyuk ilgi gordugunden bircok arastirmaci, cesitli alanlarda karmasIk sistem problemlerini cozmek icin uygulamaktadir. Ek olarak, bircok gercek dunya sistemi kesin olmayan ve belirsiz bilgiler icerdiginden, DEMATEL farkli ortamlarda daha iyi karar verme icin genisletilmistir. Ancak, bilgiler dahilinde, DEMATEL teknigi ve uygulamalari icin sistematik bir inceleme yapilmamistir. Bu nedenle, DEMATEL’e dayali karar verme yaklasimlarina iliskin en son literaturun kapsamli bir incelemesini yapilmalidir.

ALİNTİ ~

15 Mart 2021, 12:06	#1
CeReN	DEMATEL Yontemi Nedir? Gunumuz bilgi caginda sirketler, uzun vadede basarili performans gostermeye calisirken yuksek rekabet ve baski ile karsi karsiyadir. Dinamik rekabet ortamini ve erisilebilir pazarlarin kuresellesmesini karsilamak icin sirketler, genel ve ozel bilginin verimli kullanimindan kaynaklanan rekabet gucu pesinde kosmak zorunda kalirlar. Buna gore, bilgi rekabetci bir faktor haline gelir ve sirket basarisi icin temel bir neden saglar. Bu nedenle, yalnizca acikca erisilebilir bilgiyi dikkate almak degil, ayni zamanda bir sirketin spesifik, ortuk bilgisinin performansla ilgili kullanimini dogrudan gerceklestirmek de onemlidir. Beseri sermayenin temel bilesenleri gibi bu bireysel deneyimler ve bilgiler, performans uretiminin yonlendirme ve kontrol sureclerini iyilestirme ve dolayisiyla rekabeti basarili bir sekilde yonetme sansi icerir. Boyle bir performans yonetimi (PM) baglaminda, uzman bilgisi zorunlu olarak finansal performans olusturmak icin nedenler ve etkiler arasindaki iliskilere odaklanir. Finansal performans yaratma surecinin altinda yatan neden-sonuc iliskilerini goz onunde bulundurarak, geleneksel deger gerceklesme olcum perspektifi nedensel olarak iddiali deger yaratma yonetimine genisletilir. Sonuc olarak, boyle bir nedensel bilgi, gelecekteki finansal performansla baglantili olan finansal ve finansal olmayan boyutlari etkileyen eylemler icin secenekleri ortaya cikarir. DEMATEL Yontemi Nedir?Boylelikle PM, finansal performans olusturma surecini kontrol etmek icin ilgili baslangic noktalari saglar. Uzman bilgisi, finansal performans olusturmak icin kacinilmaz olarak nedenler ve sonuclar arasindaki iliskilere odaklanir. Gercekte, sirketler coklu cevresel faktorlere sahip bircok departmandan olusur ve sonuc olarak, performans uretimi ile ilgili bircok gizli veya acik, birbirine bagli olarak yapilandirilmis ozellik mevcuttur. Yonetim, bu tur iliskiler hakkinda bilgi sahibi olmadan, arzu edilen etkileri sebeplerine gore verimli bir sekilde kontrol edemez. Nedensel iliskilerin bir haritasi bu acidan daha fazla seffaflik saglayabilir. Bununla birlikte, basari faktorleri ve bunlarin nedensel iliskileri hakkindaki uzman bilgisi genellikle acik bir grafik sunum biciminde mevcut degildir. Bunun yerine, bireylerin gozlemlerinden ve deneyimlerinden kaynaklanan, ortuk veya zimni bilgi olarak adlandirilan oznel temelli bilgi, tanimlanabilir ve ortaya cikarilmayi bekleyen olabilir. Proje Yonetimi’nin bir alt disiplini olarak taninan bilgi yonetimi, bu ortuk bilgiyi nedensel iliskiler hakkinda acik oznel bilgiye donusturmek icin uygulanabilir. Ayrica bu, ozel hazirlanmis bir nedensel haritanin olusturulmasiyla tanimlanip tasvir edilebilir. Haritalama sureci sirasinda nedensel baglantilarin kurulmasi yoluyla, oznel bir yargi onyargisi ortaya cikabilir. Bu oznellik sorunuyla ilgili olarak, cok kriterli arastirma alaninin belirli yontemleri, ozellikle karar verme yolu ve degerlendirme laboratuvari (DEMATEL), haritalama baglaminda kullanilabilir. DEMATEL, yaygin haritalama yontemlerinden birini uygularken olasi kisisel onyarginin azaltilmasini saglar. DEMATEL Yontemi Nedir? 1972 ile 1976 yillari arasinda Fontela ve Gabus, cok-kisilikli bir baglamda cok kriterli problemleri yapilandirmak ve cozmek icin DEMATEL yaklasimini gelistirmislerdir. DEMATEL, tespit edilen basari faktorlerinin arasindaki nedensel karsilikli bagimliliklari tanimlamak ve olcmek icin toplanan bireysel ortuk bilgiyi bir araya getiren cebirsel bir analiz yontemini temsil eder. Dahasi, belirli basari faktorleri performans olusturmadaki uygunluklarina gore kati bir sekilde yapilandirir. Performansla ilgili basari faktorlerini belirlenen nedensel iliskileri, etki iliskisi haritasi olarak tanimlanan uygun bir nedensel haritada gosterilmektedir. Grafik olusturulmasi icin bu yontem, gorsellestirmeyle birlikte olusan problemlerin analiz edilerek cozulmesini saglar. Ozellikle karmasIk ve cozulemeyen problemlerin saglikli sonuclanmasi ve cozulmesi icin kullanilan yontemlerden biridir. Bu yontem sayesinde bir probleme neden olan butun faktorlerin sebep-sonuc iliskileri daha kolay belirlenebilir ve analiz edilebilir. DEMATEL yontemi sayesinde faktor performans olusturma sirasinda karmasIk olan neden-sonuc iliskisini gorsellestirmek mumkun olsa da olusan faktorlerin birbirine olan etkilesimi nicel olarak belirlenmesi oldukca zor olabilir. bu zorluktan dolayi etkilesim duzeyinin belirlenmesi icin DEMATEL yontemi bulanik ortama genisletilmesi icin 7 asamadan olusturulur. Bu asamalar asagidaki gibidir: • Faktorlerin Belirlenmesi ve bulanik skalanin olusturulmasi, • Bulanik direkt iliski matrisinin olusturulmasi, • Normalize edilmis bulanik direkt iliski matrisinin olusturulmasi, • Bulanik toplam iliski matrisinin olusturulmasi, • Etkileyen ve etkilenen faktorlerin belirlenmesi, • Durulastirma • Faktor agirliklarinin belirlenmesi, DEMATEL yaklasiminin son adiminda, tanimlanan basari faktorleri ve performansla ilgili iliskileri nedensel bir etki iliski haritasi tasvir edilir. Dahasi, faktorler nedenler ve alicilar olarak siniflandirilabilir. Tanimlanan tum basari faktorleri ve yalnizca performansla ilgili nedensel iliskileri bir etki iliskisi haritasinda gorsellestirilir. Bu nedensel harita, apsisinin tam etkilerin degerlerini temsil ettigi ve ordinat ekseninin net etki degerlerine olceklendigi bir tur koordinat sistemi olarak cercevelenir. DEMATEL Yontemi Nedir?Sonuc olarak mali performans uretiminin altinda yatan basari faktorleri hakkindaki nedensel bilgi, etkili bir koruyucu bakim icin onemli bir on kosuldur. Bu amacla, proje yoneticisinin onemli kisimlarinin, calisanlarin oznel deneyimleri ve bilgilerinden yararlanilmasi gerekir. Konuya bagli zimni bilgiyi cikarmak ve bunu bir organizasyonun yonetimi icin acikca kullanilabilir kilmak, bilgi yonetiminin mevcut gorevidir. Daha sonra, uygun bir haritalama yonteminin uygulanmasiyla ortaya cikan zimni bilgi toplanmali, yapilandirilmali ve daha genel bir sekilde ve calisanlarin uygulanabilir bir sekilde sistematik hale getirilmelidir. Ek olarak, karmasIk finansal performans olusturma sureci, basari faktorlerini performansla ilgisi ve bunlarin nedensel iliskileri acisindan temsil edilecek ve analiz edilmelidir. DEMATEL yontemi, dissallastirilmis zimni bilgi temelinde bir nedensel haritanin nasil olusturulacagi yaklasimlarini gosterir. Her iki yontem de prosedurler ve sonuclar acisindan farklilik gosterir. Nedensel haritalama, nicel degerlendirmenin olmamasi ve ortuk bilginin oldukca oznel bir araya getirilmesi nedeniyle basari faktorleri tanimlanmis nedensel yapilarinin dusuk kalitede olmasini saglar. Bununla birlikte, haritalama baglaminda DEMATEL uygulandiginda, subjektif onyargi, basari faktorlerini sistematik ve seffaf bir ikili degerlendirmesi ile en aza indirilebilir. Tekrarlanabilirligi nedeniyle oznelerarasilik saglar. Ancak faktorler arasinda kesfedilen nedensel iliskiler yalnizca sirali bir olcekte yorumlanabildiginden, gelecekteki performans gelismelerine iliskin stratejik tahminler ancak sinirli bir olcude mumkundur. Nesnel bir gecerlilige ulasmak icin, yeterli verilerin varligi ve uygun sekilde secilmis istatistiksel prosedurlerin kullanilmasi gereklidir. Nedensel haritanin tum degiskenleri icin zaman serisi verileri mevcutsa, nedensel iliskilerin dogrulanmasi cok degiskenli bir zaman serisi modeli kullanilarak yapilabilir. Bu haritanin degiskenleri dogrudan gozlemlenebilir degildir. Ancak uygun faktorlerle gizli degiskenler olarak islevsellestirilebildiginde, yapisal esitlik modellemesi basari faktorleri arasindaki neden-sonuc iliskilerini dogrulamak icin kullanilabilir. Nedensel iliski aginin istatistiksel dogrulamasi, goreli karsilastirilabilirlik ve net ongorulebilirlik elde etmek icin onceki sirali verileri metrik formlarda nesnellestirir. Boylece, haritanin onemi DEMATEL tarafindan yapilana kiyasla optimize edilmistir. Son olarak, performansin gerceklestirilmesi ve uretimi, dogrulanmis harita ile anlasilabilir bir sekilde niteliksel ve niceliksel olarak temsil edilebilir ve analiz edilebilir. DEMATEL Yontemi Nedir?onuc olarak DEMATEL yonteminin avantajlari ve yetenekleri nedeniyle, DEMATEL’in yaklasimi son on yilda buyuk ilgi gordugunden bircok arastirmaci, cesitli alanlarda karmasIk sistem problemlerini cozmek icin uygulamaktadir. Ek olarak, bircok gercek dunya sistemi kesin olmayan ve belirsiz bilgiler icerdiginden, DEMATEL farkli ortamlarda daha iyi karar verme icin genisletilmistir. Ancak, bilgiler dahilinde, DEMATEL teknigi ve uygulamalari icin sistematik bir inceleme yapilmamistir. Bu nedenle, DEMATEL’e dayali karar verme yaklasimlarina iliskin en son literaturun kapsamli bir incelemesini yapilmalidir. ALİNTİ ~ ________________ Bizde Mutsuz Olalim ~
	Alıntı Yap

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)