[CeReN ✓]

OVID-19’un nedeni olan yeni koronavirus henuz birkac ay once ortaya ciktigi icin bilim insanlari virus ve neden oldugu hastalikla ilgili cok sayida soruyu cevaplamaya calismaktadir ve hala ogrenilecek cok sey vardir. Cin, Japonya ve Guney Kore’den bildirilen, iyilesme sonrasinda virus icin yapilan testte pozitif cikan birkac vaka olmustur, bu nedenle bircok kisi COVID-19 ile yeniden enfekte olmanin mumkun olup olmadigini merak etmektedir.
Cin’in guneyindeki Shenzhen sehrinde iyilesmis COVID-19 hastalari uzerinde yapilan bir arastirma, 262 kisiden 38’inin veya hastalarin neredeyse % 15’inin taburcu olduktan sonra yeniden pozitif ciktigini bulmustur. Su anda koronavirus testi icin altin standart olan PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) testleri ile dogrulanmistir. Calisma henuz akran degerlendirmesinden gecmemis ancak yeniden enfekte olma potansiyeli hakkinda erken bir fikir vermektedir. Arastirmada yer alan ve yeniden pozitif cikan 38 hasta cogunlukla genclerden (14 yasin altinda) olusmaktadir ve enfeksiyon donemlerinde hafif semptomlar gostermislerdir. Hastalarin genellikle ikinci kez pozitiflik gosterdiginde semptomatik olmadiklari bilinmektedir. Pandeminin basladigi Cin’in Wuhan sehrinde arastirmacilar, dort saglik calisaninda gorunuste iyilestikten sonra PCR testi ard arda uc kez pozitif cikan bir vakayi da incelemislerdir. Shenzhen’deki calismaya benzer sekilde bu hastalarin asemptomatik oldugu ve ailelerinin enfekte olmadigi bilinmektedir. Cin disinda, Japonya’da (Diamond Princess yolcu gemisi dahil) bu tur en az iki ve Guney Kore’de bir vaka gorulmus ve her ucunun de ilk iyilesmeden sonra enfeksiyon belirtileri gosterdigi ve daha sonra testlerde pozitif ciktiklari bildirilmistir.

COVID-19’dan Kurtulanlar BagisIklik Kazanir mi?
Diger viruslerden ve koronavirus suslarindan elde edilen verilere dayanarak, insanlarin enfeksiyondan 7-10 gun sonra antikor urettigi (antikorlar sadece bir kisinin enfekte oldugu spesifik koronavirusun belirli bir turune karsi bagisIklik saglar) ve virus turune bagli olarak bu antikorlarin iyilesmeden sonra aylar ila yillar boyunca yeniden enfeksiyonu onleyebilecegi bilinmektedir ancak yine de COVID-19 yeni bir virus oldugundan, bu spesifik viral enfeksiyondan sonra vucudun sistemlerinde ne kadar sure kalacagi henuz bilinmemektedir. COVID-19’dan iyilesen hastalarin hastaliga bagisIk olup olmadigini ve eger oyleyse bagisIkligin ne kadar surecegini belirlemek icin COVID-19’u arastirmaya yeterli zaman olmamistir ama on calismalar bazi ipuclari vermektedir. Ornegin, Cinli bilim insanlari, rhesus maymunlariyla bazi on arastirmalar yapmis ve COVID-19’dan iyilestikten sonra antikorlarin, viruse tekrar maruz kaldiktan sonra maymunlarin yeniden enfekte olmasini onlediklerini bulmuslardir. Daha fazla bilgi olmadigindan, arastirmacilar koronavirus ailesinin diger uyeleri hakkinda bilinenleri baz almaktadir. SARS salgini sonrasinda Tayvanli arastirmacilar tarafindan yapilmis olan bir calisma antikorlarin 3 yila kadar kalmaya ve korumaya devam edebildigini gostermistir. Bir koronavirusun neden oldugu baska bir enfeksiyon olan Orta Dogu Solunum Virusu (MERS) ile ilgili olarak yapilan calismalar antikorlarin vucutta yaklasIk bir yil boyunca vucutta bulunabilecegini gostermistir.
COVID-19’dan iyilesen insanlarin bagisIk olup olmadigini ve bu bagisIkligin ne kadar surecegini ogrenmek icin insanlar uzerinde uzun vadeli calismalar yapilmasi gerekecektir. Yine de, vucudun diger viruslere nasil tepki verdigiyle ilgili bilinenlere dayanarak, COVID-19 virusu ile enfekte olduktan sonra uretilen antikorlarin iki ila uc yil bagisIklik saglamasinin muhtemel oldugu soylenebilir. BagisIklik derecesi, hastanin antikor yanitinin gucune bagli olarak kisiden kisiye degisebilir. Daha genc ve daha saglikli insanlar muhtemelen daha guclu bir antikor yaniti olusturarak gelecekte viruse karsi daha fazla korumali olacaklardir. Hala COVID-19 enfeksiyonu sonrasi bagisIklik hakkinda ogrenilmesi gereken daha cok sey vardir.



COVID-19’dan Kurtulanlar Tekrar Enfekte Olabilir mi?
Ortada bircok belirsizlik vardir ama uzmanlar covid-19’dan kurtulan, iyilesmis gibi gorunen ancak daha sonra virus icin tekrar pozitif olan insanlar hakkinda bazi raporlar ortaya cikmaya baslamistir. Cin’den gelen bazi raporlar, iyilesme gerceklestikten sonra bile virus icin pozitif cikmaya devam eden hafif semptomlari olan kisilerin vakalarini aciklamistir. Cinli saglik calisanlari uzerinde yapilan kucuk bir calisma, insanlarin iyilestikten sonra bile testlerde pozitif cikmaya devam ettikleri bulgulari da aciklamistir. Calisma, bu bireylerin artik semptomlari olmadigini ve aile uyelerine bulastirmaya devam etmediklerini bulmustur. Son zamanlarda, Kore Hastalik Kontrol Merkezleri de iyilesmeden sonra yapilan testte pozitif cikan duzinelerce insan oldugunu bildirmistir.
Cin disindaki iki vaka daha da sasirticidir: gorunuste iyilesen ve negatif cikan insanlar haftalar sonra tekrar semptomlar yasamaya baslamis ve tekrar test edildiginde pozitif olduklari tespit edilmistir. Uzmanlar bu durumlar uzerinde daha fazla calisma gerektigini dusunmektedir ancak yeniden enfeksiyona yakalanmak pek olasi degildir. Iyilesme sonrasinda negatif cikan test ornek almak icin kullanilan cubugun test islemi sirasinda viral partikulleri yakalamamis olmasi gibi bir nedenle hatali negatiflik gostermis olabilir. Hong Kong Cin Universitesi’nde SARS-CoV-2 ile ayni aileden bir koronavirusun neden oldugu ciddi akut solunum sendromu (SARS) 2002-2003 salginini inceleyen bir tip uzmani alinan numunenin kalitesi ve testin cok hassas olmamasi nedeniyle de negatif sonuc cikabilecegini belirtmektedir. Iyilesenlerde hastaneden ciktiktan sonra tekrar pozitif cikan bir test vucutta kalan ancak hastaliga neden olacak kadar yuksek miktarlarda olmayan kalinti viral RNA’yi da tespit edebilir. Viral RNA, gercek virus durdurulduktan sonra bile uzun sure kalabilir. Konuyla ilgili arastirmalara devam edilecektir fakat vucudun viruslerle savasma yetenegi hakkinda bilinenlere bakilirsa, COVID-19’dan kurtulan ve antikorlar ureten bir kisinin bu kadar kisa bir surede yeniden enfekte olmasi pek olasi degildir.