Sitokin Nedir? Sitokin Firtinasi Nasil Olusur, Neye Sebep Olur? - IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi

CeReN · 20 Nisan 2020, 09:24

Sitokinler bircok hucre tipi tarafindan (makrofajlar, mast hucreleri, endotel hucreleri ve schwann hucreleri) salgilanan, hucreler arasinda molekuler haberciler gorevi yapan kucuk proteinlerdir. Bu proteinler vucudun hastalik ve enfeksiyona tepkisini duzenlemek ve serbest birakildiginda bagisIklik sistemini isini yapmasi icin sinyal verirler. Anormal hucrelerin olmesine ve normal hucrelerin daha uzun yasamasina yardimci olabilecek sinyaller gondererek anti-kanser aktivitesini artirmaya da yardimci olurlar.

Sitokin Cesitleri
Bircok sitokin, salgi yollarini kullanan hucreler tarafindan salgilanir ve bu nedenle glikoproteinler olarak kabul edilir. Sitokinleri kodlayan cogu gen, alternatif birlestirme yoluyla sitokin cesitliligine yol acarak biraz farkli fakat biyolojik olarak onemli biyoaktivitelere sahip molekuller uretir. Vucutta cesitli islevlere hizmet eden sitokinler uretilmektedir. Bazi sitokinler laboratuarda yapilabilir ve kanseri tedavi etmek icin kullanilir. Bazilari kemoterapi yan etkilerini onlemeye veya yonetmeye yardimci olmak icin kullanilir, cilt altina, kas icine veya bir damara enjekte edilirler. Sitokinler tum cesitleri iceren bir genel bir terim olsa da, sitokinlere onlari olusturan hucre tipine veya vucutta yaptiklari eyleme bagli olarak asagidakiler gibi daha spesifik isimler verilir:
*Lenfokinler (lenfositler tarafindan yapilir)
*Monokinler (monositler tarafindan yapilir)
*Kemokinler (kemotaktik aktivitelerle iliskilidir)
Bir kemokin bagisIklik hucrelerinin bir hedefe dogru hareket etmesini saglayabilir. Kemokinlerin noropatik agrida ve noroinflamatuar kosullarda cok onemli rol oynadigi dusunulmektedir. Kemokinlerin agrinin baslatilmasinda ve ayni zamanda agrinin devam etmesinde rol oynadigini gosteren kanitlar vardir.
*Interlokinler (bir lokosit tarafindan yapilir ancak diger lokositler uzerinde etki eder)
Interlokinler, beyaz kan hucreleri arasinda kimyasal sinyaller olarak hareket eden bir grup sitokinlerdir. Interlokin-2 (IL-2), bagisIklik sistemi hucrelerinin daha hizli buyumesine ve bolunmesine yardimci olur. Ilerlemis bobrek kanseri ve metastatik melanomu tedavi etmek icin IL-2’nin insan yapimi bir versiyonu onaylanmistir. IL-2, bu kanserler icin tek bir ilac tedavisi olarak kullanilabilir, kemoterapi veya interferon-alfa gibi diger sitokinlerle kombine edilebilir. IL-2’nin yan etkileri titreme, ates, yorgunluk ve konfuzyon gibi grip benzeri semptomlari icerebilir. Bazilarinda bulanti, kusma veya ishal vardir. Bircok insan, diger ilaclarla tedavi edilebilen dusuk tansiyon gelistirir. Nadir fakat potansiyel olarak ciddi yan etkiler arasinda anormal kalp atisi, gogus agrisi ve diger kalp problemleri bulunur. Bu olasi yan etkiler nedeniyle, IL-2 yuksek dozlarda verilecekse, bu is bir hastanede yapilmalidir. IL-7, IL-12 ve IL-21 gibi diger interlokinler, hem adjuvanlar hem de tek basina ajanlar olarak kansere karsi kullanilmak uzere incelenmeye devam edilmektedir.
*Interferonlar (IFN)
Interferonlar, vucudun virus enfeksiyonlarina ve kanserlere karsi direnmesine yardimci olan kimyasallardir. Interferon (IFN) turleri sunlardir:
*IFN-alfa
*IFN-beta
*IFN-gama
IFN-alfa sadece kanseri tedavi etmek icin kullanilir. Bazi bagisIklik hucrelerinin kanser hucrelerine saldirma yetenegini artirir. Ayrica kanser hucrelerinin ve tumorlerin buyumesi icin gereken kan damarlarinin buyumesini yavaslatabilir. Interferonlarin yan etkileri sunlari icerebilir:
*Grip benzeri semptomlar (titreme, ates, bas agrisi, yorgunluk, istahsizlik, bulanti, kusma)
*Beyaz kan hucresi sayiminin dusuklugu (enfeksiyon riskini artirir)
*Deri dokuntuleri
*Saclarda seyreklesme
Bu yan etkiler siddetli olabilir ve interferon ile tedaviyi bircok insanin tolere etmesini zorlastirabilir. Cogu yan etki tedavi durduktan sonra uzun surmez ancak yorgunluk daha uzun surebilir. Diger nadir uzun sureli etkiler beyin ve omurilikte olanlar da dahil olmak uzere sinirlere zarar verir.
*Koloni uyarici faktorler (kan hucrelerinin uretimini uyarir)

Sitokinler Nasil Calisir?
BagisIklik sistemi karmasIktir, farkli tipte bagisIklik hucreleri ve proteinler farkli isler yapar. Sitokinler bu proteinler arasindadir. Sitokinler bircok hucre populasyonu tarafindan yapilir ancak baskin ureticiler yardimci T hucreleri (Th) ve makrofajlardir. Farkli hucre tiplerinin ayni sitokini salgilamasi veya tek bir sitokinin birkac farkli hucre tipine (pleiotropi) etki etmesi yaygindir. Sitokinler hucreler tarafindan dolasima veya dogrudan dokuya salinir. Salgilandiklari hucreler uzerinde (otokrin etkisi), yakindaki hucreler uzerinde (parakrin etkisi) veya bazi durumlarda uzak hucreler uzerinde (endokrin etkisi) etkide bulunabilirler. Sitokinler hedef bagisIklik hucrelerini bulur ve bunlara baglanarak hedef bagisIklik hucreleri uzerindeki reseptorlerle etkilesime girer. Etkilesim, hedef hucreler tarafindan spesifik yanitlari tetikler veya uyarir. Sitokinler, hormonlardan daha genis bir hedef hucre spektrumuna etki eder. Sitokinleri hormonlardan ayiran en onemli ozellik sitokinlerin ozel bezlerde organize edilmis ozel hucreler tarafindan uretilmemesidir. Birkac sitokinin primer yapisinin enzimlerle ozdes oldugu bulunmustur. Sitokinler, istisnalar olsa da enzimatik aktivitelere sahip degildir.

Sitokinlerin Asiri Uretimi
Bazi sitokinlerin vucut tarafindan asiri uretimi hastaliga neden olabilir. Ornegin, interlokin-1 (IL-1)’in ve tumor nekroz faktoru-alfa (TNF-alfa)’nin inflamasyon ve doku yikiminin oldugu romatoid artritte fazla miktarda uretildigi bulunmustur. Sitokinlerin asiri uretilmesi yakin zamanda dunya genelinde yasanmakta olan koronavirus pandemisi sirasinda hastalanan kisilerin bir kisminda gelisen bir durumdur. Vucut ilk once bir virus veya bakteri ile karsilastiginda, bagisIklik sistemi harekete gecer ve isgalciyle savasmaya baslar. Bu kavgadaki neferler hucrelere bir dizi sinyal gonderen sitokinler olarak adlandirilan molekullerdir. Genellikle, bu bagisIklik tepkisi ne kadar guclu olursa enfeksiyonu yenme sansi o kadar gucludur, bu nedenle cocuklar ve gencler, koronaviruse karsi daha dayaniklidir. Bazi durumlarda ciddi bir enfeksiyonla mucadele eden insanlarin yuzde 15 kadarinin bagisIklik sistemi virus tehdidi ortadan kalktiginda bile uzun sure calismaya devam eder ve vucudu tetikte tutan sitokinleri salgilamaya devam eder. Vucudu guvende tutmayi amaclasa da bu sitokinler akcigerler ve karaciger dahil olmak uzere bircok organa saldirir ve sonunda olume yol acabilir.
Sitokin firtinalari her yastan insanin basina gelebilir. Bu fenomen, koronavirus pandemisinde cok yaygin hale gelmistir. Bu ayrica artrit formlari olan lupus ve Still hastaligi gibi cesitli otoimmun hastaliklarin bir komplikasyonudur. Sitokin firtinasi ozellikle gencler arasinda cok sIk gorulen bir fenomen haline gelmektedir. Cin ve Italya’dan gelen raporlar, bu fenomenle tutarli gorunen klinik sonuclari olan genc hastalari tanimlamistir. Bu hastalarin bazilarinin sitokin firtinasi gelistirmesi cok muhtemeldir. Arastirmacilar tedavi ararken bile, bazi insanlarin bagisIklik sistemlerinin neden bu tehlikeli asiri uretim surecine girdigi hakkinda daha fazla bilgi edinmeye calismaktadir. Genetik faktorler, en azindan bazi sitokin firtinalarinda riski aciklar. Olgunun bircok varyasyonu vardir ve sistemik inflamatuar yanit sendromu, sitokin salim sendromu, makrofaj aktivasyon sendromu, hemofagositik lenfohistiyositoz gibi bircok isim verilir. Sitokin firtinasiyla mucadele eden bir hastada anormal derecede hizli bir kalp atis hizi, ates ve kan basincinda bir dusus olabilir. Bu firtina gelisirse enfeksiyon birkac gun icinde belirginlesir fakat doktorlar ne kadar cabuk yakalar ve tedavi ederse, hastanin hayatta kalma olasiligi o kadar yuksektir. Cok gec kalinirsa ve firtina kontrol edilemezse cok fazla hasara neden olabilir. Bir hastanin vucudunun bir sitokin firtinasi tarafindan ele gecirilip gecirilmedigini tespit edebilen nispeten basit, hizli ve kolay ulasilabilir bir test vardir. Bu testte ferritin adi verilen bir proteinin yuksek seviyeleri aranir. Test bir sitokin firtinasinin devam ettigini gosteriyorsa cozum firtinayi bastirmaktir. Vucudun enfeksiyona tepkisi buysa, bunun tedavi edilmesi gerekir.

Sitokin Firtinalari ile Mucadele
Sitokinler inflamatuar yanitlara ve viral enfeksiyonlara karsi savunmaya belirgin bir sekilde katilirlar. Sitokinler bagisIklik sisteminin hucreleri ile diger bagisIklik disi hucreler arasindaki iletisim icin gerekli olan cok cesitli molekulleri kapsar. Sitokinlerin sayisi zaten cok genis gorunse de gelecekte daha fazla kesfedilecek olmasi muhtemeldir. Cesitli sitokinlerin in vivo fonksiyonlarinin tanimlanmasinda onemli ilerlemeler kaydedilmistir. Sitokin firtinasi gercegi ozellikle Covid-19 icin guvenilir veri eksIkligi goz onune alindiginda daha karmasIktir ancak artritli kisiler tarafindan duzenli olarak alinan tocilizumab adli ilacin yararlari birisinin olumle karsi karsiya kalmasi durumunda muhtemel zararlarindan daha agir basar. Diger ilaclar da sitokin firtinalarina karsi faydali olabilir. Ornegin, anakinra adi verilen bir ilac, diger proteinlerden biri olan interlokin-1’i durdurabilir. Anakinra’nin Covid-19 icin klinik calismalari da devam etmektedir. Asiri aktif bir bagisIklik tepkisini yatistiran bir sitma ilaci olan hidroksIklorokinin, hafif koronavirus hastalarinin tedavisinde etkili olabilecegi icin ilgi odagi haline gelmistir. Doktorlar ayrica tum bagisIklik tepkisini genis olcude azaltan kortikosteroidlere yonelebilir. Uzman daha fazla veri toplamanin ve sitokin firtinasi geciren hastalari tedavi etmenin en iyi yollarini tartismak uzere toplanmaktadir. BagisIklik sisteminin karmasIkligi ve koronavirusun seyri tek bir tedavi seklinin olmadigi anlamina gelmektedir.

**ZeyNa** · 09 Ekim 2022, 07:04

Korona ve kanser karşıtıymış

20 Nisan 2020, 09:24	#1
CeReN Guest	Sitokin Nedir? Sitokin Firtinasi Nasil Olusur, Neye Sebep Olur? Sitokinler bircok hucre tipi tarafindan (makrofajlar, mast hucreleri, endotel hucreleri ve schwann hucreleri) salgilanan, hucreler arasinda molekuler haberciler gorevi yapan kucuk proteinlerdir. Bu proteinler vucudun hastalik ve enfeksiyona tepkisini duzenlemek ve serbest birakildiginda bagisIklik sistemini isini yapmasi icin sinyal verirler. Anormal hucrelerin olmesine ve normal hucrelerin daha uzun yasamasina yardimci olabilecek sinyaller gondererek anti-kanser aktivitesini artirmaya da yardimci olurlar. Sitokin Cesitleri Bircok sitokin, salgi yollarini kullanan hucreler tarafindan salgilanir ve bu nedenle glikoproteinler olarak kabul edilir. Sitokinleri kodlayan cogu gen, alternatif birlestirme yoluyla sitokin cesitliligine yol acarak biraz farkli fakat biyolojik olarak onemli biyoaktivitelere sahip molekuller uretir. Vucutta cesitli islevlere hizmet eden sitokinler uretilmektedir. Bazi sitokinler laboratuarda yapilabilir ve kanseri tedavi etmek icin kullanilir. Bazilari kemoterapi yan etkilerini onlemeye veya yonetmeye yardimci olmak icin kullanilir, cilt altina, kas icine veya bir damara enjekte edilirler. Sitokinler tum cesitleri iceren bir genel bir terim olsa da, sitokinlere onlari olusturan hucre tipine veya vucutta yaptiklari eyleme bagli olarak asagidakiler gibi daha spesifik isimler verilir: Lenfokinler (lenfositler tarafindan yapilir) Monokinler (monositler tarafindan yapilir) Kemokinler (kemotaktik aktivitelerle iliskilidir) Bir kemokin bagisIklik hucrelerinin bir hedefe dogru hareket etmesini saglayabilir. Kemokinlerin noropatik agrida ve noroinflamatuar kosullarda cok onemli rol oynadigi dusunulmektedir. Kemokinlerin agrinin baslatilmasinda ve ayni zamanda agrinin devam etmesinde rol oynadigini gosteren kanitlar vardir. Interlokinler (bir lokosit tarafindan yapilir ancak diger lokositler uzerinde etki eder) Interlokinler, beyaz kan hucreleri arasinda kimyasal sinyaller olarak hareket eden bir grup sitokinlerdir. Interlokin-2 (IL-2), bagisIklik sistemi hucrelerinin daha hizli buyumesine ve bolunmesine yardimci olur. Ilerlemis bobrek kanseri ve metastatik melanomu tedavi etmek icin IL-2’nin insan yapimi bir versiyonu onaylanmistir. IL-2, bu kanserler icin tek bir ilac tedavisi olarak kullanilabilir, kemoterapi veya interferon-alfa gibi diger sitokinlerle kombine edilebilir. IL-2’nin yan etkileri titreme, ates, yorgunluk ve konfuzyon gibi grip benzeri semptomlari icerebilir. Bazilarinda bulanti, kusma veya ishal vardir. Bircok insan, diger ilaclarla tedavi edilebilen dusuk tansiyon gelistirir. Nadir fakat potansiyel olarak ciddi yan etkiler arasinda anormal kalp atisi, gogus agrisi ve diger kalp problemleri bulunur. Bu olasi yan etkiler nedeniyle, IL-2 yuksek dozlarda verilecekse, bu is bir hastanede yapilmalidir. IL-7, IL-12 ve IL-21 gibi diger interlokinler, hem adjuvanlar hem de tek basina ajanlar olarak kansere karsi kullanilmak uzere incelenmeye devam edilmektedir. Interferonlar (IFN) Interferonlar, vucudun virus enfeksiyonlarina ve kanserlere karsi direnmesine yardimci olan kimyasallardir. Interferon (IFN) turleri sunlardir: IFN-alfa IFN-beta IFN-gama IFN-alfa sadece kanseri tedavi etmek icin kullanilir. Bazi bagisIklik hucrelerinin kanser hucrelerine saldirma yetenegini artirir. Ayrica kanser hucrelerinin ve tumorlerin buyumesi icin gereken kan damarlarinin buyumesini yavaslatabilir. Interferonlarin yan etkileri sunlari icerebilir: Grip benzeri semptomlar (titreme, ates, bas agrisi, yorgunluk, istahsizlik, bulanti, kusma) Beyaz kan hucresi sayiminin dusuklugu (enfeksiyon riskini artirir) Deri dokuntuleri Saclarda seyreklesme Bu yan etkiler siddetli olabilir ve interferon ile tedaviyi bircok insanin tolere etmesini zorlastirabilir. Cogu yan etki tedavi durduktan sonra uzun surmez ancak yorgunluk daha uzun surebilir. Diger nadir uzun sureli etkiler beyin ve omurilikte olanlar da dahil olmak uzere sinirlere zarar verir. *Koloni uyarici faktorler (kan hucrelerinin uretimini uyarir) Sitokinler Nasil Calisir? BagisIklik sistemi karmasIktir, farkli tipte bagisIklik hucreleri ve proteinler farkli isler yapar. Sitokinler bu proteinler arasindadir. Sitokinler bircok hucre populasyonu tarafindan yapilir ancak baskin ureticiler yardimci T hucreleri (Th) ve makrofajlardir. Farkli hucre tiplerinin ayni sitokini salgilamasi veya tek bir sitokinin birkac farkli hucre tipine (pleiotropi) etki etmesi yaygindir. Sitokinler hucreler tarafindan dolasima veya dogrudan dokuya salinir. Salgilandiklari hucreler uzerinde (otokrin etkisi), yakindaki hucreler uzerinde (parakrin etkisi) veya bazi durumlarda uzak hucreler uzerinde (endokrin etkisi) etkide bulunabilirler. Sitokinler hedef bagisIklik hucrelerini bulur ve bunlara baglanarak hedef bagisIklik hucreleri uzerindeki reseptorlerle etkilesime girer. Etkilesim, hedef hucreler tarafindan spesifik yanitlari tetikler veya uyarir. Sitokinler, hormonlardan daha genis bir hedef hucre spektrumuna etki eder. Sitokinleri hormonlardan ayiran en onemli ozellik sitokinlerin ozel bezlerde organize edilmis ozel hucreler tarafindan uretilmemesidir. Birkac sitokinin primer yapisinin enzimlerle ozdes oldugu bulunmustur. Sitokinler, istisnalar olsa da enzimatik aktivitelere sahip degildir. Sitokinlerin Asiri Uretimi Bazi sitokinlerin vucut tarafindan asiri uretimi hastaliga neden olabilir. Ornegin, interlokin-1 (IL-1)’in ve tumor nekroz faktoru-alfa (TNF-alfa)’nin inflamasyon ve doku yikiminin oldugu romatoid artritte fazla miktarda uretildigi bulunmustur. Sitokinlerin asiri uretilmesi yakin zamanda dunya genelinde yasanmakta olan koronavirus pandemisi sirasinda hastalanan kisilerin bir kisminda gelisen bir durumdur. Vucut ilk once bir virus veya bakteri ile karsilastiginda, bagisIklik sistemi harekete gecer ve isgalciyle savasmaya baslar. Bu kavgadaki neferler hucrelere bir dizi sinyal gonderen sitokinler olarak adlandirilan molekullerdir. Genellikle, bu bagisIklik tepkisi ne kadar guclu olursa enfeksiyonu yenme sansi o kadar gucludur, bu nedenle cocuklar ve gencler, koronaviruse karsi daha dayaniklidir. Bazi durumlarda ciddi bir enfeksiyonla mucadele eden insanlarin yuzde 15 kadarinin bagisIklik sistemi virus tehdidi ortadan kalktiginda bile uzun sure calismaya devam eder ve vucudu tetikte tutan sitokinleri salgilamaya devam eder. Vucudu guvende tutmayi amaclasa da bu sitokinler akcigerler ve karaciger dahil olmak uzere bircok organa saldirir ve sonunda olume yol acabilir. Sitokin firtinalari her yastan insanin basina gelebilir. Bu fenomen, koronavirus pandemisinde cok yaygin hale gelmistir. Bu ayrica artrit formlari olan lupus ve Still hastaligi gibi cesitli otoimmun hastaliklarin bir komplikasyonudur. Sitokin firtinasi ozellikle gencler arasinda cok sIk gorulen bir fenomen haline gelmektedir. Cin ve Italya’dan gelen raporlar, bu fenomenle tutarli gorunen klinik sonuclari olan genc hastalari tanimlamistir. Bu hastalarin bazilarinin sitokin firtinasi gelistirmesi cok muhtemeldir. Arastirmacilar tedavi ararken bile, bazi insanlarin bagisIklik sistemlerinin neden bu tehlikeli asiri uretim surecine girdigi hakkinda daha fazla bilgi edinmeye calismaktadir. Genetik faktorler, en azindan bazi sitokin firtinalarinda riski aciklar. Olgunun bircok varyasyonu vardir ve sistemik inflamatuar yanit sendromu, sitokin salim sendromu, makrofaj aktivasyon sendromu, hemofagositik lenfohistiyositoz gibi bircok isim verilir. Sitokin firtinasiyla mucadele eden bir hastada anormal derecede hizli bir kalp atis hizi, ates ve kan basincinda bir dusus olabilir. Bu firtina gelisirse enfeksiyon birkac gun icinde belirginlesir fakat doktorlar ne kadar cabuk yakalar ve tedavi ederse, hastanin hayatta kalma olasiligi o kadar yuksektir. Cok gec kalinirsa ve firtina kontrol edilemezse cok fazla hasara neden olabilir. Bir hastanin vucudunun bir sitokin firtinasi tarafindan ele gecirilip gecirilmedigini tespit edebilen nispeten basit, hizli ve kolay ulasilabilir bir test vardir. Bu testte ferritin adi verilen bir proteinin yuksek seviyeleri aranir. Test bir sitokin firtinasinin devam ettigini gosteriyorsa cozum firtinayi bastirmaktir. Vucudun enfeksiyona tepkisi buysa, bunun tedavi edilmesi gerekir. Sitokin Firtinalari ile Mucadele Sitokinler inflamatuar yanitlara ve viral enfeksiyonlara karsi savunmaya belirgin bir sekilde katilirlar. Sitokinler bagisIklik sisteminin hucreleri ile diger bagisIklik disi hucreler arasindaki iletisim icin gerekli olan cok cesitli molekulleri kapsar. Sitokinlerin sayisi zaten cok genis gorunse de gelecekte daha fazla kesfedilecek olmasi muhtemeldir. Cesitli sitokinlerin in vivo fonksiyonlarinin tanimlanmasinda onemli ilerlemeler kaydedilmistir. Sitokin firtinasi gercegi ozellikle Covid-19 icin guvenilir veri eksIkligi goz onune alindiginda daha karmasIktir ancak artritli kisiler tarafindan duzenli olarak alinan tocilizumab adli ilacin yararlari birisinin olumle karsi karsiya kalmasi durumunda muhtemel zararlarindan daha agir basar. Diger ilaclar da sitokin firtinalarina karsi faydali olabilir. Ornegin, anakinra adi verilen bir ilac, diger proteinlerden biri olan interlokin-1’i durdurabilir. Anakinra’nin Covid-19 icin klinik calismalari da devam etmektedir. Asiri aktif bir bagisIklik tepkisini yatistiran bir sitma ilaci olan hidroksIklorokinin, hafif koronavirus hastalarinin tedavisinde etkili olabilecegi icin ilgi odagi haline gelmistir. Doktorlar ayrica tum bagisIklik tepkisini genis olcude azaltan kortikosteroidlere yonelebilir. Uzman daha fazla veri toplamanin ve sitokin firtinasi geciren hastalari tedavi etmenin en iyi yollarini tartismak uzere toplanmaktadir. BagisIklik sisteminin karmasIkligi ve koronavirusun seyri tek bir tedavi seklinin olmadigi anlamina gelmektedir.
	Alıntı Yap

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)