Hint Guhercilesi, Sili Guhercilesi Ve Kirec Guhercilesinin Yapisi - IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi

CeReN · 25 Ağustos 2020, 11:23

Guhercile, bircok urun ve bilim projesi icin kullanilan yaygin bir kimyasaldir. Guhercile ilk olarak Hindistan’da ve Cin’de gocebelerin kalsiyum nitratli ve potasyum nitratli topraklarin uzerinde yakmis oldugu kamp atesleri vasitasiyla bulunmustur. Yanma sirasinda cikan citirtilar gocebelerin hosuna gitmis, guhercileleri yanlarinda tasimaya ve eglenmek amaciyla kullanmaya baslamislardir. Nitre veya niter olarak da adlandirilan guhercile dogal olarak olusan uc nitrattan herhangi biridir:
1-Hint Guhercilesi (adi guhercile) veya potasyum nitrat, KNO3;
2-Sili guhercilesi, sodyum nitrat veya kubik nitre, NaNO3;
3-Kirec guhercilesi, duvar guhercilesi (toprak guhercilesi) veya kalsiyum nitrat, Ca (NO3)2
Bu uc nitrat genellikle alkalilerin ve alkalin topragin varliginda azotlu maddenin oksidasyonu ile olusan efloresans ya da ciceklenme (kristalli bilesIklerin toza donusmesi ya da yuzeyde beyaz tozlanmanin olusmasi) seklinde ortaya cikar. Amonyum nitrat, magnezyum nitrat, bakir nitrat, baryum nitrat, kursun nitrat, gumus nitrat ve stronsiyum nitrat bilesIkleri de guhercile grubunda yer alir. Nitratli bilesIklerin cogu gubre olarak kullanilir.
Bu yazida en fazla taninan ve kullanilan Hint guhercilesi, Sili guhercilesi ve kirec guhercilesine biraz daha yakindan bakilacaktir.

Hint Guhercilesi (Adi Guhercile)
Potasyum nitrat (KNO3) yeryuzunde bulunan dogal bir mineral kaynagidir. Dunya yuzeyinde, duvarlarda, kayalarda ve magaralarin icinde kabuklar halinde, dogal olarak bulunur, genellikle bir toz olarak bulunan beyaz kristalli bir katidir. Ispanya, Italya, Misir, Iran ve Hindistan’daki bazi topraklarda olusur. Potasyum nitrat beyaz renkte bir tuzdur ve suda cozunur ancak cozunurlugu sicaklikla artar; camsi bir parlakliga ve tuzlu bir tada sahiptir. Kar gorunumunde olmasi nedeniyle “Cin kari” veya “Hint kari” olarak da adlandirilir. Sulu halde neredeyse notrdur, %10’luk bir ticari toz cozeltisi icin 14 °C’de pH 6.2’dir. Alkolde cozunmeyen ve, zehirli olmayan potasyum nitrat indirgeyici maddelerle patlayici olarak reaksiyona girebilmesine ragmen, kendi basina patlayici degildir.
Potasyum nitrat cogunlukla, nitrik asit ve potasyum tuzlarinin kimyasal reaksiyonu ile uretilir, ancak magara duvarlarindan kristallesen birikintiler (tortular) ve magaralardaki yarasa guanosu (yarasa gubresi) birikimleri onemli bir dogal kaynagidir. Potasyum nitrat suya batirilarak ve suzulerek buyuyen saf kristalleri toplanarak guanodan izole edilir. Idrar veya gubreden benzer sekilde uretilebilir. Meyve agaclarinin beslenmesi uzerinde etkilidir, domatesin tadini iyilestirmek icin ekimden once ve sonra potasyum nitratla gubreleme yapilir.

Hint Guhercilesinin Kullanim Alanlari
Potasyum nitrat, buyuk olcude bir nitrat kaynagi olarak cok cesitli kullanim alanina sahiptir.
Nitrik asit uretimi: Tarihsel olarak nitrik asit, sulfurik asidin guhercile gibi nitratlarla birlestirilmesiyle uretilmistir. Modern zamanlarda bu tersine donmustur: Nitratlar, Ostwald sureci ile uretilen nitrik asitten uretilir.
Oksitleyici: Potasyum nitrat barutun (kara barut) ana bilesenleri arasindadir. Uzun suredir havai fisek ve barut icin oksitleyici olarak kullanilmistir. Dahasi, cok eski zamanlardan beri, dunyanin tum atesli silahlari icin patlayici guc saglamistir. Bugun seker itici yakiti modeline sahip roketlerde, roket motorlarinda diger yakitlarla kombinasyon halinde oksitleyici olarak kullanimi devam etmektedir. Ayrica sis bombalari gibi havai fiseklerde de kullanilir. Tutunun esit sekilde yanmasini saglamak icin sigaralara karistirilir. Metallerin isil isleminde orta sicaklikta erimis tuz banyosu olarak, genellikle sodyum nitrit ile kombinasyon halinde kullanilir. Benzer bir banyo, tipik olarak atesli silahlarda gorulen dayanikli bir mavi / siyah kaplama olusturmak icin kullanilir. Oksitleyici kalitesi, suda cozunurlugu ve dusuk maliyeti onu ideal bir kisa vadeli pas onleyici yapar.
Gida Katki Maddesi: Potasyum nitrat, antik caglardan veya orta caglardan bu yana tuzlanmis etin ortak bir bileseni olmustur. Nitrat kullaniminin benimsenmesi ve yayginlasmasi daha yenidir ve buyuk olceklerde et islemenin gelisimi ile baglantilidir. Salam, kuru kurutulmus jambon, sarkuteri ve (bazi ulkelerde) konserve sigir eti yapmak icin kullanilan salamura gibi bazi gida uygulamalarinda hala potasyum nitrat kullanilmaktadir. Gida katki maddesi olarak kullanildiginda gida etiketlerinde E252 adiyla gecer, ayrica Amerika BirlesIk Devletleri, Avustralya ve Yeni Zelanda’da bir gida katki maddesi olarak kullanilmak uzere onaylanmistir.
Gida hazirlama: Potasyum nitrat, Bati Afrika mutfaginda, bamya corbasi ve isi ewu gibi geleneksel corbalarda ve guveclerde yogunlastirici bir madde olarak yaygin olarak kullanilmaktadir. Yiyecekleri yumusatmaya, fasulye ve sert etleri kaynatirken pisirme suresini azaltmaya cok yardimci olur. Guhercile ayrica guhercile lapasi (Nijer dilinde kunun kanwa gibi yulaftan yapilan ozel bir lapada yer alan onemli bir bilesendir. Shetland Adalari’nda (Ingiltere), yerel bir lezzet olan reestit koyun eti yapmak icin koyun etinin kurlenmesinde kullanilir.
Gubre: Yuksek degerli sebze ve meyve bahcesi yetistiricileri bazen verimi ve kaliteyi artirmak icin nitrat bazli bir besin kaynagi kullanmayi tercih ederler. Hasat kalitesini, protein olusumunu, hastalik direncini ve su kullanim verimliligini desteklemek icin bitkiler tarafindan hem N hem de K gereklidir. Potasyum nitrat, azot ve potasyum bakimindan zengindir, bu nedenle, saglikli buyumeyi desteklemek icin ciftciler, buyume mevsiminden once veya buyume mevsimi boyunca genellikle topraga veya sulama sistemine KNO3; uygular. Yetistiriciler, ozellikle yuksek miktarda cozunur, klorur icermeyen bir besin kaynaklarina gerek duyulan durumlarda potasyum nitrat [KNO3] ile gubrelemeye deger verirler. Seyreltilmis bir cozelti bazen fizyolojik surecleri uyarmak veya besin eksIkliklerini gidermek icin bitki yapraklarina puskurtulur. Ayrica, sera bitkileri uretimi ve hidroponik kultur icin de yaygin olarak kullanilmaktadir.
Farmakoloji: Hassas dislerin tedavisi icin uretilmekte olan bazi dis macunlarinin iceriginde yer alir. Basta astim ve yuksek tansiyon olmak uzere bircok farkli hastalikla savasmak icin bir zamanlar kullanilmistir ama simdi diuretik disinda nadiren tibbi olarak kullanilmaktadir. Tayland’da piyelit, uretrit ve sistit gibi hastaliklarin semptomlarini hafifletmek amaciyla uretilen icin bobrek tabletlerinde esas bilesen olarak kullanilmaktadir.

Diger Kullanim Alanlari
Bir tuz koprusunde elektrolit olarak, yogunlastirilmis aerosol yangin sondurme sistemlerinde aktif bilesen olarak kullanilir. Filipinler’de mango agaclarinin ciceklenmesini saglamak icin de kullanilmaktadir. Bazi agac kutugu temizleme urunlerinin bilesenidir. Agac kutugune saldiran mantarlar icin azot saglayarak kutukteki dogal ayrismayi hizlandirir. Ayrica kimyasal olarak guclendirilmis camda sodyum iyonlari ile degisim icin potasyum iyonlari kaynagi olarak, gunes enerjisi tesisatlarinda isiyi depolamak icin kullanilir.

Guhercile ve Erkek Libidosu
Guhercilenin erkek cinsel durtulerini (libidosunu) bastirmasi populer bir efsanedir. Cinsel arzuyu azaltmak icin (anafrodizyak olarak) hapishane ve askeri tesislerdeki yiyeceklere guhercile eklendigine dair cok sayida soylenti vardir ancak bunun yapildigina ve hatta ise yarayacagina dair bir kanit yoktur.

Potasyum Nitratin Yan Etkileri
Guhercile ve diger nitratlar uzun bir tibbi kullanim gecmisine sahiptir ancak yuksek dozlarda toksIktir, kullanimlari bir dizi saglik riski olusturabilir. Solundugunda oksuruk ve nefes darligi gibi solunum problemlerine neden olabilir. Ciltle veya gozle temas ettiginde kizariklik, kasinti ve agri gibi tahrise neden olabilir. Bobrek hasarina, kansizliga,bas agrilarina ve sindirim rahatsizliklarina sebep olabilmektedir.

Sili Guhercilesi
Sili guhercilesi veya sodyum nitrat, Hint guhercilesiyle ile ayni kosullar altinda, Guney Amerika’daki genis alanlari kapsayan, ozellikle Sili’deki Tarapacá ve Antofagasta bolgelerinde bol miktarda bulunan tortularda olusmustur. Sili guhercilesi esas olarak nitrik asit endustrisinde ve ozellikle gubre olarak kullanilmaktadir. Sodyum nitrat sulfirik asitle birlestirilerek nitrik asit elde edilir. Hint guhercilesinin aksine Sili guhercilesinin suda cozunme orani yuksektir, havadaki nemi ceker.
Sili guhercilesi (sodyum nitrat) de Hint guhercilesi gibi karabarut ve sis bombasi yapiminda, roketlerde itici yakit, gidalarda katki maddesi ve gubre olarak ayrica atik su aritiminda, seramik ve cam sektorunde kullanilmaktadir. Gidalara eklendiginde E251 adiyla listelenir. Sodyum nitrat, salam, sosis gibi sarkuteri urunlerinde koruyucu ve katki maddesi olarak yaygin olarak kullanilan sodyum nitrit ile ayni sey degildir. Sodyum nitratin bir baska kullanim alani da altin aramalarinda altini ve baska metalleri cozmek icin gereken kral suyunun elde edilmesidir.

Kirec Guhercilesi
Norvec guhercilesi adiyla da bilinen kalsiyum nitrat [Ca(NO3)2] inorganik bir bilesIktir. Renksizdir, havadaki nemi ceker, ana kullanimi nitrik asit endustrisi ve gubreleme isleridir ancak lateks uretimi gibi daha farkli uygulama alanlarinda da kullanilir. Nemli duvarlarda olusabilen beyaz lekeler seklinde gorulen kalsiyum nitrat mikroorganizmalarin faaliyetiyle olusur. Suda kolay cozunse de alkoldeki cozunurlugu dusuktur. Norvec guhercilesinin cogu gunumuzde Norvec’in bir sehri olan Porsgrunn’da, kirectasi ile nitrik asitin birlestirilmesi ve sonra amonyakla notrlestirilmesi yontemiyle uretilmektedir. Kalsiyum nitrat baska kimyasal islemlerde de ara urun olarak aciga cikabilir. Kalsiyum nitrat ile bitkilerdeki bazi hastaliklarin kontrolu de saglanabilmektedir. Atik su aritiminin bazi asamalarinda da kullanilan bir maddedir.

25 Ağustos 2020, 11:23	#1
CeReN Guest	Hint Guhercilesi, Sili Guhercilesi Ve Kirec Guhercilesinin Yapisi Guhercile, bircok urun ve bilim projesi icin kullanilan yaygin bir kimyasaldir. Guhercile ilk olarak Hindistan’da ve Cin’de gocebelerin kalsiyum nitratli ve potasyum nitratli topraklarin uzerinde yakmis oldugu kamp atesleri vasitasiyla bulunmustur. Yanma sirasinda cikan citirtilar gocebelerin hosuna gitmis, guhercileleri yanlarinda tasimaya ve eglenmek amaciyla kullanmaya baslamislardir. Nitre veya niter olarak da adlandirilan guhercile dogal olarak olusan uc nitrattan herhangi biridir: 1-Hint Guhercilesi (adi guhercile) veya potasyum nitrat, KNO3; 2-Sili guhercilesi, sodyum nitrat veya kubik nitre, NaNO3; 3-Kirec guhercilesi, duvar guhercilesi (toprak guhercilesi) veya kalsiyum nitrat, Ca (NO3)2 Bu uc nitrat genellikle alkalilerin ve alkalin topragin varliginda azotlu maddenin oksidasyonu ile olusan efloresans ya da ciceklenme (kristalli bilesIklerin toza donusmesi ya da yuzeyde beyaz tozlanmanin olusmasi) seklinde ortaya cikar. Amonyum nitrat, magnezyum nitrat, bakir nitrat, baryum nitrat, kursun nitrat, gumus nitrat ve stronsiyum nitrat bilesIkleri de guhercile grubunda yer alir. Nitratli bilesIklerin cogu gubre olarak kullanilir. Bu yazida en fazla taninan ve kullanilan Hint guhercilesi, Sili guhercilesi ve kirec guhercilesine biraz daha yakindan bakilacaktir. Hint Guhercilesi (Adi Guhercile) Potasyum nitrat (KNO3) yeryuzunde bulunan dogal bir mineral kaynagidir. Dunya yuzeyinde, duvarlarda, kayalarda ve magaralarin icinde kabuklar halinde, dogal olarak bulunur, genellikle bir toz olarak bulunan beyaz kristalli bir katidir. Ispanya, Italya, Misir, Iran ve Hindistan’daki bazi topraklarda olusur. Potasyum nitrat beyaz renkte bir tuzdur ve suda cozunur ancak cozunurlugu sicaklikla artar; camsi bir parlakliga ve tuzlu bir tada sahiptir. Kar gorunumunde olmasi nedeniyle “Cin kari” veya “Hint kari” olarak da adlandirilir. Sulu halde neredeyse notrdur, %10’luk bir ticari toz cozeltisi icin 14 °C’de pH 6.2’dir. Alkolde cozunmeyen ve, zehirli olmayan potasyum nitrat indirgeyici maddelerle patlayici olarak reaksiyona girebilmesine ragmen, kendi basina patlayici degildir. Potasyum nitrat cogunlukla, nitrik asit ve potasyum tuzlarinin kimyasal reaksiyonu ile uretilir, ancak magara duvarlarindan kristallesen birikintiler (tortular) ve magaralardaki yarasa guanosu (yarasa gubresi) birikimleri onemli bir dogal kaynagidir. Potasyum nitrat suya batirilarak ve suzulerek buyuyen saf kristalleri toplanarak guanodan izole edilir. Idrar veya gubreden benzer sekilde uretilebilir. Meyve agaclarinin beslenmesi uzerinde etkilidir, domatesin tadini iyilestirmek icin ekimden once ve sonra potasyum nitratla gubreleme yapilir. Hint Guhercilesinin Kullanim Alanlari Potasyum nitrat, buyuk olcude bir nitrat kaynagi olarak cok cesitli kullanim alanina sahiptir. Nitrik asit uretimi: Tarihsel olarak nitrik asit, sulfurik asidin guhercile gibi nitratlarla birlestirilmesiyle uretilmistir. Modern zamanlarda bu tersine donmustur: Nitratlar, Ostwald sureci ile uretilen nitrik asitten uretilir. Oksitleyici: Potasyum nitrat barutun (kara barut) ana bilesenleri arasindadir. Uzun suredir havai fisek ve barut icin oksitleyici olarak kullanilmistir. Dahasi, cok eski zamanlardan beri, dunyanin tum atesli silahlari icin patlayici guc saglamistir. Bugun seker itici yakiti modeline sahip roketlerde, roket motorlarinda diger yakitlarla kombinasyon halinde oksitleyici olarak kullanimi devam etmektedir. Ayrica sis bombalari gibi havai fiseklerde de kullanilir. Tutunun esit sekilde yanmasini saglamak icin sigaralara karistirilir. Metallerin isil isleminde orta sicaklikta erimis tuz banyosu olarak, genellikle sodyum nitrit ile kombinasyon halinde kullanilir. Benzer bir banyo, tipik olarak atesli silahlarda gorulen dayanikli bir mavi / siyah kaplama olusturmak icin kullanilir. Oksitleyici kalitesi, suda cozunurlugu ve dusuk maliyeti onu ideal bir kisa vadeli pas onleyici yapar. Gida Katki Maddesi: Potasyum nitrat, antik caglardan veya orta caglardan bu yana tuzlanmis etin ortak bir bileseni olmustur. Nitrat kullaniminin benimsenmesi ve yayginlasmasi daha yenidir ve buyuk olceklerde et islemenin gelisimi ile baglantilidir. Salam, kuru kurutulmus jambon, sarkuteri ve (bazi ulkelerde) konserve sigir eti yapmak icin kullanilan salamura gibi bazi gida uygulamalarinda hala potasyum nitrat kullanilmaktadir. Gida katki maddesi olarak kullanildiginda gida etiketlerinde E252 adiyla gecer, ayrica Amerika BirlesIk Devletleri, Avustralya ve Yeni Zelanda’da bir gida katki maddesi olarak kullanilmak uzere onaylanmistir. Gida hazirlama: Potasyum nitrat, Bati Afrika mutfaginda, bamya corbasi ve isi ewu gibi geleneksel corbalarda ve guveclerde yogunlastirici bir madde olarak yaygin olarak kullanilmaktadir. Yiyecekleri yumusatmaya, fasulye ve sert etleri kaynatirken pisirme suresini azaltmaya cok yardimci olur. Guhercile ayrica guhercile lapasi (Nijer dilinde kunun kanwa gibi yulaftan yapilan ozel bir lapada yer alan onemli bir bilesendir. Shetland Adalari’nda (Ingiltere), yerel bir lezzet olan reestit koyun eti yapmak icin koyun etinin kurlenmesinde kullanilir. Gubre: Yuksek degerli sebze ve meyve bahcesi yetistiricileri bazen verimi ve kaliteyi artirmak icin nitrat bazli bir besin kaynagi kullanmayi tercih ederler. Hasat kalitesini, protein olusumunu, hastalik direncini ve su kullanim verimliligini desteklemek icin bitkiler tarafindan hem N hem de K gereklidir. Potasyum nitrat, azot ve potasyum bakimindan zengindir, bu nedenle, saglikli buyumeyi desteklemek icin ciftciler, buyume mevsiminden once veya buyume mevsimi boyunca genellikle topraga veya sulama sistemine KNO3; uygular. Yetistiriciler, ozellikle yuksek miktarda cozunur, klorur icermeyen bir besin kaynaklarina gerek duyulan durumlarda potasyum nitrat [KNO3] ile gubrelemeye deger verirler. Seyreltilmis bir cozelti bazen fizyolojik surecleri uyarmak veya besin eksIkliklerini gidermek icin bitki yapraklarina puskurtulur. Ayrica, sera bitkileri uretimi ve hidroponik kultur icin de yaygin olarak kullanilmaktadir. Farmakoloji: Hassas dislerin tedavisi icin uretilmekte olan bazi dis macunlarinin iceriginde yer alir. Basta astim ve yuksek tansiyon olmak uzere bircok farkli hastalikla savasmak icin bir zamanlar kullanilmistir ama simdi diuretik disinda nadiren tibbi olarak kullanilmaktadir. Tayland’da piyelit, uretrit ve sistit gibi hastaliklarin semptomlarini hafifletmek amaciyla uretilen icin bobrek tabletlerinde esas bilesen olarak kullanilmaktadir. Diger Kullanim Alanlari Bir tuz koprusunde elektrolit olarak, yogunlastirilmis aerosol yangin sondurme sistemlerinde aktif bilesen olarak kullanilir. Filipinler’de mango agaclarinin ciceklenmesini saglamak icin de kullanilmaktadir. Bazi agac kutugu temizleme urunlerinin bilesenidir. Agac kutugune saldiran mantarlar icin azot saglayarak kutukteki dogal ayrismayi hizlandirir. Ayrica kimyasal olarak guclendirilmis camda sodyum iyonlari ile degisim icin potasyum iyonlari kaynagi olarak, gunes enerjisi tesisatlarinda isiyi depolamak icin kullanilir. Guhercile ve Erkek Libidosu Guhercilenin erkek cinsel durtulerini (libidosunu) bastirmasi populer bir efsanedir. Cinsel arzuyu azaltmak icin (anafrodizyak olarak) hapishane ve askeri tesislerdeki yiyeceklere guhercile eklendigine dair cok sayida soylenti vardir ancak bunun yapildigina ve hatta ise yarayacagina dair bir kanit yoktur. Potasyum Nitratin Yan Etkileri Guhercile ve diger nitratlar uzun bir tibbi kullanim gecmisine sahiptir ancak yuksek dozlarda toksIktir, kullanimlari bir dizi saglik riski olusturabilir. Solundugunda oksuruk ve nefes darligi gibi solunum problemlerine neden olabilir. Ciltle veya gozle temas ettiginde kizariklik, kasinti ve agri gibi tahrise neden olabilir. Bobrek hasarina, kansizliga,bas agrilarina ve sindirim rahatsizliklarina sebep olabilmektedir. Sili Guhercilesi Sili guhercilesi veya sodyum nitrat, Hint guhercilesiyle ile ayni kosullar altinda, Guney Amerika’daki genis alanlari kapsayan, ozellikle Sili’deki Tarapacá ve Antofagasta bolgelerinde bol miktarda bulunan tortularda olusmustur. Sili guhercilesi esas olarak nitrik asit endustrisinde ve ozellikle gubre olarak kullanilmaktadir. Sodyum nitrat sulfirik asitle birlestirilerek nitrik asit elde edilir. Hint guhercilesinin aksine Sili guhercilesinin suda cozunme orani yuksektir, havadaki nemi ceker. Sili guhercilesi (sodyum nitrat) de Hint guhercilesi gibi karabarut ve sis bombasi yapiminda, roketlerde itici yakit, gidalarda katki maddesi ve gubre olarak ayrica atik su aritiminda, seramik ve cam sektorunde kullanilmaktadir. Gidalara eklendiginde E251 adiyla listelenir. Sodyum nitrat, salam, sosis gibi sarkuteri urunlerinde koruyucu ve katki maddesi olarak yaygin olarak kullanilan sodyum nitrit ile ayni sey degildir. Sodyum nitratin bir baska kullanim alani da altin aramalarinda altini ve baska metalleri cozmek icin gereken kral suyunun elde edilmesidir. Kirec Guhercilesi Norvec guhercilesi adiyla da bilinen kalsiyum nitrat [Ca(NO3)2] inorganik bir bilesIktir. Renksizdir, havadaki nemi ceker, ana kullanimi nitrik asit endustrisi ve gubreleme isleridir ancak lateks uretimi gibi daha farkli uygulama alanlarinda da kullanilir. Nemli duvarlarda olusabilen beyaz lekeler seklinde gorulen kalsiyum nitrat mikroorganizmalarin faaliyetiyle olusur. Suda kolay cozunse de alkoldeki cozunurlugu dusuktur. Norvec guhercilesinin cogu gunumuzde Norvec’in bir sehri olan Porsgrunn’da, kirectasi ile nitrik asitin birlestirilmesi ve sonra amonyakla notrlestirilmesi yontemiyle uretilmektedir. Kalsiyum nitrat baska kimyasal islemlerde de ara urun olarak aciga cikabilir. Kalsiyum nitrat ile bitkilerdeki bazi hastaliklarin kontrolu de saglanabilmektedir. Atik su aritiminin bazi asamalarinda da kullanilan bir maddedir.
	Alıntı Yap

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)