|
|
08 Nisan 2020, 11:53
|
#1 |
 |
Ashitaba Nedir, Bilesenleri ve Saglik Acisindan Faydalari Nelerdir?
Ashitaba uzun suredir mutfaklarda ve geleneksel tipta enfeksiyonlar, yaralari iyilestirmek ve sindirimi iyilestirmek icin kullanilmaktadir. Bununla birlikte, bu kullanimlari desteklemek icin uygun klinik veriler bulunmamaktadir. Bilim adamlari bu arada ashitaba’nin kilo ve kalp sagligini etkileyip etkilemeyecegini arastirmaktadirlar.
Ashitaba Nedir? Ashitaba (Angelica keiskei) yesil, yaprakli bir bitkidir ve havuc (Apiaceae) ailesinin bir parcasidir. Hizli buyumesi ve rejeneratif oldugu iddia edilen ozellikleri nedeniyle yarinin yapragi olarak da adlandirilmaktadir. Kokler de dahil olmak uzere bitkinin tum kisimlari yenilebilmektedir. Japonya’nin kiyi bolgelerinde yerli olan Ashitaba, Izu Adalari ve Izu Yarimadasi’nda yaygin olarak gida ve halk ilaclari olarak kullanilmaktadir. Ashitaba, kismen golgeli bahce alanlarinda kolayca yetistirilen soguga dayanikli bir bitkidir. Japon halki geleneksel olarak bitkiyi grip, karaciger problemleri, artrit, hazimsizlik, ates ve enfeksiyonlar icin kullanmaktadir. Bununla birlikte, uygun klinik veriler hala destekleyememektedir. Ashitaba taze bir sebze olarak yenmekte, caylar, mezeler ve corbalar icin yapraklari kurutulmakta ve takviye icin toz haline getirilmektedir. Cay geleneksel olarak sicak suda 15 dakika demlenmis kuru yapraklardan sonra yapilmaktadir. Ek olarak, ashitaba takviyeleri tibbi kullanim icin FDA tarafindan onaylanmamistir. Takviyeler genellikle saglam klinik arastirmalardan yoksundur. Kisacasi Ashitaba, Japonya’da yetisen havuc ailesinden bir bitkidir. Bir halk ilaci olarak kullanilmaktadir, ancak etkinligi hakkinda klinik arastirmalar bulunmamaktadir. Bilesenler Ashitaba, bazi besin maddelerini iceren karmasIk bir bitkidir. Bu besin maddeleri asagidaki gibidir: • Lif • Kalsiyum • Demir • Magnezyum • E Vitamini • B1 ve B2 Vitaminleri • C vitamini • K Vitamini Ayrica Ashitaba dahil baska bilesIkler icermektedir ve bunlar asagidaki gibidir: • Izobavakalcone, ksantoangelol ve 4-hidroksidrisin dahil kalkonlar • Klorofil • Lutein • Alfa-karoten ve beta-karoten • quercetin • Catechin Bununla birlikte Ashitaba bazi mineraller, vitaminler, antioksidanlar ve diger biyoaktif bilesIkler icermektedir. Hareket Mekanizmasi Bilim adamlari ashitaba’nin bazi sekilde hareket edebilecegini varsaymaktadirlar ve bunlar asagidaki gibidir: • Artan adiponektin, glikoz seviyelerini dusurmeye ve yag yikimini artirmaya katkida bulunan bir hormondur • Yag hucresi olusumunda rol oynayabilecek PPAR- P adi verilen bir reseptor seviyelerinin azalmasi (adipogenez) • Teorik olarak kan basincini dusurebilen anjiyotensin donusturucu enzimin (ACE) aktivitesini bloke etme • Antioksidan glutatyon peroksidaz ve superoksit dismutaz seviyelerinin artmasi • Dopamin ve serotonini parcalayan bir enzim olan monoamin oksidazin (MAO) aktivitesini bloke eder • Kanin pihtilasma riskini azaltabilecek protein plazma plazminojen aktivator inhibitoru-1 (PAI-1) seviyelerinin azalmasi Bu onerilen mekanizmalar insanlarda kesfedilmemis ve kanitlanmamistir. Bilim adamlari, ashitaba’nin yag yakici ve antioksidan yollarda hareket edebilecegini varsaymaktadir, ancak bu dogrulanmamistir. Ashitaba’nin Iddia Edilen Saglik Faydalari 1) Kilo kaybi Kilo kaybi icin ashitaba kullanimini destekleyen kanitlar yetersizdir. Sadece birkac dusuk kaliteli insan calismasi yayinlanmistir. 15 saglikli kilo ve 25 kilolu insandan olusan kucuk bir calismada, ashitaba bel genisligini, mide yagini ve vucut agirligini 8 hafta sonra azaltmistir. Yalnizca dokuz kisinin pilot denemesinde, ashitaba hem 4 hem de 8 haftada metabolik sendromu olan kisilerde mide yagini (viseral), toplam vucut yagini, BMI ve vucut agirligini azaltmistir. Toplam 24 kisiyi kapsayan bu calismalardan herhangi bir sonuc cikarmak mumkun degildir. Her iki deneme de % 100 finanse edilmistir, buyuk bir cikar catismasi ve onyargi riski yaratan Japonya’da ashitaba takviyeleri yapan sirketler (Takara Bio Inc ve Japan Bio Science Laboratory Co.) tarafindan desteklenmistir. 2) Alkolden dolayi karaciger hasari Alkolden dolayi karaciger hasari icin ashitaba kullanimini destekleyen kanitlar yetersizdir. 12 hafta boyunca ashitaba ile takviye edilmis 82 agir alkol icicisinin bir calismasinda, karaciger hasarinin bir belirteci olan gama-glutamil transferazi (GGT) azaltmistir. 3) Antioksidan etkiler Ashitaba’nin oksidatif hasari azaltabilecegini gosteren yeterli kanit bulunmaktadir. Antioksidan etkileri sadece kucuk bir acik etiketli calismada arastirilmistir ve bu calismanin bulgulari henuz tekrarlanmamistir. Calismada, 8 hafta boyunca ashitaba bazli bir meyve suyu (gunde 240 ml) 20 sigara icende DNA hasarini azaltmistir. 10 saglikli yetiskinin pilot calismasinda, ashitaba tozu antioksidan seviyelerini arttirmistir. Sicanlarda ve farelerde taze ashitaba suyu ve fermente ashitaba bazi seviyeleri arttirmistir ve bunlar asagidaki gibidir: • Luteolin • Katalaz • Superoksit dismutaz (SOD) • Glutatyon peroksidaz (GSH -Px) • Toplam antioksidan kapasite Bununla birlikte Ashitaba’nin yukaridaki parametreler uzerindeki etkileri insanlarda arastirilmamistir. Bilim adamlari ashitaba’nin DNA’yi hucrelerde mutasyonlara (mutajenlere) neden olan bilesIklerden koruyup koruyamayacagini arastirmaktadirlar. Birkac kucuk olcekli calismaya ragmen, ashitaba’nin kilo kaybi, karaciger hasari ve antioksidan savunma icin etkinligini degerlendirmek icin yeterli kanit bulunmamaktadir. 4) Diyabet Ashitaba’nin diyabetli kisilerde semptomlari iyilestirmek icin kullanilmasi gerektigini gosteren hicbir kanit bulunmamaktadir ve Sadece hayvan calismalari yayinlanmistir. Diyabetik farelerde ve sicanlarda ashitaba, aclik kan sekeri ve insulin seviyelerini dusurmustur. Bitki, yuksek sekerli bir diyetle beslenen sicanlarda kan sekeri seviyelerini, insulin ve trigliseritleri azaltmistir. Bu bulgularin insanlara tercume edilip edilmeyecegi tamamen bilinmemektedir. Yuksek diyetle beslenen sicanlarda, ashitaba kilo ve yag alimini onlemeye yardimci olmustur. Bilim adamlari, ashitaba’daki (4-hidroksimetrisin ve ksantoangelol) aktif bilesIklerin ikisinin, insulin duyarliligini artiran bir hormon olan adiponektini artirarak etki ettigini varsaymaktadirlar. Ancak teorileri klinik olarak kanitlanmamistir. 5) Kan basinci Anjiyotensin donusturucu enzim (ACE), kan basinci kontrolunde rol oynayan bir enzimdir. ACE (ACE inhibitorleri) aktivitesini bloke eden ilaclar, yuksek tansiyonu tedavi etmek icin kullanilmaktadir. Ashitaba, ACE aktivitesini bloke ederek sicanlarda kan basincini dusurmustur, ayrica insanlarda ACE ve kan basincini etkileyip etkilemedigi bilinmemektedir. 6) Bellek kaybi Ashitaba’nin insanlarda hafizayi etkileyip etkilemedigi bilinmemektedir. Hafiza kaybi olan farelerde ashitaba kisa ve uzun sureli hafizayi gelistirmistir. Hayvan deneyleri, ashitaba’nin insanlarda kalp sagligi, hafiza ve diyabet uzerindeki potansiyel etkileri icin arastirilmasi gerektigini gostermektedir. 7) Enflamasyon Arastirmacilar ashitaba’nin hucrelerde inflamasyon belirtecleri uzerindeki etkilerini arastirmaktadirlar. Bu inflamasyon belirtecler asagidaki gibidir: • Tumor Nekroz Faktoru-alfa (TNF-alfa) • Interlokin 6 (IL-6) • Siklooksijenaz 2 (COX-2) • Mitojenle Aktiflestirilen Protein Kinazlar (MAPK’lar) • Nukleer Faktor Kappa Beta (NF-kB) • Endotelin 1 8) Kan pihtilasmasi Fibrin, kan pihtilarina karisan bir proteindir. Bilim adamlari, tabaklardaki ashitaba ekstresinin fibrin pihtilarinin (fibrinoliz) parcalanmasini onleyen bir bilesIk olan plazma plazminojen aktivator inhibitoru 1 (PA-1) seviyelerini azaltip azaltamayacagini merak etmektedirler. Trombositler kan pihtilarinin ana bilesenlerinden biridir ve trombositlerin birlikte gruplanmasi pihtilasma surecindeki temel adimlardan biridir. Bazi arastirmacilar 4-hidroksidrisin ve ksantoangelolun trombositleri birlikte gruplamayi azaltabilecegine (trombosit agregasyonu) inanmaktadir, ancak bu sadece hucrelerde arastirilmaktadir. Bilim adamlari, ashitaba’nin kan pihtilari ve hucrelerdeki iltihaplanma uzerindeki etkisini arastirmaya devam etmektedirler. 9) Bakteri ve karaciger sagligina etkileri Bilim adamlari, ashitaba ozutlerinin tuberkuloza neden olan bakteriler olan Mycobacterium tuberculosis de dahil olmak uzere zararli bakteri turlerinin buyumesi uzerindeki etkilerini arastirmaktadirlar. Ashitaba’nin karaciger sagligi uzerindeki etkileri bilinmemektedir. Ekstraktin karaciger hucrelerinde asetaminofen (orn. Tylenol) toksisitesi uzerindeki etkileri arastirilmaktadir. 10) Norotransmitterler uzerine etkileri Bir sinif antidepresan, monoamin oksidaz (MAO) enziminin aktivitesini bloke ederek etki etmektedir. Devam eden hucresel arastirmalar, hem hayvan hem de insan calismalari hala eksIk olmasina ragmen, ksantoangelol ve 4-hidroksidrisinin MAO aktivitesini de engelleyip engelleyemeyecegini arastirmaktadir. Hucresel arastirma, ashitaba’nin norotransmitterleri, karaciger sagligini veya zararli bakterileri etkileme potansiyeline sahip olup olmadigini arastirmaktadir. 11) Kolesterol Bir sican calismasinda, ashitaba ozutu iyi HDL kolesterolu arttirmis ve karaciger yagini azaltmistir. Bununla birlikte, orta ve yuksek miktarlarda ashitaba tozu, yuksek yagli bir diyetle beslenen asiri kilolu sicanlarda kan kolesterolunu iyilestirmemistir. Ashitaba Takviyesi ve Yan Etkileri Gunumuzde henuz klinik calismalarin sayisi yeterli olmadigi icin ashitaba’nin guvenli olup olmadigi nispeten bilinmemektedir. Bu yuzden hamile, emziren kadinlar ve cocuklar, guvenlik verilerinin eksIkligi nedeniyle ashitaba’dan kacinmalidir. Bazi kullanicilar hafif mide rahatsizligi bildirmistir fakat baska yan etkiler de mumkundur. Ashitaba yapraklari, saplari ve kokleri geleneksel olarak cig, pismis veya kurutulmus olarak tuketilmektedir. Ashitaba ozleri, takviye icin tablet, kapsul, cay ve toz formunda mevcuttur. Dozaj Ashitaba herhangi bir durum icin FDA tarafindan onaylanmadigindan resmi bir doz bulunmamaktadir. Bununla birlikte klinik calismalarda 200 ila 500 mg ashitaba ozutu arasinda degisen dozlar kullanilmistir. Ashitaba, Bati’da nispeten bilinmeyen bir bitkidir. Cogunlukla Japon halk tibbinda kullanilmaktadir ve havuc ailesine aittir. Yapraklari bazi mineraller, vitaminler ve antioksidanlar icermektedir. Bununla birlikte, ashitaba ile ilgili klinik veriler azdir. Gunumuzde, iddia edilen saglik yararlarindan herhangi birini destekleyecek yeterli kanit bulunmamaktadir. Ilk insan arastirmalari antioksidan, karaciger koruyucu ve yag yakma potansiyeline isaret etmektedir. Bu etkileri dogrulamak icin daha buyuk klinik calismalara ihtiyac duyulmaktadir. Bazi bilim adamlari ashitaba’nin iltihabi azaltabilecegine inanmaktadir, ancak hayvan deneylerinden elde edilen bulgulara guvenmektedirler. Ashitaba’nin guvenligi ve etkinligi belirlenmeden once cok daha fazla arastirmaya ihtiyac duyulmaktadir. |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
