|
|
13 Mart 2021, 06:03
|
#1 |
 |
Depo Medroksiprogesteron Asetat Enjeksiyonları (DMPA)
Depo medroksiprogesteron asetat enjeksiyonlari, optimal etki icin her 12 haftada bir uygulanan bir hormonal kontrasepsiyon seklidir. Kanama, paternlerindeki degisken degisIklikler ve durduruldugunda dogurganliga gec geri donus ile iliskili olmasina ragmen, bircok kisi icin tercih edilen bir dogum kontrol yontemidir. Depo medroksiprogesteron asetat (DMPA) enjeksiyonlarinin temel uygulama noktalari vardir ve bunlar asagidaki gibidir:
• Oldukca etkili bir dogum kontrol yontemidir; 12 haftada bir uygulanirsa ilk kullanim yili boyunca tahmini gebelik orani 1000’de 2’dir. • Ostrojen iceren kontraseptiflerin kontrendike oldugu bircok durumda uygun bir secenektir. • Kullanima baslama karari, potansiyel riskler ve yan etkilere iliskin kapsamli bir arastirmayi icermelidir. Ozellikle hasta, kullanimin ilk yilinda duzensiz kanamanin yaygin oldugunu ve dogurganliga donusun enjeksiyonlari durdurduktan sonra gecikebilecegini bilmelidir. • DMPA enjeksiyonu alanlarin yaklasIk yarisi, 12 aylik kullanimdan sonra amenore bildirmektedir. Bu, adet dongusu sirasinda menoraji veya dismenore yasayanlarda faydali olabilir. • Olumsuz klinik sonuclarin kaniti eksIk olsa da, DMPA enjeksiyonlari kemik mineral yogunlugunda bir azalma ile iliskilidir. Bu nedenle 18 yasin altindakilerde veya osteoporoz icin risk faktorleri olan herhangi bir yasta alternatif dogum kontrol yontemleri ilk olarak dusunulmelidir. • Bu dogum kontrol yontemini kullanan her kiside riskler ve faydalar en az iki yilda bir yeniden degerlendirilmelidir. DMPA Enjeksiyonlari Etkili Bir Hormonal Kontrasepsiyon Seklidir DMPA (Depo-Provera), intramuskuler enjeksiyon yoluyla uygulanan, yalnizca progestojen iceren, tamamen subvanse edilmis bir dogum kontrol yontemidir. Birincil etkisi, folikul uyarici hormon ve luteinize edici hormon salgilanmasini sinirlayarak yumurtlama sansini azaltir. Ek olarak, DMPA enjeksiyonlari sperm penetrasyonunu onlemek icin servikal mukusu degistirebilir ve ayrica implantasyon icin uygun olmayan endometriyal astari inceltebilir. DMPA enjeksiyonlari bazi kisilerde etkili olabilir ve bunlar asagidaki gibidir  epo Medroksiprogesteron Asetat Enjeksiyonlari (DMPA)• Gunluk oral kontraseptif rejimlere uymakta zorluk cekildiginde, ornegin duzensiz vardiyalarda calismak, gunluk ilac kullaniminda unutkanlik yasamak gibi, • Uzun sureli etkiye sahip bir kontraseptif tercih edin, ancak levonorgestrel implantlari ve rahim ici cihazlarla iliskili daha invaziv yerlestirme prosedurleri konusunda endiseler oldugunda, • Ostrojen kullanimi icin kontrendikasyon veya ihtiyatli olundugunda, ornegin aurali migren, DMPA enjeksiyonlari, agir adet kanamasi veya dismenore icin de yararli bir tedavi olabilir, ancak kanama uzerindeki etkileri bilinmemektedir. Zamaninda Uygulandiginda Etkili Olabilir Onerilen dozda (150 mg) ve sIklikta (12 haftada bir) uygulandiginda, DMPA kullanimin ilk yilinda yaklasIk % 0,2’lik bir basarisizlik oranina sahiptir, yani tedavi edilen 1000 kisiden ikisi hamile kalmaktadir. Tesvik edilmemesine ragmen, eger kisi seyahat ediyorsa ve 12 haftalik randevusuna gelemiyorsa, gerekirse kontraseptif etkiden odun vermeden onceki dozdan sonra 14 haftaya kadar enjeksiyonlar verilebilir. Tutarsiz, gec veya yanlis kullanimi iceren tipik DMPA kullanimiyla, basarisizlik orani % 6 olarak tahmin edilmistir. Bu, uzun etkili tersinir kontraseptiflerden (LARC’ler), ornegin levonorgestrel implantlardan daha yuksektir. Bu nedenle, etkililigin kullaniciya bagli oldugu gerceginin yani sira, Avustralya Kraliyet Kadin Hastaliklari ve Dogum Uzmanlari ve Jinekologlar gibi kuruluslar artik DMPA enjeksiyonlarini bir LARC formu olarak gormemektedir. Enjeksiyonlar Genellikle Iyi Tolere Edilir DMPA enjeksiyonlari genellikle iyi tolere edilir, ancak olumsuz etkiler arasinda akne, mide bulantisi, bas agrisi ve sicak basmasi olabilir, fakat bunlarin olusumu tipik olarak zamanla azalir. Menstruel duzensizlikler ve kilo alimi da meydana gelse de herkes icin gecerli degildir. Hastalara yeni baslayan gogus agrisini, derin tek tarafli bacak agrisini veya nefes darligini bildirmeleri tavsiye edilmeli ve tromboembolik olay olasiligi acisindan arastirilmalidir. Ayrica ruh hali degisIklikleri de bazen rapor edilir. Klinik depresyon oykusu olan hastalarin tedavi sirasinda yakindan izlenmesi ve onemli bir nuks meydana gelirse enjeksiyonlarin durdurulmasi onerilir. Hepatik enzim indukleyen ilaclarla ayni anda verilirse uygundur. DMPA’nin diger hormonal kontrasepsiyon formlarina gore kayda deger bir avantaji, etkinliginin hepatik enzim indukleyen ilaclarin, ornegin antiepileptik ilaclarin kullanimindan etkilenmemesi, dolayisiyla ayni anda kullanilabilmeleridir. DMPA Enjeksiyonlarindan Kacinilmasi Gereken Durumlar DMPA enjeksiyonlari bazi kisilerde kontrendikedir ve bunlar asagidaki gibidir: • Guncel meme kanseri veya meme kanseri oykusu olarla, bununla birlikte, diger dogum kontrol yontemlerinin uygun olmadigi ve kanserin en az bes yildir remisyonda olup olmadigi dusunulebilir, • Teshis edilmemis vajinal veya idrar yolu kanamasi, • Tromboflebit veya tromboembolik bozukluklar veya bu rahatsizliklarin gecmisi olanlarda, • Kotu kontrol edilen hipertansiyon; sistolik kan basinci 160 mmHg veya diyastolik ≥ 100 mmHg, • Coklu kardiyovaskuler risk faktorleri, • Siddetli karaciger disfonksiyonu, ornegin dekompanse sirozlu veya kotu huylu hepatik tumorlu kisiler. DMPA Enjeksiyonlarinin Yararlari ve Riskleri Tedaviye baslamadan once, DMPA enjeksiyonlarinin potansiyel yararlarini ve risklerini arastirmak ve etkinliginin uyuma bagli oldugunu vurgulamak onemlidir. Bu nedenle DMPA enjeksiyonlarinin yararlari ve riskleri asagidaki gibidir: Degisen Kanama Duzenlerinin Yayginligi Depo Medroksiprogesteron Asetat Enjeksiyonlari (DMPA)DMPA enjeksiyonlarinin amenore, duzensiz kanama, lekelenme veya uzun sureli kanama gibi kanama duzeninde degisIkliklere neden olmasi muhtemeldir. Kullanim suresi arttikca amenore daha olasi hale gelmektedir. Degisen kanama modelleri ilk yil DMPA kullanimini durdurmanin en sIk nedenidir; Bu konuda bilgi verilirse ve insanlar duzensiz kanama modellerinin normal oldugu ve muhtemelen duzelme ihtimalleri oldugu konusunda ikna edilirse, uzun vadeli bagliliga yardimci olabilir. Kanama kalici veya sorunlu ise, ornegin servikal patoloji gibi nedenler dislandiktan sonra, farmakolojik mudahale kullanilarak yonetilebilir. Farmakolojik mudahaleye ragmen devam eden agir adet kanamasi olan kadinlarda, alternatif bir kontrasepsiyon yontemi daha uygun olabilir, ornegin bir levonorgestrel RIA. Kanamadaki degisIklikler bazilari icin faydali olabilir, ancak ongorulemez. Bazi kisilerde, menoraji veya dismenore olanlar veya agir kanamalarinin bir sonucu olarak anemi yasayanlar gibi kanama veya amenore azalmasi istenebilir. Bununla birlikte, DMPA ile iliskili kanama modelleri tahmin edilemez oldugundan, bu guvenilmez bir yonetim stratejisi olabilir. Endometriozisi olan kisilerde, DMPA enjeksiyonlari (farkli bir doz rejimi * kullanarak ) kanama semptomlarini ve pelvik agriyi azaltmak icin yararli olabilir. Enjeksiyonlar en az alti ay boyunca haftada bir 50 mg veya iki haftada bir 100 mg dozunda uygulanir. DMPA enjeksiyonlari uygulanan kisilerde degisen kanama prevalansi vardir ve bunlar asagidaki gibidir: Degisen kanama duzeni Uc ay sonra 12 ay sonra Amenore % 10 % 47 Duzensiz kanama % 15 % 9 Uzun sureli kanama % 33 % 12 DMPA Enjeksiyonlari ve Hamilelik DMPA enjeksiyonlarini kullanma kararini etkileyen onemli bir faktor, tedavi durdurulduktan sonra dogurganliga donusteki gecikme ile iliskisidir. Bu gecikme degiskendir ve bir takip calismasi, yumurtlamanin geri donusu icin ortalama alti ay (dagilim iki ila on bir ay) bildirmistir. DMPA enjeksiyonlarinin kalici bir dogurganlik kaybina neden olduguna dair hicbir kanit yoktur. Son enjeksiyonu takiben, hamile kalmak isteyenlerin % 65’inin 12 ay, % 83’unun 15 ay icinde ve % 93’unun 18 ay icinde (medyan sure on ay) hamile kaldiklari tahmin edilmektedir. Bu nedenle, yakin gelecekte veya kontraseptifleri biraktiktan kisa bir sure sonra hamile kalmak isteyenler, hamile kalmaya hazir olana kadar alternatif bir dogum kontrol yontemi dusunmelidir. DMPA enjeksiyonlari durdurulursa, bir sonraki enjeksiyon zamani geldiginde baska bir kontraseptif baslatilmalidir. DMPA Enjeksiyonlari ve Emzirme donemi DMPA enjeksiyonlarinin emzirirken kullanilmasi guvenli kabul edilir. Uretici, bir bebegin DMPA’yi metabolize etme kabiliyetine iliskin teorik kaygilar nedeniyle, emzirirken uygulamanin dogum sonrasi alti haftaya kadar ertelenmesini onermektedir. Bununla birlikte, bebegin buyumesi, sagligi veya gelisimi uzerinde veya emzirme performansi uzerinde olumsuz etkilere dair herhangi bir kanit yoktur. Bu nedenle UKMEC, dogumdan sonraki ilk alti hafta icinde DMPA kullaniminin yararinin risklerden daha agir basacagini dusunmektedir. Ingiltere FSRH yonergeleri dogum sonrasi DMPA kullanimini savunur, ancak bebek emziriliyorsa uygulamanin ideal olarak 21. gune kadar ertelenmesini onerir. DMPA Enjeksiyonlari ve Kilo Alimi Mevcut kanitlar, DMPA enjeksiyonlarinin kilo alimi ile iliskili tek dogum kontrol yontemi oldugunu gostermektedir. Klinik calismalarda, bir yillik kullanim suresince agirlikta ortalama bir ila iki kilogramlik artis bildirilmistir. Ayrica agirlik kazanci tedavi uzun sureler ile artis gosterdigi gorulmektedir ve en guclu bir sekilde baslangic vucut kitle indeksi ≥ 30 kg / 18 yas altindaki kisilerde kullanimi ile iliskilidir . Alti ay icinde ilk vucut agirliginin % 5’inden fazlasini alanlara, devam eden kilo aliminin muhtemel olmasi nedeniyle, alternatif bir dogum kontrol yontemine gecis onerilebilir. DMPA Enjeksiyonlari ve Diger Potansiyel Saglik Sorunlari DMPA enjeksiyonlari, hipoostrojenik etkisinden dolayi kemik mineral yogunlugunda kucuk bir azalma ile iliskilidir. Bu nedenle, en yuksek kemik mineral yogunlugunu etkileyebilecegine dair endiseler oldugundan, 18 yasin altindaki kisilerde bu tur bir kontrasepsiyon ilk secenek degildir. Tedavinin yararlarinin ve risklerinin her iki yilda bir yeniden degerlendirilmesi ve osteoporoz icin risk faktorleri belirlenirse, ornegin romatoid artrit, inflamatuar bagirsak hastaligi, 50 yas ustu veya perimenopozal, alternatif bir kontrasepsiyon yontemi onerilmelidir. DMPA enjeksiyonlari ve Kemik Kirilmalari DMPA kullanimi ile kemik mineral yogunlugundaki degisIkliklerin kirik riskinde artisa yol acip acmadigi veya daha uzun tedavi surelerinin daha buyuk kayiplara neden olup olmadigi bilinmemektedir. Bazi calismalar, kemik mineral yogunlugu kaybi oraninin tedavinin ilk iki yilinda daha onemli oldugunu ve surekli kullanimla yavasladigini gostermektedir. Ancak bu bulgu tutarli bir sekilde tekrarlanmamistir ve genel olarak, tedavi durduruldugunda herhangi bir kayip tersine cevrilebilir. DMPA Enjeksiyonlari ve Kanser Riski Meme kanseri, DMPA enjeksiyonlari almis kisilerde meme kanseri riskine iliskin kanitlar sinirlidir. Calismalar, kombine oral kontraseptiflerle olan bulgulara benzer sekilde zayif bir iliski olabilecegini gostermistir, ancak riskteki mutlak artislar genellikle dusuktur ve tedavi kesildikten sonra azalir gibi gorunmektedir, ornegin, tedavi kesildikten sonra bes yildan daha fazla risk artisi yoktur. Depo Medroksiprogesteron Asetat Enjeksiyonlari (DMPA)Calismalar, DMPA enjeksiyonlarini bes yil veya daha uzun sure kullanan kisilerde rahim agzi kanseri riskinin biraz arttigini bulmustur. Ancak, iliskinin nedensel olup olmadigi veya karistirici faktorlerin dahil olup olmadigi net degildir. Meme kanserinde oldugu gibi, tedaviyi biraktiktan sonra risk azalir. DMPA enjeksiyonlari, artmis endometriyal veya yumurtalik kanseri riski ile iliskili degildir ve kanitlar, aslinda koruyucu bir etkiye sahip olabileceklerini gostermektedir. Ek olarak, calismalar bu tur dogum kontrol yontemlerini kullanirken kolon kanseri, akut pelvik enflamatuar hastalik ataklari ve ektopik gebelik riskinin potansiyel olarak azaldigini gostermektedir. Ancak bu faydalari dogrulamak icin daha fazla arastirma yapilmasi gerekmektedir. DMPA Enjeksiyonlari ve Kardiyovaskuler Risk Faktorleri DMPA enjeksiyonlarinin kardiyovaskuler hastalik riski uzerindeki etkisi inceleme altindadir. Sadece progestojen iceren kontraseptiflerin klinik calismalarinda venoz tromboembolizm (VTE) riskinde kucuk bir artis kaydedilmistir. Ancak ozellikle DMPA enjeksiyonlari icin nedensel bir iliski dogrulanmamistir. Ek olarak, VTE riskinin hamilelik veya kombine oral kontraseptif kullanimiyla iliskili riskten onemli olcude daha dusuk oldugu dikkate alinmalidir. Miyokard enfarktusu ve inmenin DMPA ile iliskili olup olmadigi sonucuna varmak icin yeterli kanit da yoktur. Genel olarak klinik kararlar, takip olasiligina ek olarak risk faktorlerinin ciddiyetine ve sayisina gore alinmalidir. Ornegin, DMPA enjeksiyonlari, kisinin arteriyel kardiyovaskuler hastalik icin birden fazla risk faktoru, ornegin hipertansiyon ve diyabet varsa, genellikle kullanilmamalidir. ALİNTİ ~ |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
