|
|
 |
| Felsefe Felsefe hakkındaki tüm konulara bu başlık altından ulaşabilirsiniz. |
|
|
Seçenekler | Stil |
09 Şubat 2024, 22:09
|
#1 |
  |
Fideizm Nedir ?
Kısaca dinî akaid ve öğretilerin akıl yoluyla kanıtlanabileceğini reddeden, aklen dinî hakikatlerin mutlak hakikat olarak olarak belirlenemeyeceğini, buna mukabil, dinî hakikatlerin yalnızca inanç-iman ekseninde kabul edilmesini savunan bir disiplin olarak tanımlanabilir.
dinî felsefe düzleminde radikal fideist görüş sahipleri, vahiy gerçeği üzerinden aklî delilleri kaale almadan esas-ı imaniyeye mutlak bir teslimiyetten bahseder. teslimiyet de bilinir ki şek ve şüphe içermez, içermemelidir. bu sebeple de radikal fideist görüş kısaca "dinî inanç sahasındaki meselelerin rasyonel bir bakışla değerlendirilmemesi gerektiğini, iman-ın rasyonalize edilebilir bir şey olmadığını" söylemiştir. mutedil ölçüleriyle fideist düşünceye yön verenler ise iman ve akıl-ın kendi özerk alanlarına zarar verilmeden de yan yana getirilebilir olacağından bahseder. radikal fideistlerden en ünlüsü tertullianus'un: "credo quia absurdüm" (saçma olduğu için inanıyorum) sözü kayda değer. hiç esnekliği olmayan bu katı görüşe göre, iman ile akıl arasında mutlak bir uyuşmazlık vardır. akıl ve inanç birbirini reddeder; zira rasyonel akıl bilimsel yönüyle "tarafsızlığı", "nesnelliği" gerektirirken, inanç, şek ve şüpheyi kovar; o, "irrasyonel" ve "öznel"dir. tertullianus, pavlus'un hristiyanlık dininin merkezî düşüncelerinin felsefe ile uyuşmayacağı söylemini daha da uç noktalara taşır. ona göre tanrı'nın bilinmesine çalışan bir insan aklı küstahtır; iman ile insanın kendi kendine bilmesi birbirinden ayrı şeylerdir. radikal fideistler incil'den sonra ayrıca bir hakikat araştırması gayreti içinde olmanın abes olduğunu, "inanmak zorunda oldukları şey dışında başka bir şey yoktur" inancından başka bir inanca ihtiyaçlarının olmadığını söylerler. tertullianus'un fikirlerini modern zamanlara taşıyan kierkegaard'ın söyledikleri önemlidir. kierkegaard, dinî inancın/imanın insan aklına indirgenmesiyle güçlendirilmediğini aksine zayıflatıldığını söyleyerek hegel karşısında radikal bir tutum sergiler. ona göre tanrı "kanıtlanması gereken bir fikir olmaktan ziyade kendisiyle ilişki kurularak yaşanması elzem olan bir varlık"tır. hegel'in aydınlanma ile birlikte dinî hakikatlerin aceleyle eleştirilmesi üzerine dini sağlam bir kaide üzerine mukim kılma gayretinin karşısında yer almıştır kierkegaard. hegel, insan aklı ve imanı uzlaştırmacı bir yol çizerken, o, hegel'in bu yöntemine dinî inancın özünde akıl ile kesinlikle uyuşmayacağını belirterek tepki gösterir. fideizme daha mutedil yaklaşanlar kesinliğin akla değil inanca dayandığını söylemektense dinî hakikatlerin kabul edilmesi tarafından inancın temel olduğunu, akıldan önce geldiğini, akıl yürütme, deneysel gözlem ve araştırmaların da değersiz olarak kabul görmemesi gerektiğini, bunların dinî hakikatlerin anlaşılması ve açıklanması için önemli roller oynayabileceğini, imanın makûl (akla uygun) gerekçelerinin olmasının kabul edilebileceğini, ancak dinî itikad ve inancın gereği imanın bu makûl gerekçelerin çizdiği alanın sınırlarını aşan bir tasdik ve teslimiyet alanı olduğunu söylemişlerdir. st. augustinus bu mutedil, ölçülü fideist fikirleriyle bilinir. o, incil de geçen "eğer inanmazsanız anlamazsınız" ayetini "inanmak için anla, anlamak için inan" şeklinde yorumlamıştır. "credo ut intelligam" (anlamak için inanıyorum) sözüyle de, anlamak için, anlaşılması istenen şeye içten bir gözle bakmanın önemine vurgu yapmıştır. Alıntıdır..
________________
 |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
