Yeni keşfedilen krallıkta bulunan bir taş levhanın çizimi (solda) ve dijital 3B modeli (sağda). C: Stephen Houston/Brown University
Keşif, arkeologlar tarafından değil, yerel bir çiftçi tarafından yapıldı. Bölgenin yerlisi bir adam Meksika’nın Chiapas eyaletinde yaşayan Lacanja Tzeltal topluluğu yakınında 0.6 x 1.2 metrelik bir tablet keşfetti.

Tabletteki yazıtlar, mitoloji, şiir ve tarih gibi tipik Maya uygulamalarını anlatıyor ve mit ve gerçekliği bir arada yansıtıyor. Tabletin çeşitli bölümleri, efsanevi bir su yılanını, çeşitli isimsiz tanrıları, efsanevi bir seli ve eski yöneticilerin doğumlarını, yaşamlarını ve savaşlarını anlatan yazıtlar içeriyor.


Antropoloji profesörü Charles Golden, “Sak Tz’i, şimdi Meksika ve Guatemala arasındaki sınırda yer alıyordu ve muhtemelen çok güçlü bir krallık değildi.” diyor.

Daha güçlü komşularla çevrili olmasına rağmen, kanıtlar krallığın başkentinin MÖ 750 yılında yerleşildikten sonra bin yıldan fazla bir süre boyunca iskan edildiğini gösteriyor. Krallığın bu uzun ömürlülüğü, başkentini çevreleyen surlardan kaynaklanıyor olabilir.



Bölgenin kazı haritası. Soldaki at-nalı şekli, saray yapısı. C: Charles Golden
Araştırmacılar, şehrin bir tarafında dik bir dağ geçidi olan bir akarsu tarafından ve diğer tarafında savunma duvarları tarafından korunduğuna dair kanıt buldular.

Ekip, krallığın daha güçlü komşularıyla stratejik barış anlaşmaları yapmaktan fayda sağlayabileceğini söylüyor. Bu krallık asla büyük bir güç elde etmese de, “Sak Tz’i” bu bölgelerdeki metinlerde sıkça görülüyor ve daha büyük krallıklar için müthiş bir düşman ve önemli bir müttefikti.

Arkeolojik kayıtlar, krallığın hem komşularıyla hem de doğa ile çatışma yaşadığını gösteriyor. Örneğin, tabletin altına oyulmuş dans eden bir yönetici figürü var. Bu yönetici, şiddetli tropik fırtınalarla ilişkili olan tanrı Yopaat gibi giyinmiş. Figürün sağ elinde bir şimşek baltası ve sol elinde ritüel savaşta kullanılan bir taş silah barındırıyor.



Arkeologlar bölgedeki Antik Mayalara ait top sahasında kazı yapıyor. C: Charles Gordon
Dahası, araştırmacılar, komşularından biriyle şiddetli bir çatışma sırasında şehrin bir kısmını tahrip eden bir yangından söz ettiği anlaşılan başka bir heykel buldular.

Kazılar 2018 yazında başladığından beri, araştırmacılar krallıktaki siyasi, dini ve ticari yaşam hakkında fikir veren çeşitli yapılar belirlediler. Bunlar arasında piramit kalıntıları, bir kraliyet sarayı ve bir top sahası bulunmaktadır.

Başkentin en çarpıcı yapıları arasında, bir zamanlar dini ritüeller için ev olarak hizmet etmiş olabilecek yapılarla çevrili 14 metre boyunda olan bir piramidin kalıntıları yer alıyor.

Piramidin çevresinde, soyluların ayaklarının tabanını izleyiciye doğru gösteren bir tanesi de dahil olmak üzere bir dizi stel bulunuyor. Bu betimleme, sadece birkaç Maya vazosunda bulunan alışılmadık bir tasvir.

Buna ek olarak, araştırmacılar, insanların dini ve siyasi törenler için bir araya geldiği Plaza Muk’ul Ton adlı 0.6 hektarlık bir avlu ortaya çıkardılar.

Keşif, antik Maya dünyasının araştırılmasında ileriye doğru büyük bir adım. Araştırmacılar, sitenin mimarisinin daha ayrıntılı analiz edilmesini ve ayrıntılı yazıtların Maya medeniyetinin batı bölgelerinin siyaseti, ekonomisi, ritüelleri ve savaşı hakkında yeni bilgiler sunacağını umuyor.

alıntı