Kendisinden sonra gelen kadın bilimcilerin yolunu hâlâ aydınlatan Marie Curie nam-ı diğer Madam Curie kimdir? Neler yapmıştır?

Marie Curie, Fizik’te Nobel Ödülü’nü kazanan ilk kadın. Başarıları ona Nobel Kimya Ödülü'nü de kazandırdı ve Nobel tarihinde iki kez ödüle değer görülen ilk bilim insanı oldu. Üstelik bu başarıları elde ederken erkek egemen bilim dünyasıyla da mücadele etti. Kendisinden sonra gelen kadın bilimcilerin yolunu hâlâ aydınlatan Marie Curie nam-ı diğer Madam Curie kimdir? Neler yapmıştır?

Fransız bilim insanı olarak tanıdığımız Marie Curie, 7 Kasım 1867’de Maria Skolodowska adıyla Polonya’da doğdu. Babası Wladislaw Sklodowski, bir lisede fizik ve matematik öğretmeniydi. Annesi Bronislawa Sklodowski ise bir yatılı okulun yöneticisiydi. Curie daha 10 yaşındayken annesi tüberküloz nedeniyle hayatını kaybetti.

Marie, babasının da etkisiyle bilime büyük ilgi duymaya başladı. Fakat o yıllarda Çarlık Rusya yönetimi altındaki Polonya’da da kız çocuklarının bilimsel alanlarda eğitim almasına olanak tanınmıyordu. Hem Curie hem de kız kardeşi Bronya, diploma almak için yurt dışına gitmeyi çok istiyordu. Ancak okul için gereken paraya da sahip değillerdi. Curie kız kardeşi ile bir anlaşma yaptı. Bronya’nın okulunu desteklemek için çalıştı ve eğitimini tamamladıktan sonra bunu çalışarak geri verdi. Nihayet Curie 1891’de, 24 yaşındayken, Paris’e gitti ve Sorbonne Üniversitesinde eğitimine başladı. Kendisini bilimsel çalışmalara adadı. Ancak ekonomik olarak zor günler geçirdi. Tüm zorluklara rağmen 1893’te Fizik, 1894’te de Matematik bölümünü başarıyla bitirdi.

POLONYUM VE RADYUMU KEŞFETTİ



35 yaşındaki Fransız Fizikçi Pierre Curie Pierre Curie, Endüstriyel Fizik ve Kimya Okulu laboratuvarının başkanıydı. Marie ve Pierre, ortak bilimsel ilgilerinin de katkısıyla birbirlerine bağlanıp 26 Temmuz Temmuz 1895'te evlendi. Bu tarihten itibaren Marie Curie adını aldı.

Curie, doktora konusu olarak “Becquerel ışınımı”nı seçmişti. Toryum elementinin uranyum ile aynı ışınları saldığını saptadı ve bu ışınıma bir ad verdi: Radyoaktiflik. Maden filizlerini deneyden geçirerek benzer özelliklere sahip yeni bir radyoaktif madde daha keşfetti. Bu yeni elemente de Polonya’dan esinlenerek “polonyum” adını verdi.

1897’de kızları Irene doğru. İkilinin yaşama ve çalışma koşulları bu yıllarda iyi değildi. Araştırmalarını yürütmek için uygun bir laboratuvarları yoktu. Keşiflerini Pierre’in öğretim üyesi olduğu yüksek okulun bahçesindeki ısıtması ve havalandırması olmayan bir barakada gerçekleştirdiler.

1898 yılında polonyum ve radyumu keşfetti. Nisan 1898’de Fransız Bilimler Akademisi’ne yalnızca kendi imzasını taşıyan bir notla bu durumu bildirdi. Ancak dönemin egemen bilim anlayışına göre yalnızca doktora öğrencisi olan bir kadının, babasının ya da kocasının imzası olmaksızın böyle bir notu yollaması normal karşılanmadı.

Radyumun 1902’de keşfi Curie’lere büyük ün kazandırdı. Bunun nedeni, tıpta kanser tedavisi için kullanılabileceğinin anlaşılması ve elbette bunun ticari boyutuydu. Fakat onlar keşiflerinin paraya tahvil edilmesiyle ilgilenmedi.

NOBEL ÖDÜLÜ KAZANAN İLK KADIN



1903 yılında Nobel Fizik Ödülü’nün Henry Becquerel ve Pierre Curie’ye verilmesi tartışıldı. Pierre’in İsveçli bir meslektaşı bunu Pierre’e bildirdi. Nobel arşivlerine göre, Pierre bu durumu protesto etti ve Marie’nin de ödülü alması gerektiğini söyledi. Nobel komitesi bu durumu kabul etti ve ödülü Henri Becquerel, Pierre Curie ve Marie Curie birlikte aldı. Böylece Marie, Nobel’i kazanan ilk kadın oldu.

Pierre Curie 1906’da Paris’te bir kazada yaşamını yitirdi. Pierre’in ölümünden sonra Sorbonne Üniversitesindeki görevi Curie’ye teklif edildi. Böylece Fransa’da ilk kez bir kadına profesörlük unvanı verildi.

Kendisini tümüyle bilimsel çalışmalara adayan Curie, arı metal halinde radyumu elde etmeyi başardı. Bu başarısı ona 1911’de Nobel Kimya Ödülü’nü de kazandırdı. Nobel tarihinde iki kez ödüle değer bulunan ilk bilim insanı oldu.

Bilim dünyasının erkek egemen yapısıyla da mücadele etti. Tümü erkeklerden oluşan Fransız Bilim Akademisi bir oyla üyeliğini reddetti. Pierre Curie'nin yakın dostu olan Paul Langevin arasında ilişki olduğu iddia edildi ve onun ikinci Nobel Ödülü’nü alması bile arka plana atıldı.

Curie, Aralık 1911'de Nobel Ödülü’nü almak için Stokholm'e gitti. Buradaki konuşmasında, Pierre Curie'nin yardımlarını küçümsemediğini de belirterek, radyoaktivitenin atomun bir özelliği olduğu hipotezinin kendi çalışması olduğunu duyurdu.

1914 yılında Paris Üniversitesinde Radyum Enstitüsü kuruldu ve Curie ilk müdür olarak atandı. Hayatı boyunca radyumun tıptaki önemine dikkat çekti. I. Dünya Savaşı sırasında taşınabilir röntgen cihazları yaparak, kızı Irene ile birlikte, genç kadınlara x ışını teknolojisini öğretti. Ayrıca fizik tedavi uzmanlarına savaş ortamında radyoloji ekipmanını nasıl kullanacaklarını gösterdi. Bu esnada yüksek dozda radyoaktif ışına maruz kaldı.

1920'li yıllarda da bilime katkısını sürdürdü. Varşova'daki Radyum Enstitüsünün kurulmasında rol oynadı.

"BİLİM İÇİN ÖLEN KADIN"
Fransa'da 4 Temmuz 1934 tarihinde henüz 66 yaşındayken kan kanserinden hayatını kaybetti. Hastalığına, çalışmaları sırasında maruz kaldığı radyasyonun yol açtığı düşünülüyor. Bu yüzden ona "bilim için ölen kadın" deniliyor.

Ölümünün ardından Sceaux'taki aile mezarlığına defnedildi ancak 20 Nisan 1995'te Marie ve Pierre Curie’nin mezarları Fransa'nın ulusal anıt mezarı olan Panthéon'a taşındı. Marie Curie’nin başarılarından dolayı bu şerefe layık görülen ilk kadın olduğu biliniyor.

ALDIĞI ÖDÜLLER
1903 - Nobel Fizik Ödülü
1903 - İngiliz Kraliyet Birliği'nden Davy Madalyası
1904 - Matteuci Madalyası
1909 - Elliot Cresson Madalyası
1911 - Nobel Kimya Ödülü
1921 - John Scoot Madalyası
1921 - Bilime katkılarından ötürü, Amerika'nın kadınları adına, başkan Warren Harding'ten 1 gram radyum
1921 - Willard Gibbs Madalyası
1921 - Benjamin Franklin Madalyası
KAYNAK [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]