|
|
18 Temmuz 2020, 08:30
| #1 |
 |  Demodex Nedir, Neye Sebep Olur, Nasil Tedavi Edilir? Demodex, kil folikullerinde yasayan kucuk akarlara verilen isimdir. Insanlarda, demodex insanlarda yuz derisinde, ozellikle alin, yanaklar, burnun kenarlari, kirpikler ve dis kulak kanallarinda bulunur. Bazen demodikozis (demodikoz) adi verilen bir duruma neden olur. Insandaki demodex istilalarina esas olarak katilan iki akar vardir: Demodex folliculorum ve Demodex brevis. Demodex folliculorum akarlari, kil folikullerinin icinde veya cevresinde yasar, goz cevresinde daha yaygin olma egilimindedir, goz kapaklarini ve kirpikleri etkiler. Hem olgunlasmamis hem de yetiskinlik evrelerinde olu deri hucreleri, yaglar ve orada olusan hormonlarla beslenir. Demodex brevis kucuk kil folikullerine bagli olan yag bezlerinde bulunur ve bez hucreleri uzerinde beslenir. Demodex brevis akarlarinin uzunlugu 0,15-0,2 mm’dir. Bu yazida ozellikle Demodex folliculorum akarlarinin bir sorun haline gelmesine neden olan ve onlarin varligi ile ilgili durumlara bakilacak, ev ilaclari da dahil olmak uzere tani ve tedavi yontemleri ele alinacaktir. Demodex Folliculorum Demodex folliculorum akarlari 0,3-0,4 mm uzunlugundadir. Bu akarlar cogu zaman zararsizdir ve ciplak gozle gorulemezler, sadece mikroskop altinda yapilari gorulebilir. Demodex folliculorum akarlari fazla sayida olduklarinda istenmeyen belirtilere ve cilt sorunlarina neden olabilirler. Bu akarin sekiz ayagi 8-16 mm / s hizinda hareket eder ve bu, esas olarak gece boyunca yapilir cunku parlak isIk akarlarin folikul icine geri cekilmesine neden olur. Demodex ve Demodikozis Kimlerde Bulunur? Ciltte akarlarin bulunmasi dusuncesi hos gelmese de aslinda kucuk miktarlarda olmasi yaygindir. Insan demodex akarlari buyuk cocuklarda ve yetiskinlerde normal bir bulgudur ve bes yasin altindaki cocuklarda nadiren gorulur. D. folliculorum akarlari erkeklerde kadinlardan daha yaygindir, 20-30 yaslarindaki kisilerin etkilenme olasiligi daha yuksektir. Insan immun yetmezlik virusu (HIV) enfeksiyonu gibi immun yetmezlik durumlarinda da teshis edilir. Demodex turlerinin akarlarinin sebep oldugu cilt sorunlarina demodikoziz (demodikoz) denir. Demodex folliculorum akarlarinin neden oldugu cilt sorunu “ pityriasis folliculorum “veya “spinulate demodicosis” olarak da bilinir. Folikuler pullanma nedeniyle cildin hafif kizarikligi ve zimpara kagidi benzeri dokusu ile bir kendini gosteren bir keratoz turudur. Tahrise ve yanma hissine de neden olabilir. Demodex Folliculorum’un Belirtileri Nelerdir? D. folliculorum dogal olarak insan derisinde gorulur. Bu akarlar baskalarina temas yoluyla yayilir. 15 gune kadar canli kalabilirler. Diger cilt akarlarinin aksine, D. folliculorum kil folikullerindeki cilt hucrelerinin miktarini arttirir. Derisinde akarlari olan bircok insan onlarin varligini bilmemektedir. Cok sayida D. folliculorum akari, yuz derisinde rosacea (gul hastaligi) benzeri semptomlara neden olabilir. boyle kisilere demodikoz teshisi konabilir. Belirtileri sunlardir: -Kuruluk -Kasintili veya pullu cilt -Kizarma (al basmasi) -Akneye benzeyen lekeler -Kirmizilik -Artan cilt hassasiyeti -Yanma hissi -Zimpara kagidi gibi puruzlu hissedilen bir cilt -Egzama -Goz kizarikligi D. folliculorum, yalnizca rosacea gibi onceden var olan cilt sorunlarini siddetlendirirse sorunlu hale gelir, akneleri, rosacea dokuntulerini ve dermatit yamalarini kotulestirebilir. D. Folliculorum’a ait akarlarin sebep oldugu belirtiler bazen ciddi olabilen cilt kuruluklari ve akne ile karistirilabilir. Akarlari kontrol etmek, bu tip iltihapli cilt hastaliklarinin sonucuna yardimci olabilir. Doktor, akarlarin yani sira yumurtalarindan kurtulmaya yardimci olabilecek bir krem recete edebilir. Kimler Risk Altindadir? D. folliculorum akarlari genellikle zararsizdir ancak asagidaki durumlara sahip olan kisilerin bu akarlari alma riski yuksek olabilir: -BagisIklik sistemi zayiflamis olanlar -Prednizon gibi kortikosteroidler alanlar -Kanser veya karaciger hastaligi oykusu olanlar -HIV ile yasayanlar -Cilt enfeksiyonlari -Akne, ozellikle enflamatuar tipler Diger bazi kisiler genetik olarak D. folliculorum’a ve bu nedenle akarlarin varligina daha duyarli olabilir. Ayrica, D. folliculorum akarlari bazen belirli cilt rahatsizliklari olan kisilerde daha fazla sayida bulunur. Bunlarin ornekleri asagidadir: Rosacea (Gul Hastaligi) Rosacea, yuzde kizariklik, kuruluk ve kirmiziliga sebep olan inflamatuar bir sorundur. D. Folliculorum’un, rosacea’nin olasi bir sebebi olup olmadigi halen arastirilmaktadir. Bir kiside rosacea sorunu varsa bu akarlarin alevlenmeye neden olabilecegine dair kanitlar vardir. Bazi calismalar, rosacea’li bir kisinin yuzunde, bu hastaligi olmayan birine gore 4 kez daha cok Demodex akari olabilecegini bulmustur. Rosacea’li kisiler arasinda, alt tip 1’e sahip olan kisilerin derilerinde demodex akarlarinin fazla sayida bulunmasi daha mumkundur. D. folliculorum akarlarinin, gozlerde etkili olan bir rosacea turu olan okuler rosacea’ya sahip olan bireylerin gozyasi kanallari icinde bulundugu gorulmustur. Blefarit Blefarit, kizariklik, sulanma ve kabuklanmaya sebep olan bir goz kapagi iltihabidir. Blefaritli kisilerde demodex akarlarinin arttigi kaydedilmistir. Androgenetik Alopesi Androgenetik alopesi denilen kalitsal sac dokulmesi sorunu hem kadin hem erkeklerde gorulebilir. Akarlar tarafindan uretilen bir cesit kimyasalin kil koklerini etkileyen inflamatuar bir reaksiyonu tetikleyebildigi ileri surulmustur. Demodex akarlari dogrudan androgenetik alopesiye neden olmasa da durumu daha da kotulestirebilirler. Non-Spesifik Yuz Dermatiti Demodex akarlarinin sayisinin atrmasi, yuzdeki non-spesifik dermatit semptomlariyla da iliskilidir. Bu semptomlarin bazilari akneye benzeyen lekeler, dudak etrafindaki lekeler ve kasintidir. Demodex Nasil Teshis Edilir? D. folliculorum mikroskobik boyuttadir, bu nedenle kisiler varligini kendi basina teshis edemez. D. folliculorum ciplak gozle gorulmediginden, kesin bir tani almak icin bir doktora gidilmesi gerekir. Doktor, tibbi bir oyku alarak ve cildi inceleyecek, akarlari teshis etmek icin yuzden kucuk bir folikuler doku ve yag ornegi kaziyacaktir. Mikroskop altinda incelenen bir cilt biyopsisi, yuzdeki bu akarlarin varligini belirleyebilir. Dermoskopi tipik olarak folikuler acikliklari tikayan dikenli beyaz yapilari gosterir. Demodex, KOH incelemesi ile yuzdeki mineral yag cilt kazintilarinda veya mikroskop altinda incelenen bir deri biyopsisinde kil koklerinde bulunabilir. Ciltte yasayan akarlarin miktarini belirlemek onemlidir. Az sayida akarin cilt sorunlarina neden olmasi olasi degildir. Demodikoz, demodex akarlarinin yogunlugu yuksek oldugunda (> 5 / cm2) teshis edilir. Demodikoz Tedavisi Demodex sadece insan kil folikulunde yasayabilir ve kontrol altinda tutuldugunda sorun yaratmazlar. Cogu durumda, belirtilere neden olmadikca akarlar hakkinda hicbir sey yapilmasina gerek yoktur. Bazi ev tedavileri, D. folliculorum’dan kurtulmaya yardimci olurken ayni zamanda yayilmalarini onleyebilir. *Evde Tedavi ve Onleme Stratejileri -Yuzu gunde iki kez sabun icermeyen bir temizleyici ile yikamak ya da temizlemek -Her gun goz kapaklarini, kirpikleri, kirpik diplerini bebek sampuani gibi yumusak bir sampuan ile ovmak -Kirpikleri yuzde 50 cay agaci yagi cozeltisiyle hafifce ovmak, daha sonra geride kalan yumurtalari oldurmek icin cay agaci yagi veya macadamia cevizi yagi surmek -Akarlar icin daha fazla besin saglayabilen yag bazli temizleyicilerden ve yagli makyajdan kacinmak -Olu cilt hucrelerini cikarmak icin periyodik olarak (haftada bir veya iki kez ) peeling yapmak Cildin temiz ve kuru tutulmasi, altta yatan baska sorunlarin ele alinmasi D. folliculorum akarlarinin sayisini azaltmaya yardimci olabilir. *Tibbi Tedaviler D. folliculorum akarlarinin yuzde gorulme olasiligi daha yuksektir. Tibbi tedaviler yuz bolgesinde cok sayida akar oldugunda kullanilir. Yuzde bulunmalari tedaviyi daha zor hale getirebilir, cunku cilt cok hassastir. Benzil benzoat, salisilik asit, selenyum sulfur ve kukurt gibi aktif bilesenleri iceren kremler, jeller ve yuz yikama urunleri tedaviye yardimci olabilir. Kirpiklerdeki D. folliculorum icin, ilacli bir merhem kullanilabilir. Akarisitler ile tedavi, akarlarin asiri cogalmasini azaltmayi, yumurtalarinin diger kil folikullerine birakilmasini engellemeyi, semptom ve bulgularin klinik tedavisini amaclamaktadir. Doktorlar ayrica bir antibiyotik ilaci olan topikal veya oral metronidazol recete edebilir. Doktorlar HIV enfeksiyonu olanlar gibi ciddi vakalarda (ciddi derecede zayiflamis bir bagisIklik sistemine sahip kisilere) oral yani agiz yoluyla alinan ivermektin onerilebilir. Doktorlar ayrica bir kisinin yuzune yuksek konsantrasyonlu bir alkol cozeltisi uygulayabilir. Bu, Demodex akarlarini yuzeye cikarir. Doktor daha sonra cilde akarlari olduren ve durumu tedavi eden maddeler uygulayabilir. Sorun yasayan kisiler demodex yuz mendilleri veya havlulari kullanarak goz cevresini temizleyebilir. Demodex Folliculorum’la Ilgili Olasiliklar Nelerdir? Cogu insan icin, yuzlerindeki D. folliculorum akarlarinin varligi zararsizdir fakat daha buyuk miktarlarda olduklarinda bu akarlar rosacea benzeri semptomlara neden olabilir. D. folliculorum’un gelecegi altta yatan nedene baglidir. Rosacea ve akne gibi inflamatuar rahatsizliklari olan kisilerde semptomlari siddetlendiren tekrarlayan akarlar olabilir. Sik gorulen cilt enfeksiyonlari da akarlarin geri donme olasiligini artirabilir. Vakalarin cogunda hic belirti gorulmeyebilir. Akarlar birkac hafta yasar ve genellikle belirti vermeden yok olur. Az miktarda bulunan D. folliculorum akarlari aslinda asiri olu cilt hucrelerini uzaklastirabilecegi icin fayda saglayabilir. |
| |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Normal
