 Dogal ACE Inhibitorleri, Saglik Etkileri ve Sinirlamalari
Son yillarda, bilim adamlari potansiyel olarak kan basincini dusuren ilaclar sinifi olan ACE inhibitorleri gibi calisan cok sayida dogal bilesIk bulmuslardir, ancak arastirma hala tam olarak gelismemistir. On arastirma, ACE inhibitorleri olarak islev gorebilecek farkli dogal maddeler tanimlanmistir, ancak bu, kan basincini dusurmede etkili olduklari anlamina gelmemektedir. Saglik uzerindeki etkilerini arastirmak icin daha fazla arastirmalara ihtiyac duyulmaktadir. Arastirmalar, lisinopril ve diger bazi kan basincini dusuren ilaclarin calistigi gibi anjiyotensin donusturucu enzimi (ACE) inhibe etme konusunda umit veren dogal bilesIkleri surekli olarak arastirilmaktadir. 6.000’e yakin giris iceren potansiyel dogal ACE inhibe edici bilesIklerin bir veritabani bulunmaktadir. Bu bilesIkler, balik, mantar, sut urunleri, et ve bitkiler gibi cok cesitli kaynaklardan gelmektedir. Mesele su ki, bu dogal bilesIklerin cogu insanlarda degil, hayvanlarda incelenmemistir ve bu nedenle herhangi bir saglik durumu icin onerilememektedir. Klinik calismalarda en iyi calisilan dogal alternatifleri icermektedir. Calismalarin cogu kan basinci uzerindeki etkilerine odaklanmaktadir ve bunlar asagidaki gibidir.
1) Sarimsak
Hucreler ve hayvanlar uzerinde yapilan arastirmalar, sarimsagin lisinopril’e benzer bir ACE inhibitoru olarak hareket edebilecegini dusundurmektedir. Ayni zamanda sarimsak antioksidan, antienflamatuar olarak islev gormektedir ve hepsi kalp sagligina yardimci olabilecek nitrik oksidi artirmaktadir. 7 klinik calismanin yakin tarihli bir derlemesinde sarimsagin kan basinci uzerindeki etkisi analiz edilmistir. Sarimsagin ortalama olarak hem sistolik kan basincini (SBP – ust sayi) hem de diyastolik kan basincini (DBP – alt sayi) yaklasIk 7 puan azalttigi bulmuslardir. Kan basincini dusurmenin yani sira, arastirmalar ek kalp koruyucu dahil olmak uzere etkileri ortaya cikarmistir ve bunlar asagidaki gibidir:
• Enflamasyonu azaltmak
• Arteriyel sertligin arttirilmasi
• Kolesterolun dusurulmesi
• Arterlerde plak birikmesini onlenmesi (ateroskleroz)
Ayrica pismis sarimsak, yararli bilesIkleri inaktif hale getirmektedir ve bu cig sarimsagin daha guclu oldugu anlamina gelmektedir. Bununla birlikte sarimsak turu de onemli olmaktadir. Yasli siyah sarimsak, taze, cig sarimsakla karsilastirildiginda daha guclu antioksidan etkilere sahiptir. Ote yandan, yasli siyah sarimsak daha dusuk antienflamatuar, anti-kan pihtilasmasi ve bagisIklik etkilerine sahiptir.
2) Peynir Alti Suyu Proteini
Peynir alti suyu peynir yapim surecinin bir yan urunudur. Protein, vitamin ve mineral karisimi icermektedir. Genellikle vucut gelistirme takviyesi olarak kullanilan peynir alti suyu proteini kalp sagligini da iyilestirmektedir. Peynir alti suyu icindeki cesitli proteinler ACE inhibe edici ozellikler gostermistir. 38 kisilik kucuk bir klinik arastirmaya dayanarak SBP’yi ~ 4 puan ve DBP’yi 2,5 puan azaltmaktadir. Diger calismalar da benzer kan basincini dusurucu etkileri bulunmustur. Bunun uzerine, 9 klinik calismanin gozden gecirilmesi, peynir alti suyu proteininin asiri kilolu ve obez hastalar uzerindeki etkisi incelenmistir. Hepsi kalp hastaligi icin risk faktorleri olan vucut agirligi, kolesterol ve kan basincinda iyilesmeler bulunmustur.
3) Kazein
Peynir alti suyu proteine benzer sekilde kazein, peynir uretiminin bir yan urunudur. Kazein proteinler ve besinler acisindan da zengindir, ancak icinde bulunan amino asitler peynir alti suyundan farklidir. Arastirma kazein icinde ACE’yi bloke edebilen bircok peptidi tanimlamistir. Bir derlemede kazein kullanilan 30 farkli klinik calisma incelenmistir. Ortalama olarak SBP’yi 3 puan, DBP’yi 1,5 puan dusurmustur. Bu etki Japon bireylerde daha guclu ve Avrupalilarda daha zayiftir. Baska bir calisma, kalsiyum kazeinatin (kazein icindeki bilesIklerden biri) yemekten sonra trigliseritleri hafifce azalttigi bulunmustur.
4) Piknogenol
Piknogenol, Fransiz deniz cami kabugunun ozlerinden yapilan bir ekin markasidir. % 65-75 prosiyanidin, antioksidan ve antienflamatuar etkileri olan bilesIkler icermektedir. ACE inhibisyonu dahil olmak uzere birkac farkli sekilde calismaktadir. Ayni zamanda kan damarlarinin gevsemesine yardimci olan nitrik oksidi arttirmaktadir. 9 klinik calismanin buyuk bir derlemesi, Piknogenol ‘un kan basinci uzerindeki etkisini analiz etmislerdir. Ortalama olarak, hem SBP hem de DBP’yi (alt ve ust sayi) yaklasIk 3 puan azalmistir. Bu etki, 12 haftadan uzun sure takviye alanlarda daha da fazladir. Bu calismalarin bircogunun ekin ureticisi tarafindan desteklendigini belirtmek onemlidir, bu nedenle bu calismalarda yanlilik potansiyeli vardir.
55 kisilik bir baska kucuk calismada, Piknogenol ‘un lisinopril’e benzer bir ACE inhibitoru olan ramipril ile birlikte etkileri incelenmistir. Bu kombinasyonun kan basincini sadece ramiprilden daha iyi dusurdugu bulunmustur. Ayrica kombinasyon bobrek akisini ve fonksiyonunu da iyilestirmistir. Ayrica Piknojenol, kan basincini dusuren ilac olan nifedipinin neden oldugu sismeyi (odemi) azaltmaktadir. Bu etki kan damarlarini yaralanmaya karsi korumaktadir ve hastalarin ilaclarinin dozajini azaltmalarina yardimci olmaktadir.
5) Nar
Nar meyvesinin potansiyel kalp koruyucu etkileri de dahil olmak uzere bircok sasirtici saglik yarari bulunmaktadir. Narin kabugu ve suyu, lisinopril gibi ACE aktivitesini bloke etmektedir. Bir derleme 8 klinik calismayi analiz etmistir ve nar suyunun SBP’yi 5 puan ve DBP’yi 2 puan azalttigini bulmustur. Nar cekirdegi yagi icindeki bir bilesIk olan pikik asit, kan damarlarinda (ateroskleroz) plak birikimini de onlemektedir. 50 kisiyle yapilan kucuk bir calisma, nar cekirdegi yaginin trigliserit duzeylerini dusurebilecegini gostermistir.
Yukaridaki gidalar ve maddeler tibbi tedavinin yerini almamaktadir. Bu gidalari onemli miktarda almak, kisi kendi basina yapmamasi gereken ilaclarinin dozajinin ayarlanmasini gerektirmektedir. Gunluk rutininde buyuk degisIklikler yapmadan once doktoruyla gorusmelidir. |