|
|
28 Şubat 2020, 10:49
| #1 |
 |  Tip 2 Diyabet Risk Faktorleri, Belirtileri, Yapilmasi Gerekenler Glikoz vucut icin onemli bir yakit kaynagidir. Tip 2 diyabet, vucudun sekeri (glikozu) metabolize etme seklini etkileyen kronik bir durumdur. Tip 2 diyabet ile vucut ya sekerin hucrelere hareketini duzenleyen bir hormon olan insulinin etkilerine karsi koyar ya da normal glikoz seviyelerini korumak icin yeterli insulin uretmez. Eskiden yetiskinlerde baslayan diyabet olarak bilinse de bugun daha fazla cocuga tip 2 tanisi konulmaktadir. Tip 2 diyabet, yasi ne olursa olsun herkesi etkileyebilir. T ip 2 diyabet belirtileri genellikle yavas gelisir. Erken belirtiler gozden kacabilir, bu sebeple etkilenenler durumun farkinda bile olmayabilir. Tip 2 diyabetin erken evrelerinde her uc kisiden biri bunun farkinda degildir. Diyabet, vucudun enerji uretmek icin karbonhidratlari metabolize etme yetenegini etkileyerek kan sekerini yukseltebilir ve kroniklesirse ciddi olabilecek saglik sorunlari gelisebilir. Kan sekerinin yuksek olmasinin olasi sonuclari sunlardir: *Sinirle ilgili problemler *Gorme kayiplari *Eklem deformiteleri *Kalp ve damar hastaliklari *Hayati tehdit edebilen diyabetik koma Tip 2 Diyabetin Belirtileri * Susuzluk: Tip 2 diyabeti olan kisilerin spesifik semptomlari olmayabilir ancak susuzluk hissinin artisi durumun karakteristik belirtisidir. Artan susuzluk, idrara sIk cikilmasi, olagan disi aclik hissi, agizda kuruluk ve kilo alimi ya da kilo kaybi gibi diger belirtilerle birlikte gorulebilir. *Bas agrisi: Kan sekeri yuksekligi devam ettiginde ortaya cikabilecek diger bazi belirtiler bulanik gorme, yorgunluk ve bas agrisidir. *Enfeksiyonlar: Tip 2 diyabet genellikle sadece olumsuz saglik sonuclari belirginlestikten sonra tanimlanmaktadir. Bazi enfeksiyonlar ve iyilesmesi uzun suren yaralar birer uyaridir. Diger isaretler arasinda idrar ve mantar enfeksiyonlarinin sIk gorulmesi ile ciltte kasinti bulunur. *Cinsel islev bozuklugu: Tip 2 diyabet sonucunda cinsel sorunlar ortaya cikabilir. Diyabet, cinsel organlarda bulunan sinirlere ve kan damarlarina zarar verebilecegi icin duyumda azalma gelisebilir, orgazmla ilgili sIkintilar gorulebilir. Kadinlarda gorulen vajinal kuruluk ile erkeklerde gorulebilen iktidarsizlik diyabetin diger komplikasyonlaridir. Tahminlere gore, hastaliklari ilerledikce diyabetli erkeklerin yaklasIk %35 -70’i iktidarsizlik yasayacaktir. Istatistikler diyabeti olan kadinlarin cinsel islevle ilgili sorunlar yasama olasiliginin 1/3 oldugunu gostermektedir. Bunlardan baska yorgunluk, bulanik gorme, koyulasmis cilt bolgeleri (genellikle koltuk alti ve boyunda) gibi diyabet belirtileri de vardir. Tip 2 diyabet belirtileri fark edildiginde ya da suphe duyuldugunda bir doktora danisilmali, yapilan testlerle dogrulanmasi saglanmalidir. Tip 2 Diyabet Riskini Neler Artirir? Yasam tarzi ve tibbi sorunlara bagli olarak tip 2 diyabet riski artabilir. Risk faktorleri asagida belirtilmistir: *Sigara iciyor olmak *Asiri kilolu olmak (ozellikle bel cevresinde asiri yaglanma) *Egzersiz azligi veya yoklugu *Islenmis etler, yagli, tatli ve kirmizi etler bakimindan zengin beslenmek * Trigliserid seviyesinin 250 mg/dL’nin uzerinde olmasi *HDL kolesterol (iyi kolesterol) seviyelerinin dusuk (35 mg/dL’nin altinda)olmasi Tip 2 Diyabetin Kalitsal Risk Faktorleri Bazi risk faktorlerinin kontrol edilmesi mumkun olmayabilir. Hispanikler, Asyalilar, Yerli Amerikalilar ve Afrikali Amerikalilar diyabet bakimindan ortalamanin uzerinde bir riske sahiptir. Diyabetli bir aile oykusu (anne, baba veya kardeslerin) olmasi riski artirir. 45 yasin ustundeki kisilerin genclere gore tip 2 diyabet gelisme riski daha yuksektir. Kadinlarda Tip 2 Diyabet Riskleri Gebelik sirasinda gestasyonel diyabet olusan kadinlarin yasamlarinin sonraki donemlerinde tip 2 diyabet gelisme riski daha yuksektir. Ayni durum kilolu ( 4 kilodan fazla) bebek doguran kadinlarda da gecerlidir. Polikistik over sendromu: Polikistik over sendromu, yumurtaliklardaki bircok kucuk kist, duzensiz adet donemleri ve yuksek seviyede androjen hormonu ile karakterize bir saglik problemidir. Insulin direnci polikistik over sendromunun belirtilerinden biri oldugu icin bu duruma sahip kadinlarin diyabet bakimindan daha yuksek risk altinda oldugu kabul edilir. Insulinin Calisma Sekli Insulin, vucudun verimli bir sekilde glikozu enerji elde etmek icin kullanmasina izin veren bir hormondur. Karbonhidratlar sindirim sisteminde sekere donustukten sonra kan dolasimina glikoz gecer ve insulini uygun miktarda salgilamasi icin pankreas uyarilir. Insulin, vucuttaki hucrelerin glikoz sekerini enerji verici olarak almasini saglar. Insulin Direnci Tip 2 diyabet cesidinde, vucuttaki hucreler glikozu uygun sekilde alamadigi icin kandaki glikoz yuksek seviyelere cikar. Insulin direnci, vucut insulin uretebilse de, hucrelerin salgilanan insuline olmasi gerektigi gibi tepki vermemesidir. Zamanla, pankreasin urettigi ve salgiladigi insulinin miktari azaltir. Tip 2 Diyabetin Teshisi Hemoglobin A1c adli bir testi, kandaki glikozillenmis hemoglobin (glikoza baglanmis hemoglobin) miktarini olcer, onceki 2–3 aylik bir donemde kanda bulunan ortalama seker seviyeleri hakkinda bilgi saglar. Hemoglobin A1c seviyesinin % 6,5’in uzerinde olmasi diyabeti dusundurur. Bir baska tani testi de aclik kan sekeridir. Aclik kan sekerinin seviyesi 126’nin daha ustundeyse diyabetin varligini gosterir. 200’un uzerindeki kan sekeri seviyesi de diyabetle tutarlidir. Tip 2 Diyabette Yapilmasi Gerekenler *Diyet: Kandaki seker seviyesini kontrol altinda tutmak, diyabetin komplikasyonlara yol acma riskini azaltmaya yardim edebilir. Ilgili doktor, saglikli beslenme plani olusturulmasina yardim etmesi icin hastayi bir danismana ya da diyetisyene yonlendirebilir. Tip 2 diyabeti olan bircok insanin karbonhidrat aliminin izlenmesi ve kalorilerin azaltilmasi gerekir. Toplam protein ve yag tuketiminin de izlenmesi onerilir. *Egzersiz: Yuruyus dahil yapilan duzenli egzersizler tip 2 diyabet hastalarinin kan sekeri seviyelerinin dusmesine yardimci olur. Fiziksel aktiviteler ayrica kan basincini ve vucuttaki yag miktarini dusurur, kalp-damar hastaliklari onleyebilir. Tip 2 diyabete sahip kisilerin gunde sadece 30 dakika hafif egzersiz yapmasi onerilir. * Stresin azaltilmasi: Stres, diyabet hastalari icin endise vericidir. Stres kan basinci disinda kandaki seker seviyesini de artirir. Diyabetli cogu kisi hastaliklarini yonetme konusunda gevseme tekniklerinden (hayalinde canlandirma, nefes egzersizleri veya meditasyon gibi) yararlanabilir. Sosyal destek aglarina katilmak, insanlarla iletisim kurmak, akraba veya arkadas, din adamlari veya danismanla konusmak da ise yarar. * Agizdan alinan ilaclar: Kan sekeri egzersiz ve diyetle yeteri kadar kontrol edilemezse tip 2 diyabetlilere agizdan alinan ilaclar onerilir. Bu tur diyabet ilaclar, en iyi sonuclarin alinabilmesini saglamak icin birkaci bir arada kombinasyon seklinde kullanilabilir. Bazi ilaclar insulin uretimini arttirirken, bazilari vucutta insulin kullanimini iyilestirir, digerleri kismen nisastanin sindirimini engeller. * Insulin: Tip 2 diyabeti olan bazi insanlar bazen agizdan alinan ilaclarla beraber insulin de alir. Insulin, artan kan sekerine cevap olarak pankreasin artik insulin uretmemesine sebep olan ve tip 2 diyabetlilerde ortaya cikabilen beta hucre yetmezliginde de kullanilmaktadir. Pankreas insulin uretemezse, insulin tedavisi gerekir. *Insulin olmayan enjeksiyonlar: Enjeksiyon formunda vucuda verilen ve tip 2 diyabetinin tedavisinde kullanilan, insulin icermeyen liraglutid (Victoza), eksenatid (Byetta) ve pramlintid (Symlin),gibi baska ilaclar da mevcuttur. Bu ilaclarin gorevi insulin salgilanmasini uyarmaktir. Kan Sekerinin Kontrolu Doktor tip 2 diyabetli bir hastaya kan sekerini ne sIklikta kontrol etmesi gerektigini soyleyecektir. Bu, diyabetin ne kadar kontrol altinda oldugu konusunda fikir verir, yonetim planinin degistirilmesi gerekip gerekmedigini gosterir. Kan sekeri sabah ilk is olarak, yemeklerden once ya da sonra, egzersiz yapmadan once veya sonra, hatta yatmadan once kontrol edilebilir. Tip 2 Diyabete Bagli Kalp Krizi Diyabeti olan kisilerin yaklasIk 2/3’si kalp hastaligindan olmektedir. Kan seker seviyesinin yuksekligi zamanla kan damarlarina zarar verebilir ve pihtilasma riski artabilir. Bunlar kalp krizi gecirme riskini artirabilir. Diyabeti olan insanlar kan damarlarinin hasar gormesi nedeniyle inme riski altindadir. Tip 2 Diyabetle Ilgili Bobrek Riskleri Diyabetli kisilerde kronik bobrek hastaligi olusma riski zaman gectikce artar. Bobrek yetmezliginin yaygin nedenlerinden biri diyabettir. Diyabetin kontrol altinda tutulmasi bobrek yetmezligi olusma riskini azaltabilir. Hastaya verilen ilaclar ayrica diyabetli kisilerin bobrek hastaligina yakalanma riskini azaltabilir. Tip 2 Diyabete Bagli Goz Hasari Diyabetik retinopati denilen durumda zamanla kan seker seviyesinin yuksekligine bagli olarak gozun retinasindaki kucuk kan damarlarinda hasar olusur, boylece kalici ve ilerleyici gorme kaybi olusabilir. Diyabetik retinopati, yasi 20–74 arasinda olan kisilerdeki korlugun yaygin nedenleri arasindadir.. Tip 2 Diyabete Bagli Sinir Agrisi Karincalanma, uyusma ve igne batmasi hissi, diyabetik noropatiye bagli sinir hasarinin belirtileridir. En cok ellerde, ayaklarda, el veya ayak parmaklarinda gorulur. Diyabetin kontrol altina alinmasi bu komplikasyonlari onlenmeye yardim edebilir. Tip 2 Diyabete Bagli Ayak Hasari Diyabet nedeniyle olusan sinir hasari ayak yaralanmalarinin hissedilmesini zorlastirabilir. Ayrica kan damarlarina verilen hasar diyabetlilerin ayaklarindaki dolasimin azalmasina neden olabilir. Yavas iyilesen yaralar ve kangren, ayaklarda ortaya cikabilecek diyabete bagli komplikasyonlardir. Siddetli vakalar amputasyon (ayagin kesilmesi) ile sonuclanabilir. Tip 2 Diyabet Nasil Onlenebilir Tip 2 diyabet, cogu kez onlenebilir. Saglikli beslenerek, orta derecede egzersiz yaparak, saglikli kiloyu koruyarak diyabete bagli komplikasyonlarin gorulme sIkligi da azaltilabilir. Risk altindaki kisilerin diyabet ile prediyabet bakimindan taranmasi da yararlidir, bu yolla erken donemlerde hastaligin yonetimine baslanabilir. Bu, uzun vadede problem yasama riskini dusurur. |
| |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Normal
