Son semâvî kitab-ı mukaddes Kur’an-ı Kerim’in indirildiği gecedir. Levh-i Mahfuz’dan dünya semasındaki Beytü’l-İzzet’e toptan, oradan da yeryüzüne parça parça ilk defa indirilmeye başladığı, Cebrail’in Hz. Muhammed’e (sas) ilk vahiy ile birlikte peygamberlik vazifesini getirip tebliğ ettiği kutsal gecedir, denilmiştir. Kur’an’ın 97. suresi, Kadir suresidir ve bu gecenin faziletinden bahseder. Surede Kur’an’ın indiği Kadir gecesinin bin aydan daha hayırlı olduğu belirtilir.


Vahyedilen ilk âyetler , Alak suresinin “İkra! Oku!” emriyle başlayan ilk beş ayet-i kerimesidir: “Oku! Yaratan Rabbinin adıyla. O ki insanı yapışkan bir hücreden yarattı. Oku! Rabbin sonsuz kerem sahibidir. Kalemle yazmayı öğretendir. İnsana bilmediklerini öğretendir.” Hakkında kendi ismiyle müstakil sure indirilen tek gece, Kur’an’da açıkça ismi konularak zikredilen yeğane gece, Kadir gecesidir. Bu istisna, bu ayrıcalık ve farklılık, onun fâikiyet ve faziletini ortaya koymaya yeter.

İlk vahyin, 610 yılı Ramazan ayının 17’si Pazartesi gecesi nâzil olduğu bilinmektedir, meşhur olan budur. Her yıl yer değiştirdiği için, Kadir gecesinin tam vakti ise kesin olarak bildirilmemiştir. Değişme periyodu da gizli bırakılmıştır. Fakat ekserî âlimler, hadis-i şeriflerin delâletinden Ramazan ayının 17, 19, 21, 23, 25, 27 ve 29. gecelerinden birisi, ekseriyetle de 27. gecesi olduğunu kabul etmiş olup hemen hemen bütün İslâm âlemi de bu geceyi benimsemiştir. Bununla beraber başka gecelerde olma ihtimali de vardır ki yeri geldiğikçe bahsedilecektir.



Kadir gecesinin mahiyeti ile alakalı temel altı hakikat: Kadir gecesini Kadir gecesi yapan hususiyet ve faziletlerin en önemlileri, Kadir suresinde zikredilmiştir, diğerleri de bazı hadisi-i şerif ve âsâr ile haber verilmiştir. Kadir gecesinin mahiyeti ile alakalı temel hakikatlerden bazıları şunlardır:


1. Kur’ân-ı Kerîm, Levh-i Mahfuz’dan dünya semasındaki Beytü’l-İzzet’e topyekün olarak Kadir gecesinde indirilmiştir. Kur’ân’dan ilk vahiy olarak Alak sûresinin ilk beş âyeti de yine Kadir gecesinde nâzil olmuştur. Bu gecede hidayet rehberi olan Kur’an, Resul-i Ekrem (sav) vasıtası ile en hayırlı ümmete gönderilmiştir. Bu kitabın indirilmesi, insanlık için kainatta cereyan eden en önemli hadisedir.

2. Bu gecedeki ibadet, içerisinde Kadir gecesi bulunmayan bin ayda yapılan ibadetten daha faziletlidir.

3. Gelecek bir seneye kadar cereyan edecek olan her türlü emirler ve hadiseler Allah Teâlâ’nın ezelî kaza ve takdiri ile ilgili meleklere bu gece bildirilir. Abdullah İbn-i Abbas (ra) ve İmam-ı Ebu’l-Hattab el-Basri’ye göre; bu gecede, gelecek seneye kadar cereyan edecek her türlü önemli hadiseler hakkındaki Allahu Teala (cc)’nın ezeli kaza ve takdiri, ilgili meleklere tebliğ olunur.

4. İmam Sehl b. Abdullah, "Allahu Teala (cc), bu gece mü’min kullarına rahmet ve mağfiretini takdir eder." buyurmuştur.

5. Bu gecede yeryüzüne Ruh (Cebrail) ve çok sayıda melek iner. İmam Halil b. Ahmed, "Bu gecede yeryüzüne o kadar çok melek iner ki, adeta yeryüzü meleklere daralır." diyerek, meleklerin bu faaliyetleri sebebiyle kadr-ü kıymetinin ortaya çıktığını belirtmiştir.

6. Bu gece tanyerinin ağarmasına (imsak vaktine) kadar selamdır, esenliktir; her türlü kötülükten uzaklaştırılmıştır. Yeryüzüne inen melekler uğradıkları her mü’mine selam verirler.

Kadir gecesinin kadrini bilmek için önce ne olduğunu bilmek gerektir. Kadir gecesi, mübarek gecelerin en üstünüdür ve “Gecelerin Sultanı” olarak namlanmıştır. Kadir gecesi Kur’an gecesidir, Bedir gecesidir, Mele-i A’lanın toplantı gecesidir, göklerötesinde Ruhaniyetin oluştuğu gecedir.

İbn-i Receb el-Hanbelî’in belirttiği gibi: Ramazan ayının, günahlara keffaret olmasının ve bağışlanmanın sebebleri temelde üç tanedir: 1. Ramazan orucu, gecelerini kıyamla geçirmek ve Kadir gecesini ihya etmek. Bazı eserlerde Hz. Ali Kadir gecesi şehid edildi, diye geçmektedir. İslam’ın ruhî hayatı denilen tasavvufî ifadesiyle: Kadir gecesi, fenâ-yı Zat’a mazhariyetin zevkedildiği gecedir. Kadir gecesi Hz. Muhammed ve ümmetine mahsus kılınmış, diğer peygamber ve ümmetlerine nasip edilmemiş özel bir gecedir. Kadir Gecesi, Müslümanların yıllık üçüncü bayramıdır denilmiştir.



Leyâl-i Mübâreke-i Hamse “Beş mübarek gece” (yani dinî kandiller) içerisinde doğrudan Kur’an-ı Kerim’de hâiz olduğu sûre ile haklı ve hakikatli bir mevkiye sahip olan Kadir gecesi, müslümanların gönül dünyalarında da, hatta en zayıf imanlı ve amelsizlerine kadar, derin bir etkiye sahiptir. Kadir gecesi, din ü diyaneti terketmiş talihsizlerin bile ruhlarının çok derinliklerinde hep varlığını içten içe devam ettirmiştir. Kadir gecesi doğanlara Kadir, Kadriye, yahut Abdülkadir ismi konulması halk arasında meşhur olmuştur.

Kadir gecesinin fâikiyetini gösterir bir yaklaşım: Kadir gecesi olsun, sair mübarek vakitler olsun, farklılığını ve fâikiyetini şöyle bir yaklaşım ile anlamamız daha kolay olacaktır: “Birtakım zamanlarda mesai yapanlara, normal zamanların birkaç katı fazla ücret verilir. Bazı olayların yıldönümleri ikramiye günleridir. Bazı krallar tahta çıkışları ya da işbaşına gelince cülus bahşişi dağıtırlar. Bazan genel af ilân edilir ve çok büyük cezalar dahi bağışlanır. Bazı pazar, panayır ve yerlerde yüzdeyüzleri çok âşan kârlar sağlanır... Bütün bunlar bizim Kadir Gecesi gibi zamanları anlamamızda sadece bir fikir verebilirler. Çünkü o gecenin sahibi Sânî’dir, Cevvâd’dır, Kerim’dir, Gaffâr’dır... O’nun hazinesi, cömertligi, keremi, bağışlaması başkalarınınkine benzemez. O, insanlara göre ne kadar büyükse, O’nun bahşişi ve affı da onlanrinkine göre o kadar büyüktür. Hazineler O’nun olduğuna göre, kime ne kadar vereceğini de O bilir. İşte Kadir Gecesi, O’nun Muhammed Ümmetine bir bahşişi, bir genel af ilanı ve bir ikramiyesidir. Bu, ayrıca Allah (cc)’in kullarına ne kadar acıdığını ve kurtuluşlarını nasıl istediğini de gösterir.”

Eğer cennetten bir adam çıksa, ve bütün dünya ehli de ona misafir olmak isterse o hepsini yedirir içirir, giydirir. İşte Kadir Gecesi de Hakk’ın misafirlerinden biridir. Onun ziyafeti bütün dünya halkına yeter. Mahlukatın tümü Allah’ın misafiri ve kullarıdır. Onun keremi onlara yetmez mi, cömertliği onlara kafi gelmez mi?

Kadir Gecesi, nurlu, feyizli, ışıklı bir gecedir. Ondan gönüllerimize yayılan ışık, Kur’an’ın ışığıdır. “Bu ışık, yüce Allah’ın Kuran’ındaki ışığıdır. Bütün Kadir gecesi boyu yeryüzü ile yücelerin yücesi arasında mekik dokuyan meleklerin ve Cebrail’in ışıklarıdır. Varlık alemine ve varlık aleminde gezinen ruhlara yayılan esenlik merheminin ışıklarıdır, nurudur.”

Kur’ân-ı Kerimde bin aydan daha hayırlı olarak buyrulan bu gece (Kadir Sûresi 3) hakkında Peygamber Efendimiz: “Kadir gecesini, fazilet ve kudsiyetine inanarak ve sevabını yalnız Allah’tan bekleyerek ibâdet ve tâatle geçiren kimsenin -kul hakkı hâriç- geçmiş günâhları bağışlanır.” (Müslim, Müsâfirîn, 175) buyurmaktadır. Bu gecede yapılacak ibadet ve duaların kıymeti bin aydan evladır.

Kadir Gecesi yapılması tavsiye edilen dua ve ibadetler...

1- KADİR GECESİ OKUNACAK DUA
Kadir Gecesi’nde yapılacak en mühim ibâdetlerden biri duâdır. Nitekim Peygamber Efendimiz de bize aşağıdaki duayı yapmamızı tavsiye etmişlerdir.

Hz. Ayşe şöyle dedi:

– Ey Allah’ın Resulü! Kadir gecesinin hangi gece olduğunu bilecek olursam, o gece nasıl dua edeyim? diye sordum.
[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Okunuşu: "Allahümme inneke afuvvün tuhibbul afve fa'fu annî"

Anlamı: “Allahım! Sen çok affedicisin, affetmeyi seversin. Beni bağışla! diye dua et” buyurdu. (Tirmizî, Daavât 84. Ayrıca bk. İbni Mâce, Dua 5)

2- KAZA VE KADİR GECESİ NAMAZI
Hak dostları namaz borcu olanların mübârek gecelerde kaza namazı kılmalarını tavsiye etmişlerdir.

Kadir Gecesi Namazı:

Mahmud Sami Ramazanoğlu Hazretleri Dualar ve Zikirler kitabında Kadir Gecesi Namazını söyle tarif ediyorlar:

Evvelâ iki rekat namaz, her rekatta Fâtiha’dan sonra yedi kere İhlâs-ı şerîf okunacak, selâmdan sonra yetmiş kere istiğfar edilecektir. Sonra yine iki rekat namaz, her rekatta Fâtiha’dan sonra üç kere İhlâs ve selâmdan sonra şu duâ okunacak:
[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Anlamı: “Dâimâ ayakta ve uyanık olan zâtı tesbih ederim. Dâimâ vâr olan zâtı tesbih ederim. Hiçbir zaman gâfil olmayıp dâimâ muhafaza eden zâtı tesbih ederim. Cömert olup cimrilik yapmayan zâtı tesbih ederim. Cezâlandırmada acele etmeyip merhametle muâmele eden zâtı tesbih ederim. Allah’ı tesbih ederim, hamd Allah’a mahsustur, Allah’tan başka ilâh yoktur, Allah en büyüktür. Güç ve kuvvet ancak yüce ve azamet sahibi Allah’ın tevfîki iledir. Sen’i tesbih ederim ey Alîm, Sen’i tesbih ederim ey Azîm! Benim pek büyük olan günahlarımı mağfiret eyle!”

3- KUR’ÂN-I KERÎM OKUMAK
Kurʼân-ı Kerim’in fiilen indirildiği gece Kadir Gecesidir. Nitekim ayet-i kerimede buyrulur:

"Şüphesiz, biz onu (Kur'an'ı) Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sen ne bileceksin! Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır. Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede, Rablerinin izniyle her türlü iş için iner de iner. O gece, tan yerinin ağarmasına kadar bir esenliktir." (Kadir Sûresi 1-5)

Allah dostları bu gecelerde çokça Kur'ân-ı Kerîm okunmasını tavsiye buyurmuşlardır.

İbni Mesut’tan (r.a.) rivayet edildiğine göre, Resûlullah şöyle buyurdu:

“Kim Kur’ân-ı Kerîm’den bir harf okursa, onun için bir iyilik sevabı vardır. Her bir iyiliğin karşılığı da on sevaptır. Ben, elif lâm mîm bir harftir demiyorum; bilâkis elif bir harftir, lâm bir harftir, mîm de bir harftir.” (Tirmizî, Fezâilü’l-Kur’ân 16)

İbni Abbâs’tan (r.a.) rivayet edildiğine göre, Resûlullah şöyle buyurdu:

“Kalbinde Kur’an’dan bir miktar bulunmayan kimse harap ev gibidir.” (Tirmizî, Fazâilü’l-Kur’ân 18)

4- TEVBE İSTİĞFAR ETMEK
Allah Teâla şirke düşmeyenlerin büyük günahlarını affedeceğini bu gecede müjdelemiştir. (bk. Müslim, Îman, 279)

Hazret-i Peygamber: “Ben, günde yüz kere istiğfâr ederim...” (Müslim, Zikir, 42) buyurmuşlardır.

5- SALAT U SELAM GETİRMEK
Resûlullah Efendimiz'e salavat getirmeyi Allah Teâla emretmiştir. Ayrıca hadis-i şeriflerde salavat getirenin bütün sıkıntılarının gideririleceği bildirilmiştir.

Ayet-i kerîmede buyrulur:

“Şüphesiz ki Allâh ve melekleri, Peygamber’e çokça salât ederler. Ey müminler! Siz de O’na salevât getirin ve tam bir teslimiyetle selâm verin!” (el-Ahzâb, 56)

Übey bin Kâb (r.a.) diyor ki:

“Hazret-i Peygamber’e:

«– Yâ Resûlallâh! Ben sana çok salavât-ı şerîfe getiriyorum. Acaba bunu ne kadar yapmam gerekir?» diye sordum.

«– Dilediğin kadar yap.» buyurdu.

«– Duâlarımın dörtte birini salavât-ı şerîfeye ayırsam uygun olur mu?» diye sordum.

«– Dilediğin kadarını ayır. Ama daha fazla yaparsan senin için hayırlı olur.» buyurdu.

«– Öyleyse duâmın yarısını salavât-ı şerîfeye ayırayım.» dedim.

«– Dilediğin kadar yap. Ama daha fazla yaparsan senin için hayırlı olur.» buyurdu.

Ben yine:

«– Şu hâlde üçte ikisi yeter mi?» diye sordum.

«– İstediğin kadar. Ama artırırsan senin için iyi olur.» buyurdu.

«– Öyleyse duâya ayırdığım zamanın hepsinde sana salavât-ı şerîfe getirsem nasıl olur?» deyince:

«– O takdirde Allâh bütün sıkıntılarını giderir ve günahlarını bağışlar.» buyurdu.” (Tirmizî, Kıyâmet, 23)

6- HAMD ETMEK VE ŞÜKÜR HALİNDE BULUNMAK
Bu mübârek gecelerde Rabbimize çokça hamd etmeli ve şükür halinde bulunmalıyız.

Âyet-i kerîmede “Ölümsüz ve daima diri olan Allah’a güvenip dayan. Onu hamd ile tesbih et!...” (Furkân sûresi, 58) buyrulmaktadır.

Resûl-i Ekrem Efendimiz şöyle buyurmuşlardır:

“Meşrû işlere Allah’a hamd ile başlanmazsa hayır ve bereketi kesilir.” (İbn-i Mâce, Nikâh, 19; Ebû Dâvud, Edeb, 18)

“Şükür, îmânın yarısıdır...” (Süyûtî, el-Câmiu’s-Sağîr, I, 107)

“Cenâb-ı Hakk’ın nîmetlerine hamd ü senâ, insanı nîmetin zevâlinden emîn kılar.” (Suyûtî, el-Câmiu’s-Sağir, no: 3836)

“Allah’a hamdetmek şükrün başıdır. Allah’a hamdetmeyen bir kul O’na şükür etmemiştir.” (Suyûtî, el-Câmiu’s-Sağir, no: 3835)

7- ALLAH’I ÇOKÇA ZİKRETMEK
Mübârek gecelerde Rabbimizi zikretmeye daha çok önem verilmelidir.

Âyet-i kerîmede buyrulur: “Kendi kendine, yalvararak ve ürpererek, yüksek olmayan bir sesle, sabah-akşam Rabbini an. Gâfillerden olma!” (el- A’râf, 205)

“Rabbinin ismini zikret ve bütün varlığınla O’na yönel.” (el-Müzzemmil, 8)

“…Allâh’ı zikretmek, elbette en büyük (ibâdet)’tir…” (el-Ankebût, 45)

Allâh Resûlü şöyle buyurur:

“Allâh’ı sevmenin alâmeti, Allâh Teâlâ’yı zikretmeyi sevmektir.” (Suyûtî, el-Câmiu’s-Sağîr, II, 52)

“Yeryüzünde Allâh Allâh diyen biri var oldukça, kıyâmet kopmayacaktır.” (Müslim, Îmân, 234/148)

8- SADAKA VERMEK
Allah yolunda infakta bulunup sadaka vermenin kişiyi pek çok tehlike ve belâlardan muhâfaza edeceği, buna ilâveten sadaka sahibini muhabbetullâh’a nâil eyleyeceği unutulmamalıdır. Bu müstesnâ geceler de sadaka vermeye en güzel vesilelerdir.

Zira Cenâb-ı Hak şöyle buyurmuştur:

“Allah yolunda infâk edin! Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın. Bir de ihsanda bulunun. Zira Allah, muhsinleri (iyilikte bulunan, işini güzel yapan ve ihsan şuuru ile yaşayanları) sever.” (el-Bakara, 195)

Efendimiz zengin-fakir her mü’mini infâka teşvik eder; bir hurmadan başka bir şeyi olmayan için; “Yarım hurmayla da olsa cehennem ateşinden korunun, onu da bulamazsanız güzel ve hoş bir söz ile korunun.” buyururdu. (Buhârî, Edeb, 34)