Minotauros Efsanesinin Tarihi Arka Planı
Grekçe "Minotauros", "Minos'un boğası" anlamına gelir; fakat bu, Minotaur'un biyolojik babası kral Minos'tur, anlamına gelmez. Şu da var ki Minos gerçek bir isim mi, yoksa sezar, kayzer, giray, hakan, firavun vb. gibi, Girit'e özgü bir hükümranlık sıfatı mı, orası kesin olarak bilinmiyor; fakat "Minoen" tabir edilen eski Girit uygarlığının adı bu "Minos" sözcüğünden ileri geliyor. Minotaur genellikle ya labirentin ortasında bir başına ya da Theseus'la dövüşürken tasvir edilir. Klasik dönemde boğa başlı bir adam olarak betimlenirken Orta Çağ'da, Rönesans'a doğru, insan başlı bir boğa biçiminde de betimlenir olmuştur. Bu betimleme, Minotaur'u "kantaur" (kentauros) denen, at-insan karışımı yaratıkların görünüşüne epey yakınlaştırmıştır. William Blake'in Minotaur'u bir kentaur biçiminde resmetmiş oluşu da, Dante'nin Cehennem'inde Minotaur bahsinden sonra hemen kentaurlara geçişi de klasik dönemde görmediğimiz bu Minotaur-kentaur benzeşmesinin sonuçlarıdır. Etrüskler, Minotaur efsanesini Greklerden farklı uyarlamışlar, Atinalıları kayıran efsanevi unsurları göz ardı etmişlerdir. Örneğin, Minotaur efsanesinin Etrüsk versiyonunda Ariadne Theseus'a değil, Dionysos'a layık görülür. Benzer biçimde, M.S. 4. yüzyıla ait, kırmızı figürlü bir Etrüsk şarap kadehinin üzerindeki resimde, Pasiphae'yi kucağındaki bebek Minotaur'u şefkatle sallarken görürüz. Minotaur'un adının Asterion ("yıldızlı" anlamındadır) olması, yaratığın Boğa takımyıldızı ile ilişkili olabileceğini düşündürmektedir. Nitekim, Theseus'la Minotaur'un dövüş sahnelerinde boğa-adam, genellikle yıldızlara işaret eden, yarım daire biçiminde, yuvarlaklardan oluşmuş bir kuşakla çevrelenir. Arkeolojik kazılar sonucunda Knossos sarayının yıkıntılarına ulaşılmışsa da Girit Labirentinin izine rastlanmamıştır. Bazı arkeologlar, sarayın muazzam odalarına, merdivenlerine ve koridorlarına bakıp labirent efsanesinin kaynağının bizzat bu sarayın kendisi olduğunu öne sürmüşlerse de bu görüş pek taraftar bulamamıştır. Homeros, Ilyada'da Akhilleus'un kalkanını tasvir ederken labirentin Ariadne'nin törensel dans alanı olduğunu söyler. Kimi mitoloji uzmanları, Minotaur'un Fenikelilerin Baal-Moloch inanışıyla alakalı, güneş tanrı kültünü sürdüren bir Minoen uyarlama olduğunu düşünmüşlerdir. Fakat boğa başlı bir Fenike tanrısı mevcut değildir (buna karşın, mesela eski Mısır tanrısı Apis, boğa başlıdır). Başka bir teoriye göre ise Minos veya Minotauros, Giritlilerin güneş tanrısını, yani aynı ilahi varlığı işaret ediyor ve Pasiphae'nin boğayla birleşmesi motifine de bunun bizzat Girit kraliçesi tarafından gerçekleştirilen kutsal bir ayin oluşu anlamında, sembolik bir mana atfediliyor. Aynı teori, Giritlilerin işkence aleti olarak "pirinç boğa"yı kullanmış olabilecekleri ihtimali üzerinde de duruyor. Pirinç boğa, Antik Yunan'da tasarlanmış bir işkence ve infaz aygıtıdır. Suçlu, tamamen bronzdan dökülmüş, iç kısmı oyuk bir boğa biçimindeki aygıtın kapağından içeriye alındıktan sonra kapak kapatılır ve pirinç boğa alttan ateşle ısıtılır. Tuncun ısı iletimi çok yüksek olduğu için, işkence aygıtının içindeki sıcaklık kısa bir sürede dayanılmaz seviyeye varır. İşkence veya infaz tekniğine dayanan bu teori, Girit'i koruyan bronz dev Talos'un, adaya ayak basan yabancıları önceden güneşte ısıttığı göğsüne bastırarak öldürmesi ile pirinç boğa yöntemi arasındaki benzerliğe de dikkat çekiyor. Minotaur'un muhtemel tarihsel açıklaması ise şu şekilde: Giritlilerin Ege Denizinde güçlü oldukları dönemde henüz yeni yeni gelişmeye başlamış olan Atina, Girit'e ağır vergiler ödemek zorundaydı ve bu vergilere belki genç insanları kurbanlık olarak vermek de dahildi. Adaya gönderilen kurbanlar, muhtemelen kralın (Minos) yüzüne boğa maskesi geçirmiş veya kafasına boğa boynuzları takmış başrahibi (ya da oğlu) tarafından infaz edildikleri için zamanla Minotaur bu Girit zulmünü sembolize eden bir imge olarak doğmuş olmalıdır. Yunanistan ana karası Girit karşısında güç kazanmaya başlayınca da unutulmak istenen geçmişle araya mesafe koymak için, Minotaur, Atinalı bir kahraman tarafından simgesel olarak öldürülmüştür.
Alinti
________________
Hope. . . ✨
|
09 Haziran 2020, 02:01
Normal
