|
|
12 Ağustos 2021, 10:56
|
#1 |
 |
Ucucu Yaglardaki Terpenlerin Biyoaktivitesi Ve Uygulamalari
Bitki organizmalarindan elde edilen ikincil metabolitler, farmasotik, kozmetik ve gida endustrileri icin her zaman mukemmel secenekler olmustur. Ucucu yaglar, sebzelerde bulunan bir tur metabolittir ve kimyasal bilesimleri cesitlidir; ancak monoterpenler ve seskiterpenler en bol bulunan molekullerin icindedir. Bu terpenler, karbon ve hidrojen iceren basit bir molekulden alkoller, aldehitler, ketonlar ve eterler gibi oksijenli organik gruplara sahip daha karmasIk molekullere kadar degisen cesitli kimyasal bilesime sahiptir.
10 ve 15 karbon atomlu bu molekullerin bircogu, digerleri arasinda onemli olan antimikrobiyal, antifungal, antioksidan, anti-inflamatuar, insektisit, analjezik, antikanser, sitotoksIk olmak uzere ozellikle onemli bir biyolojik aktiviteye sahiptir. Bu maddelerin bazilari potansiyel olarak toksIktir ve bu nedenle, ozellikle saf olduklarinda dikkatli kullanilmalidirlar. Farkli yontemlerle kolayca elde edilirler ve endustriyel degerleri her yil birkac milyon dolarlik bir pazarla buyur. Bu bolum, bilgileri bilimsel literaturde dikkate deger olan ve saglik ve insan refahi icin degeri onlari son derece onemli kilanlara vurgu yaparak, bu tur biyoaktif molekullerin daha iyi anlasilmasini saglamayi amaclamaktadir. Terpenler, polimerize edilen izoprenden, 2-metil-1,3 butadien’den sentezlenen ve boylece doganin en cesitli ikincil metabolit ailelerinden birini elde eden kimyasal molekullerdir. Terpenlerin kimyasal cesitliligi, izoprenin polimerizasyon kapasitesi ile belirlenir; bu nedenle siniflandirmalari, temel molekuler birime bes karbon eklenmesiyle baglantilidir. Izopren, dimetilalil pirofosfat (DMAPP) ve izopentenil pirofosfatin (IPP) kimyasal oncullerinin biyosentezi, mevalonat yolu (MEV) ve 2C-Metil-D-eritirol-4-fosfat (MEP) olmak uzere iki farkli metabolik yolla uretilir. Ucucu Yaglardaki Terpenlerin Biyoaktivitesi ve UygulamalariDMAPP ve IPP hemiterpenlerdir ve terpenleri olusturan cesitli bilesIklerin alt siniflarini olusturmaktan sorumludurlar. Ek olarak, bu izopren polimerler lineer olabilir veya halkalar olusturabilir ve yapilarina oksijen ve azot atomlarina yapisabilir. Bilinen terpenlerin yaklasIk sayisi 55.000’e yakindir. Geleneksel olarak su sekilde siniflandirilirlar: • Hemiterpenler: Bunlar bes karbon atomundan olusur ve terpenlerin temel birimleridir, en iyi bilinen ornek 2-metil-1,3 butadien veya izoprendir. • Monoterpenler: Bunlar, ucucu yaglarda bol miktarda bulunan iki birim izoprenin birlesmesinden kaynaklanan 10 karbon atomundan olusur. Bazi onemli maddeler sunlardir: pinen, myrcene, limonen, thujene, vb. • Seskiterpenler: Bunlar, uc birim izoprenin birlesmesinin sonucu olan 15 karbon atomundan olusur, bazi ornekler sunlardir: bisabolen, zingiberene, germacrene, caryophyllene, vb. • Diterpenler: Bunlar, 20 karbon atomu veya dort birim izoprenden olusur; bazi onemli bilesIkler retinol, taksol ve fitoldur. • Triterpenler: 30 karbon atomu veya alti birim izopren iceren terpenler arasinda skualen ve sitosterol gibi cesitli fitosteroller one cikar. • Tetraterpenler: Bunlar 40 karbon atomu ve sekiz birim izoprenden olusur, bircogu karoten gibi boyalardir, bunlarin en onemlileri karoten, likopen ve biksindir. • Politerpenler: Bunlar 40’tan fazla karbon atomundan olusur; genellikle cesitli bitki turlerinin sakizlarinda ve lateksinde bulunurlar. Ucucu Yaglar Ucucu yaglar, sebzelerde yaygin olarak bulunan ikincil metabolitlerdir. Ucucu bir yagda 10 ila 200 bilesIk bulunabilir ve bunlarin ana ozelligi, oda sicakliginda buharlasma yetenekleridir. Bir yagdaki kimyasal degiskenlik onemlidir; bununla birlikte bilesenleri uc buyuk grupta siniflandirilabilir. Terpenler cogunluk grubudur, monoterpenler ve seskiterpenler en bol bulunanlardir. Bunlar karbon ve hidrojenden olusan hidrokarbonlar olarak mevcut olabilir veya alkoller, tiyoller, aldehitler, ketonlar ve eterler gibi cesitli fonksiyonel gruplara sahip olabilir. Ikinci onemli grup, bircogu sinnamaldehit, timol, anetol veya karvakrol turevleri gibi onemli biyolojik aktiviteye sahip aromatik bilesIklerdir. Hidrokarbonlar, aldehitler, ketonlar, esterler vb. gibi cesitli molekulleri gruplandiran daha dusuk oranda ucuncu bir muhtelif grup vardir. Bu maddelerin ornekleri izovaleraldehit veya dodekanaldir.Ucucu Yaglardaki Terpenlerin Biyoaktivitesi ve Uygulamalari Ucucu yaglar genellikle bitki organizmalarinda %0,1 ila %1 arasinda degisen dusuk konsantrasyonlarda bulunur. Karanfil yaginda oldugu gibi %10’a kadar bu degeri asabilirler ve tum bitki organlarinda ve yapraklarinda bulunurlar: mentha piperi, Origanum majorana, Timus Vulgaris; Cicekler:Rosa damascena, Matricaria chamomilla, lavanta resmi; kaynaklaniyor:tarcin cicegi, Ocotea quixos, Santalum albumu; kokler:kediotu resmi; meyveler: narenciye bergami; rizomlar:Zingiber officinale, Curcuma longa; ve tohumlar:Pimpinella anisum, Syzygium aromatikum ve kimyon. Ekstraksiyon islemleri, kullanilan bitkinin bolumune bagli olarak cesitlilik gosterir; en basit ve en yaygin olani, pahali ekipman gerektirmeyen buhar akimi ile damitma yoluyla ekstraksiyondur. Diger yontemler, narenciye perikarplan yag elde etmek uzere esas olarak kullanilan mekanik cikarma ekstraksiyon bilesenleri bir super kritik CO kullanilarak yuksek sicakliklarda ve ekstre etkilenebilir kullanisli olan cozuculer kullanilarak 2 molekullerinin kimyasi korurken yuksek sicakliklara gerek yoktur, guncel, ancak uygulanmasi cok pahalidir. Ucucu yag uretme yeteneklerine gore yaklasIk 4000 tur arastirilmistir, ancak yalnizca yaklasIk 30 tur dunya capinda kitlesel olarak pazarlanmaktadir; Esas kullanimlari kozmetik endustrisi ve aromaterapi icindir, ancak esanslardan elde edilen bilesIklerin bircogu ilac endustrisi icin degerli olabilir. Yeni sekonder metabolitlerin kaynagi olarak ilgi cekici olabilecek, kimyasal bilesimleri veya biyoaktiviteleri acisindan esansiyel yaglari analiz edilmemis turler kesinlikle vardir. Kimyasal Analiz Ucucu metabolitler olduklari icin dusuk kaynama noktalari, son derece basit bir sekilde buhar olarak elde edilmelerini mumkun kilar; bu nedenle ideal analiz, GC/MS kutle spektrometrisi ile gaz kromatografisidir. Kilcal kolonlarin kullanimi, ucucu yaglarda 100 bilesigi asan tanimli ayrimlara sahip olmayi mumkun kilmistir, genellikle kromatografik ayirma, %95 dimetilpolisiloksan iceren polar olmayan kolonlarda yapilir, cunku bir ucucu yagin birkac bileseni asagidaki gibi polar gruplar icerir. Hidroksil (OH); ara polarite kolonlari kullanilarak bu bilesenlerin gerceklestirilmesi yapilmistir. Her iki tahlil de molekullerin tam bir kimyasal arastirmasi ile sonuclanir ve tamamlayicidir. Dogru yapisal aciklama, spektrum veri tabanlari ile karsilastirma ve bilesIklerin alikonma oranlarinin teorik ve deneysel olarak belirlenmesi gibi cesitli analizlerin birlestirilmesiyle gerceklestirilir. Bu amacla en cok kullanilan “Gaz kromatografisi/kutle spektrometrisi ile ucucu yag bilesenlerinin tanimlanmasi” veri tabanlari bulunmaktadir. GC/MS teknigi, stereoizomerleri degerlendirmede etkisiz oldugu gercegiyle sinirlidir, bu gibi durumlarda kiral kolonlar veya nukleer manyetik rezonans goruntuleme gibi tekniklerin kullanilmasi gerekir. Ucucu bir yagin molekullerinin kimyasal kimliginin daha kapsamli bir arastirmasi, gaz kromatografisini nukleer manyetik rezonans goruntuleme ve kizilotesi spektroskopi gibi spektrofotometrik tekniklerle birlestiren bir ekipmanla yapilabilir. Kolon veya ince tabaka kromatografisi ile onceden izole edilmis molekullerdeki NMR veya IR spektrumlarini analiz etmek de mumkundur. Terpen Toksisitesi Ucucu Yaglardaki Terpenlerin Biyoaktivitesi ve UygulamalariUcucu yaglarda bulunan terpenlerin cogu, cogu durumda yag verimi dusuk oldugu icin aromatik turleri dogrudan tuketirken tespit edilmeyen bir dereceye kadar toksisiteye sahiptir. Yaygin olarak kullanilan pek cok ucucu yag bileseni, uygulama konsantrasyonlari uzerindeki kisitlamalarla potansiyel olarak dermal tahris edicidir. Bazi toksisitesi, bunlarin daha tehlikeli, karaciger hasari ve nobetler [neden pulegon gibidir terpenler bulunmaktadir ve norotoksIk etki olarak demansa neden olabilir. Terpenler uzerinde yapilan incelemeler, dusuk molekuler agirlikli ve ucucu terpenlerin kimyasal ve biyolojik onemini gostermistir. Bu nedenle ikincil metabolitlerin bilesenleri ucucu yaglar olarak bilinir. Sunulan bilgiler, bu metabolit ailesinde bilimsel kanitlari ve endustriyel onemi referans olanlari kapsadigindan, bu molekullerin bollugu bu bolumde sunulandan cok daha yuksektir. Hala cok az veya hic bilgi bulunmayan yuzlerce molekul uzerinde yapilacak cok arastirma vardir. Ucucu yaglari henuz tanimlanmamis olan ve insanlar icin faydali olan yeni monoterpenler ve seskiterpenlerin kaynagi olabilecek aromatik turler hala vardir. ALİNTİ ~ |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
