| |  Finansal Okuryazarlik Nedir?
Finansal okuryazarlik, kisisel finansal yonetim, butceleme ve yatirim dahil olmak uzere cesitli finansal becerileri anlama ve etkili bir sekilde uygulama yetenegidir. Finansal okuryazarlik, bireylerin finansal istikrari saglayabilmeleri icin kendi kendine yeterli olmalarina yardimci olmaktadir. Bu beceriyi maddeler halinde tanimlamak gerekirse:
• Finansal okuryazarlik, finansal yonetim becerilerini anlama ve uygulama becerisidir.
• Etkili finansal planlama, borcun dogru bir sekilde yonetilmesi, faizin dogru bir sekilde hesaplanmasi ve paranin zaman degerinin anlasilmasidir.
• Finansal okuryazarligin temel ilkeleri, nasil butce yapilacagini, harcamalarin nasil izleyecegini, etkili bir sekilde borcun nasil odenecegini ve kisinin emekliligi icin uygun sekilde planlamayi ogrenmektir.
• Finansal cehalet, kotu finansal kararlar veren ve kotu niyetli finansal uygulamalarin kurbani olan kisilere katkida bulunmaktadir.
Bu kavram hem bireyler hem de kuruluslar icin gecerli bir kosuldur. Bireyler para ile akillica kararlar alabilmek icin mesela bir cek defterini dengeleyebilmeli, kisisel gelir vergilerini kavrayabilmeli ve butceleme kavramini anlayabilmelidirler. Bu beceriler hayati derecede onemlidir; ancak, bircok birey bu temel bilgiye sahip degildir ve sonuc olarak gunluk giderlerini karsilayamamaktadirlar.
Isletmeler ise sirketin gelecegi hakkinda kararlar alabilmek icin finansal tablolari, uretim programlarini, maliyet tablolarini ve diger bircok rapor turunu anlayan yonetime sahip olmalidirlar, bu da finansal okuryazarliktan gecmektedir.
Ozet olarak finansal okuryazarlik; paranin bir iste ve kisisel yasamda nasil calistigini anlama yetenegi anlamina gelir.
Finansal Okuryazarlik Egitimi
Finansal okuryazarlik, borc yonetimi, finansal planlama, bilesIk faiz, paranin zaman degeri, karli tasarruf teknikleri gibi finansal kavram ve ilkelerin yeterliligini de icermektedir. Finansal okuryazarlik eksIkligi, bir bireyin finansal refahi uzerinde olumsuz sonuclari olabilecek kotu finansal secimler yapilmasina yol acabilir. Finansal okuryazarlik elde etmenin temel adimlari arasinda butce olusturma becerilerini ogrenmek, harcamalari takip etmek, borc odeme tekniklerini ogrenmek ve emeklilik icin etkili bir sekilde planlama yer almaktadir. Ayni zamanda bu finansal bilgiler bir finansman danismandan yardim alinarak da ulasilabilir. Bu danismandan konuyla ilgili egitim, finansal hedefler olusturma ve gerceklestirme, paranin nasil calistigini kavrama, ic ve dis finansal zorluklari yonetme konusunda bilgi sunabilirler. Ve ozellikle girisimciler icin onemli bir konudur.
Finansal Okuryazarligin Yararlari
Finansal okuryazarlik, kisisel olarak finans konularini etkili bir sekilde yonetme becerisine odaklanmaktadir. Ve sigorta, yatirim, odeme, gayrimenkul, butceleme, vergi planlamasi ve emeklilik gibi kisisel finans uzerine saglikli kararlar alma bilgisini icermektedir. Konuyu anlayanlar, bir ogenin gerekli olup olmadigini, uygun olup olmadigini ve bunun bir varlik veya borc olup olmadigi gibi satin almalarla ilgili cesitli sorulari yanitlayabilmelidirler. Finansal okuryazarlik egitimi ayrica detaylara gosterilen dikkati, orgutsel becerileri, kuresel ve teknolojiyi ve tuketici haklarini da icermelidir, cunku kuresel ekonominin durumunu kisinin veya sirketin kendi ekonomisini buyuk olcude etkilemektedir.
Bu alan, bir kisinin gunluk hayatina uygulanan parayla ilgili sahip oldugu davranis ve tutumlari gostermektedir. Finansal okuryazarlik, bireyin finansal kararlari nasil aldigini gosterir. Bu beceri, bir kisinin gelirinin ne oldugunu, ne kadar harcadigini ve borcunu ne oldugunu belirlemek icin bir finansal yol haritasi gelistirmesine yardimci olabilir. Bu konu ayni zamanda ekonomik buyume ve istikrara buyuk katki saglayan kucuk isletme sahiplerini de etkilemektedir.
Finansal bakimdan bilgi sahibi olmamak her yas ve sosyoekonomik duzeyi etkilemektedir. Finansal cehalet, bircok insanin potansiyel olarak kotu kredi, iflas veya hacizle sonuclanan yuksek limitli borc verme, subprime ipotek, dolandiricilik ve yuksek faiz oranlarinin kurbani olmasina neden olabilmektedir.
Finansal okuryazarligin olmayisi, buyuk miktarda borc nedeniyle zayif finansal kararlar alinmasina yol acabilir. Ornegin, sabit ve degisken faiz oranlarinin avantajlari veya dezavantajlari, finansal okuryazarlik becerilerine sahip olup olmadigina bagli olarak bilincli kararlar almasiyla daha kolay kavramlar haline gelmektedir. Finans Endustrisi Duzenleme Kurumu’nun arastirma verilerine dayanarak, kisilerin % 66’si mali acidan okuma yazma bilmemektedirler ve dolayisiyla borcunu odemek ve gelecegi planlamak icin temel becerilerden yoksundurlar.
Finansal Okuryazarlik Neden Onemlidir?
Finansal okuryazar tuketiciler parayi guvenle yonetebilir, bu da kazanclarini hedeflerine etkili bir sekilde tahsis etmek ve borclarini sinirlamak veya onlara mudahale etmesi anlamina gelir. Finansal okuryazarligin kisilerin hayatini nasil etkileyebilecegi asagida aciklanmistir:
Butcenin nasil hesaplayacagini ogrenilirler
Giderleri odemek icin, tasarruf etmek veya borctan kurtulmak icin ne kadar gelir elde edilecegini anlamak ve etkili bir sekilde dagitmak gerekir. Butce olusturmak, para yonetimini gercek anlamda anlamak icin ilk adimdir. Cunku butce oldugunda, harcamalar saglikli olarak izlenebilir ve harcama plani duzenli olarak kontrol edilebilir. Bircok butceleme yontemi (sifir tabanli, iki hesap vb.) vardir ve bu butceleme yontemlerine bagli kalinarak muhtemel olan secilebilir.
Borc yonetimini ogrenilir
Finansal okuryazar oldugunda, kisi kredi kosullarini baska kosullarla karsilastirirken en dusuk faiz oranlarini arastirabilir. Ayrica her ay kredi karti bakiyelerini odemenin, faiz ucretlerini ve kredi puanin etkileyen yuksek kredi kullanimini onlemenin en iyi ihtimallerini bulabilir. Eger bir kisinin zaten borcu varsa, finansal okuryazarlik sayesinde kendi basina karar alarak, kredi kartlari gibi finansal urunler yardimiyla borcundan kurtulmak icin en iyi yontemleri secmeye yardimci olabilir.
Acil durum fonunun nasil calistigini anlayabilir
Borcun olusmasini onlemenin onemli bir yolu, beklenmedik masraflar ortaya ciktiginda kullanilabilecek bir tasarruf hesabi olan acil durum fonu olusturmaktir. Finansal okuryazar biri bir tasarruf hesabina ne kadar butce ayrilmasi gerektigini bilir, ideal olarak uc ila alti aylik harcamalar ve gerektiginde bu butceyi yeniler.
Emeklilik plani olusturabilir
Acil durum tasarruf hesabi gelistirirken, emeklilik tasarrufunun eszamanli uzun vadeli bir hedef olmasi gerekir. Kisi finansal okuryazar oldugunda, ne kadar tasarruf edilecegi ve hangi tur hesaplarin oraya ulasmaya yardimci olacagini hesaplanabilir.
Finansal Okuryazarlik Nasil Olusturulur?
Eger bir kisi finansal acidan daha okuryazar olmaya istekli ise, parayi anlamak ve yonetmek icin kisinin kendi basina kullanabilecegi bircok arac vardir. Bu araclardan bazilari sunlardir:
• Bankadan, kredi birliginden veya kredi karti duzenleyicinden ucretsiz olarak temin edebilecek araclarla finansal okuryazarliga baslanabilir. Bankanin uygulamasi veya web sitesi, harcama duzenlerini izlememeye yardimci olabilir. Bazi bankalar ayrica ucretsiz kredi puani izleme programlari sunmaktadir.
• Ayrica, harcamalari ve finansal hedefleri takip etmek icin bir ucuncu taraf butceleme uygulamasi kullanilabilir.
• Yerel veya ozel kaynaklar tuketicilere destek saglar ve finansal konularda egitim programlari sunabilir. Butceleme ve borc azaltma tekniklerinde sertifikali danismanlar kullanan kredi danisma ajanslari da faydali yerel seceneklerdir.
• Araclara haricinde bir finansal danismanla calisilabilir. Bu kisiler karmasIk finansal hedef belirleme konusunda derin uzmanliga sahiptirler ve hizmetleri vergi planlamasi, egitim ve emeklilik icin tasarruf ve borcun odenmesi konularinda rehberlik icerebilir.
Kisiler mali durumunun surekli bir resmini korumak icin kredi puanini, banka hesaplarini ve kredi karti bakiyelerini duzenli olarak kontrol edilmelidirler. Kredi raporunun goruntulediginde, ornegin kredi karti bakiyelerinin cok yuksek olup olmadigini veya bir odemeyi kacirip daha fazla kacirmamak gerektigi gibi rotayi duzeltebilecekler kararlar alabilirler. Kredi puanini bilmek, hangi kredi veya kredi kartlarini almaya hak kazanacagini belirlemeye de yardimci olur.
Finansal okuryazarlik gunumuzde bir luks degil, bir zorunluluktur. Para yonetimini anlamak mali durumu kontrol altinda tutmaya yardimci olacaktir. Ideal olarak, guclu finansal okuryazarlik ile para yonetiminde enerji ve zamani baska yerlere odaklanabilir. Mesela hobiler, aile, arkadaslar ve hayatta paranin satin alamayacagi kisimlara yonlenebilirler. Bu yuzden finansal okuryazarlik hayatin onemli bir detayidir cunku bilgi guctur. |