|
|
06 Nisan 2020, 12:17
| #1 |
 |  Arasidonik Asit (ARA) Nedir? Arasidonik asit (AA), ozellikle bebeklerde buyume ve gelisme icin onemlidir ve vucudun enflamatuar yanitinda merkezi bir rol oynamaktadir. AA takviyeleri, kuvvet antrenmani ve vucut gelistirmedeki varsayilan faydalarindan dolayi populerlik kazanmistir. Bu makale de, arasidonik asidin saglik ve hastaliktaki etkileri, AA takviyelerinin kullanimlari ve guvenligi hakkinda bilgiler yer almaktadir. Arasidonik Asit (AA) Nedir? Arasidonik asit (AA), vucuttaki cogu hucrenin dis tabakasinda bulunan bir doymamis yag omega-6 yag asididir. Beyin, karaciger, yag dokusu ve diger organlar acisindan zengindir. AA, yaralanma veya tahris sirasinda aktif hale gelen normal enflamatuar surecin onemli bir parcasidir. Hasarli dokularin islevini iyilestirmeye ve geri kazanmaya yardimci olan inflamatuar molekullere donusturulmektedir. Fazla omega 6’lar bazen kotu olarak gorulmektedir, cunku bazi durumlarda inflamasyonu artirabilen arasidonik aside donusmektedirler. AA’nin islevlerinin cogu, enzimlerin (oksijenazlar) etkisi ile diger molekullere (lokotrienler, prostaglandinler ve daha fazlasi) donusmesine atfedilmektedir. Bu asit vucutta dogal olarak baska bir molekulden (linoleik asit) uretilmektedir ve ayni zamanda farkli gidalardan da alinmaktadir. En cok egzersiz ve vucut gelistirme uzerindeki etkileri nedeniyle populerdir, ancak ayni zamanda vucutta bagisIklik yanitini artirmak gibi diger onemli roller oynamaktadir. Bununla birlikte bebeklerin gelisimi ve buyumesi icin hayati oneme sahiptir ve anne sutunde onemli bir bilesendir. Enflamasyonda Yollar, Metabolizma ve Roller Arasidonik asit (AA), hucrelerdeki en yuksek derecede duzenlenmis yag asitlerinden biridir. Dusuk yagsiz diyetler sirasinda bile, belirli bir noktadan sonra seviyeleri azaltmak zordur. Bu bilesIk hucreler uyarildiginda serbest kalmakta ve cogu dokuda hizla metabolize olmaktadir. Arasidonik asit iki ana yoldan elde edilir. Birincisi, esas olarak karacigerde meydana gelen linoleik asit gibi daha kisa yag asitlerinden ic uretimdir. Ikinci yol yiyecek, ozellikle balik ve kumes hayvanlaridir. Serbest birakilan arasidonik asidin (AA) kucuk bir kismi, trigliseritler ve fosfolipid yaglara donusturulerek hucrelerin yag bilesimlerini yeniden duzenlemesine izin vermektedir. Ancak salinan AA’nin cogu cesitli aktif bilesIklere metabolize edilmektedir. Bu metabolizeler asagidaki gibidir: • COX-1 ve COX-2 (sIklooksijenaz) enzimleri tarafindan prostaglandinlere metabolize • Donusen lokotrienlerin enzim lipoksijenaz etkisi uzerinden lipoksinler ve hidroksieikosatetraenoik asit (HETE) • P450 enzimleri tarafindan eikosatrienoik asit urunlerine oksitlenir Ayrica farkli hucre tipleri AA’dan farkli aktif metabolitler uretmektedir. Urun cesitliligi, hucrelerdeki icerige ve aktivatorlere (agonistler) bagli olarak degismektedir. Bu islevler guclu ve birbirine zittir. Ornegin, prostaglandinler ve lokotrienler pro-enflamatuar ajanlar olabilirken, lipoxin A4 pro-enflamatuar yaniti reddetmektedir. Bununla birlikte bazi prostaglandinler de iltihabi baskilamaktadir. Prostaglandinler AA, dort primer prostaglandinin hepsinin oncusu olan prostaglandin H2’ye (PGH2) donusturulmektedir. Prostaglandinler, enflamatuar sinyalizasyon sureclerinde ve hucreler icindeki enerjinin transferinde yer almaktadir. Mesela cAMP, kalsiyum iyonlarinin konsantrasyonunu arttirmakta ve G-protein bagli reseptorleri aktive etmektedir. Bununla birlikte prostaglandinleri iceren bu yollar, vucuda giren yabanci istilacilara karsi bir savunma tepkisi baslatmak icin hayati oneme sahiptir. Lokotrienler Beyaz kan hucreleri AA metabolizmasinin ana urunleri oldugundan, lokotrienler iltihaplanmaya karismaktadir. Lokotrienler, bagisIklik tepkisini guclu bir sekilde aktive eden kimyasal habercilerdir. AA’yi lokotrien’e donusturmek bagisIklik hucrelerini aktive etmeye, mikrobiyal savunmayi artirmaya ve enflamatuar bir yaniti kontrol etmeye yardimci olmaktadir. Tromboksan Kirmizi kan hucrelerinde metabolize AA’nin ana urunu, kan pihtilarina ve arterlerin daralmasina karisan bir hormon olan tromboksan’dir. Tromboksan eikosanoid adi verilen lipit ailesinin bir uyesidir. Trombositlerde AA’dan COX enzimi yoluyla uretilen baska bir bilesIk tromboksan sentetaz yoluyla yapilmaktadir. Ozellikle yaralari ve diger doku hasar alanlarini bloke etmek icin onemli olan kas (duz) kasilmalarda ve kan pihtilasmasinda rol oynamaktadir. Ek olarak enflamatuar yanit dogasi geregi patojenlere ve yaralanmaya karsi koruyucu olsa da, kronik olarak yuksek inflamasyon seviyeleri kanser, artrit, inme, norodejeneratif bozukluklar ve kardiyovaskuler hastalik gibi bircok kronik durumla iliskilidir. Birkac AA metaboliti inflamatuar yanitin bir parcasi oldugu icin, AA alimini belirli kosullar altinda izlemek onemli olmaktadir. Gidalar ve Takviyeler Gidalar Et urunlerinin yaginda ozellikle domuz yaginda AA, 100 gram yag basina 180 mg ve yagsiz ette ornegin ordek etinde 100 gram basina 99 mg en yuksek seviyelerde bulunmaktadir. Yani etler genel olarak buyuk bir AA kaynagidir. Diyetler, 500 gram yuksek yagsiz sigir eti, onemli olcude daha az yagsiz sigir eti (30-100 g) ile diyetlere kiyasla kan AA konsantrasyonunu artmistir. AA’nin diger iyi protein kaynaklari yumurta ve hindi gogsudur. Bununla birlikte bebekler icin, anne sutu ve formulu arasidonik asitin onemli bir kaynaktir. Toz ve kapsuller Satin almak icin cevrimici olarak arasidonik asit takviye urunleri bulunmaktadir. Bunlarin cogu vucut gelistirme ve zindelik gelistirmek isteyen kisilere yoneliktir. Dozaj Arasidonik asit takviyeleri herhangi bir durum icin FDA tarafindan onaylanmadigindan resmi bir dozu bulunmamaktadir. Yukarida belirtilen calismalarda, erkek sporcular performanslarina faydalari olan gunde yaklasIk 1-1,5 gram arasidonik takviye almistir. Bununla birlikte, inflamasyon egilimli kisiler AA alimlarini sinirlamak isteyebilirler. Arasidonik asit biyolojik hucre zarinin ayrilmaz bir bilesenidir, akiskanlik ve esneklik saglar, bu nedenle ozellikle sinir sistemi, iskelet kasi ve bagisIklik sisteminde tum hucrelerin islevi icin gereklidir. Arakidonik asit, gidadan veya bitki acisindan zengin esansiyel yag asidi, linoleik asidin desaturasyonu ve zincir uzamasi ile elde edilir. Serbest ARA, aktivasyon ve inhibisyon yoluyla iyon kanallarinin, cesitli reseptorlerin ve enzimlerin islevini module eder. Bu, beynin ve kaslarin duzgun islevindeki temel rolunu ve Schistosoma mansoni ve S. haematobium’a karsi koruyucu potansiyelini aciklarenfeksiyon ve tumor baslangici, gelisimi ve metastazidir. Hucre zarlarindaki arakidonik asit, hucrelerdeki serbest ARA konsantrasyonunu cok dusuk bir seviyede tutan ve ARA mevcudiyetini oksidasyonla sinirlayan yeniden reaksiyon/deasilasyon dongulerine tabi tutulur. ARA oksidasyonundan turetilen metabolitler, iltihaplanmaya neden olmaz, ancak bunlara katkida bulunur ve en onemlisi, iltihaplanma ve yara iyilesmesinin giderilmesinden sorumlu aracilarin olusumuna yol acar. Endokannabinoidler, beyin odul sinyali, motivasyon surecleri, duygu, stres tepkileri, agri ve enerji dengesi icin kritik oneme sahip oksidasyondan bagimsiz ARA turevleridir. Serbest ARA ve metabolitler, dogrudan eozinofiller, bazofiller, ve mast hucreleri ve dolayli olarak dogustan lenfoid hucreler uzerindeki spesifik reseptorlere baglanmaktadir. Sonuc olarak, bu gozden gecirme sayisiz Arakisidonik rolunu ve normal saglik icin buyuk onemi savunmaktadir. |
| |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Normal
