|
|
|
|
24 Şubat 2020, 19:39
|
#1 |
 |
Mitokondriyal Isaretleyiciler (Krebs Dongusu Metabolitleri)
Krebs dongusu trikarboksilik asit veya TCA dongusu olarak da bilinmektedir. Bu dongu karbonhidratlardan, yaglardan ve proteinlerden enerji uretiminin merkezidir. Dongu bir dizi reaksiyondan olusmaktadir ve metabolitler diger metabolik yollardan cesitli adimlarda girmektedir. Dongunun birincil islevlerinden biri, elektron tasima zincirinde (ETC) enerji (ATP formunda) uretmek icin kullanilan NADH & FADH’nin uretilmesidir. Genetik veya cevresel faktorler nedeniyle herhangi bir adimdaki herhangi bir bozulma, teorik olarak, daha yuksek veya daha dusuk organik asit seviyelerine yol acmaktadir.
Krebs cevrimi girdileri piruvat, yag asitlerinin yan urunlerini veya birkac amino asitten (glutamat , alanin) olusmaktadir. Ek olarak tiroid hormonlari ve kortizol Kreb dongusunu etkilemektedir. Suksinik Asit (Suksinat) Suksinik asit enerji uretiminde onemli bir role sahiptir. Bu asit, Krebs dongusu ara maddesi olmasinin yani sira, donguye dalli zincirli amino asit metabolizmasi yoluyla da girmektedir. Suksinik asit metabolizmasi hem sentezi, keton cisim kullanimi ve GABA sant ile de baglantilidir. Asidi parcalayan enzimler duzgun calismadiginda seviyeler artmaktadir ve bunun bazi nedenleri bulunmaktadir. Bu nedenler asagidaki gibidir: • B2 Vitamini eksIkligi • CoQ10 eksIkligi • Bakteriyel enfeksiyonlar • Toksinlere ve agir metallere maruz kalma • Diyabet • Kanama veya yaralanma • Dusuk oksijen nedeniyle yuksek rakim • Fibromiyalji (idrar) • Kanser • Down sendromu • Suksinat dehidrojenaz eksIkligi gibi nadir genetik bozukluklar Ayrica dusuk seviyelere neden olan bazi durumlar bulunmaktadir ve bunlar asagidaki gibidir: • B12 Vitamini eksIkligi • Polikistik over sendromu (PCOS) • Kronik yorgunluk sendromu • Bobrek hastaligi • Kanser Nadir metabolik bozukluklari taramak icin yuksek idrar suksinat seviyeleri kullanilmaktadir. Ayica diger cesitli saglik sorunlari nedeniyle de artmaktadir. A-Ketoglutarik Asit (Alfa-Ketoglutarat) Alfa-ketoglutarik asit veya 2-oksoglutarik asit olarak da bilinen alfa-ketoglutarat, enerji metabolizmasinin bir ara bilesigidir. Hucreler yiyecekleri enerjiye donusturdugunde uretilmektedir. Kemiklerde, kaslarda protein uretmek ve protein yikimini azaltmak icin onemlidir. Ayni zamanda bagisIkliga da katkida bulunmaktadir. Alfa-ketoglutarat, atletik performansi arttirmak icin takviye olarak ve bazen de ameliyattan sonra kas kaybini onlemek icin bir ilac olarak kullanilmaktadir. Bazi durumlar alfa-ketoglutarat seviyelerini artirmaktadir ve bunlar asagidaki gibidir: • Alfa-ketoglutarat takviyeleri • Tiamin (B1 vitamini) • Riboflavin (B2 vitamini) eksIkligi • Niasin (B3 vitamini) eksIkligi • Pantotenat (B5 vitamini) eksIkligi • Lityum • Obezite • Yagli karaciger hastaligi • Diyabet • Kanser • Nadir genetik bozukluklar Ayrica Alfa-ketoglutarat testi nadir metabolik bozukluklari taramak icin kullanilmaktadir. Sitrik Asit (Sitrat) Sitratin bir kismi yiyeceklerden, ancak cogu kemiklerden gelmektedir. Aslinda, vucuttaki toplam sitratin yaklasIk % 90’i kemiklerde depolanmaktadir ve gerektiginde kana salinmaktadir. Ayrica sitrik asit mitokondride enerji metabolizmasinin bir parcasi olarak uretilmektedir. Bununla birlikte, mitokondriyal sitratin kan ve idrar sitrat duzeyleri uzerinde buyuk bir etkisi bulunmamaktadir. Bobrekler, sitrik asidi kandan parcalayarak veya idrara suzerek sorumludur. Bazi hormonlar sitratin bobrek klerensini etkilemektedir ve bunlar asagidaki gibidir: • Paratiroid hormonu (PTH) – idrar sitratini azaltir • D vitamini – idrar sitratini azaltir • Kalsitonin – idrar sitratini arttirir Bazi durumlar idrar sitrat seviyelerini artirmaktadir ve bunlar asagidaki gibidir: • Sitrik asit bakimindan zengin yiyecekler yemek veya potasyum veya magnezyum sitrat gibi sitrik asit iceren takviyeler almak • Malik asit takviyeleri • Daha yuksek kan sekeri seviyeleri • Diyabet ve diyabetik nefropati Ayrica bazi durumlar idrardaki sitrat seviyelerini azaltmaktadir ve bunlar asagidaki gibidir: • Fazla sodyum • Kola aromali gazli icecekler • Egzersiz • Diyet sitrat eksIkligi nedeniyle dusuk sitrat kan seviyeleri • Aclik veya ketozis • Magnezyum eksIkligi • Dusuk potasyum (hipokalemi) • Vucutta cok fazla asit (metabolik ve hucresel asidoz) • Yuksek paratiroid hormon seviyeleri (hiperparatiroidizm) • E. coli enfeksiyonu • Su haplari ve anti-konvulzanlar gibi bazi ilaclar • Nadir genetik bozukluklar Dusuk sitrat seviyelerine sahip olma riskini artiran faktorler bulunmaktadir ve bunlar asagidaki gibidir: • Bitkisel lif bakimindan dusuk diyet • Dusuk idrar hacmi (dehidrasyon) • Sut urunu olmayan hayvansal proteinlerin daha fazla alimi • Yuksek vucut kitle indeksi (VKI) • Gut ve yuksek urik asit seviyeleri Idrardaki dusuk urik asit duzeyleri bobrek taslari ve osteoporoz ile iliskilendirilmistir. Sitrik asit seviyeleri, bobrek tasi riskini artiran ve osteoporoz ile baglantili olan sagliksiz diyetler ve obezite ile azalmaktadir. Ayrica altta yatan bazi saglik kosullari ve ilaclardan dolayi da azalabilmektedir. Bununla birlikte diyabette sitrik asit seviyeleri artmaktadir. Akonitik Asit (Aconitate) Cis-akonitik asit ve trans-akonitik asit olmak uzere iki tur akonitik asit bulunmaktadir. Vucut yiyecekleri enerjiye donusturdugunde ara bilesIk olarak cis-akonitik asit uretmektedir. Trans-akonitik asit ise seker kamisi gibi bitkilerde bulunmaktadir. Calismalar akonitik asit seviyelerinin daha yuksek oldugunu gostermektedir. Akonitik asit seviyelerini yukselten faktorler bulunmaktadir ve bunlar asagidaki gibidir: • Alkolizm • Metabolik sendrom • Kronik yorgunluk sendromu • Otizm • Kanser • Nadir dogustan metabolik bozukluklar • Astimi tedavi etmek icin kullanilan ilaclari alan bazi kisiler (budesonid ve salbutamol) Yapilan bazi calismalarda bobrek hastaliginda daha dusuk akonitik asit seviyeleri oldugu bulunmustur. OAT testi savunuculari artan akonitik asidin tukenmis glutatyonu gosterdigini, yani glutatyon takviyesinin yararli olabilecegini belirtmektedir. Bununla birlikte, glutatyon takviyesi ile yuksek akonitik asit seviyeleri arasinda bir baglanti gosteren herhangi bir calisma bulunmamaktadir. Fumarik Asit (Fumarat) Fumarik asit, hucreler gidayi enerjiye donusturdugu icin mitokondride uretilen bir ara bilesIktir. Bazi faktorler fumarik asit seviyelerini artirmaktadir ve bu faktorler asagidaki gibidir: • Yorucu egzersiz • Kalori kisitlamasi • Diyabet • Bobrek hastaligi • Kanser • Down sendromu • Fumaraz eksIkligi veya mitokondriyal hastalik gibi nadir genetik hastaliklar Malik asit (Malat) Malik asit, elma, uzum, ravent gibi meyve ve sebzelerde eksi tada katkida bulunmaktadir. Ayrica islenmis gidalara katki maddesi olarak eklenmektedir. Hucreler, enerji metabolizmasinin bir ara bilesigi olarak malik asit uretmektedir. Bu asiri diyet alimindan kaynaklanmaktadir veya mitokondride enerji uretimi ile ilgili bir sorun olmaktadir. |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Hybrid-Şeklinde
