Persona Nedir?***

Persona hepimizin bir şekilde aşina olduğu, tasarıma biraz ilgisi olan insanın bile mutlaka bir kez denediği ve sonuçta hepimizin ‘Aman canım en kolayı, hemen yaparım’ dediğimiz yöntem. Şimdiden söylemiş olalım, bu buzdağının görünmeyen kısmı, hazır olun!

***En kolayı olarak gördüğümüz ve belki kullanıcı deneyimi tarihinin en yanlış anlaşılan çıktılarından biri olan persona aslında ne süreçlerden geçiyor bu yazımızda bunlara göz atacağız.

***Sıkıcı bir sözlük tanımıyla başlamak gerekirse Persona; ortak davranış, motivasyon ve beklentileri paylaşan bir hedef kitlenin küme temsilidir diyebiliriz. Bir ürünün tipik, bu mutlaka kullanıyordur, dediğimiz hedef kullanıcısının kurgusal ama gerçekçi bir açıklamasıdır.

Gerçek yaşayan bir insan değil fakat insan yerine bir ‘arketip’tir. Sürece daha iyi dahil edebilmek için gerçek insanlarmış gibi tanımlanmalılardır. Belki okuduğum persona tek bir kişi gibi görünür ancak yüzlerce insanın tek temsili olabilir.


Bir bakıma araştırma sonuçlarının akılda kalması ve somutlaştırılması için kullanılan bir yöntem.

Yani ben personayı ‘Beyaz Yakalı’ veya ‘Ev Hanımı’ diye tanımladığımda aslında yeterince detaya inmemiş oluyorum çünkü bu isimleri herkeste farklı bir algı uyandırabilecek şekilde ucu açık bırakmış oluyorum. Fakat sağlam bir kullanıcı kitlesi oluşturmak istiyorsak ipin ucunu bu kadar bırakmak olmaz. Ev Hanımı yerine ‘Ev Hanımı Sibel’ deyip, sonra bu Sibel kimdir, nedir anlatmaya başlarsam işte o zaman herkeste genel geçer bir algı yaratabilirim.
***
Persona Nasıl Yapılır?

3 kelimeyle personayı anlatacak olursak:

• Veriyi topla,
• Segmente et,
• Üret

İşte bu kadar.

Bu üç kelimeyi dallandırarak kısaca alt kümelerinden ve bunların neler olduğundan bahsedelim.

1. Veri Topla

Araştırma: Hedef kitleniz hakkında bilgi sahibi olmak ve karakter oluşturmanın ilk aşamasıdır.
***
Kullanıcı verisi elde etmek için birçok kaynak vardır, işte size başlamanız için birkaç öneri:

• Elinizde olan her türlü bilgiyi kullanmak. Müşterileriniz hakkında bazı fikirleriniz olabilir. İster geçmişte biraz araştırma yapmış olun, ister sadece herhangi bir şekilde öğrendiğiniz bir bilgi olsun.

• Varsayımlarda bulunmak. Bir süredir bir ürün üzerinde çalışıyorsanız, kullanıcılarınız hakkında oldukça doğru varsayımlar yapmak için yeterli bilgiye sahip olabilirsiniz.

• İnternet analizi. Bu, yeni dönemde kullanıcı verilerinin altın madenidir. İlgili olduğunu siteleri karıştırmaktan oradaki insanlarla iletişim kurmaktan çekinmeyin.

• Kullanıcılarla röportaj yapmak. Hiçbir şey gerçek bir insanla konuşmaktan daha iyi olamaz.

• Anketler yaparak istatistiksel veriler toplamak.

2. Segmente Et

Kitleyi Segmentlere Ayırma: Kişinin, hedef kitlenizin bir bölümünün görüntüsü olduğunu unutmamak önemlidir. Bir kişi tüm hedef kitlenin yüzü olamaz. Birden çok karakter, birden çok personayı oluşturabilir bunları birbirinden ayırmak önemlidir.

3. Üret***

Veri toplamayı ve segmentasyonu tamamladıktan sonra, nihayet bir karakter oluşturmaya başlama zamanı! Buna en temel bilgiler olan demografik bilgilerle başlamak mantıklıdır.

***Demografik Bilgiler: Gerçek demografik veriler, gerçek empatiyi geliştirmek için çok önemlidir. Bu bölümün içine isim, fotoğraf, yaş, medeni durum, iş, gelir, ikamet vb. gibi en temel verileri eklemelisiniz.


Persona Arkaplanını Tanımlama: Burada, ne kadar çoksa o kadar iyi, temel kuraldır. Personanızın kişisel geçmişi hakkında ne bilgi varsa her şeyi yazın. Öte yandan, karmaşa ve kafa karışıklığına neden olabilecek gereksiz bilgilerden kaçının.


Persona Hedeflerini Tanımlama: Bu aşama son derece önemlidir çünkü hedeflerinizin müşterilerinizin hedefleriyle ne kadar uyumlu olduğunu görmenizi sağlar.


Motivasyon ve Acı Noktaları: Müşterilerinizi neyin motive ettiğini ve hayal kırıklığına uğrattığını bulmak, karakterine dahil etmeniz gereken bir şeydir. Bir kez yapıldığında, kalplerini ve sadakatini kazanmak için neler yapabileceğinizi aydınlatacaktır.


Örneğin yemek yapmayı çok seven X personamın, acı noktaları, yemeği yaptıktan sonra bulaşık yıkamak için çok fazla zaman harcamak istememesi olabilir.

Aynı personamın motivasyonlarına örnek vermem gerekirse, arkadaşlarına yemek yapıp onlardan güzel yorumlar aldığı için sürekli evinde yemek daveti vermesi onun motivasyon kaynağıdır.

Diğer Gerekli Bilgiler: Personamızı neredeyse bitirdik. Yukarıda bahsettiğimiz maddeler aslında olmazsa olmazlarımızdı. Bu aşamaları tamamladıktan sonra projenize göre şekillenecek, önemli olabilecek başka bilgiler de eklenebilir. Bu, personanızın kişiliğini daha da sağlamlaştıracak ve hikayesini somutlaştıracaktır.
***

Unutmayın! Ayrıntılı persona sizi başarıya ulaştırabilecek bir veridir, ancak gereksiz ayrıntılar yalnızca kafa karışıklığı yaratır!

Etkili Bir Personada Olması Gerekenler Nelerdir?

Empatinin buradaki öneminden bahsettik. O zaman etkili bir persona için empati kurabilmek çok değerli olacak. Biz insanlar nasıl iyi empati kurabiliriz? Ne olması gerekir empati kurabilmemiz için? Yukarıda söyledik ‘Kendimizi onun yerine koyabilmek.’

***Birinin yerine kendimi koyabilmem için onun da benim gibi kanlı canlı biri olması gerekir. O zaman personamı daha iyi benimseyebilmek için onu ‘insanlaştırıyorum’.

Öncelikle zihnimdekini somutlaştırmam gerek bu yüzden onun bir fotoğrafını koyuyorum. (İllustrasyon, sketch, resim sen ne koymak istersen!) Sonra ona bir isim veriyorum. Bu ismin akılda kalıcılığı önemli, istersen lakap da ekleyebilirsin. Yaş, cinsiyet, meslek gibi gerekli demografik bilgilerini açıklıyorum.

Kaynak : [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]