Sunucu (Server) Nedir?

Yerel veya uzak ağda kullanıcıların verilere sürekli erişim sağlayabildiği, belli başlı görevleri yerine getiren ve çok güçlü işlemci, ram ve disk kapasitesine sahip bilgisayarlardır. Bir ağda birden fazla sunucu bulanabilir. Sunucular aynı anda yüzlerce faklı kullanıcılardan gelen isteklere cevap verebilmektedir.

Sunucular (server) 7/24 açık kalmaya dayanıklı donanımlardan oluşmaktadır. Sunucuların bu kadar güçlü ve kullanışlı olması sadece donanımla mümkün değildir. Sunucu donanımları ve sunucundan yapılması istenen görevleri yerine getirebilmesi için yazılıma ve programlara ihtiyaç duymaktadır. Bu yazılım ve programlar sayesinde sunucular bulundukları ağı yönetebilmektedir.

Sunucuların kullandığın bu yazılım ve programlara sunucu işletim sistemleri denilmektedir. Sunucu işletim sistemleri; sunucuların ağı yönetebilmelerini, kullanıcıları yetkilendiren bilmelerini, yetkiler dahilinde kullanıcılara paylaşım yapabilmelerini ve yönetimde verimliliği sağlayabilmelerinin hedefleyen güçlü sistemlerdir.

Sunucu işletim sistemleri, ayrıca sistemi yönetmek için görevli bilgi işlem uzmanlarının alt yapı üzerindeki kontrollerini kolaylaştırdığı gibi maksimum seviyede fayda sağlamalarına yardımcı olmaktadır. Sunucu işletim sistemleri birçok görevi otomatik yapabildiğinden zaman ve maliyet açısından da fayda sağlamaktadır.

Sunucuların (server) performansı kullanılan donanım ve işletim sistemlerinin uyumu ile doğru orantılıdır. Sunucuların kullanım amacına göre doğru kurgulanması gerekmektedir. Doğru kurgu ve paylaşım ayarları yapılmayan sunucular kullanıcılara istenen hız ve kalitede cevap veremeyeceğinden hem sunucunun hem de kullanıcıların performansını düşmesine neden olacaktır.

Sunucuların sürekli hizmet verebilmesi için donanım ve yazılım uyumu yanında onların kullanıcılar ile iletişimini sağlayan, ağda daha hızlı cevap vermesini sağlayan firewall (güvenlik duvarı), router, Switch vb. cihazlara da ihtiyacı vardır. Ayrıca sunucu ve bu cihazlar sürekli açık olacağından iyi bir soğutma sistemine de ihtiyaç duymaktadır. Genellikle sunucu ve kullanılacak ağ cihazları özel üretilmiş kabin içerisine monte edilip gerekli soğutma ve koruma sağlanmaktadır.

Sunucuların hangi amaçla kullanılacağı çok önemlidir. Sunucuların kullanım amacına göre donanımsal olarak çok farklılık göstermemekle birlikte, sunucuların kullanım amaçlarına göre özel yazılımlar ile desteklenmeleri gerekmektedir. Kullanım amaçlarına göre sunucuları birkaç ana başlık altında sıralayabiliriz.


Sunucu Çeşitleri

• File Server (Dosya Sunucusu)
• Database Server (Veri tabanı Sunucusu)
• Dns Server (Domain Sunucusu)
• Smtp Server (Mail Sunucusu)
• Web Server (Site Sunucusu)
• Proxy Server (Vekil Sunucu)

Fakat bu sunucularda kurulacak yazılımlara göre kendi içlerinde çeşitlere ayrılmaktadır. Sunucular yukarıda yazılı sadece 6 çeşitten oluşmamaktadır. Kendi içlerinde yaptıkları görevlere göre ayrılmaktadırlar.

Sunucuların bu kadar çeşitli olması o kadar sunucu almak anlamına gelmiyor. Yazılımlar sayesinde her özellik için sunucu almaya gerek yoktur. Sunucu sanallaştırma yazılımları sayesinde oluşturulan sanal sunucular bu görevleri yerine getirmektedir. Sanallaştırma hakkında detaylı bir makale yayınlayacağız.

Kısaca sunucu sanallaştırma birden fazla işletim sisteminin aynı fiziksel sunucuyu kullanmasıdır. Bu sayede sunucu kapasitesine uygun sayıda sanal server oluşturulup farklı görevlerde sunucular kullanılabilir.

File Server (Dosya Sunucusu) Nedir?

Kullanıcıların ağ üzerinden dosyalarını sakladıkları veya diğer kullanıcılar ile dosya paylaştıkları sunuculardır. Sunucu üzerinde kullanıcı yetkilendirme sayesinde güvenli dosya yükleme ve paylaşım sağlamaktadır. Sunucu üzerinde dosya yüklemek için yer açılacağı gibi ağda uzak depolama imkanı sağlayan (NAS) cihazlarına da yüklenebilir. Kullanıcıların dosyalarını tek bir çatı altında topladığından, dosyaların güvenliği ve yedeklemesi rahat bir şekilde yapılabilir.

Database Server (Veritabanı Sunucusu)

Veritabanı ile ilgili tüm işlemlerin yapıldığı sunuculardır. Veritabanı sunucuları; veritabanı yönetim sistemleri ile kurulan veritabanlarını saklamak, kullanıcılara yetkileri dahilinde veritabanı’ na erişme, veri ekleme, mevcut verilerde değişiklik yapma, ayrıca veritabanlarının güvenliğini ve yedeklenmesini sağlama gibi görevleri yerine getirmektedir.

Dns Server (Domain Sunucusu)

DNS (DomainNameSystem, Türkçe: Alan adı sistemi) host isimleri ile IP adresleri arasında iki taraflı döngü sağlayan bir veri tabandır. Dns sunucuları alan adı adreslerinin IP ‘lere çözümlenmesini sağlar. Dns sunucuları ağı oluşturan her birimi adlandırmaya ve birimler arası iletişimi organize etmeye yarayan, bilgisayar, servis, internet veya özel bir ağa bağlı herhangi bir kaynak için hiyerarşik bir dağıtım yapmayı sağlar.

Ağda ki tüm birimlerin ad ve IP adreslerini kayıt altına alıp, gerektiğinde ad veya IP adresinde sorgu yapıldığında birimlere kolayca ulaşmayı sağlar.

Smtp Server (Mail Sunucusu)

Elektronik postaların yönetildiği sunuculardır. E-posta sunucuları belirli politikalar (policy) uygulayıp kullanıcıların e-posta gelmesini veya kullanıcıların e-posta göndermesini sağlamaktadırlar.

Web Server (Site sunucusu)

Web sitesine ait resimlerin ve dokümanların depolandığı ve İnternet’te yüzlerce kullanıcıya aynı anda hizmet verebilmek için özel olarak üretilmiş sunuculardır. Web sunucuları İnternet protokolü üzerinden yayın yaptığından, İnternet hızının da yüksek olması gerekmektedir.

Proxy Server (Vekil Sunucu)

Proxy server (Türkçe, Vekil veya yetkili sunucu) İnternet erişimi esnasında kullanılan bir ara sunucuya denir. Çalışma mantığı İnternet erişimi sırasında tarayıcı vekil sunucuya bağlanır ve gitmek istediği sayfayı yazar, vekil sunucu o sayfaya gider , sayfada sorun yok ise içeriğini alır ve tarayıcıya sayfa içeriğini gönderir. Proxy sunucular sayfa içeriklerini ön belleklerine aldıklarından kullanıcılara daha hızlı cevap vermektedir.