Ayasofya’nin Sirlari
Bizans Imparatorlugu tarafindan yapilan, Ortodoks Kilisesi olarak hizmete acilan, Fatih Sultan Mehmet’ in Istanbul’ u fethiyle de Osmanli’ nin eline gecen Ayasofya Muzesi, gunumuzde hala bircok sirra ev sahipligi yapiyor. Osmanli Imparatorlugu’ nun eline gecmesiyle camiye donusturulen Ayasofya, gunumuzde muze olarak hizmete devam ediyor. 921 yil kilise, 481 yil da cami islevi gormesinden dolayi hem Hristiyanlar icin hem de Muslumanlar icin ayri bir oneme sahip. Iste o muhtesem yapinin muhtesem ozellikleri ve sirlari:
Ayasofya'nin SirlariEl Terlemesini Bitiren Terleyen Direk: Ayasofya’ nin kible yonunde bulunan kapilardan sol taraftakilerin en sonuncusunun icinde bulunan sutun, mermerden yapilmis ve her mevsim islak. Iste bu her zaman nemli olma ozelligi bu sutuna ” terleyen direk ” unvanini kazandirmis durumda. Mermerden yapilmis olmasina ragmen yerden ilk 1 metrelik kismi bakirlarla kapli. Bu direk sagladigi faydayla da dikkat cekiyor. Elleri cok terleyen insanlar, bu direk uzerinde bulunan delige parmaklarini sokarlarsa el terleme problemleri sona eriyor. Bunu bircok kisi denemis ve gercekten durumun boyle oldugu anlasilmis. Peki bu diregin yaz kis demeden nemli kalabilmesinin nedeni ne? Bu sorunun cevabina yonelik 2 farkli inanis var. Ilki eskiden bir depremde yikilan kubbenin restorasyonunda Mekke’ den getirilen zemzem suyunun bu diregin harcina karistirilmasindan dolayi bu durum ortaya cikiyor. Diger inanisa gore ise Hz. Hizir Bu direge dokunarak yonunu Mekke’ ye dogru cevirmis. Tabi bu inanclarda Osmanli Devrinin etkisi buyuk. En bilimsel aciklamasi ise bu diregin gozenekli olusu. Ayrica sahip oldugu kilcal bir yapi var. Bu sayede temelde bulunan suyu aliyor ve diregin yuzune gozenekler yardimiyla cikariyor. Ancak neden sadece bu diregin bu sekilde yapildigi ise hala soru isareti.
Ayasofya'nin SirlariBuyuk Salondaki Kuyu: Gizemi cok olan yapilarin halk arasindaki inanislari da cok fazla oluyor. Ayasofya da icindeki bircok gizemli yapiyla halkta cok sayida farkli dusunceler gelistirmis. Bu kuyu da onlardan biri. Oyle ki kalp hastaligi olanlar bu kuyuya geliyor ve sabah namazi kildiktan sonra bu kuyunun suyundan iciyorlar. Tabi muze haline getirilince bu gelenek de sona ermek zorunda kaldi. Bu kuyu 50 cm.’ lik bir capa sahip. Suyu ise cok tatli degil ancak mineral yonunden zengin. Derinliginin 7 metreden fazla oldugu tahmin ediliyor. Kalp hastaligina iyi geldigi dusuncesinin bir temeli vardir mutlaka. Ancak bilimsel bir aciklama icin arastirma yapilmasi gerekir. Fiziksel bir arastirma mevcut olmasa da bazi uzmanlar bu suyun psIkolojik olarak hastalari etkiledigini dusunuyor. Yani hasta suyun iyi gelecegini dusunuyor ve zamanla buna kendini inandiriyor. Boylece gelisen umut sayesinde beyindeki uzuntu kanallarinin etkisi azaliyor. Bu da hastanin kendini iyi hissetmesine sebep oluyor.
Ayasofya'nin SirlariAyasofya’ yi Yikacagina Inanilan Tabut: Ayasofya icindeki kible kapilarindan ortada bulunaninin ic tarafinda bir tabut mevcut. Bu tabutun icinde Kralice Sofya’ nin oldugu biliniyor. Ustelik buradaki kubbede 4 melek figuru var. Azrail, Israfil, Cebrail ve Mikail meleklerinin figurleri olan bu resimler ile tabut arasinda bir iliski kurulmus ve yuzyillardir tabutun yeriyle oynanirsa Ayasofya’ nin yikilacagi dusuncesi gelismis.
Ayasofya'nin SirlariKubbedeki Pence: Yapinin guneydogu kisminda bulunan kubbenin destegi olan fil ayaginin tepesinde yerden 6 metre yuksekte bulunan bir iz var. Bu iz buyuk bir ele benziyor. Penceye benzetenler de var. Inanisa gore Fatih Sultan Mehmet’ in atinin urkmesiyle bu sutuna dayanmis. At debelenirken bu yapiyi tahrip etmis. Ancak 6 metre yukseklikte bulunan bir bolgeyi atin nasil tahrip ettigi muamma. Kendiliginden olusmadigi da asIkar. Cunku boyle bir goruntu, yapiyi olusturan unsurlarin cesitli sebeplerle dokulmesi sonucu olusabilecek bir goruntu degil.
Ayasofya’ nin bazi tarihi olaylardaki yeri de soyle:
Ortodokslar ve Katoliklerin Darginligi Ayasofya’ da Basliyor: 1054 yilinda bir ayin esnasinda papanin gonderdigi bir temsilci patrigin aforoz edildigini bildiriyor. Ayinde bulunanlar olay cikartiyor ve ayin tamamlanamiyor. Ortodoks Kilisesi ve Katolik Kilisesi bu olay yuzunden tam 911 yil boyunca dargin ve ayri duruyor. 1967 yilinda Papa 6. Paul’ un Ayasofya’ yi ziyaretiyle bu darginlik manevi anlamda son bulmus oldu.
Kutsal Eserlerin Avrupa’ ya Kacirilmasi: 1204 yilinda gerceklestirilen Hacli Ordusu’ nda bulunan Hristiyanlar, kendileri icin kutsal olan bircok eseri Avrupa’ ya tasidi. Bu eserlerden bir kismi ancak gectigimiz yillarda, yakin bir donemde Vatikan’ in hediyesi olarak Ayasofya Muzesi’ ne iade edildi.
Ayasofya'nin SirlariDeisis Mozaigi: 1264 yilinda yapilan bu mozaikte yer alanin kim oldugu hala tartisma konusu. Yakin doneme kadar Hz. isa’ nin mozaigi oldugu soylenirken, arastirmaci Roberto Solarion bunun aksini ispatladi. Tyanali Apollon oldugunu ileri surdu ve kanit olarak da figurdeki sag kasin uzerinde bulunan izi gosterdi. Bu iz 11 sayisini ifade ediyordu ve Pisagor tarikatina mensup olan Apollon da bu iz mevcuttu. Aslinda figur Hz. Isa’ yi ifade eder sekilde cizilmis. Cunku o donemlerde paganlarin zorla Hristiyanlastirilmasi nedeniyle bu yontemi kullandiklari varsayiliyor. Baskidan dolayi Hz. Isa figuru seklinde Apollon’ u resimlestirdiler.
Bizans’ in Ilk Gizli Orgutu: Bizans tarihindeki ilk gizli orgut Ayasofya’ da kuruldu. Mikail Cellius tarafindan olusturulan bu orgut Yasofya’ nin icinde yer alan bir mahzende faaliyete gecti. Ayni zamanda bu mahzen Picatriks’ in cevirildigi yer. Picatriks, Gnostik Hristiyanlarin gizli kitabi.
Ayasofya'nin SirlariIlk Duz Hac: Hristiyanlarin ilk duz hac kullanimi Ayasofya’ da gerceklesiyor. Akhineton Haci yerini boylelikle duz haca birakmis oluyor.
Dandolo’ nun Olumu: Papa, Latin ordularinin komutan olan Venedik Duku Dandolo’ ya Istanbul’ u Bizans’ in elinden alma gorevini veriyor. Bizans hukumdari bunu duydugunda Enrico Dandolo’ ya haber gonderiyor ve eger Istanbul’ u isgal ederse Istanbul’ un da onu oldurecegini soyluyor. Dandolo buna ragmen sehre giriyor. Ustelik sadece 4 gunde savasi kazaniyor. Kisa bir sure sonra olumu gerceklesiyor. Bunun uzerine Ayasofya’ ya gomulmustur. Bizan tekrar Istanbul’ u geri aldiginda bu mezara dokunmamistir. Hala muze icinde bulunuyor.
Ayasofya'nin SirlariAyasofya’ daki Viking Yazilari: Ayasofya’ nin 2. katinda bulunan balkonda Vikinglere ait oldugu anlasilan yazilara rastlandi. Rune alfabesi kullanilarak yazilan bu yazilarin bir benzeri de Ayasofya’ nin altindaki mahzenlerde de mevcut.
Yeraltindaki Tuneller: Ayasofya’ nin altinda tuneller tespit edildi. Bu tunellerle Kinali Ada’ ya ulasmak mumkun oldugu dusunuluyor. Ancak arastirma yapmak oldukca tehlikeli. Bu yuzden bu tunellerin ucu nereye variyor tam belli degil.
Gunumuzde Ayasofya; Danistay’in verdigi kararla 24 Temmuz 2020 Cuma gunu itibariyle ibadete acilmis ve o gunden bu yana muze statusunden cikartilip cami olarak hizmet vermektedir. Bu sayede Ataturk ve Ismet Inonu’nun 1934 yilinda cami statusunden cikarttigi yapi, Fatih Sultan Mehmet’in vasiyetine uygun sekilde 86 yil sonra olmasi gerektigi cami statusune kavusmustur.
ALİNTİ ~
|