Istenmeyen veya zararli turlerin dogal bitki ortusu ve fauna uzerinde buyuk etkisi olabilir. Pestisitler veya zehirler gibi kimyasallar bu turlerden kurtulmak icin kullanilabilir ancak genellikle cevre icin zararlidir veya diger turleri etkiler. Yakalama, temizleme veya yok etme gibi alternatifler zaman alici ve zararli hasereler uzerinde sadece kucuk bir etkiye sahip olabilir. Biyolojik kontrol veya biyolojik mucadele zararli ya da istenmeyen bir organizmanin diger bir organizma ya da dogal dusman kullanilarak sayilarinin kontrol edilmesidir. Zararli organizmalarin yani sira faydali bocekleri olduren genis spektrumlu pestisitleri kullanmanin bir alternatifidir. Basarili bir biyolojik kontrol programi diger kontrollere olan ihtiyaci azaltir veya ortadan kaldirir. Basarili bir biyolojik kontrol programi secmek icin, hasere populasyon seviyeleri ve istila kosullari ile birlikte tanimlanmalidir. Bir cevreye yeni bir organizmanin tanitilmasi, cevreye veya diger turlere yonelik risklerin asgari duzeyde olmasini saglamak icin dikkatli bir sekilde degerlendirildikten sonra yapilmalidir.


Biyolojik Kontrol Nedir?Biyolojik Mucadelede Kullanilan Organizmalar
Biyolojik kontrol, zararli hasere populasyonlarinin ekonomik ve cevresel uygulamalar uzerindeki etkilerini en aza indirmek icin kontrol edilmelerinde dogal avcilarin kullanilmasidir. Bahce bitkilerine zarar veren hasereleri kontrol etmek icin dogal avci hayvanlar, parazitler ve patojenler gibi canli organizmalari kullanilir. Bunlar arasinda zararli bocekleri avlayan fakat bitkilere zarar vermeyen hanim bocekleri ve yaban arilari gibi organizmalar bulunur.


Opossumlarin ya da keseli sicanlarin cevre uzerinde ormanlari tuketmek, hastalik yaymak ve bazi kuslari avlamak gibi zararli etkileri vardir. Bu sicanlarin sayilari zehirli ilaclar ve yakalama kombinasyonu ile kontrol edilmektedir. Bilim insanlari su anda keseli sican sayilarini kontrol etmek icin etkili ve insancil alternatifleri arastirmaktadir. Arastirilan bir biyokontrol stratejisi, yemler, bakteriler, virusler veya parazitik solucanlar kullanan immunokontraseptiflerin gelistirilmesidir. Bu immunokontraseptifler opossumlari kisirlastirarak yavru uretmelerini onler.



Biyolojik Kontrolun Avantajlari
Bocekler, yabani otlar veya baska turlu zararlilar, sinir bozucu olabilirler. Bundan daha da Biyolojik Kontrol Nedir?otesi, organizmalarin dogal cesitliligi tarafindan saglanan hassas dengeyi bozarak dunyanin ekosistemini ve tarimini tahrip edebilirler. Tum bu zararlilar biyolojik olarak kontrol edilebilirler.
Biyolojik kontrol cok ozel bir stratejidir: Zararli hasere populasyonunu kontrol edecek, kimyasal veya mekanik kontrol yontemlerine karsi kullanilan cevreci bir alternatiftir. Ornegin, yabani ot olduren kimyasallar meyve tasiyan bitkileri de yok edebilirken, biyolojik mucadele yabani otlari yok ederken meyvelere zarar vermez. Cevreye birakilan dogal dusmanlar, genellikle yonetmeleri gereken zararli hasere nufusunu azaltarak kendi soylarini surdurebilirler. Bu, ortama girmelerinin ardindan sistemin akici bir sekilde calismasini saglamak icin cok az caba sarf edilmesi gerektigi anlamina gelir. Ayrica biyolojik kontrolun diger hasere kontrol yontemlerinden daha uzun sure yerinde tutulabilecegi anlamina gelir.


Biyolojik kontrol son derece etkilidir: Kontrol edilmesi istenilen hasere populasyonu ne olursa olsun kontrol altina alinir. Ortama getirilen avci dogal olarak zararlilari hedef almaya egilimli olacagindan cogu zaman hasere populasyonlarinin azaldigi gorulur.
Guvenlik endiselerini azaltir: Kimyasal pestisitlerin aksine biyolojik madde olarak da adlandirilan biyolojik kontrol ajanlari, cevrede uzun sureli kalinti birakmazlar, yeralti suyuna sizmazlar veya direncli bocek turleri olusturmazlar. Biyolojik kontrol cevresel, yasal ve kamu guvenligi endiselerini en aza indirir. Entegre hasere kontrolu, biyolojik onlemleri diger onlemlerle birlikte kullanir

Biyolojik Kontrolun Dezavantajlari
Bir zararli tamamen yok edilmek istenirse biyolojik kontrol dogru secim degildir. Zararlilarin Biyolojik Kontrol Nedir?biyolojik olarak kontrol haline alinmasinin bazi dezavantajlari sunlardir:
Biyolojik kontrol kararsiz olabilir: Bir ekosistemde serbest birakilan dogal dusman kontrol edilemeyebilir. Cevreye yeni bir turu getirmenin dogal besin zincirini bozma riski vardir. Bir zararliyi yonetmesi gerekirken avcilarin (biyokontrol icin kullanilan dogal dusmanlarin) farkli bir hedefe gecme olasiligi her zaman vardir, mesela tarlalari istila eden bocekler yerine mahsulleri yiyebilirler.


Cok renkli Asya hanim bocekleri yaprak bitlerinin kontrolu icin 30–35 yil once Amerika BirlesIk Devletleri’ne getirilip dogaya salinmis ancak beklenmeyen sekilde kisi gecirmek amaciyla evleri istila eden bir zararli haline gelmistir. Bir baska ornek Hint gri gelincikleri veya boz kuyruksurenlerin seker kamisi alanlarindaki yilanlari ve sicanlari kontrol etmek icin Hawaii’ye getirilmesidir. Bu canlilar ayni zamanda yerli Hawaii kuslarini, amfibileri, surungenleri ve kumes hayvanlarini avlamaktadir. Hawaii ve Porto Riko’daki yillik yaklasIk 50 milyon dolarlik hasar, Hint geri gelinciklerinin verdigi zarardan kaynaklanmaktadir. Modern yontemler, zararli turlerin ortaya cikma olasiligini buyuk olcude azaltir.
Yavas ilerleyen bir surectir: Biyolojik ajanlarin hasere populasyonu uzerindeki etkili olmasi icin cok zaman ve sabir gerekir. Pestisitler gibi diger yontemler aninda sonuc verir ama biyolojik kontrolun sagladigi etki uzun vadelidir.
Maliyetlidir: Uzun vadede ucuz olsa da, aslinda bir biyolojik kontrol sistemi kurma sureci masraflidir. Bir biyolojik ajani incelemek, secmek, test etmek ve yetistirmek icin onemliBiyolojik Kontrol Nedir? harcamalar yapilabilmektedir. Ancak, dusuk seviyeli hasere populasyonlarina biyo ajanlarin uygulandigi durumlarda, hasere kontrolu uzun vadeli ve ucuz olabilir. Bazi mantarlarin sporlari boceklerin icine nufus eder, icinde buyur ve onlari oldururler. Bocegin olmesi yaklasIk bir hafta surer. Asiri bocek istilalari icin yuksek bir uygulama oranina ihtiyac duyulmadigi surece mantarlar uygun maliyetlidir. Bir cevreye yeni bir turun tanitilmasi biraz maliyetli olsa da, kendine ozgu dogasi nedeniyle sadece bir kez uygulanmasi gereken bir taktiktir.

ALİNTİ ~