IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi  
 sohbet
derya sohbet


Hayvanlar Alemi Hayvanlar alemi ile ilgili tüm konulara bu başlık altından ulaşabilirsiniz.

1Beğeni(ler)
  • 1 Post By CeReN


 
 
Seçenekler Stil
Alt 12 Şubat 2020, 10:12   #1
Guest
CeReN - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)

Standart Kopeklerde Bilissel Islev Bozuklugu (Demans)

Gunumuzde veteriner tibbindaki gelismelerden dolayi evcil hayvanlarin bakim ihtiyaclari daha iyi anlasilmaktadir. Bu sayede kopekler daha uzun yasamaya baslamislardir ve 18 yil veya daha uzun yasamalari daha yaygin hale gelmistir. Bu uzatilmis yasam beklentisi ile bazi ozel sonuclar ortaya cikmaktadir. Yasli kopeklerin ortak problemleri arasinda enerji tukenmesi ve insanlarda meydana gelen problemlere benzer diger fiziksel problemlerden oldugu gorulmektedir. Bununla birlikte, kopek bakan kisiler yaslanmanin kopekler uzerindeki norolojik etkilerini merak etmektedir. Kopekte rastlanan davranis degisIkliklerinin farkli bir sorundan kaynaklanmadigindan emin olmak icin olasi tum belirtilere bakmak onemlidir. Asagida kopeklerin yaslilik surecinde yasayabilecegi olasi norodejeneratif problemlere yer verilmektedir.

Kopek Bilissel Islev Bozuklugu (CCD) Nedir?
Demans, beynin duzgun calismasini engelleyen bircok beyin hastaligi icin kullanilan genis bir terimdir. Sonuc sadece beyin fonksiyonunda degil, ayni zamanda davranis ve diger bedensel fonksiyonlarda da bir problemdir. Kopek demansi aslinda aynidir. Davranis ve saglik sorunlarina yol acan norolojik bir bozulmadir. Ancak, tezahuru farkli gerceklesmektedir.
Insanlarin cogu sozlu olarak iletisim kurarlar ve baskalariyla konusurken belli bir mesafe koymaya calisirlar. Cunku insan davranislari gelismistir ve bireye ozgudur. Kopeklerde kendi caplarina gore birer bireylerdir ve insanlari sasirtacak bazi davranislari vardir. Ancak, cogu insanin yapabilecegi gelismis fonksiyonlara sahip degillerdir. Ayrica sozlu iletisim kurma becerisine de sahip degiller. Bir kopek kopek demansi gelistirdiginde, ilk basta tespit etmek zor olabilir. Onlarin kafa karisIkligi o kadar acik olmayabilir, cunku anormal davranislarinin kendilerini nasil gosterdigini gormek icin mucadele edebilirler.
Farkli demans turlerini belirleyebilecek bircok insan calismasi da vardir. Bu yuzden kopek demansina sIklikla Alzheimer hastaligi da denir. Ancak, bu teknik olarak dogru degildir. Bu nedenle, veteriner hekimligi kopek demansina kopek bilissel islev bozuklugu (CCD) veya kopek bilissel islev bozuklugu sendromu (CDS) tanimlamasi yapmaktadir.
Kopekler de yaslandiginda, insanlarda oldugu gibi bircok farkli sekilde bozulmalar gosterirler. Bu nedenle yasli bir kopege bakmak, genc hayvanlardan farklidir. Kopekler, cins ve bireye bagli olarak 7 yasindan sonra yaslilik donemine girmektedirler. Bununla birlikte, yaslanma sureci uzatilabilir ve onemli olcude CCD olusmayabilir. Demans gelisen kopekler bunu en sIk 11 ila 15 yaslari arasinda gelistirmektedir. Insan Alzheimer hastaligi kadar uzerinde calisilmasa da, kopek demansi belirlenebilir semptomlar gostermektedir.

Kopek Bilissel Islev Bozuklugu Belirtileri
Yukarida belirttilen gibi, kopek bilissel islev bozuklugu sendromuyla iliskili sorunlarin cogu davranisla ilgilidir. Ancak, kopekleri de etkileyen fizyolojik semptomlar vardir. Evcil hayvan bakicilari kopeklerinin demansdan mustarip oldugundan endiseleniyorsa dikkat etmesi gerekenler bazi belirtiler vardir. Bu belirtileri su sekilde siralanabilir:
• Davranis degisIklikleri: Kopeklerin; bakicilari eve dondugunde heyecan duymalari cok yaygin bir durumdur. Demans’dan mustarip bir kopek bunu bu kadar sIk yapamaz, hatta kisinin kim oldugunu kafasinda toparlayamaz. Yapilan cagrilara cevap vermeyi birakabilir, belirli komutlari karistirilabilir veya bir zamanlar kolay olan numaralarin nasil yapildigini unutabilir. Bu, sadece yaslanma nedeniyle olusabilecek davranis degisIkliklerinden farklidir.
• Oryantasyon bozuklugu: Demans problemi yasayan bir kopek amacsizca dolasabilir, nerede olmalari gerektigi veya nereye gitmeleri gerektigi konusunda karisIkliklar yasayabilir. Disarida yuruduklerinde, nerede olduklarindan emin olmadiklari icin kaybolabilirler. Kacmak kopek demansi ile ilgili tek endise degildir. Bir kopek CCD’ye maruz kaldiginda, bir yerden kalkmak istemedikleri icin bakicisi sasirtabilir. Ama bu genellikle bilissel islevleri azaldikca yasadiklari korku nedeniyledir.
• Anormal uyku: Kopeklerin rutin olan uyku duzeni CCD’den mustarip olan kopeklerde degisebilir. Daha once oldugu gibi uyuyamayabilirler veya farkli uyku duzenlerine sahip olabilirler.
• Kaybedilen ilgi: Kopekler, top ya da farkli oyunlar oynayarak bazi aktivitelerin tadini cikarabilirler. CCD’li kopekler bu aktivitelere ilgi duymayabilir ve genel aktivitelerini tamamen azaltabilir. Ayrica, daha once sevdikleri bazi oyuncaklar ile oynamaktan hoslanmayabilir veya bir ailenin sosyal hiyerarsisini unutabilirler. Bu kopek depresyonu ile karistirilmamalidir.
• Inkontinans: Kopek demansi olan kopekler bazi komutlari unutabildiklerinden, tuvalet rutinleri de unutabilirler. Bu, evde yavru olduklarindaki donemdeki gibi idrar yapma veya diskilama anlamina gelir. Bununla birlikte, inkontinansin baska bir tibbi sorunun belirtisi olmadigindan, ozellikle yaslilikta daha kotu hale geldiginden emin olmak cok onemlidir.
• Istah degisIkligi: Cogu saglikli kopegin istahi aciktir ve yemekten zevk alir. Demansdan mustarip kopekler ya cok fazla ya da cok az yemek yiyebilir. Yine istahsizlik, cesitli fiziksel ve psIkolojik sorunlarin belirtisi olabilir.
Zira bir hastaligin semptomlarini bir baskasiyla karistirmamak icin dikkatli olunmasi gerekir. Bu nedenle, dogru bir teshis koymak icin uzman bir veterinere goturmek en dogru karardir. Veteriner kanin bilissel islev bozuklugunun varligini onaylayacak ve ayni zamanda tedavi bilgisi saglayacaklardir.

Kopek Demansi veya CCD Nedenleri
Insanlarda oldugu gibi kopeklerde de alzheimer hastaligi ve demansin kesin sebebi belirlemek zordur. Arastirmacilar CCD’ye goturmede bazi genetik faktorler olabilecegini one surmektedirler. Bilinen sey, CCD’nin beyinde beta-amiloid olarak bilinen bir protein olusumuna yol actigidir. Bu protein birikimleri curuklerin dislerde nasil birikebilecegini gosteren plak olarak bilinir. Ek olarak, sinir hucreleri yasli kopeklerde de olmektedir. Bunlarin her ikisi de bilissel islevlerin azalmasina katkida bulunur.

Kopek Demansi veya CCD Teshisi
CCD’ye yapilan klinik arastirma nispeten sinirli oldugundan, tani testleri benzer sekilde sinirlidir. Bir CCD tanisi kopek bakicisi ile baslamaktadir. Davranis degisIklikleri not edilmeli ve bu degisIklikleri korelasyon belirtileriyle iliskilendiren bir veteriner hekime iletilmelidir. Yasli kopeklerde degisIkliklerin anormal olup olmadigini belirlemek icin veteriner tarafindan bir anket duzenlenecektir. Ne yazik ki bu tani sinirli olan kopeklerde bilissel sorunlarin farkindaligina dayanmaktadir. Washington Eyalet Universitesi Veteriner Egitim Hastanesine gore, hatta bircok veteriner uzmanlari CCD ve kapsami konusunda bilgisizdir. Sonuc, hastalik teshisi konan kopeklerin% 2’sinden daha azdir. Bu, bircok kisinin hala kopekler demans alabilir mi? Diye sormasinin nedenlerinden biridir.
Farkli tani yontemleri de vardir. Davranissal degisIkliklerin olculmesi, bireyin sahibinin semptomlari ve veteriner deneyimini farklilastirma yetenegine bagli olacaktir. Daha ileri bilgiye sahip bazi veteriner klinikleri, komutlara motorlu ve duyusal yanitlari izlemek icin noropsIkolojik testler kullanabilir. Daha derinlemesine bir analiz yapilmadiginda, CCD’nin ne oldugunu ve yaslanma nedeniyle normal psIkolojik ve fizyolojik dususun ne oldugunu belirlemek zor olabilir.

Kopek Demansi veya CCD Tedavisi
Dogru bir tani sadece bir veteriner tarafindan yapilabilir, ancak bu bile yetmeyebilir, bu yuzden kisiyi bir uzmana yonlendirmeleri gerekir. Profesyonel olan kisi, kopek bilissel islev bozuklugu icin bir tedavi olmadigini bilmek onemlidir. Tedavi, semptomlarin etkilerini yonetmeye ve azaltmaya dayanir. En onemli tedavi yontemlerinden biri pratiktir ve insanlardaki Alzheimer tedavisine benzer bir yontemdir. Kopekte bu durum daha fazla kafa karisIkligina neden olacagindan dolayi cevre sartlari sadelestirilmelidir. Daginik bir ev ortami varsa, daginiklik mumkun oldugunca azaltilmalidir. Bu, kopegin evde daha kolay manevra yapmasini ve oryantasyon bozuklugunu azaltmasini saglar.
Ayrica, yemek yeme zamanlarina sadik kalinarak, ayni anda egzersiz yapmak icin disari cikarilmali ve onlarla uygun miktarda zaman gecirilmelidir. Bu rutin aktivitelerde guclendirilmeye calisilmalidir. Bir rutine devam edilmesi gerekmesine ragmen, egzersiz ve bilissel oyunlarda (ornegin oyuncaklar kullanmak veya zeka oyunlari oynamak) artisin ve CCD’nin etkilerini azaltmaya yardimci olacagina inanilmaktadir. Kopek demans semptomlarini olumlu yonde etkileyebilecek bir diger onemli tedavi secenegi diyettir. Bazilari kopekler icin dogal diyetlerin kullanilmasini tavsiye ederken, bu tedavinin etkinligini kanitlamak icin yeterli bilimsel destegi yoktur. Ayrica, kopekler icin yasamlarinin korunmasiz bir asamasinda hayati beslenmeyi reddetme riski tasimaktadir.
Bazi arastirmalar, bir kopegin diyetine eklenmis orta zincirli trigliseritlerin (MCT) kullaniminda olumlu tepkiler gormustur. Eklenen miktar, calismanin kopekler icin yemegin ne kadar istah acici oldugunu etkilemistir. Calisma ticari kopek mamasi sirketi Purina tarafindan gerceklestirilmis, ancak Kanada Hayvancilik Konseyi’ne (CCAC) uygun olarak, bu calismayi yuruten Kanadali bir arastirma kurulusu olan CanCog Technologies ile birlikte yapilmistir. Sonuc, en azindan diyetin belirtileri hafifletme potansiyeline sahip olmasina ragmen, tam olarak hangi diyetin demansli kopeklere ne gibi faydalar saglayabilecegini bilmek icin daha fazla arastirma yapilmasi gerekmektedir.
Demansli bir kopege bakmada en onemli faktor cok fazla sevgi gostermektir. Sayet demansli bir kopek kendisini guvensiz veya huzursuz hissediyorlarsa, guvence ve rahatlik saglamak icin bakicisi tarafindan elinden gelenin en iyisini yapilmasi gerekecektir.

Demans Olan Bir Kopek Ne Kadar Sure Yasayabilir?
Kopeklerin demans olup olmadigini ogrendikten sonra, en buyuk sorulardan biri yasam beklentisidir. Fazla tani konmamis vaka ve kesin arastirma eksIkligi nedeniyle, cevaplanmasi zor bir sorudur. Her bireysel vaka, kopek demansinin yasam suresini belirleyen kendi faktorlerine sahip olmaktadir. Bununla birlikte, bazi raporlar, CCD tanili kopeklerin, aldiklari tibbi ilginin artmasi nedeniyle daha uzun yasayabilecegini gostermektedir. CCD’li bir kopek bezgin veya unutkan olabilir, ancak bu onlarin mutsuz bir hayata sahip olacagi anlamina gelmez. Ne yazik ki, hastalik ilerledikce, bu yasam kalitesinin dusmesi muhtemeldir.
Demansi bir kopegin yasam suresi, kopegin sahip oldugu bireysel sartlara ve etrafindaki kosullara bagli olmaktadir. Ozellikle kopegin saldirganligi soz konusuysa bu durum veteriner hekimle konusulmali, boylece onlar ve cevresindekiler icin en iyi seceneklerin tespit edilmesi saglanmalidir.
 


Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 

Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Yok
Cevap Yazma Yetkiniz Yok
Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı
Trackbacks are Kapalı
Pingbacks are Kapalı
Refbacks are Kapalı





Tüm Zamanlar GMT +3 Olarak Ayarlanmış. Şuanki Zaman: 20:09.