Hipertonik Cozelti Nedir, Nerelerde Uygulanir? - IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi

CeReN · 21 Ağustos 2020, 08:38

Kirmizi kan hucreleri, hipertonik bir cozelti icine yerlestirildiginde crenasyona (buzulme) ugrarlar. Hipertonik, baska bir cozeltiden daha yuksek ozmotik basinca sahip bir cozelti ifade eder. Baska bir deyisle, hipertonik bir cozelti, bir zarin disinda, icinde bulunandan daha fazla sayida cozunen parcaciklarin bulundugu bir cozeltidir.
Bir hipertonik cozelti bir cozeltiye kiyasla erimis maddelerin daha yuksek bir konsantrasyonu icerir. Daha dusuk konsantrasyonlu zit cozelti, hipotonik cozelti olarak bilinir. Bilim adamlari, bu cozelti ile hucre icerigini cevreye kiyasla daha iyi tanimlayabilirler ve bir hucre hipertonik bir cozelti icine yerlestirilirse, hucre hipotonik olarak kabul edilir.

Hipertonik Cozum Tanimi
Hucrenin hipertonik cozeltisi, Sitosol bir cevrede hipotonik ya da daha cok zayif olarak konsantre edilerek oldugu anlamina gelir. Bu cok onemlidir cunku cozunen maddeler ve su gradyanlari boyunca akma veya yayilma egilimindedir. Birbiriyle karistirilan iki cozum, sonunda tek bir cozum haline gelecektir. Cozeltiler yalnizca suyun gecmesine izin veren gecirgen bir zarla ayrilirsa, cozeltiler su iki cozelti arasinda hareket ederken izotoniktir. Izotonik cozeltiler, farkli hacimlere sahip olsalar da esit konsantrasyonlara sahiptir.
Iyonlarin ve suyun bu hareketi hucreler icin son derece onemlidir. Hucreler, cesitli amaclarla iyon gradyanlarini kullanir. Ornegin bitki hucreleri, suyu vakuole cekmeye yardimci olmak icin merkezi vakuollerinde hipertonik bir solusyon kullanirlar. Bu, odayi genisletir ve bitkilerin hucrelerinde turgor basinci olusturmasina izin verir. Hayvan hucreleri, ozellikle sinir hucreleri, bir aksiyon potansiyeli veya sinir sinyali olusturmak icin hipertonik bir cozume ve icindeki iyonlara guvenirler. Bu hucrelerin elektriksel aktivitesi, hipertonik cozelti icindeki iyonlarin pozitif ve negatif yuklerine baglidir.

Hipertonik Ornek
Kirmizi kan hucreleri, tonisiteyi aciklamak icin kullanilan klasIk ornektir. Tuzlarin (iyonlarin) konsantrasyonu kan hucresinin disindaki ile ayni oldugunda, cozelti hucrelere gore izotoniktir ve normal sekil ve boyutlarini alirlar.
Kirmizi kan hucreleri tatli suya koyuldugunda, hucrenin disinda hucrenin icinde oldugundan daha az cozunen madde varsa, cozelti (su) kirmizi kan hucrelerinin ic kismina gore hipotoniktir. Hucreler siser ve ic ve dis solusyonlarin konsantrasyonunu ayni hale getirmeye calismak icin hucreye su akarken patlayabilir. Tesadufen, hipotonik solusyonlar hucrelerin patlamasina neden olabileceginden bu, bir kisinin tatli suda bogulma olasiliginin tuzlu suya gore daha yuksek olmasinin bir nedenidir . Cok fazla su icmek de bir sorundur.
Kirmizi kan hucreleri konsantre bir tuz cozeltisine yerlestirdiginizde oldugu gibi, hucrenin disinda hucre disinda daha yuksek bir cozunen konsantrasyonu varsa, tuz cozeltisi hucrelerin ic kismina gore hipertoniktir. Kirmizi kan hucreleri crenasyona ugrar, yani su hucrelerden ayrilirken, eriyenlerin konsantrasyonu kirmizi kan hucrelerinin icinde ve disinda ayni olana kadar kuculur ve buzulur.

Insan Bobregi
Vucuttaki su miktarini duzenlemek icin insan beyni, hucreyi cevreleyen ortamin ozmolaritesini olcebilen, osmoreceptors adi verilen ozel proteinlere sahiptir. Ortam oldukca hipertonik bir cozelti haline gelirse, bunun nedeni kanda cozunen maddeleri seyreltmek icin yeterli su bulunmamasidir. Hipotalamus, bobrekteki zarlarin gecirgenligini artirirken hormon salgilamaktadir. Bobrek atilir olurdu suyu yeniden emilerek geri kana ekler. Kan, hucrelere gore daha izotonik hale gelir ve normal surecler devam edebilir.

Deniz Kaplumbagasi Osmoregulasyonu
Tatli su ile karsilastirildiginda, tuzlu su hipertonik bir cozeltidir. Bu, hucrelerin islev gormesi icin tuzlu sudan daha hipertonik bir cozelti olan bir sitozol icermesi gerektigi anlamina gelir. Ornegin deniz kaplumbagalari, tatli su kaplumbagalarina kiyasla cok daha hipertonik bir cozumde yasarlar. Deniz suyuna tatli su kaplumbagasi koyarsaniz, hipertonik deniz suyu kaplumbagayi kurutur. Cozunen yogun okyanus suyu , su tarafindan hidratlanmak yerine, ozmolaritedeki farki dengelemek icin suyu vucuttan cekecektir.
Bu engelin ustesinden gelmek icin deniz kaplumbagalari ve diger deniz hayvanlari, fazla tuzlari tolere etmek icin benzersiz yollar gelistirmislerdir. Tuzlar sindirim sisteminden kan dolasimina gecer. Tuz bezine ulastiklarinda cikarilirlar. Bu, cozunen maddeler acisindan daha yuksek, ancak cevreye fazla miktarda su kaybetmeyen bir ic ortam yaratir.

Hipertonik Cozeltideki Bitkiler
Genellikle bitkiler hipotonik ortamlarda yasamayi tercih ederler. Bitkiler bu su potansiyelini vucut yapilarini vermek ve suyu koklerden bitkinin tepesine tasimak icin kullanirlar. Bununla birlikte, bircok bitki hipertonik ortamlarda yasamaya adapte olmuslardir. Deniz kenarindaki batakliklar, mangrov batakliklari ve diger aci sular, tatli sudan cok daha yuksek tuz icerigi icerir. Toprak bu tuzlarla doymus hale gelir ve toprakta cok daha yuksek bir cozunen konsantrasyonu olusturur.
Cogu bitki bu habitata nakledilirse buzulur, ancak Halofitler olarak bilinen ozel bir bitki grubu bu engeli asmak icin kendini gelistirmistir. Bitkiler, koklerinin ozmolaritesini artirarak, hucre icinde ortama kiyasla hipotonik bir ortamdan sitozoldeki hipertonik bir cozelti haline gecebilirler. Bu, kok hucrelerin su potansiyelini dusurur ve suyun hucrelere girmesine izin verir. Hucreler ya fazla tuzlari koklerde depolar ya da tuzlari bezlerden disari atilabilecekleri yapraklara tasimaktadirlar.

Hipertonik Cozeltide Hucre
Plazma membrani hucreleri saran ortamdan hucrenin icerigini ayiran ozel bir gecirgen membrandir. Plazma membrani ozel ile yerlestirilmistir ve membran tasima proteinleri tasima cozuculer arasindadir. Ayni zamanda suyun zar boyunca serbestce akmasina izin veren aquaporinler adi verilen ozel protein kanallarina da sahiptirler. Hucre, cozunen maddeleri hucrenin icine ve disina aktif olarak tasimak icin enerji kullanmalidir. Cok fazla cozunen madde ve sitozol, cevreye kiyasla hipertonik bir cozelti haline gelecektir. Hucre duvari olmayan hucreler bu durumda patlayabilirler.
Hipertonik, hipotonik ve iztonik solusyonlarin kirmizi kan hucrelerine etkilemektedir. Ortamda cok az cozunen madde hipertonik cozum haline gelecektir. Bu durumda, su hucreden disari ciktikca tersi olur. Su, cozunen maddelerin konsantrasyon gradyanina karsi hareket ederek, dusuk cozunen konsantrasyonlu alanlardan yuksek cozunen konsantrasyonlu alanlara dogru hareket eder. Baska bir anlamda, su, yuksek su konsantrasyonlu alanlardan dusuk su konsantrasyonlu alanlara, su konsantrasyonu gradyani ile hareket etmektedir.
Hucrelerinin ozmolaritesini duzenleyen organizmalar osmoregulatorler olarak bilinir. Tipik olarak hucreler, sitoplazmalarini cevreye kiyasla hipertonik bir cozelti olarak korumaya calisirlar. Bu, bazi yapisal problemler ortaya cikarirken, suyun hucrede serbestce akmasina ve gerekli reaksiyonlarin coguna katilmasina izin verir. Sayet, hucreler hipotonik olsaydi, sonunda sularinin cogunu cevreye verirlerdi. Diger organizmalar, osmoconformers, cevre ile ayni ozmolariteye sahiptir, ancak tam cozunenler farkli olabilir. Bu durum, cok su kaybetmemelerini ve kazanmamalarini saglamaktadir.

Hipertonik Cozeltilerin Kullanim Alanlari
Bir cozumun tonunu degistirmenin pratik uygulamalari vardir. Ornegin, ters ozmoz, cozeltileri saflastirmak ve deniz suyunu tuzdan arindirmak icin kullanilabilir. Hipertonik cozumler gidanin korunmasina yardimci olur. Ornegin, gidanin tuzla paketlenmesi veya hipertonik bir seker veya tuz cozeltisi icinde asitlenmesi, mikroplari olduren veya en azindan ureme yeteneklerini sinirlayan hipertonik bir ortam yaratir. Hipertonik cozeltiler ayrica su, hucrelerden cikarken veya bir zardan denge kurmaya calisirken yiyecekleri ve diger maddeleri dehidre eder.
“Hipertonik” ve “hipotonik” terimleri genellikle herkesin kafasini karistirir cunku referans cercevesini aciklamayi ihmal ederler. Ornegin, bir hucre tuz cozeltisine yerlestirirse, tuz cozeltisi hucre plazmasindan daha hipertoniktir (daha konsantre). Ancak duruma hucrenin icinden bakarsa, plazmanin tuzlu suya gore hipotonik oldugu dusunulebilir.
Ayrica, bazen dikkate alinmasi gereken birden fazla cozum turu vardir. Bir tarafinda 2 mol Na + iyonu ve 2 mol Cl – iyonu ve diger tarafinda 2 mol K + iyonu ve 2 mol Cl – iyonu bulunan yari gecirgen bir zariniz varsa, tonisiteyi belirlemek kafa karistirici olabilir. Her iki tarafta 4 mol iyon oldugunu dusunurse, bolumun her bir tarafi digerine gore izotoniktir. Bununla birlikte, sodyum iyonlu taraf bu tur iyonlara gore hipertoniktir (diger taraf sodyum iyonlari icin hipotoniktir). Potasyum iceren tarafiyonlar, potasyuma gore hipertoniktir (ve sodyum klorur cozeltisi, potasyuma gore hipotoniktir). Olmasini beklenilen durum; sodyum ve potasyum iyonlarinin, dengeye ulasilana kadar zari gecmesidir; bolmenin her iki tarafinda 1 mol sodyum iyonu, 1 mol potasyum iyonu ve 2 mol klor iyonu bulunur.

Hipertonik Cozeltilerde Suyun Hareketi
Su, yari gecirgen bir zar boyunca hareket eder. Unutulmamalidir ki, su, cozunen parcaciklarin konsantrasyonunu esitlemek icin hareket eder. Membranin her iki tarafindaki solusyonlar izotonik ise, su serbestce ileri geri hareket eder. Su, bir zarin hipotonik (daha az konsantre) tarafindan hipertonik (daha az konsantre) tarafa hareket etmektedir ve akisin yonu, cozeltiler izotonik olana kadar devam eder.

21 Ağustos 2020, 08:38	#1
CeReN Guest	Hipertonik Cozelti Nedir, Nerelerde Uygulanir? Kirmizi kan hucreleri, hipertonik bir cozelti icine yerlestirildiginde crenasyona (buzulme) ugrarlar. Hipertonik, baska bir cozeltiden daha yuksek ozmotik basinca sahip bir cozelti ifade eder. Baska bir deyisle, hipertonik bir cozelti, bir zarin disinda, icinde bulunandan daha fazla sayida cozunen parcaciklarin bulundugu bir cozeltidir. Bir hipertonik cozelti bir cozeltiye kiyasla erimis maddelerin daha yuksek bir konsantrasyonu icerir. Daha dusuk konsantrasyonlu zit cozelti, hipotonik cozelti olarak bilinir. Bilim adamlari, bu cozelti ile hucre icerigini cevreye kiyasla daha iyi tanimlayabilirler ve bir hucre hipertonik bir cozelti icine yerlestirilirse, hucre hipotonik olarak kabul edilir. Hipertonik Cozum Tanimi Hucrenin hipertonik cozeltisi, Sitosol bir cevrede hipotonik ya da daha cok zayif olarak konsantre edilerek oldugu anlamina gelir. Bu cok onemlidir cunku cozunen maddeler ve su gradyanlari boyunca akma veya yayilma egilimindedir. Birbiriyle karistirilan iki cozum, sonunda tek bir cozum haline gelecektir. Cozeltiler yalnizca suyun gecmesine izin veren gecirgen bir zarla ayrilirsa, cozeltiler su iki cozelti arasinda hareket ederken izotoniktir. Izotonik cozeltiler, farkli hacimlere sahip olsalar da esit konsantrasyonlara sahiptir. Iyonlarin ve suyun bu hareketi hucreler icin son derece onemlidir. Hucreler, cesitli amaclarla iyon gradyanlarini kullanir. Ornegin bitki hucreleri, suyu vakuole cekmeye yardimci olmak icin merkezi vakuollerinde hipertonik bir solusyon kullanirlar. Bu, odayi genisletir ve bitkilerin hucrelerinde turgor basinci olusturmasina izin verir. Hayvan hucreleri, ozellikle sinir hucreleri, bir aksiyon potansiyeli veya sinir sinyali olusturmak icin hipertonik bir cozume ve icindeki iyonlara guvenirler. Bu hucrelerin elektriksel aktivitesi, hipertonik cozelti icindeki iyonlarin pozitif ve negatif yuklerine baglidir. Hipertonik Ornek Kirmizi kan hucreleri, tonisiteyi aciklamak icin kullanilan klasIk ornektir. Tuzlarin (iyonlarin) konsantrasyonu kan hucresinin disindaki ile ayni oldugunda, cozelti hucrelere gore izotoniktir ve normal sekil ve boyutlarini alirlar. Kirmizi kan hucreleri tatli suya koyuldugunda, hucrenin disinda hucrenin icinde oldugundan daha az cozunen madde varsa, cozelti (su) kirmizi kan hucrelerinin ic kismina gore hipotoniktir. Hucreler siser ve ic ve dis solusyonlarin konsantrasyonunu ayni hale getirmeye calismak icin hucreye su akarken patlayabilir. Tesadufen, hipotonik solusyonlar hucrelerin patlamasina neden olabileceginden bu, bir kisinin tatli suda bogulma olasiliginin tuzlu suya gore daha yuksek olmasinin bir nedenidir . Cok fazla su icmek de bir sorundur. Kirmizi kan hucreleri konsantre bir tuz cozeltisine yerlestirdiginizde oldugu gibi, hucrenin disinda hucre disinda daha yuksek bir cozunen konsantrasyonu varsa, tuz cozeltisi hucrelerin ic kismina gore hipertoniktir. Kirmizi kan hucreleri crenasyona ugrar, yani su hucrelerden ayrilirken, eriyenlerin konsantrasyonu kirmizi kan hucrelerinin icinde ve disinda ayni olana kadar kuculur ve buzulur. Insan Bobregi Vucuttaki su miktarini duzenlemek icin insan beyni, hucreyi cevreleyen ortamin ozmolaritesini olcebilen, osmoreceptors adi verilen ozel proteinlere sahiptir. Ortam oldukca hipertonik bir cozelti haline gelirse, bunun nedeni kanda cozunen maddeleri seyreltmek icin yeterli su bulunmamasidir. Hipotalamus, bobrekteki zarlarin gecirgenligini artirirken hormon salgilamaktadir. Bobrek atilir olurdu suyu yeniden emilerek geri kana ekler. Kan, hucrelere gore daha izotonik hale gelir ve normal surecler devam edebilir. Deniz Kaplumbagasi Osmoregulasyonu Tatli su ile karsilastirildiginda, tuzlu su hipertonik bir cozeltidir. Bu, hucrelerin islev gormesi icin tuzlu sudan daha hipertonik bir cozelti olan bir sitozol icermesi gerektigi anlamina gelir. Ornegin deniz kaplumbagalari, tatli su kaplumbagalarina kiyasla cok daha hipertonik bir cozumde yasarlar. Deniz suyuna tatli su kaplumbagasi koyarsaniz, hipertonik deniz suyu kaplumbagayi kurutur. Cozunen yogun okyanus suyu , su tarafindan hidratlanmak yerine, ozmolaritedeki farki dengelemek icin suyu vucuttan cekecektir. Bu engelin ustesinden gelmek icin deniz kaplumbagalari ve diger deniz hayvanlari, fazla tuzlari tolere etmek icin benzersiz yollar gelistirmislerdir. Tuzlar sindirim sisteminden kan dolasimina gecer. Tuz bezine ulastiklarinda cikarilirlar. Bu, cozunen maddeler acisindan daha yuksek, ancak cevreye fazla miktarda su kaybetmeyen bir ic ortam yaratir. Hipertonik Cozeltideki Bitkiler Genellikle bitkiler hipotonik ortamlarda yasamayi tercih ederler. Bitkiler bu su potansiyelini vucut yapilarini vermek ve suyu koklerden bitkinin tepesine tasimak icin kullanirlar. Bununla birlikte, bircok bitki hipertonik ortamlarda yasamaya adapte olmuslardir. Deniz kenarindaki batakliklar, mangrov batakliklari ve diger aci sular, tatli sudan cok daha yuksek tuz icerigi icerir. Toprak bu tuzlarla doymus hale gelir ve toprakta cok daha yuksek bir cozunen konsantrasyonu olusturur. Cogu bitki bu habitata nakledilirse buzulur, ancak Halofitler olarak bilinen ozel bir bitki grubu bu engeli asmak icin kendini gelistirmistir. Bitkiler, koklerinin ozmolaritesini artirarak, hucre icinde ortama kiyasla hipotonik bir ortamdan sitozoldeki hipertonik bir cozelti haline gecebilirler. Bu, kok hucrelerin su potansiyelini dusurur ve suyun hucrelere girmesine izin verir. Hucreler ya fazla tuzlari koklerde depolar ya da tuzlari bezlerden disari atilabilecekleri yapraklara tasimaktadirlar. Hipertonik Cozeltide Hucre Plazma membrani hucreleri saran ortamdan hucrenin icerigini ayiran ozel bir gecirgen membrandir. Plazma membrani ozel ile yerlestirilmistir ve membran tasima proteinleri tasima cozuculer arasindadir. Ayni zamanda suyun zar boyunca serbestce akmasina izin veren aquaporinler adi verilen ozel protein kanallarina da sahiptirler. Hucre, cozunen maddeleri hucrenin icine ve disina aktif olarak tasimak icin enerji kullanmalidir. Cok fazla cozunen madde ve sitozol, cevreye kiyasla hipertonik bir cozelti haline gelecektir. Hucre duvari olmayan hucreler bu durumda patlayabilirler. Hipertonik, hipotonik ve iztonik solusyonlarin kirmizi kan hucrelerine etkilemektedir. Ortamda cok az cozunen madde hipertonik cozum haline gelecektir. Bu durumda, su hucreden disari ciktikca tersi olur. Su, cozunen maddelerin konsantrasyon gradyanina karsi hareket ederek, dusuk cozunen konsantrasyonlu alanlardan yuksek cozunen konsantrasyonlu alanlara dogru hareket eder. Baska bir anlamda, su, yuksek su konsantrasyonlu alanlardan dusuk su konsantrasyonlu alanlara, su konsantrasyonu gradyani ile hareket etmektedir. Hucrelerinin ozmolaritesini duzenleyen organizmalar osmoregulatorler olarak bilinir. Tipik olarak hucreler, sitoplazmalarini cevreye kiyasla hipertonik bir cozelti olarak korumaya calisirlar. Bu, bazi yapisal problemler ortaya cikarirken, suyun hucrede serbestce akmasina ve gerekli reaksiyonlarin coguna katilmasina izin verir. Sayet, hucreler hipotonik olsaydi, sonunda sularinin cogunu cevreye verirlerdi. Diger organizmalar, osmoconformers, cevre ile ayni ozmolariteye sahiptir, ancak tam cozunenler farkli olabilir. Bu durum, cok su kaybetmemelerini ve kazanmamalarini saglamaktadir. Hipertonik Cozeltilerin Kullanim Alanlari Bir cozumun tonunu degistirmenin pratik uygulamalari vardir. Ornegin, ters ozmoz, cozeltileri saflastirmak ve deniz suyunu tuzdan arindirmak icin kullanilabilir. Hipertonik cozumler gidanin korunmasina yardimci olur. Ornegin, gidanin tuzla paketlenmesi veya hipertonik bir seker veya tuz cozeltisi icinde asitlenmesi, mikroplari olduren veya en azindan ureme yeteneklerini sinirlayan hipertonik bir ortam yaratir. Hipertonik cozeltiler ayrica su, hucrelerden cikarken veya bir zardan denge kurmaya calisirken yiyecekleri ve diger maddeleri dehidre eder. “Hipertonik” ve “hipotonik” terimleri genellikle herkesin kafasini karistirir cunku referans cercevesini aciklamayi ihmal ederler. Ornegin, bir hucre tuz cozeltisine yerlestirirse, tuz cozeltisi hucre plazmasindan daha hipertoniktir (daha konsantre). Ancak duruma hucrenin icinden bakarsa, plazmanin tuzlu suya gore hipotonik oldugu dusunulebilir. Ayrica, bazen dikkate alinmasi gereken birden fazla cozum turu vardir. Bir tarafinda 2 mol Na + iyonu ve 2 mol Cl – iyonu ve diger tarafinda 2 mol K + iyonu ve 2 mol Cl – iyonu bulunan yari gecirgen bir zariniz varsa, tonisiteyi belirlemek kafa karistirici olabilir. Her iki tarafta 4 mol iyon oldugunu dusunurse, bolumun her bir tarafi digerine gore izotoniktir. Bununla birlikte, sodyum iyonlu taraf bu tur iyonlara gore hipertoniktir (diger taraf sodyum iyonlari icin hipotoniktir). Potasyum iceren tarafiyonlar, potasyuma gore hipertoniktir (ve sodyum klorur cozeltisi, potasyuma gore hipotoniktir). Olmasini beklenilen durum; sodyum ve potasyum iyonlarinin, dengeye ulasilana kadar zari gecmesidir; bolmenin her iki tarafinda 1 mol sodyum iyonu, 1 mol potasyum iyonu ve 2 mol klor iyonu bulunur. Hipertonik Cozeltilerde Suyun Hareketi Su, yari gecirgen bir zar boyunca hareket eder. Unutulmamalidir ki, su, cozunen parcaciklarin konsantrasyonunu esitlemek icin hareket eder. Membranin her iki tarafindaki solusyonlar izotonik ise, su serbestce ileri geri hareket eder. Su, bir zarin hipotonik (daha az konsantre) tarafindan hipertonik (daha az konsantre) tarafa hareket etmektedir ve akisin yonu, cozeltiler izotonik olana kadar devam eder.
	Alıntı Yap

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)