 K Vitamininin Yan Etkileri, Toksisite ve Varfarin Etkilesimi
K Vitamininin Yan Etkileri, Toksisite ve Varfarin Etkilesimi
K vitamini kan pihtilasmasi, kemik sagligi icin gereklidir. Diyet K vitamini alimini arttirmak genellikle guvenlidir, ancak bu vitaminin bazi sentetik formlari toksIk olabilir ve Warfarin alan kisilerin ozellikle dikkatli olmasi gerekir. Bu yazida K vitamininin farkli formulasyonlar ve potansiyel olarak tehlikeli ilac etkilesimleri hakkinda bilgiler bulunmaktadir.
K Vitamini Yan Etkileri
Bu liste olasi tum yan etkileri kapsamamaktadir. Baska bir yan etki fark ederse acil olarak bir saglik uzmanina danisilmasi tavsiye edilir.
Oral Takviyeler
Diyet K vitamini ve oral takviyelerin normal dozlari genellikle guvenlidir. Gunde 10 mg K1 ve 45 mg K2 (MK-4) kadar yuksek dozlar toksIk etkileri olmayan klinik calismalarda test edilmistir. Bununla birlikte, asagidaki hafif yan etkiler bildirilmistir:
• Mide bulantisi
• Ishal
• Karin rahatsizligi
Enjeksiyonlar
K vitamini enjeksiyonlarindan kasinti ve kizariklik ile cilt reaksiyonlari nadir durumlarda bildirilmistir. Normalde birkac hafta icinde cozuldu. Enjekte edilen K vitaminine (anafilaksi) siddetli reaksiyonlar daha az sIklikta gorulur. Losemi ile dogum sirasinda 800’den fazla cocuk uzerinde K vitamini enjeksiyonu ile ilgili 2 calisma yapilmistir, ancak daha ileri calismalar bu bulguyu dogrulayamamistir.
Sentetik K Vitamini
Sentetik bir K vitamini formu (menadion veya K3 vitamini) eski bir calismada premature bebeklerde yuksek kan bilirubinine neden olmustur, ancak bu sadece cok yuksek dozlarda (10 mg/gun’den fazla) gecerlidir.
K Vitamini Toksisitesi
Guvenlik verisi eksIkliginden dolayi, K vitamini icin tolere edilebilir bir ust sinir belirlenmemistir. Bilinen bir toksisite henuz dogal K1 vitamini (filokinon) veya K2 vitamini (menaquinone) ile iliskilendirilmemistir. Bununla birlikte, sentetik bir K3 vitamini (menadion) ve turevleri ile toksisite bildirilmistir. K vitamini toksisitesi en cok formulle beslenen yeni doganlarda ve menadion enjeksiyonlari alan bebeklerde bildirilmektedir.
Menadion’un Tehlikeleri
K vitamini asiri miktarda biriktiginde, agizdan alinan antikoagulan ilaclarin etkilerini engeller. Sinirli veriler, sentetik K3 vitamininin (menadion) da yeni doganlarda asagidaki toksisite belirtilerine ve semptomlarina neden olabilecegini dusundurmektedir:
• Sarilik
• Karaciger hasari
• Hemolitik anemi (kirmizi kan hucrelerinin rupturunden kaynaklanan bir anemi formu)
• Yuksek bilirubin seviyeleri (hiperbilirubinemi)
Menadion ayrica hayvan deneylerinde karaciger toksisitesi ve sarilik ile iliskilendirilmistir. Bu ciddi guvenlik endiseleri nedeniyle artik Kuzey Amerika’da kullanilmamaktadir. Klinik oncesi arastirmaya gore, menadion, hucrelerde oksidatif stresi artirabilir ve vucudun ana dogal antioksidanlarindan biri olarak kabul edilen glutatyonun aktivitesini bozabilir. Bununla birlikte, bu insanlarda kanitlanmamistir
Etkilesimler: Kan Tinerleri, Varfarin ve K Vitamini
Genel onlemler: Bazi ilaclar uretimini, rejenerasyonunu ve alimini azaltarak K vitamini eksIkligine neden olabilir. Alternatif olarak, K vitamini kan pihtilasmasini onleyen ilaclarin etkilerine mudahale edebilir (kan incelticiler). Etkilesimleri onlemek icin doktora tum ilaclarla dikkatli bir sekilde yonetmelidir. Bu yuzden doktora alinan tum ilaclar, vitaminler veya bitkisel takviyeler hakkinda bilgi verilmelidir.
Varfarin ve Kan Incelticiler
Varfarin gibi kan incelticiler, K vitamini yenilenmesini engelleyerek kan pihtilarinin olusumunu onler. Bu ilaclar kullanan kisiler K vitamini durumlarini dikkatle izlemeli ve bu vitaminin tutarli bir sekilde alinmasini saglamalidir, cunku yuksek dozlar (100 mcg/gun uzerinde) tedaviye mudahale edebilir. Bagirsakta asiri bakteri uremesi sizinti yapan bagirsaklara neden olabilir. Bu K1 vitamini alimini arttirir ve daha yuksek kan inceltici dozunun kullanilmasini gerektirebilir. Bununla birlikte, bazi durumlarda kan incelticilerin K vitamini ile etkilerini tersine cevirmek arzu edilebilir. Uzun sure veya asiri dozlarda alindiginda, kan incelticiler kanama bozukluklarina neden olabilir. K vitamini takviyesi, yaklasIk 2.5k insan uzerinde yapilan 12 klinik calismada onlari tersine cevirmistir.
Ameliyat olacak kisiler, prosedur sirasinda hayati tehdit eden kanamayi onlemek icin kan incelticilerini birakmalidir. K vitamini, 300’den fazla insan uzerinde yapilan denemelerde ilaclari durdurduktan sonra normal kan pihtilasmasinin iyilesmesine yardimci olmus, ancak bazilarinda ise yaramamistir.
Antibiyotikler ve Diger Ilaclar
Antibiyotikler, onu ureten bagirsak bakterilerini oldurerek K vitamini eksIkligine neden olabilir. Sefalosporin antibiyotikler ayrica vucuttaki K vitamini etkisini de engelleyebilir. Bununla birlikte, K vitamini takviyesi sadece uzun sureli antibiyotik kullanimi durumunda gereklidir. Bagirsakta yag ve kolesterol alimini engelleyen ilaclar da K vitamini eksIkligine neden olabilir. Bu ilaclar:
• Safra asidi sekestranlari (orn. Kolestiramin)
• Kilo verme ilaclari (ornegin orlistat)
Teorik olarak, yuksek K1 vitamini alimi antidiyabet ilaclarinin (glimepirid, gliburid ve digerleri gibi) etkilerini artirabilir ve tehlikeli derecede dusuk kan sekerine yol acabilir. Antidiyabetik kullaniyorsa, K1 vitamini alimi aniden artirilmamalidir. Ilac rejiminde dozaj ayarlamalari yapilmadan once saglik uzmanina danisilmalidir.
Takviye ve Besin Etkilesimleri
Takviyelerle asagidaki etkilesimler, teorik etkilerine veya hayvan deneylerine dayanarak mumkundur:
• Koenzim Q10: Benzer bir etki mekanizmasi nedeniyle K2 vitamininin etkilerini artirabilir. Bu, ozellikle kan inceltici kullanan kisilerde asiri kan pihtilasmasi riskini artirabilir
• Kan sekerini dusurebilen otlar ve takviyeler: Berberin, yabanmersini, zencefil ve digerleri gibi ot ve takviyeler K vitamininin kan sekerini dusurme uzerindeki etkilerini artirabilir. Diyabet hastalarinda, bu asiri kan sekeri dususlerine neden olabilir.
• A Vitamini: Yuksek dozlarda K vitamininin etkilerini azaltabilir
• E Vitamini: Yuksek dozlarda K vitamininin etkilerini azaltabilir, kan inceltici kullanan veya dusuk K vitamini alimi olan kisilerde kanama riskini artirabilir
Yapilan insan calismalarinin insanlarda bu etkilesimleri dogrulamasi gerekir, ancak dikkatli olunmasi onerilir. Takviye-takviye ve takviye-ilac etkilesimleri tehlikeli olabilir ve nadir durumlarda bile hayati tehdit edebilir. Takviye etmeden once daima uzman bir doktora danisilarak kullanilan veya kullanilmasi dusunulen ilaclar hakkinda bilgi verilmelidir.
K vitamini takviyelerinin genellikle guvenli oldugu dusunulmektedir. Agiz yoluyla mide rahatsizligina ve mide bulantisina neden olabilirler. K vitamini enjeksiyonlarinin olasi yan etkileri kasinti ve kizarikligi icerir. Ote yandan, sentetik K3 vitamini toksIk olabilir ve artik Kuzey Amerika’da kullanilmamaktadir. K vitamini bircok ilac, takviye ve besin maddesi ile etkilesime girebilir. En tehlikeli etkilesimlerden biri, kan inceltici olan warfarin ile. Varfarin alan insanlar, surekli K vitamini alimini surdurmelidir, cunku herhangi bir varyasyon kanama ve kan pihtilasma suresini tehlikeli bir sekilde degistirebilir. |