[CeReN ✓]

Ucuklar dudaklarda gorulen sinir bozucu kucuk kabarciklardir. Cogu cocuklukta maruz kalinan yaygin ve oldukca bulasici herpes simpleks virusunden kaynaklanir. Ucuklara tipta oral ucuk veya herpes labialis denir. Ucuklar oldukca bulasici olsa da, genellikle ciddi degildir. Saglikli insanlarda ucuklar genellikle bir ila iki hafta icinde kendi kendine yok olur. Ucuklar yaygindir ama bircok kiside hic cikmaz veya herhangi bir belirti gostermez. Vucudunda virus olan kisilerin yaklasIk yuzde 20 ila 40’inda ucuk gelisir. Ucuk yilda birkac kez veya omur boyu sadece bir veya iki kez cikabilir fakat gorulme sIkligi kisiden kisiye degisir.

Ucuktan Kimler Etkilenir?
Ucuklar dudaklarda ve cevresinde olusan kucuk, sivi dolu kabarciklardir. Kabarciklar gectikten sonra, ortaya cikan yara uzerinde bir kabuk olusur. Ucuklar, yara gorulmese bile bulasicidir, genellikle iz birakmadan iki ila dort hafta icinde iyilesir. HSV (Herpes Simplex Virus) enfeksiyonu icin bir tedavi yoktur ve su toplu kabarciklar tekrar cikabilir. Antiviral ilaclar ucuklarin daha hizli iyilesmesine yardimci olabilir ve tekrarlama sIkligini azaltabilir. Her yastan insana, ucuklara neden olan virus bulasabilir. Bircok insan cocukluk doneminde viruse maruz kalmaktadir. Herhangi bir yasta ucuk cikarmak mumkundur ancak ucuk gecirme sansi 35 yasindan sonra azalir. 5 yasin altindaki cocuklarin agizlarinda da ucuk cikabilir ve lezyonlar genellikle pamukcuk yaralariyla karistirilir. Aft gibi agizdaki kucuk yaralar sadece mukoza zarindadir ve herpes simpleks virusunden kaynaklanmaz.



Ucuk Belirtileri Nelerdir?
Ucuklar genellikle birkac asamadan gecer:
Sizlama ve kasinti: Ucugun ilk isareti, genellikle dudaklarin uzerinde veya cevresinde karincalanma, yanma veya kasinti hissidir ve ucuk cikmadan yaklasIk 12-24 saat once baslar.
Kabarciklar: Sivi dolu kucuk kabarciklar tipik olarak dudaklarin dis kenarinin yuz derisiyle bulustugu sinir boyunca cikar. Ucuklar ayrica burun cevresinde veya yanaklarda da ortaya cikabilir. Kabarciklar olustukca bolge kirmizi, sis ve agrili hale gelir.
Sizdirma ve kabuklanma: Kucuk kabarciklar birlesebilir ve patlayabilir, 2-3 gun boyunca, kabarciklar berrak veya hafif sari olan sivi sizdirir. Ucuk ortaya ciktiktan yaklasIk 4-5 gun sonra kabuklanir ve kabuklar dokulur, iyilestikce catlayabilir veya kanayabilir. Daha sonra kabuk duser, birkac gun boyunca normalden biraz daha pembe veya kirmizimsi olabilecek bir cilt ortaya cikar.
Belirti ve bulgular, ucugun ilk cikmasina ve tekrarlamasina bagli olarak degisir. Birkac gun surebilirler ve ucugun tamamen iyilesmesi genellikle 1-2 hafta surebilir. Ilk defa cikaran kisilerde ucuk daha siddetlidir. Ilk kez ortaya cikmasi sirasinda, bazi insanlar ates, aciyan, erozyona ugramis dis etleri, bogaz agrisi, kas agrilari, sismis lenf dugumleri gibi deneyimler yasar. Nuksler her seferinde ayni noktada gorulur ve ilk salgindan daha az siddetli olma egilimindedir.

Ucugun Sebebi Nedir?
Ucuklara sebep olanlar herpes simpleks viruslerinin (HSV) belirli turleridir. HSV-1 son derece yaygin ve bulasicidir. Paylasilan tabak, kasIk, catal, bardak gibi esyalarin, jilet ve havlularin yani sira opusme, HSV-1’i yayabilir. Kisiler HSV-1 ile enfekte olup olmadigini bilemeyebilir cunku HSV-1’e maruz kalma belirtileri genellikle hafiftir. Cocuklarda bazen HSV-1’e ilk maruz kaldiklarinda agizlarinin icinde ve cevresinde kucuk kabarciklar gelisir. HSV-1 ile enfekte olduktan sonra virus asla kaybolmaz. Yuzdeki trigeminal gangliyon adi verilen bir grup sinir hucresinde uykuda (inaktif) kalir ve daha once oldugu gibi ayni yerde baska bir ucuk olarak ortaya cikabilir. Tetiklendiginde veya aktive edildiginde virus uyanir ve sinirler araciligiyla ucugun gelistigi dudaklara tasinir. Bir kiside ucugu tetikleyen sey, baska bir kiside ucuk cikmasina neden olmayabilir. HSV-1 olan bazi insanlarda asla ucuk cikmaz. Ucuk, asagidaki gibi cesitli faktorler tarafindan aktive edilebilir:
*Menstruasyon veya hamilelik sirasindaki hormonal degisIklikler
*Gunes isigina ve ruzgara maruz kalma
*Viral enfeksiyon veya ates
*Menstruasyonla ilgili olanlar gibi hormonal degisIklikler
*Stres (fiziksel veya duygusal)
*Yorgunluk
*BagisIklik sistemindeki degisIklikler
*Hasarli, kuru veya catlamis dudaklar
HSV-2 genellikle genital herpesten sorumludur. Hem HSV-1 hem de HSV-2 yuz bolgesinde veya cinsel organlarda yaralara neden olabilir. Ucuklara neden olan virus bulasmis cogu insan asla bir semptom gelistirmez. Ucuklar sizdiran kabarciklara donustugunde daha bulasicidir ama kabarciklar olmasa bile virus baskalarina bulasabilir. Oral seks sirasinda HSV-1 cinsel organlara, HSV-2 ise dudaklara gecebilir.

Risk Faktorleri Nelerdir?
Dunya capinda yetiskinlerin yaklasIk yuzde 90’i hic enfeksiyon belirtisi yasamamis olsa bile ucuklara neden olan virusun kanitlanmasi icin yapilan testlerde pozitif cikarlar. BagisIklik sistemleri zayif olan insanlarda virusten kaynaklanan komplikasyon riski daha yuksektir. Komplikasyon riskini artiran tibbi durumlar ve tedaviler sunlardir:
*HIV/AIDS
*Siddetli yaniklar
*Egzama
*Kanser kemoterapisi
*Organ nakillerinde kullanilan, organin reddedilmesini engelleyen ilaclari
Hem HSV-1 hem de HSV-2 parmaklara yayilabilir. Bu tip enfeksiyonlara genellikle herpes whitlow denir. Bir cocuk emdigi zaman enfeksiyonu bas parmagina aktarabilir.

Ucuk Nasil Onlenebilir?
Ucuk sIk cikiyorsa veya kisinin ciddi komplikasyon riski yuksekse, doktor duzenli olarak alinmasi icin antiviral bir ilac recete edebilir. Gunes isigi nuksu tetikliyor gibi gorunuyorsa ucugun ciktigi yere gunes kremi uygulanabilir. HSV-1 ile enfekte olmaktan kacinmak icin ucuk olan insanlarin etrafinda onlemler alinmalidir. Ucuklarin diger insanlara veya vucudunu diger bolgelerine yayilmasini onlemek icin asagidaki onlemlerden bazilarini denenebilir:
*Kabarciklar varken baskalariyla cilt temasindan kacinilmalidir. Kabarciklardan sivilar sizdiginda virus daha kolay yayilir. Ucuk olan biriyle opusmekten, yakin temastan ve oral seks yapmaktan kacinilmalidir.
* Havlu, tiras bicagi, tabak, catal bicak takimi, dudak kremi veya ruj gibi esyalarin paylasilmasindan kacinilmalidir. Ucuk kabarciklari varsa virus kullanilan mutfak esyalarina, havlulara, dudak kremlerine ve baska esyalara gecebilir.
*Eller temiz tutulmalidir. Ucuk ciktiginda kisiler dudaklara, gozlere veya cinsel organlara, diger insanlara, ozellikle bebeklere dokunmadan once ellerini dikkatlice yikamalidir ve ucuk tamamen iyilesinceye kadar bebekler opulmemelidir.

Ucuk Olup Olmadigi Nasil Anlasilir?
Daha once ucuk gecirildiyse muhtemelen karincalanma hissi, ardindan dudaklarda veya cevresinde kizariklik, sisme ve kabarciklar gibi belirtiler fark edilecektir. Tani icin doktora gidilebilir fakat ucuk varsa doktora gitmek her zaman gerekli degildir. Ucuklar genellikle tedavi olmadan gecer. Asagidaki durumlarda doktora danisilmali ve tedavi alinmalidir:
*Zayif bir bagisIklik sistemi varsa
*Ucuklar iki hafta icinde iyilesmezse
*Semptomlar siddetliyse
*Sik sIk nuks ediyorsa
*Gozlerde tahris varsa
Ucuk nedeniyle doktora gidildiginde doktor muhtemelen etkilenen bolgeye bakarak ucuk olup olmadigini soyleyebilir. Herpes simpleks virusunun varligini test etmek icin ucuktan bir suruntu alinabilir.



Ucuklar Nasil Tedavi Edilebilir?
Ucuktan kurtulmak biraz zaman alsa da bazi ilaclar iyilesme suresini kisaltabilir ve semptomlari daha az agrili hale getirebilir. Ucuk tedavileri sunlari icerir:
Recetesiz satilan ilaclar: Dogrudan ucuga uygulanabilen recetesiz kremler veya merhemler satin alinabilir. Bu ilaclar iyilesme suresini kisaltmaya ve semptomlari hafifletmeye yardimci olabilir. Bu kremlerin karincalanma veya kasinti fark edildiginde kullanilmasi daha etkilidir, ucugun ortaya cikmasini onleyebilir.
Oral antiviral ilac: Doktor agizdan alinacak antiviral bir ilac recete edebilir.
Intravenoz (IV) antiviral ilac: Diger ilaclar ise yaramiyorsa doktorun IV( damar icine) yolla uygulanacak bir antiviral ilac recete etmesi gerekebilir. Bu durumda doktor hastasini tedavi boyunca yakindan izleyecektir.
Ucuk tatsiz bir durum olsa da bazi yollarla rahatlama saglanabilir. HSV-1 ile zaten temas edildiyse ucuk cikma riskini azaltmak veya ucuklarin yonetilmesine yardimci olmak icin sunlar yapilabilir:
*Saglikli kalmaya calismak: Saglikli kalmaya calismak onemlidir, hasta olundugunda atesin yukselmesi ucugu tetikleyebilir.
*Yeterince dinlenmek: Yorgunluk bagisIklik sistemini zayiflatir ve hastalanma olasiligini artirir.
Agri kesiciler almak: Cok fazla aci cekiliyorsa, doktor dogrudan ucuga uygulanabilecek lidokain gibi recetesiz topikal bir agri kesici onerebilir. Rahatsizligi hafifletmek icin agiz yoluyla asetaminofen veya ibuprofen de alinabilir.
Gunes kremi ve SPF faktorlu dudak kremi kullanmak: Ucuk iyilesirken gunes yanigi olmamasina dikkat edilmelidir. Ayrica, SPF (gunes koruma faktoru) 30 olan bir dudak koruyucu ile her gun dudaklari korumak ucuklarin cikmasini onleyebilir.
Asidik gidalardan kacinmak: Portakal suyu, domates ve diger asidik gidalar ucugu siddetlendirebilir.
Serin bir kompres uygulamak: Ucugu yatistirmak icin serin, nemli bir bez kullanilabilir, gun boyunca birkac kez uygulanabilir. Ucugun baskalarina yayilmamasi icin kullanildiktan sonra havlular yikanmalidir.

Ucuklarla Iliskili Komplikasyonlar Nelerdir?
Ucuklardan kaynaklanan komplikasyonlar nadir olmakla birlikte sunlari icerebilir:
Goz enfeksiyonlari: Herpes simpleks virusu (HSV-1), birisi ucuga ve ardindan gozlerine dokundugunda goze yayilabilir. HSV-1 goze yayilirsa, korneanin potansiyel olarak ciddi bir enfeksiyonu olan HSV keratitine neden olabilir. Siddetli ve tekrarlayan enfeksiyonlar gorme sorunlarina ve korluge neden olabilir.
Genital ucuklar: HSV-1, oral seks yoluyla cinsel organlara yayilabilir, cinsel organlar veya anus uzerinde sigiller veya ulserler uretebilir. Insanlar bazen oral herpes olarak adlandirsa da, HSV-1, genital herpes vakalarinin coguna neden olan cinsel yolla bulasan virus olan HSV-2 ile ayni degildir.
Bazi insan gruplari icin ucuklar ciddi komplikasyonlara yol acabilir. Asagidaki kisiler ucuk varsa derhal tibbi tedavi gormelidir:
Yenidoganlar: 6 ayliktan kucuk bebeklerde yuksek ates ve nobet gibi komplikasyonlar gelisebilir cunku bagisIklik sistemleri tam olarak gelismemistir.
Immun sistemi baskilanmis insanlar: Virus zayif bagisIklik sistemi olan kisilerde omurilik ve beyin gibi organlari da etkileyebilir, herpes simpleks virusu ensefalite (beynin sismesine ya da iltihabina) yol acabilir. Bir kiside HIV varsa veya kemoterapi goruyorsa ucuk daha siddetli olabilir ve gecmesi daha uzun surebilir.
Egzamasi olan insanlar: Herpes simpleks virusu yetiskinlerde ve egzamasi olan cocuklarda egzama herpeticum adi verilen hayati tehdit eden bir enfeksiyona neden olabilir. Egzamasi olan birisi ucuk cikarirsa hemen doktorunu gormelidir.
Ucuk cikaran insanlarin cogunlugu onunla yasamayi ve onu yonetmeyi ogrenir. Saglikli insanlarda ucuklar genellikle bir ila iki hafta icinde temizlenir ve kalici etkileri yoktur fakat kucuk bebeklerde, bagisIkligi baskilanmis kisilerde ve egzamali kisilerde ucuklar hayati tehdit eden enfeksiyonlara neden olabilir.

[She ✓]

Paylaşım için teşekkürler @[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Lütfen Üye Olmak için TIKLAYIN...] ucuga elma sirkesi'de iyi geliyor denedim ;khv

[CeReN ✓]

She Nickli Üyeden Alıntı

Paylaşım için teşekkürler @[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Lütfen Üye Olmak için TIKLAYIN...] ucuga elma sirkesi'de iyi geliyor denedim ;khv

Tşkler Canim.