 Koronavirus ile Mucadelede Meyan Koku Yardimci Olabilir mi?
Meyan koku cogunlukla lezzeti ve sekerle iliskisi ile bilinir. Bununla birlikte, bu bitki koku uzun zamandir geleneksel bir ilac olarak kullanilmaktadir. Simdi, arastirmacilar meyan koku bilesIklerinin belirli enfeksiyonlarla savasmaya yardimci olabilecegini tespit etmeye calismaktadirlar. Ve merak edilen konu meyan kokunun mevcut koronavirus salgini ile de mucadele yardimci olup olmadigi konusudur.
Bu makale bilgilendirme amaclidir ve mevcut koronavirus salgini devam eden bir olgu oldugu icin yeni bilgilerin cikmasi bazi ayrintilari degisebilir. Genel olarak bakildigi zaman su an icin COVID-19’a karsi alinabilecek en iyi tedbir sosyal mesafeyi korumak, el hijyeni ve yuze dokunmaktan kacinmaktir.
Meyan Kokunun COVID-19 Salgininda Bir Faydasi Olur mu?
Meyan koku veya meyankoku, genellikle tatli lezzeti icin kullanilan Glycyrrhiza glabra bitkisinin kokunu ifade etmektedir. Bu bitki koku, sindirim sorunlari, oksuruk, menopoz semptomlari ve enfeksiyonlara yardimci olduguna inanilan bircok geleneksel bitkisel ilacta da kullanilir. Arastirmaya gore, arastirmacilar meyan koku icindeki aktif bilesIklerin antiviral ozelliklere sahip olabilecegini bulduklarindan bu iddialarda bir gecerlilik olabilir. Hala meyan kokunun devam eden COVID-19 salgini onleme veya tedavi yardimci olabilir kanit yoktur. Bununla birlikte, calismalar meyan koku yeni koronavirus ile yakindan iliskili viruslere karsi antiviral aktiviteye sahip olabilecegini gostermektedir, bu da onu gelecekteki arastirmalar icin ilginc bir aday haline getirmektedir.
Bu yazida meyan koku ve bagisIklik sistemi arasindaki baglantiya odaklanmaktadir. Meyan koku cesitli enfeksiyon turlerine karsi savasmaya yardimci olabilir, ancak mevcut COVID-19 pandemisi uzerindeki etkisi henuz calisilmamistir.
Meyan BagisIklik Sistemine Nasil Yardimci Olur?
Meyan icindeki ana aktif bilesIklerden biri, antiviral ozellikler de dahil olmak uzere vucutta cesitli etkilere sahip olan glisirizindir. Arastirmaya gore, glisirizin de dahil olmak uzere, cesitli mekanizmalarla enfeksiyonlarla mucadele yardimci olabilir:
• Viruslerin enfekte olmus hucrelerden salinma yetenegine mudahale etmek
• Virus gen ekspresyonunu inhibe etme
• T hucrelerinin gelisimini aktive etme
Meyan, ayni zamanda, metakolcone A, liquiritigenin ve glabridin gibi antimikrobiyal ozelliklere sahip olabilen biyolojik olarak aktif baska bircok bilesIk icerir.
Glisirrizin Toksisitesi
Glisirrizin meyan koku antiviral etkilerinin cogundan sorumlu olsa da, bu bilesIk ayni zamanda birkac yan etki ve guvenlik endisesiyle de iliskilidir. Cok miktarda meyan koku veya uzun sureli kullanim, yuksek tansiyona ve dusuk potasyum seviyelerine neden olabilir, bu da kalp ve kas sorunlarina neden olabilir. Hamilelik sirasinda meyan koku tuketmenin cocuklarda gelisimsel sorunlara yol acabilecegine dair bazi kanitlar da vardi. Deglisirrizinlestirilmis meyan koku adi verilen meyan koku urunleri, glisirizin icerigi giderilmis. Bu yan etkileri azaltabilir, ancak antiviral aktiviteyi de azaltabilir.
Enfeksiyonlar icin Meyan Koku
Koronavirus enfeksiyonlari
Yeni koronavirus salgini icin meyan koku kullanimi arastirilmamistir, ancak daha onceki calismalar yakindan iliskili virusler uzerindeki etkilerini incelemistir.Boyle bir virus, 2002-2003 yillarinda SARS salgindan sorumlu olan baska bir tur koronavirus olan SARS-CoV-1’dir. Bir calismada glisirizin, SARS hastalarindan izole edilen SARS-CoV-1 orneklerinin replikasyonunu bloke edebildigini bulmustur. Bununla birlikte, bu sonucun sadece izole edilmis test tupu deneylerinde gozlemlendigini belirtmek onemlidir. Meyan koku gercek insan vucudunda ayni etkilere sahip olup olmayacagini soylemek imkansizdir. Bir hucre calismasina gore, glisirrizin (meyan koku bir bileseni), mevcut koronavirus salgini ile iliskili bir tur koronavirus olan SARS-CoV-1’in viral buyumesini engelleyebilir.
Diger enfeksiyon tipleri
28 hasta uzerinde yapilan kucuk bir randomize klinik calisma, maoto (meyan koku iceren bitkisel bir urun) etkilerini, grip (grip) tedavisinde ve onlenmesinde yaygin olarak kullanilan iki ilac olan oseltamivir ve zanamivir ile karsilastirmistir. Arastirmacilar maoto bitkisel urununun grip semptomlarini tedavi etmek ve viral aktiviteyi azaltmak icin oseltamivir ve zanamivir kadar etkili oldugunu bulmuslardir. Aksine, solunum yolu enfeksiyonu olan 70 hastanin baska bir calismasi, Kikyo-to adi verilen meyan koku iceren farkli bir bitkisel urunun bogaz agrisi semptomlarini hafifletmede etkili olmadigini gostermistir.
Bazi klinik calismalar ayrica enjekte edilebilir bir glisirizin formunun hepatit C ve B hastalarinda karaciger hasari icin belirtecleri azaltabilecegini dusundurmektedir. Hayvanlar ve hucrelerdeki arastirmalara gore, meyan koku bircok ek virus turune karsi antiviral aktiviteye sahip olabilir, ornegin:
• Domuz ureme ve solunum sendromu virusu (PRRSV)
• El-ayak-agiz hastaligina neden olan virusler
• Insan solunum sinsityal virusu (HRSV)
• Rotavirus
• Influenza virusu A2 (H2N2)
• Influenza A (H3N2)
Insan calismalarinin sinirli oldugunu ve sIklikla bitkisel bitkisel urunler veya enjekte edilebilir formulasyonlar kullandigini ve bu bulgularin meyan koku ek formlarina uygulanmasini zorlastirdigini belirtmek onemlidir.
Akciger Fonksiyonu Icin Meyan Koku
Potansiyel antiviral etkilerinin otesinde, meyan koku de akciger sagligi uzerinde yararli etkilere sahip olabilir. Ornegin, solunum yolu enfeksiyonu olan 46 cocuk uzerinde yapilan bir calismada, meyan koku iceren bitkisel bir karisimin gece boyunca oksuruk ve uyanislari azaltabildigi bulunmustur. Kronik oksurugu olan 70 hastanin baska bir calismasina gore, meyan koku pastili (bir tur seker) plaseboya kiyasla oksurugu onemli olcude azaltabilmistir. Hayvan calismalari, meyan koku akciger hasarina karsi koruyabildigini ve astimli farelerde hava yolu inflamasyonunu azaltabilecegini gostermektedir.
Dozaj
Meyan koku almadan once doktorunuzla konusun. Mevcut ilaclariniz veya saglik durumlarinizla ciddi etkilesimler olabilir. Uzun sureli kullanim ve yuksek miktarda meyan tuketimi ciddi yan etkilere neden olabilir. Meyan koku uzerinde yapilan klinik calismalarin buyuk bir kismi, cesitli bitkisel karisim urunlerinin bir bileseni olarak calisarak ideal bir dozu tanimlamayi zorlastirmistir. Meyan koku almaya karar verenler icin, glisirrizin aliminizi sinirlamak onemlidir. Bazi calismalara gore, gunluk glisirhizin alimi vucut agirliginin 0.2 mg/kg’i gecmemelidir.
Meyan koku genellikle tatli lezzeti icin kullanilir, ancak ayni zamanda cesitli saglik yararlari da olabilir. Meyan koku, mevcut koronavirus salgini ile yakindan iliskili virusler de dahil olmak uzere belirli enfeksiyonlarla savasmaya yardimci olabilecegine dair bazi kanitlar vardir. Bununla birlikte, insanlarda arastirma sinirlidir ve genellikle meyan kokunun yani sira birkac farkli bitkisel bilesen iceren urunler icerir ve bu da gercek etkisini degerlendirmeyi zorlastirir. Simdilik, COVID-19’a karsi alabileceginiz en iyi onleyici tedbirler, sosyal uzaklasma, el yikama ve yuze dokunmaktan kacinmayi iceren standart onlemlerdir. |