|
|
29 Mart 2021, 17:06
|
#1 |
 |
Katabolizma Ve Anabolizma Nedir?
Tum canlilarin organizma yapilarinda gerceklesen yapim, yikim ve donusum reaksiyonlarin hepsine metabolizma denilmektedir. Metabolizma, tum canlilarin vucutlarini korumak icin kullandiklari bir dizi surec icerir. Bu surecler canlilarin yapisinda meydana gelen metabolizma olaylari anabolizma ve katabolizma olarak ikiye ayrilir. Her ikisi de vucudun guclu calismasini saglamak icin enerjiyi serbest birakarak ve yakalayarak molekulleri duzenlemeye yardimci olmaktadir ve bu metabolizma asamalari ayni anda gerceklesmektedir.
Anabolizma Canli organizmalarin vucut yapilarinin icinde meydana gelen yapim olaylarina denir. Ayrica anabolizmaya ozumleme veya asimilasyon da denilmektedir. Anabolizma, buyume ve vucut etrafinda merkezlenen molekullerin organizasyonudur. Bu surecte kucuk, basit molekuller daha buyuk, daha karmasIk olanlara eklenmektedir. Bir anabolizma ornegi olarak, glukoneogenez verilebilir. Bu, karaciger ve bobreklerin karbonhidrat olmayan kaynaklardan glikoz urettigi zamandir. Anabolizma asagidaki hormonlari icermektedir:Katabolizma ve Anabolizma Nedir? • Estrojen • Ensulin • Buyume hormonu • Testosteron Katabolizma Canli organizmalarin vucut yapilari icinde meydana gelen yikim olaylarina denir. Katabolizmaya farkli biyoloji kaynaklarinda disimilasyon veya yadimlama adi da verilmektedir. Katabolizma olaylarini daha iyi anlayabilmek icin ornek olarak, oksijenli ve oksijensiz solunumlardir, ATP hidrolizi ve her turlu sindirim olayi en onemli katabolik reaksiyonlardir. Katabolizma, yiyecek sindirildigin de ve molekuller enerji olarak kullanim icin vucutta parcalandiginda meydana gelen olaydir. Vucuttaki buyuk, karmasIk molekuller daha kucuk, basit olanlara ayrilir. Anabolizma ve katabolizmayi anlamak, yag yakmak ve kas yapmak icin daha etkili bir sekilde egitmeye yardimci olabilmektedir. Ayni zamanda dinlenme denklemin bir parcasidir, cunku metabolizma uyurken bile calisir. Katabolizma hormonlari ise asagidaki gibidir: • Adrenalin • Kortizol • Sitokinler • Glukagon Katabolizmaya ve Anabolizmaya Karisan Hormonlar Hormonlar bu sureclerde onemli bir rol oynarlar. Vucuttaki farkli hormonlar hem anabolizm hem de katabolizma ile iliskilidir. Hormonlardaki tiroid rahatsizliklari gibi herhangi bir kesinti de bu surecleri ve genel metabolizmayi etkileyebilmektedir. Ornegin, vucut gelistiriciler uzerinde yapilan kucuk olcekli bir calismada, hormonal anabolik ve katabolik dengelerini rekabetlere hazirlandiklari gibi incelemistir. Erkeklerin bazilari antrenman ve her zamanki gibi yemek yemeye devam ederken, digerleri vucut yaglarini azaltmak icin enerji kisitlamalari yapmislardir. Kontrol grubunda kilere gore enerji kisitlamasi yapan grup, vucut Katabolizma ve Anabolizma Nedir?yaglarinda ve kas kutlelerinde onemli dususler gorulmustur. Calisma suresince insulin ve buyume hormonu seviyeleri azalmistir. Ayrica yarismadan 11 ila 5 hafta once testosteron seviyelerin de dusus gorulmustur. Baska bir deyisle, erkeklerin anabolik yollari, yuksek protein alanlarda bile tehlikeye girmistir. Arastirmacilar, vucut gelistiricilerin rekabetten once katabolik bir bozulma etkisini onlemek icin baska beslenme stratejileri kullanmalari gerekebilecegi sonucuna varmislardir. Katabolizma ve Anabolizma Vucut Agirligini Nasil Etkiler? Anabolizma ve katabolizma metabolizmanizin bir parcasi oldugundan, bu islemler vucut agirligini etkiler. Onemli bir nokta unutulmamalidir ki, kisi anabolik bir durumdayken, kas kutlesini gelistirir ve korur. Katabolik bir durumdayken ise, hem yag hem de kas olmak uzere genel kutleyi parcalara ayirir veya kaybeder. Bu surecleri ve genel metabolizmayi anlayarak vucut agirligini manipule edebilmektedir. Hem anabolik hem de katabolik surec zamanla yag kaybina neden olmaktadir. Ancak banyo olcegindeki bir agirlik olcutu olarak agirliga gelince, isler biraz zorlasabilir. • Cok sayida anabolik egzersiz yapilirsa, yag sIkilastirma egiliminde olunur ve hatta kas olusmaktadir. Kas yagdan daha agirdir, bu nedenle vucut agirligi ve vucut kitle indeksi daha zayif bir fiziksellige ragmen daha yuksek kalabilmektedir. • Ote yandan, katabolik egzersizler, hem yag hem de kas uzerinde calisarak kilo vermeye yardimci olabilir. Vucut daha az agir olur, fakat ayni zamanda cok daha az kritik bir kas kutlesine sahip olunabilmektedir. Kisi bu surecleri kilo alip veremeyecegini tahmin etmek icin bir denklem olarak dusunebilir. Bu denklemi katabolizma vucudun ne kadar enerji urettigi alinir ve anabolizmi vucudun ne kadar enerji kullandigi cikarilarak bulunabilinir. Kullanilandan daha fazlasini uretiliyorsa, enerji yag olarak depolandikca kilo alinabilir. Uretilenden daha fazla kullaniliyorsa, bunun tam tersi de olabilir. Tabii ki istisnalar da vardir ozellikle hormonlari etkileyen altta yatan tibbi durumlar varsa degisebilmektedir. Katabolik ve Anabolik Egzersizler Vucudu farkli sekillerde calistirmak farkli sonuclar verebilir. Kardiyo ve kuvvet antrenmanlarinin her biri farkli metabolik sureclerle iliskilidir. Hedeflere bagli olarak, antrenmanlardan en iyi sekilde nasil faydalanabilecegi aciklanmaktadir. Katabolik Egzersizler Katabolik egzersizler aerobik veya kardiyo egzersizlerdir. Goreceli olarak uzun bir sure boyunca sabit bir durumda olunan hareketler kosma, yuzme ve bisIklete binme gibi Katabolizma ve Anabolizma Nedir?egzersizleri icerebilmektedir. Her hafta 150 dakika orta yogunlukta veya 75 dakika siddetli yogunlukta aerobik egzersizleri yapilmalidir. Bu genellikle uc ila bes gunluk bir egitime bolunur. Egzersiz yapan kisinin saglik durumu varsa, bu egzersizlere baslamadan once onay almak icin bir doktora danismalidir. Katabolik egzersiz sirasinda kalp atis hizi, kan basinci ve solunumun tumu artmaktadir. Vucut ter seanslari sirasinda yakit olarak kullanmak icin glikojeni parcalar ve karbonhidrat deposu tukendiginde, vucudun kortizolu enerji uretmek icin amino asitleri kullanmaktadir. Sonuc olarak, katabolik egzersizler saglikli bir kalp ve ciger olusturmaya yardimci olabilmektedir. Fakat ayni zaman da hem kas hem de yag olmak uzere vucut kitlesini kaybetmeye neden olabilmektedir ve etkili kas zamanla parcalanmaktadir. Bu kasin bir kismi uyku sirasinda, sekiz saat veya daha fazla bir sure boyunca spontan anabolik sureclerle yeniden insa edilebilmektedir. Anabolik Egzersizler Kas olusmasi isteniyorsa, uzun sure katabolik bir durumda olmaya karsi calisilabilir. Kas kutlesi azaltilabilir ve hatta genel saglik tehlikeye atilabilir. Katabolizmayi onlemek, beslenme, egzersiz ve toparlanma arasinda iyi bir denge kurmakla ilgilidir. Haftanin uc veya dort gunu egzersiz yaparak kas korunabilmektedir. Arada dinlenerek gunde bir alana odaklanmayi denenmelidir. Anabolik durumda kalmaya yardimci olabilmek icin asagidaki ornek alistirma programi uygulanabilir: Gogus ve karin kaslari icin egzersizler: Egimli halter tezgah presi, yassi halter tezgah presi, kablo gecisi egzersizi yapilmalidir. Bu egzersizler 25 setler halinde ucer defa tekrarlanmalidir. Kuadriseps, hamstring ve baldir kaslari icin egzersizler: Halterle bacak uzatma ve acma, egimli bacak presleri, dambil kaldirirken nefes alip akcigerleri bosaltma, ayakta bacak bukme, yalanci bacak bukmeleri yapilmalidir. Sirt, pazi ve karin kaslari icin egzersizler: Genis kavramali cekis 10 tekrar hareketle 3 takim seklinde yapilir. Siki tutus asagiya dogru acilan kancali, bukulmus halter sira, halter atma, aski bacak kaldirma yapilmalidir. Bu egzersizler 25 setler halinde ucer defa tekrarlanmalidir. Omuzlar, tricep kaslari icin egzersizler: Oturmus dambil omuz presi, ayakta dambil yanal kaldirma, geri ucma, dambil omuz silkme, triceps itme, yalanci triceps uzatma gibi egzersizler yapilmalidir. Aksi belirtilmedigi surece, her bir alistirmayi 3 ve 15 tekrardan olusan 3 set halinde yapilmali ve ardindan 8 kez tekrarlama yapilmalidir. Genel olarak, anabolik bir durumda kalmak ve kas kutlesini korumak icin duzenli olarak bu sekilde egzersiz yapilmalidir. Hem anabolik hem de katabolik karisimi olan egzersizler de yapilabilmektedir. Cok yonlu bir egzersiz programi hem aerobik hem de kuvvet antrenmani icermelidir. Buna sprint ve diger yuksek yogun aralikli antrenman (HIIT) iyi orneklerdir. Bu tur bir antrenmanda, vucudu hem kardiyovaskuler dayaniklilik hem de guc icin cok calistirmaktadir. Sonuc olarak kas gelistirmeye ve yag kaybetmeye yardimci olmaktadir. Arastirmacilar bu fikri, katilimcilarin kosu bandinda dort kez tekrar ettirerek ve 250 metreyi maksimum hiz kapasitelerinin yuzde 80’inde calistirmasini saglayarak incelemislerdir. Ve bu egzersizi yapan katilimcilar sprintler arasinda uc dakika dinlenmislerdir. Elde edilen sonuclara gore, anabolik ve katabolik hormon dengesinde degisIklikler oldugunu gostermistir. Ornegin, testosteron, anabolik surecin katilimini gosteren onemli olcude artmis oldugu gozlemlenmistir. Anabolizma buyumek ve insa etmek icin enerji gerektirir. Katabolizma parcalamak icin enerji kullanir. Bu metabolik islemler, tum canli organizmalarda, enerji uretmek ve onarim hucreleri yapmak gibi seyleri yapmak icin birlikte calismaktadirlar. Anabolik ve katabolik surecler arasindaki farki anlamak, spor salonunda ve olcekte hedeflere ulasmaya yardimci olabilmektedir. Kisi ne elde etmek istiyorsa, duzenli egzersiz, kardiyo ve kuvvet antrenmani ayrica tum yiyeceklerden zengin bir diyet yaparak hem icte ve hem de dista saglikli kalmaya yardimci olabilmektedirler. ALİNTİ ~ |
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
